55. Όξυνση της πολιτικής κρίσης και η δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 (1963-1974)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. Ενότητα 54. Ο εμφύλιος πόλεμος και τα κύρια προβλήματα της μετεμφυλιακής Ελλάδας (1944-1963)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. Ενότητα 55. Όξυνση της πολιτικής κρίσης και η δικτατορία της 21^ης Απριλίου 1967 (1963-1974)

Συνοπτική παρουσίαση των ενοτήτων, ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριες να αντιληφθούν:

α) τις συνθήκες που οδήγησαν στον Εμφύλιο Πόλεμο

β) τα κυριότερα γεγονότα της εμφύλιας σύρραξης και την στάση των εμπλεκομένων

γ) τις επιπτώσεις του εμφυλίου πολέμου στη μετεμφυλιακή Ελλάδα

δ) τις κυριότερες πολιτικές εξελίξεις (οξυμένο πολιτικό κλίμα, στάση μοναρχίας, παρακράτος, δημιουργία νέων κομμάτων)

ε) τις κυριότερες οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές

στ) τον κυπριακό αγώνα

ζ) την επιβολή της απριλιανής δικτατορίας, την αντίσταση σε αυτήν και την κατάρρευσή της.

Υποστηρικτικό υλικό:

-Πηγές για τον εμφύλιο πόλεμο: εδώ

-Βίντεο σύντομο για την μετεμφυλιακή Ελλάδα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας: εδώ (ανενεργό)

-Γελοιογραφία για τη Συνθήκη της Ζυρίχης, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας: εδώ

- «Σαρλερουά, Έλληνες μετανάστες στα ορυχεία του Βελγίου», Βίντεο, Μηχανή του Χρόνου, εδώ

-«Σκοτεινή επταετία: εκπαιδευτική δραστηριότητα», Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων: εδώ

-Γελοιογραφία της 21 ης Απριλίου, «Ιστορία και Λογοτεχνία», Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας: εδώ

Προτεινόμενες δραστηριότητες:

-Άσκηση/ δραστηριότητα 1, σ. 153 του σχολ. βιβλίου.

-Ένα σύντομο χρονικό για τη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη.

-Άσκηση/ δραστηριότητα 2, σ. 156 του σχολ. βιβλίου.

- Σχολιασμός της έννοιας της «μεταπολίτευσης» (με βάση το υλικό του σχολικού βιβλίου ή άλλο υλικό, ενδεικτικά:

«Μεταπολίτευση», σύντομο βίντεο, ΕΡΤ: εδώ (ανενεργό)

2 ώρες

Οι δύο κυβερνήσεις Γεώργιου Παπανδρέου (1963-1965)

Ο πρόεδρος της Ενώσεως Κέντρου Γεώργιος Παπανδρέου, διακηρύσσοντας την ανάγκη ομαλής λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών, κέρδισε τις εκλογές και κυβέρνησε από το 1963 έως το 1965. Ο βασιλιάς Παύλος, για να μετριαστεί το αντιβασιλικό κλίμα και να ξεπεραστεί η πολιτική ένταση των προηγούμενων ετών, φάνηκε να δέχεται τη λαϊκή ετυμηγορία υπέρ της Ένωσης Κέντρου. Στους κόλπους της, εξάλλου, υπήρχαν στελέχη με τα οποία διατηρούσε καλές σχέσεις.

Κατά τη 17μηνη θητεία του, ο Γ. Παπανδρέου έλαβε μέτρα ανακούφισης των ασθενέστερων τάξεων, κατάργησε ορισμένα από τα πιο αυταρχικά μέτρα σε βάρος της Αριστεράς και προσπάθησε να περιορίσει τις αμερικανικές επεμβάσεις στη χώρα. Σε συνεργασία με τον παιδαγωγό Ευάγγελο Παπανούτσο, επιχείρησε να προωθήσει καίριες αλλαγές στα εκπαιδευτικά πράγματα, όπως τη θέσπιση της δωρεάν παιδείας, την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας και γενικότερα τον εκδημοκρατισμό και εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης.

1. Οι Κωνσταντίνος και Γ. Παπανδρέου.
εικ. 3

2. «Κάτω οι αυλόδουλοι του αίματος και της Φρίκης» (Φρίκη ήταν ένα από τα παρατσούκλια της Φρειδερίκης), γράφει το πανό των διαδηλωτών στη μεγάλη συγκέντρωση στον Πειραιά στις 26 Ιούλη

ιουλιανά-3

Το 1965, ωστόσο, ξέσπασε σοβαρή κρίση στις σχέσεις του Γ. Παπανδρέου με τον βασιλιά Κωνσταντίνο, που είχε ανέβει στον θρόνο το 1964, μετά τον θάνατο του πατέρα του Παύλου. Βλέποντας τις αλλαγές που έκανε ή δοκίμαζε να κάνει ο Γ. Παπανδρέου, ο Κωνσταντίνος και όλο το μετεμφυλιακό κατεστημένο φοβήθηκαν μήπως χάσουν τον πλήρη έλεγχο του στρατού, του κύριου στήριγματός τους. Με πρόσχημα, λοιπόν, καταγγελίες της αντιπολίτευσης ότι δήθεν στον στρατό δρούσε, με την ανοχή της κυβέρνησης Παπανδρέου, μια αντιβασιλική οργάνωση αξιωματικών, ο Κωνσταντίνος αξίωσε να επιλέξει ο ίδιος τον υπουργό Εθνικής Άμυνας, πράγμα αντίθετο με το σύνταγμα. Επίσης, δεν επέτρεψε στον πρωθυπουργό να αναλάβει ο ίδιος αυτό το νευραλγικό υπουργείο. Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Γ. Παπανδρέου αντέδρασε. Τότε ο Κωνσταντίνος, όχι μόνο εξανάγκασε, τον Ιούλιο του 1965, τον πρωθυπουργό σε παραίτηση, αλλά και προχώρησε σε διάσπαση του κόμματός του, της Ενώσεως Κέντρου, πείθοντας, με ποικίλους τρόπους, στελέχη του να εγκαταλείψουν τον αρχηγό τους. Οι πολιτικοί αυτοί ονομάστηκαν, από τον λαό, αποστάτες και η ενέργειά τους αποστασία.

Ιουλιανά

Υπόθεση Λαμπράκη
Το Μακρύ Χέρι του Παρακράτους (ντοκιμαντέρ). [Πηγή: tvxs.gr]
Το τρίκυκλο της Χούντας. [Πηγή: tvxs.gr]
Ο ρόλος των παρακρατικών οργανώσεων στη δολοφονία Λαμπράκη [Πηγή: tvxs.gr]
Αποστασία, Ιουλιανά:
Η Αποστασία του 1965
Οι εκλογικές συγκρούσεις και η πολιτική πόλωση στη δεκαετία του '60 (ΙΜΕ)
Τα Ιουλιανά, γελοιογραφίες του Κώστα Μητρόπουλου
Τα Ιουλιανά, γελοιογραφίες του Φωκίωνα Δημητριάδη
Ιουλιανά: Το βασιλικό πραξικόπημα [Πηγή: tvxs.gr]
ΓΙΑ ΤΑ «ΙΟΥΛΙΑΝΑ» [Πηγή: εφ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ]
Ρεπόρτερς, Η δολοφονία του Σωτήρη Πέτρουλα [49.20]
Σωτήρης Πέτρουλας, Μ. Θεοδωράκη / Βασ. Παπακωνσταντίνου [04.35]

Η πορεία προς τη δικτατορία (1965-1967)

Σχεδόν ταυτόχρονα τεράστιες διαδηλώσεις αποδοκίμασαν τις βασιλικές ενέργειες το καλοκαίρι του 1965 (Ιουλιανά). Ύστερα από δύο αποτυχημένες προσπάθειες, σχηματίστηκε, και με τις ψήφους της ΕΡΕ, κυβέρνηση από πολιτικούς που είχαν εγκαταλείψει την Ένωση Κέντρου (κυβέρνηση αποστατών). Η πολιτική ζωή, ωστόσο, δεν εξομαλύνθηκε. Με κοινή απόφαση του Γ. Παπανδρέου και του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, που είχε διαδεχθεί τον Κ. Καραμανλή στην ηγεσία της ΕΡΕ, προκηρύχτηκαν εκλογές για τον Μάιο του 1967. Μπροστά στο ενδεχόμενο να προκύψουν πολιτικές λύσεις ανεπιθύμητες στο μετεμφυλιακό κατεστημένο, ομάδα στρατηγών σχεδίαζε να ζητήσει τη συνεργασία του βασιλιά προκειμένου να εγκαθιδρύσει δικτατορία.

1. Επιστολές του βασιλιά Κωνσταντίνου προς τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου

[...] Η αποστολή σε εμένα για υπογραφή σχεδίου Βασιλικού Διατάγματος με θέμα την αντικατάσταση του υπουργού Εθνικής Άμυνας, χωρίς να έχει προηγηθεί συνεργασία μας [...] αποτελεί πράξη αήθη αλλά και προσβλητική [...]. Ως εγγυητής της διαφύλαξης του Συντάγματος είμαι υποχρεωμένος να ενδιαφέρομαι ιδιαίτερα για τις Ένοπλες Δυνάμεις [...] (10 Ιουλίου 1965).
Μην επιμείνετε να αναλάβετε αυτή τη στιγμή το Yπουργείο Εθνικής Άμυνας. [...] Θεωρώ αναγκαίο, η αποχώρηση του σημερινού υπουργού να συνοδευτεί από ταυτόχρονο διορισμό και ορκωμοσία υπουργού, τον οποίο θα έχουμε επιλέξει σε συνεργασία [...]. Δεν πρόκειται να ωφεληθείτε από την τεχνητή [...] δημιουργία στην κοινή γνώμη κλίματος που στρέφεται εναντίον μου [...] (14 Ιουλίου 1965).
Πηγή: Η Μεγάλη Ιστορία του 20ού αιώνα, Ελληνικά Γράμματα, τόμ. 6, σ. 235.

154

Η απριλιανή δικτατορία (1967-1974)

Το πραξικόπημα των συνταγματαρχών (ΚΕΓ)
Η ελληνική κοινωνία στον γύψο (ΚΕΓ)
Σκοτεινή Επταετία (Βουλή των Ελλήνων)

3. Άρμα μάχης μπροστά στη Βουλή την 21^η Απριλίου 1967, ημέρα επιβολής της απριλιανής δικτατορίας.
Εικόνα 3

Η στρατιωτική δικτατορία (1967-1974) - Η κατάλυση της δημοκρατίας (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ)
Κατανόηση ιστορικού χρόνου - Χρονολογική σειρά μνημείων (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ)

2. Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος παρουσιάζει τις «μεθόδους» του

Κάθε ένας ο οποίος δεν κάθεται καλά, έστω και αν μοaυ κοστίζη ως κράτος ακριβά, θα τον θέτω υπό περιορισμόν. […] Δεν θα τους αφήσω να γίνουν θηρία κάτω από τα κομμουνιστικά κελεύσματα. Διότι εάν γίνουν θηρία και απολυθούν από το κλουβί, θα υποχρεωθώ να τους τουφεκάω […] Προκειμένου λοιπόν να τους τουφεκάω και να έχω αίματα εις την άσφαλτον, δεν θα τους αφήσω, έστω και αν προσβάλλεται ο προηγμένος ανθρωπισμός ορισμένων…

Πηγή: Αρ. Μάνεσης, «Ο εύκολος βιασμός της νομιμότητας και η δύσκολη νομιμοποίηση της βίας»,
στον συλλογικό τόμο Η δικτατορία 1967-1974, Καστανιώτης, Αθήνα 1999, σ. 37.

Ωστόσο, τα σχέδια των στρατηγών πρόφτασε να τα κάνει πράξη μια άλλη συνωμοτική ομάδα μεσαίων και ανώτερων αξιωματικών (χούντα), με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Γεώργιο Παπαδόπουλο, η οποία, την 21η Απριλίου 1967, κατέλαβε, με πραξικόπημα, την εξουσία. Οι πραξικοπηματίες επικαλέστηκαν, για να δικαιολογήσουν τις αντιδημοκρατικές πράξεις τους, την ανικανότητα των πολιτικών να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και τον κίνδυνο επιβολής κομμουνισμού στην Ελλάδα.

Το πραξικόπημα του 1967 και η κατάλυση του πολιτεύματος (ΙΜΕ)
Χούντα των Συνταγματαρχών
Διάγγελμα Γεώργιου Παπαδόπουλου [02.35]
Συνέντευξη Γ. Παπαδόπουλου προς τους ξένους δημοσιογράφους
Ορκωμοσία του Πρωθυπουργού Γεώργιου Παπαδόπουλου ως Αντιβασιλέα [Πηγή: Εθνικό Οπτικοακουστικό αρχείο]
Εορτασμός της 1ης επετείου της 21ης Απριλίου 1967 [Πηγή: Εθνικό Οπτικοακουστικό αρχείο]

Μετά την εκδήλωση του πραξικοπήματος, ο Κωνσταντίνος συνεργάστηκε με τους πραξικοπηματίες, και μάλιστα ο πρώτος πρωθυπουργός της δικτατορίας διορίστηκε με υπόδειξή του. Λίγο αργότερα, έδειξε, με κινητοποίηση πιστών του στρατιωτικών μονάδων, ότι θέλει να ανατρέψει τη δικτατορία. Ωστόσο, μετά την αποτυχία αυτής της προσπάθειας, αναχώρησε ανενόχλητος στο εξωτερικό.

Αξίζει να επισημανθεί, επίσης, το γεγονός ότι, ενώ η ΕΟΚ ανέστειλε τη διαδικασία σύνδεσης με την Ελλάδα, οι ΗΠΑ συνεργάστηκαν με τους δικτάτορες, θέτοντας, έτσι, σε δοκιμασία, και μάλιστα μακροχρόνια, τα αισθήματα των Ελλήνων απέναντί τους.

Οι δικτάτορες ανέστειλαν βασικά άρθρα του συντάγματος, διέκοψαν τη λειτουργία του Κοινοβουλίου, διέλυσαν τα κόμματα και οργάνωσαν συστηματικές διώξεις πολιτικών, κάθε πολίτη αριστερού παρελθόντος ή όποιου εκδήλωνε φανερά την αντίθεσή του στη δικτατορία. Οι εκτοπίσεις, οι φυλακίσεις, τα βασανιστήρια, οι καταδίκες μελών αντιστασιακών οργανώσεων αποτέλεσαν συνήθη πρακτική.

Παρ’ όλα αυτά, δημοκρατικοί πολίτες που είχαν διαφύγει τη σύλληψη άρχισαν να δημιουργούν πυρήνες αντίστασης. Οι κηδείες του Γ. Παπανδρέου (1968) και του νομπελίστα ποιητή Γ. Σεφέρη (1971) μετατράπηκαν σε μεγάλες αντιδικτατορικές διαδηλώσεις. Κορυφαίες αντιδικτατορικές εκδηλώσεις υπήρξαν η απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου από τον Αλέκο Παναγούλη (Αύγουστος 1968), το κίνημα του Ναυτικού (Μάιος 1973), που έδειξε ότι στις ένοπλες δυνάμεις υπήρχαν πολλοί αξιωματικοί που δυσφορούσαν για την κατάλυση της δημοκρατίας, και το φοιτητικό κίνημα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, με σημαντικότερες εκδηλώσεις του τις καταλήψεις, από φοιτητές, του κτιρίου της Νομικής Σχολής (Φεβρουάριος-Μάρτιος 1973) και του Πολυτεχνείου (Νοέμβριος 1973).

Θέματα ιστορικής διερεύνησης - Αντίσταση στη στρατιωτική δικτατορία (1967-1974) (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ)
Μανόλης Αναγνωστάκης, «Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ.» (Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού)

Δικτατορία, Αλέκος Παναγούλης:
Η Άγνωστη Αντίσταση Κατά της Δικτατορίας:
Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου Αθήνας:

Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου Πατρών

Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης:

Ειδικά η κατάληψη του Πολυτεχνείου υπήρξε σημείο-σταθμός στον αντιδικτατορικό αγώνα. Ο μεγάλος αριθμός φοιτητών και άλλων πολιτών που είχαν συγκεντρωθεί μέσα και γύρω από το Πολυτεχνείο, καθώς και τα αντιδικτατορικά συνθήματα που εξέπεμπε ο ραδιοφωνικός σταθμός των εξεγερμένων ανησύχησαν σοβαρά τους δικτάτορες, που απάντησαν με ωμή βία: ένα άρμα μάχης έριξε την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου 1973. Ακολούθησαν δολοφονίες, συλλήψεις και ξυλοδαρμοί πολιτών.

Εδώ, Πολυτεχνείο ... (ΚΕΓ)
Στρατιωτική δικτατορία (1967-1974) - Αφίσες διαμαρτυρίας (ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ)

155

3. Η διακήρυξη της Συντονιστικής Επιτροπής κατάληψης του Πολυτεχνείου, 16 Νοεμβρίου 1973 (απόσπασμα)

Πρωταρχική προϋπόθεση για την επίλυση όλων των λαϊκών προβλημάτων θεωρούμε την άμεση παύση του τυραννικού καθεστώτος της χούντας και την παράλληλη εγκαθίδρυση της λαϊκής κυριαρχίας. Η εγκαθίδρυση της λαϊκής κυριαρχίας συνδέεται αναπόσπαστα με την εθνική ανεξαρτησία από τα ξένα συμφέροντα, που χρόνια στήριζαν την τυραννία στη χώρα μας.
Πηγή: Καθημερινή, «Ιστορικό Λεύκωμα», 1973, σ. 40, 42.

4. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβριο του 1973, υπήρξε η κορυφαία πράξη αντίστασης εναντίον της δικτατορίας των συνταγματαρχών.

5. Το άρμα μάχης που έριξε την πύλη του Πολυτεχνείου, λίγο πριν την εισβολή.
Η 17η Νοεμβρίου αποτελεί σήμερα σχολική γιορτή.

Η δικτατορία κατέρρευσε από ένα δικό της εγκληματικό λάθος. Προκάλεσε πραξικόπημα στην Κύπρο, με το οποίο ανέτρεψε, πρόσκαιρα, τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας αρχιεπίσκοπο Μακάριο, που δεν ήταν αρεστός ούτε στις ΗΠΑ ούτε στους δικτάτορες. Τότε η Τουρκία, με το πρόσχημα ότι ήταν μία από τις εγγυήτριες δυνάμεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, αποβίβασε στρατό στην Κύπρο και κατέλαβε μεγάλο μέρος του νησιού. Αδυνατώντας η δικτατορική κυβέρνηση να αντιμετωπίσει την κρίση, παρέδωσε, στις 23 Ιουλίου 1974, την εξουσία στους πολιτικούς.

Τα γεγονότα του 1974, Άφιξη Κ. Καραμανλή (ΚΕΓ)

156

ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΜΑΤΙΑ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ...

...διαβάστε λογοτεχνία
Στρατής Τσίρκας, Η χαμένη άνοιξη (1976). Ελπίδες και διαψεύσεις τη δεκαετία του ’60.

...δείτε στον κινηματογράφο
Νίκος Περράκης, Λούφα και παραλλαγή (1984). Η Ελλάδα της δικτατορίας με χιουμοριστική διάθεση.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Ποια επιλογή του Γεώργιου Παπανδρέου στάθηκε αφορμή για τη σύγκρουσή του με τον βασιλιά Κωνσταντίνο; Να αναζητήσετε τα βαθύτερα αίτια των γεγονότων μελετώντας την πηγή 1 και όποια άλλα στοιχεία έχετε στη διάθεσή σας ή μπορείτε να εντοπίσετε.

2. Να μελετήσετε την πηγή 2 και να προσπαθήσετε να σκιαγραφήσετε την πολιτική ιδεολογία του ομιλητή.

3. Διαθεματική δραστηριότητα: Κάθε χρόνο, στις 17 Νοεμβρίου, γιορτάζεται στα ελληνικά σχολεία η επέτειος του Πολυτεχνείου. Αφού αναζητήσετε σχετικά κείμενα, προφορικές μαρτυρίες, οπτικοακουστικό και άλλο υλικό, να προτείνετε τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να οργανωθεί η εκδήλωση.

1. Η σχέση της μοναρχίας με τον στρατό

Είμεθα ηνωμένοι ενώπιον του Θεού, σας ανήκω και μου ανήκετε. Ελπίζω ότι εργάζεσθε όλοι προς αυτήν την κατεύθυνσιν. Ο βασιλιάς Παύλος απευθυνόμενος σε αξιωματικούς, 19 Μαρτίου 1962.

Σ. Γρηγοριάδης, Ιστορία της Συγχρόνου Ελλάδος,
Καπόπουλος, Αθήνα 1974, τόμ. 4, σ. 55.

2. Ο Π. Κανελλόπουλος, αρχηγός της ΕΡΕ, κρίνει τη στάση του Κωνσταντίνου

Δεν είναι διόλου σωστό -δεν είναι σύμφωνο με το Σύνταγμα- να ελέγχονται οι Ένοπλες Δυνάμεις από τον Ανώτατο Άρχοντα. [...] Αλλά η παράδοση του οίκου του βασιλέως Κωνσταντίνου είχε δημιουργήσει μιαν εσφαλμένη -αντισυνταγματική- αντίληψη γύρω από τη σχέση του Ανώτατου Άρχοντος [...] προς «τας ενόπλους δυνάμεις».

Π. Κανελλόπουλος, Ιστορικά Δοκίμια,
Αθήνα χ.χ., σ. 141.

3. H πρεσβεία των ΗΠΑ για τη συνωμοσία των συνταγματαρχών

Περί το τέλος του 1963, αρχές του 1964, μια ομάδα δεξιών συνταγματαρχών [.] οργανώθηκε για να προχωρήσει σε πραξικόπημα σε περίπτωση που ο Γεώργιος Παπανδρέου δεχόταν την υποστήριξη της ΕΔΑ. [...] Στόχος της δεξιάς αυτής ομάδας είναι να εξουδετερώσει ή να αποτρέψει τη διείσδυση αριστερών στο στράτευμα και στην κυβέρνηση.

Έκθεση του κλιμακίου της αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA) στην Αθήνα για τη δράση της συνωμοτικής ομάδας του συνταγματάρχη Γ. Παπαδόπουλου (αρχές 1966).

Πηγή: Αλ. Παπαχελάς, Ο βιασμός της ελληνικής δημοκρατίας,
Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 1997, σ. 237-238.

Γυάρος, τόπος εξορίας [Πηγή: astypalaia.wordpress.com]
Γυάρος, το θανατονήσι Πηγή: Lefteria]
Μουσείο Δημοκρατίας Άγιος Ευστράτιος

Πηγή 1. Επιστολές του βασιλιά Κωνσταντίνου προς τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου

Πηγή 2. Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος παρουσιάζει τις «μεθόδους» του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ Β´ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΩΣ ΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 20^ού ΑΙΩΝΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ 55. Όξυνση της πολιτικής κρίσης και η δικτατορία της 21^ης Απριλίου 1967 (1963-1974)