Ενότητα 18: Από την άφιξη του Όθωνα (1833) ως την 3η Σεπτεμβρίου 1843 οι υποενότητες «Η περίοδος της απόλυτης μοναρχίας» και «Η 3η Σεπτεμβρίου 1843»
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Ενότητα 19: Από την 3η Σεπτεμβρίου 1843 έως την έξωση του Όθωνα (1862)
Ενιαία διδασκαλία με έμφαση στα εξής σημεία:
α) Περίοδος απόλυτης μοναρχίας, σ.58
β) 3η Σεπτεμβρίου 1843 (αίτια, πρωταγωνιστές, γεγονότα, αποτέλεσμα), σ. 58.
γ) Συνταγματική μοναρχία, διάκριση εξουσιών, σ. 59
δ) Λειτουργία πολιτεύματος, σ. 59
ε) Μεγάλη Ιδέα-Κωλέττης, αλυτρωτισμός σ. 59
στ) Αυτόχθονες-ετερόχθονες, (απλή αναφορά), σ. 59
ζ) Κριμαϊκός Πόλεμος και ο Ελληνισμός (απλή αναφορά), σσ. 59-60
η) Η έξωση του Όθωνα, (απλή αναφορά), σ. 60.
Λέξεις- κλειδιά: Απόλυτη Μοναρχία, Επανάσταση 3 ης Σεπτεμβρίου 1843, Συνταγματική Μοναρχία, Μεγάλη Ιδέα, αλυτρωτισμός, έξωση.
Υποστηρικτικό υλικό:
- Πίνακας (Χ. Μάρτενς, Η νύχτα της 3 ης Σεπτεμβρίου 1843), σ. 58 του σχ. βιβλίου.
-Διαδραστική εφαρμογή με πηγές, «Το κίνημα της 3 ης Σεπτεμβρίου 1843», Φωτόδεντρο.
-Διαδραστική εφαρμογή για την επεξεργασία όρων, «Γλωσσάριο ελληνικού κράτους», Φωτόδεντρο.
- «Το Σύνταγμα του 1844», Βουλή των Ελλήνων.
Προτεινόμενες δραστηριότητες:
-Ασκήσεις/δραστηριότητες 1 και 2, σ. 60 του σχολ. βιβλίου (με επιλογή σημείων και γλωσσική εξομάλυνση).
I. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Ειδικοί διδακτικοί στόχοι
Οι μαθήτριες και οι μαθητές επιδιώκεται:
Να κατανοήσουν την πολιτειακή μεταβολή που ακολούθησε την 3η Σεπτεμβρίου 1843, καθώς και τον χαρακτήρα του συντάγματος του 1844.
Να γνωρίσουν τον τρόπο λειτουργίας του κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα μετά τη θέσπιση του συντάγματος του 1844.
Να αφομοιώσουν τους όρους Μεγάλη Ιδέα και αλυτρωτισμός.
Να κατανοήσουν μέσα από τη μελέτη συγκεκριμένων γεγονότων (π.χ. Κριμαϊκός πόλεμος) την επίδραση της Μεγάλη Ιδέας και του αλυτρωτισμού τόσο στη διεθνή θέση της Ελλάδας όσο και στην εσωτερική πολιτική κατάσταση της χώρας.
Να γνωρίσουν τις διεργασίες που οδήγησαν στην έξωση του Όθωνα.
Κύριες διδακτικές επισημάνσεις
Σχολιασμός γραπτών πηγών
α και β. Οι δύο πηγές θα πρέπει να μελετηθούν σε αντιπαραβολή.
Στην πηγή α ο Ιωάννης Κωλέττης, αφού τονίσει ότι οι Έλληνες δεν πρέπει να ενδιαφέρονται για το ελληνικό κράτος μόνον, αλλά για την ελληνική φυλή συνολικά, υπογραμμίζει ότι μέχρι τη στιγμή που μιλά έχει επιτευχθεί «μέρος του όλου σκοπού» και εισηγείται τη χρήση του όρου Μεγάλη Ιδέα προκειμένου να περιγράψει τις εδαφικές επιδιώξεις που οφείλει να έχει ο ελληνισμός.
Στην πηγή β ο Ιωάννης Φιλάρετος υποστηρίζει ότι η επιδίωξη υλοποίησης της Μεγάλης Ιδέας αποπροσανατόλισε τους Έλληνες από την «υλική προαγωγή», δηλαδή την οικονομική ανάπτυξη, που θα έπρεπε να είναι, κατά τη γνώμη του, η κύρια επιδίωξή τους.
Σχολιασμός εικονιστικού υλικού
1. Οι Έλληνες ενδιαφέρονταν για τα κοινά και συμμετείχαν στην πολιτική με πάθος. Έτσι, συχνά, οι εκλογικές μάχες συνοδεύονταν από εντάσεις ή ακόμη και συγκρούσεις ανάμεσα σε ανθρώπους με διαφορετικές πολιτικές απόψεις.
Επισημάνσεις για την αντιμετώπιση των ασκήσεων - δραστηριοτήτων
1. Βλέπε παραπάνω, σχόλια για την πηγή α.
2. Βλέπε παραπάνω, σχόλια για την πηγή β.
ΙΙ. ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
1. Εθνοσυνέλευση 1843-1844: Νόμος περί εκλογής των βουλευτών
Άρθρο 1. - Σε κάθε επαρχία του Βασιλείου της Ελλάδας [...] εκλέγεται ανάλογος αριθμός Βουλευτών κατά τους εξής όρους: επαρχίες που έχουν πληθυσμό μέχρι και δέκα χιλιάδες ψυχές εκλέγουν ένα Βουλευτή· αυτές που έχουν πάνω από δέκα και μέχρι είκοσι, δύο· αυτές που έχουν πάνω από είκοσι και μέχρι τριάντα, τρεις· αυτές που έχουν πάνω από τριάντα, τέσσερις.
Άρθρο 4. - Οι Βουλευτές εκλέγονται άμεσα από τους πολίτες που έχουν το δικαίωμα του ψηφοφορείν (εκλέγειν).
Άρθρο 5. - Το δικαίωμα του ψηφοφορείν ανήκει σε όλους τους Έλληνες που γεννήθηκαν μέσα στο Βασίλειο, ή αυτούς που απέκτησαν το δικαίωμα του πολίτη με βάση τους ισχύοντες νόμους, έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος της ηλικίας τους, έχουν επιπλέον κάποια ιδιοκτησία εντός της επαρχίας, όπου διαμένουν μόνιμα, ή εξασκούν σε αυτή οποιονδήποτε επάγγελμα ή ανεξάρτητο επιτήδευμα.
Εξαιρούνται α) όσοι ανακρίνονται κατηγορούμενοι για κακούργημα· β) όσοι έχουν στερηθεί πρόσκαιρα ή για πάντα με δικαστική απόφαση το δικαίωμα του ψηφοφορείν· γ) όσοι τους έχει αφαιρεθεί η ελεύθερη διαχείριση της περιουσίας τους.
Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, φ. αρ. 7, 25 Μαρτίου 1844.
(απόδοση: οι συγγραφείς)
Πηγή: Α. Παντελής,
Σ. Κουτσουμπίνας, Τρ. Γεροζήσης, Κείμενα συνταγματικής ιστορίας,
Σάκκουλας, Αθήνα-Κομοτηνή 1993, τόμ. πρώτος, σ. 233-234.
2. Τα «εκλογικά ήθη» του Κωλέττη και των οπαδών του
Προέκειτο να κυρωθώσι φιλικαί εκλογαί; Ευθύς και αι δεινόταται παραβιάσεις παρεσιωπώντο ή εχαρακτηρίζοντο επουσιώδεις παρατυπίαι· και η μεν βία, η στάσις αυτή, απεκαλούντο δικαία άμυνα, η δε αδικία, η ακολασία, το ψεύδος, δικαιοσύνη, μετριότης, αλήθεια. Και αυταί αι λέξεις ήλλαξαν σημασίαν· η μεν παραβίασις των καλπών ωνομάσθη συστολή των σανίδων, αι δε σαπουνοκασέλαι και τα σακκούλια κάλπαι, η λύμανσις των σφραγίδων τυχαία σύντριψις, οι συμβολαιογράφοι επί της ψηφοφορίας επιτροπαί και οι απόβλητοι του λαού εκλεκτοί αυτού.
Ν. Δραγούμης,
Ιστορικαί αναμνήσεις, Αθήνα 1925.
Πηγή: Ιστορία του ελληνικού έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τόμ. ΙΓ', σ. 119.
