• ΑΡΙΔΑΙΑ - Η ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΡΥΛΩΝ

Χάρτης νομού Πέλλας	Χάρτης  Αλμωπίας

        Η επαρχία Αλμωπίας με πρωτεύουσα την Αριδαία απλώνεται κάτω από την προστατευτική σκιά του Βόρα σκεπασμένου από πυκνά δάση στα δυτικά και με επιβλητική γυμνότητα στα βόρεια. Η οροσειρά του Βόρρα περιβάλλει την Αλμωπία από τα βόρεια και τα δυτικά και τη διακρίνει με αδιαπέραστο τοίχωμα από τις όμορφες περιοχές του νομού Φλώρινας. Στα νότια συνορεύει με το υψίπεδο της Έδεσσας. Στα ανατολικά δεσπόζει το όρος Πάικο.
        Μορφολογικά η περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονο ανάγλυφο. Ανάμεσα στην πεδιάδα που καταλαμβάνει 220 τ.χμ. και στους ορεινούς όγκους έκτασης 730 τ.χμ. παρατηρούνται υψομετρικές διαφορές που ξεπερνούν τα 1.500 μ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την κυριαρχία υγρού, ηπειρωτικού κλίματος με σύντομο θερμό καλοκαίρι και δριμύ χειμώνα.
        Οι ορεινοί όγκοι διακρίνονται για την πλούσια δασοκάλυψη τους και χαρίζουν στον τόπο φυσικές ομορφιές. Την εικόνα της πεδιάδας σφραγίζει με την παρουσία του ο Αλμωπαίος ποταμός που τροφοδοτείται από 13 χειμαρρικά ρεύματα.
         Η πεδιάδα είναι ιδιαίτερα εύφορη, κατάλληλη για δεντροκαλλιέργειες, αλλά και καλλιέργεια καπνού, καλαμποκιού, αμπελιού, πιπεριάς και οσπρίων. Εκτός από την γεωργία, η κτηνοτροφία αποτελεί πηγή ενίσχυσης του εισοδήματος των κατοίκων. Επίσης, τα προϊόντα της υλοτομίας που προέρχονται από τα δάση της δρυός, της οξιάς, του πεύκου και του έλατου συμβάλλουν στο εισόδημα της περιοχής.
          Η Αλμωπία, πιστεύεται, ότι κατοικήθηκε από τους Άλμωπες κατά την εποχή του χαλκού. Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, οι Μακεδόνες εκδίωξαν κατά την επεκτατική τους πορεία τους Άλμωπες, στα μέσα του 6ου π.Χ. αιώνα.

              Πιστεύεται ότι η Αλμωπία κατοικήθηκε από τους Άλμωπες από την εποχή του Χαλκού. Η λέξη "Αλμωπία" ετυμολογείται από τις λέξεις "άλμα" και "ωψ" και ερμηνεύεται ως η χώρα στην οποία κατοικούν οι Άλμωπες, οι γίγαντες με την αναπτυγμένη όψη. Σύμφωνα με μαρτυρίες του Θουκυδίδη, οι Μακεδόνες εκδίωξαν κατά την επεκτατική τους πορεία τους Άλμωπες, γεγονός που συνέβη γύρω στα μέσα του 6ου π.Χ. αιώνα στο τελευταίο δηλαδή στάδιο της πορείας των Μακεδόνων από τις Αιγές προς το Βορρά για την εξασφάλιση εύφορης και πλούσιας γης. Η Αλμωπία απελευθερώθηκε το 1912 από τα ελληνικά στρατεύματα. Στη διάρκεια του Α' Παγκόσμιου Πολέμου η περιοχή αποτέλεσε το Μακεδονικό μέτωπο. Το 1922 μετά την μικρασιατική καταστροφή, στην Αλμωπία εγκαταστάθηκε σημαντικός αριθμός προσφύγων από τη Μ. Ασία, Θράκη και Εύξεινο Πόντο. Το 1927 η επαρχία μετονομάζεται από "Ενωτία" σε Επαρχία Αλμωπίας καθώς σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες η περιοχή καλυπτόταν από λίμνη και ο Άλμωπας, γιος του Ποσειδώνα, έδωσε τ' όνομά του σ' αυτήν. Πρωτεύουσα σήμερα της επαρχίας Αλμωπίας είναι η Αριδαία, μια πόλη με 6.062 κατοίκους που βρίσκεται στο κέντρο του λεκανοπεδίου της επαρχίας.

         Αριδαία. Μια πόλη που φτιάχτηκε από τους… Γίγαντες, κατοικήθηκε (και) από πρόσφυγες και σήμερα ορθώνεται μέσα στον εύφορο κάμπο της Αλμωπίας, ανάμεσα σε αμπέλια και θεόρατες ακακίες, σαν ένα ακόμα δώρο του κάμπου στους ανθρώπους. Τι κι αν άλλαξε τόσες φορές το όνομά της; Η Αριδαία παραμένει πάντα μια πόλη ανοιχτή και φιλόξενη, έτσι όπως ορίζει η μακεδονίτικη γη της Αλμωπίας...

          Η Αριδαία βρίσκεται στο κέντρο του λεκανοπεδίου της επαρχίας Αλμωπίας, μίας φυσικής λεκάνης που παρουσιάζει έντονη γεωμορφία και περικλείεται από τα βουνά Βόρας και Πάικο. Το 1951 ο Δήμος της Αρδέας μετονομάστηκε σε Αριδαία. Το όνομα της πόλης προέρχεται από τον Αρριδαίο, γιο του Αμύντα του Γ΄, ετεροθαλή αδελφό του Φιλίππου του Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η Αριδαία, διαθέτοντας τουριστική υποδομή, σήμερα είναι πόλος έλξης επισκεπτών, τουριστών, ταξιδιωτών, ορειβατών απ' όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίοι μπορούν να επισκεφτούν όλα τα αξιοθέατα της Αλμωπίας.

          Η ίδια η πόλη της Αριδαίας μπορεί να μην έχει πλήθος αξιοθέατα, ίσως όμως να μην τα χρειάζεται κιόλας. Η εκπληκτικής ομορφιάς φύση που περιβάλλει την πόλη φτάνει και περισσεύει. Στον πλούσιο κάμπο της Αλμωπίας, ωστόσο, θα βρεις και όλα τα παραδοσιακά προϊόντα της περιοχής: κόκκινο πιπέρι, πάπρικα, καυτερό μπούκοβο, τσάι από το Πάικο, φασόλια Καρατζόβας, κάστανα και ψητές πιπεριές μπαχοβίτικες είναι μερικά μόνο από τα γευστικά ενθύμια που πρέπει να πάρεις μαζί σου από την Αλμωπία.

          Η πόλη της Αριδαίας απέχει περίπου 26 χλμ. από την Εδεσσα και ο δρόμος που θα σε φέρει από την πρωτεύουσα της Πέλλας μέχρι εδώ περνάει ανάμεσα από συστάδες από πανύψηλες ακακίες που διάσπαρτες μέσα στον κάμπο δημιουργούν εικόνες όμορφες και εντυπωσιακές. Μπαίνοντας στην πόλη, θα περάσεις από το γήπεδο του τοπικού Αλμωπού και έπειτα θα δεις ένα από τα λίγα κτίρια στην πόλη που τραβούν την προσοχή και τα βλέμματα των επισκεπτών. Πρόκειται για τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό, που σήμερα μπορεί να μην εξυπηρετεί τρένα, φιλοξενεί ωστόσο το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αριδαίας. Στις αίθουσες του εκτίθενται απολιθώματα που βρέθηκαν σε ανασκαφές στην Αλμωπία και άλλες περιοχές. Σημαντικά είναι τα εκθέματα απολιθωμένων οστών της αρκούδας των σπηλαίων που βρέθηκαν στα σπήλαια των Λουτρών. Και πριν ακόμα γίνει μουσείο, ωστόσο, ο σταθμός είχε κι εκείνος τη δική του ιστορία. Η μεγάλη πινακίδα του σταθμού γράφει ακόμη «Αρδέα», όπως ήταν μια από τις παλαιότερες ονομασίες της πόλης. Στην Αρδέα, λοιπόν, έφτανε στο τέρμα του το τρένο της γραμμής Σκύδρα – Αριδαία, γνωστό και ως «τρενάκι της Καρατζόβας».

         Η γραμμή αυτή είχε κατασκευαστεί στα χρόνια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου με σκοπό την υποστήριξη των δυνάμεων που μάχονταν στο μακεδονικό μέτωπο, μεταφέροντας υλικά και πολεμοφόδια στην πρώτη γραμμή. Συνέχισε να λειτουργεί εξυπηρετώντας επιβάτες και εμπορεύματα μέχρι και το 1931 όταν και εγκαταλείφθηκε πια. Εμεινε πάντως το όνομα, και η φράση πείραγμα «να σε πάρει το τρενάκι της Καρατζόβας!» Μια άλλη ονομασία του, μάλιστα, ήταν «Ντεκοβίλ» (Decauville) από τη γαλλικού τύπου κατασκευή της γραμμής.

ΛΟΥΤΡΑ ΠΟΖΑΡ

        Σε απόσταση 13 χλμ. από την έδρα του δήμου και 100 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη, σε μια πανέμορφη τοποθεσία έκτασης 72 στρ. βρίσκονται τα Λουτρά Λουτρακίου. Πρόκειται για έναν τόπο με πλούσια βλάστηση, φυσική αρμονία και πολλές ξεχωριστές ομορφιές. Το ιδιαίτερο αυτό τοπίο συνδυάζει την αγριάδα και το μεγαλείο ενός φυσικού θαύματος: μια χαράδρα έχει δημιουργηθεί σε ένα μεγαλοπρεπές βουνό, και μέσα της ρέει ο θερμοπόταμος "Τόπλιτσας", σχηματίζοντας μικρούς καταρράκτες και ρηχές κοίτες στις όχθες. Ο θερμοπόταμος δημιουργείται από πηγές που αναβλύζουν σε υψόμετρο 360-390 μέτρων και δημιουργούνται από το νερό της βροχής που εισχωρεί στο έδαφος, φτάνει σε μεγάλο βάθος, κι αφoύ θερμανθεί ανεβαίνει ψηλότερα εμπλουτισμένο με μέταλλα και άλλα ευεργητικά συστατικά.

     Το έντονο φυσικό ανάγλυφο κυριαρχεί στην περιοχή και οι ανθρώπινες παρμεβάσεις έχουν πραγματοποιηθεί με γνώμονα τις ελάχιστες δυνατές μεταβολές στη γλυπτική του τοπίου. Για την εξυπηρέτηση των λουομένων, έχουν δημιουργηθεί ατομικοί λουτήρες, ομαδικές πισίνες και μια ανοιχτή πισίνα ολυμπιακών διαστάσεων σε ένα ειδικά διαμορφωμένο πλάτωμα παράλληλα με το ποτάμι. Περίπατοι, ορειβασία, και άλλες αθλητικές δραστηριότητες επιτρέπονται χάρη στις γέφυρες και τα μονοπάτια που έχουν διαμορφωθεί και ακολουθούν την τοπογραφία του εδάφους. Κάποια από αυτά καταλήγουν στα σπήλαια που περιβάλλουν τη λουτρόπολη και συνιστούν το πρώτο σπηλαιολογικό πάρκο της Ελλάδας. Το πάρκο αποτελείται από σύμπλεγμα 17 σπηλαίων και σπηλαιομορφών και τα παλαιοντολογικά ευρύματα που έχουν βρεθεί στο εσωτερικό τους είναι μάρτυρες της κατοίκησης της περιοχής από τη Νεολιθική Εποχή. Πολλά από αυτά εκτίθενται στο Φυσιογραφικό - Λαογραφικό μουσείο των Λουτρών, συνοδεία πλούσιου φωτογραφικού υλικού.

      Τα Λουτρά Λουτρακίου ή Λουτρά Πόζαρ, όπως είναι ευρέως γνωστά, αποτελούν έναν προορισμό που συνδυάζει αρμονικά δυο από τα βασικά στοιχεία της ελληνικής φύσης: λαξευμένη από το χρόνο γη και τρεχούμενο νερό που πηγάζει από έξι πηγές και φημίζεται για τις θεραπευτικές του ιδιότητες.

  Πηγές:

 http://www.ethnos.gr/entheta.asp?catid=23516&subid=2&pubid=63748285

http://gov.exnet.gr/el/nomo-pella/dimo-aridaia.html

http://loutrapozar.net/aridaia.aspx