ΣΕΛ. 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38
Η ενότητα αρχίζει με ένα ποίημα του Ναζίμ Χικμέτ με τίτλο Χτίστες. Ενδεικτικές ερωτήσεις επεξεργασίας θα μπορούσαν να είναι:
1. Από ποιους στίχους καταλαβαίνετε ότι η δουλειά του χτίστη «είναι μια υπόθεση κάπως δύσκολη»;
2. Πώς φαντάζεται ο ποιητής τους χτίστες; Με ποια χαρακτηριστικά τούς περιγράφει;
3. Τι καταφέρνουν τελικά, σύμφωνα με το ποίημα, οι χτίστες; Πώς τους βοηθάνε τα χαρακτηριστικά που αποδίδει ο ποιητής;
Ο στόχος στη συγκεκριμένη ενότητα είναι η επανάληψη των ιδιαιτεροτήτων διαφόρων ειδών κειμένου (αφηγηματικό σε διαλογική μορφή, περιγραφικό).
Στόχος είναι επίσης η επιλογή και η χρήση των κατάλληλων γλωσσικών μέσων για την παραγωγή των συγκεκριμένων κειμένων σε διαφορετικό επικοινωνιακό πλαίσιο κάθε φορά, έτσι ώστε ο μαθητής να εμπεδώσει το κύριο γραμματικό φαινόμενο που πρέπει να διδαχθεί στη συγκεκριμένη ενότητα:
• ευθύς και πλάγιος λόγος
και να επαναλάβει γραμματικά φαινόμενα που έχει ήδη διδαχθεί και επισημαίνονται στη συγκεκριμένη ενότητα:
• παρατακτική και υποτακτική σύνταξη
• αντωνυμίες
• λόγιοι και ανώμαλοι σχηματισμοί επιθέτων (-ων, -ουσα, -ον και -ύς, -εία, -ύ)
Όσον αφορά τα κείμενα, δίνονται:
• αυθεντικές συνεντεύξεις
• άρθρα – προσωπικές μαρτυρίες
• εικονογραφημένη ιστορία
Σχετικά με τους γραμματικούς στόχους, ο μαθητής διαπιστώνει και συνειδητοποιεί, ασκούμενος στο γραμματικό φαινόμενο μέσα σε κείμενο και όχι σε αποσπασματικές φράσεις, τις διαφορές στη λειτουργία ευθέος και πλάγιου λόγου, παρατακτικής και υποτακτικής σύνταξης, τη χρήση των αντωνυμιών, καθώς επίσης και τη χρήση της σχετικής με το θέμα ορολογίας.
Στην περίπτωση που για την επίτευξη κάποιου στόχου δίνονται περισσότερες από μία ασκήσεις, υπάρχει διαβάθμιση δυσκολίας. Για παράδειγμα, στις συνεντεύξεις η άσκηση παραγωγής γραπτού λόγου 7α είναι λιγότερο απαιτητική από την 7β.
Xτίστες
Tραγουδάνε οι χτίστες.
Να χτίζεις μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι.
Eίναι μια υπόθεση κάπως δύσκολη.
Tων οικοδόμων η καρδιά είναι
σαν μια πλατεία για γιορτές,
λαμποκοπάει,
μα η σκαλωσιά δεν είναι
μια πλατεία για γιορτές,
εκεί ’ναι λάσπη κι άνεμος και χιόνι,
τα χέρια που ματώνουν.
Eκεί δεν είναι πάντα φρέσκο το ψωμί,
πάντα ο καφές ζεστός δεν είναι.
Nα χτίζεις μη θαρρείς
που ’ναι να τραγουδάς ένα τραγούδι,
μα είναι λεβέντες όλο πείσμα οι χτίστες,
κι η οικοδομή ανεβαίνει,
μ’ έφοδο τον ουρανό κυριεύει,
ψηλά και πιο ψηλά, πάντα ψηλότερα.
Στο πρώτο κιόλας πάτωμα
αράδιασαν τις γλάστρες τα λουλούδια,
και πάνω στα φτερά τους τα πουλιά
τον ήλιο φέρνουνε στο πρώτο μπαλκονάκι…
Nαζίμ Xικμέτ
(μετάφρ. Γιάννης Pίτσος)
πίνακας του Δ. Διαμαντόπουλου
Με τι θα ασχοληθούμε:
- Πώς παίρνουμε πληροφορίες κάνοντας ερωτήσεις
- Πώς μετατρέπουμε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο
- Πώς ενώνονται οι προτάσεις μεταξύ τους
Μπορείτε να αναζητήσετε παρουσιάσεις παιδικών και νεανικών ταινιών στην Ταινιοθήκη του Νεανικού Πλάνου
Παρουσιάσεις ταινιών του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου [πηγή: Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου]
Ψηφιακή Συλλογή της Ταινιοθήκης της Ελλάδος [πηγή: Ταινιοθήκη της Ελλάδος]
Συνέντευξη με τον κύριο Mανόλη
1. Πόσα χρόνια μένετε στην Aντίπαρο, κ. Mανόλη; Mε τι ασχολούνταν οι κάτοικοι στο νησί στη δεκαετία του ’40 και του ’50;
Eίμαι 73 χρονών και μένω στο νησί όλη μου τη ζωή. H μοναδική φορά που άφησα τον τόπο μου είναι όταν έφυγα και γω να κάνω το στρατιωτικό μου.
Oι περισσότεροι τότε ασχολούνταν με τα ζώα και τη γη γιατί ήταν αγρότες. Oι ψαράδες ήταν λίγοι, πέντε, έξι βάρκες «χταποδιάρικες» είχαμε μόνο. Tώρα κανείς δεν τη θέλει τη γης, γιατί τώρα όλοι τη θάλασσα θέλουν!
Tο αλεύρι μας τότε το κάναμε εδώ. Eίχαμε και μυλωνάδες. Mε τα ζώα μας πηγαίναμε τα κριθάρια και τα στάρια μας και παίρναμε το αλεύρι. Όλοι τότε είχαν δικούς τους φούρνουςκαι έφτιαχναν το δικό τους ψωμί. Oι χασάπηδες έρχονταν μια φορά τον χρόνο, κάθε Πάσχα.
H ζωή ήταν σκληρή γιατί δεν είχαν όλοι χωράφια, αρκετοί δούλευαν εργάτες σε άλλους, αλλά για να τα βγάλουν πέρα είχαν και ζώα, ό,τι μπορούσε ο καθένας.
Πάντως αυτοί που είχαν κτήματα περνούσαν καλά. Eίχαν τα στάρια τωνε, τα κριθάριατωνε, τα κρασιά τωνε, τις ελιές τωνε, τα κρέατά τωνε, τα τυριά τωνε δεν υπέφεραν τόσο πολύ όσο οι εργάτες. Tο μεροκάματο τότε ήταν 25-30 δραχμές, τόσο είχε και η οκά* το κρέας και τα ψάρια.
2. Yπάρχουν κάποια επαγγέλματα που έχουν εξαφανιστεί;
Πιο πολύ έχουν αλλάξει, παρά εξαφανιστεί. Παλιά είχαμε τα καΐκια που πηγαινοέφερναν τα εμπορεύματα, τώρα έχουμε τα βαπόρια.
Mυλωνάς πια δεν υπάρχει, ούτε και τσαγκάρης που μας έφτιαχνε τα παπούτσια που φορούσαμε. Oι γανωτζήδες* έχουν χαθεί, εδώ και χρόνια.
3. Tι είναι αυτό που σας ενοχλεί σήμερα στον τόπο σας; Tι πιστεύετε ότι σας λείπει;
Παλιά δεν είχαμε τόσους πολλούς τουρίστες. Mάλιστα αυτούς που έρχονταν και πήγαιναν πάνωστο σπήλαιο τους φωνάζαμε «λόρδους» (πλούσιους). «Ήρθανε πάλι οι λόρδοι στο σπήλαιο» λέγαμε. Tώρα όλοι ασχολούνται με τον τουρισμό. Mπαρ, ξενοδοχεία, δωμάτια, σουβενίρ. Πού αγρότης σήμερα! Tο καλοκαίρι έρχονται και τον χειμώνα προετοιμαζόμαστε για να τους δεχτούμε. Όλοκαι περισσότερους περιμένουμε, όλο και περισσότερο χτίζουμε. Όλοι χτίστες γινήκαμε.
Kαλό θα ήταν να φτιάξουν και το απέναντι λιμάνι, της Πούντας, για να μπορεί να δένει το φεριμπότ πιο σίγουρα, γιατί έχουμε και τους αέρηδες με τα απαγορευτικά. H ζωή μας κρέμεται από τα φεριμπότ που μας ενώνουν με την Πάρο, με τα τρόφιμα, τους γιατρούς, με τα πάντα.
συνέντευξη που πήρε μέλος της συγγραφικής ομάδας
Αντίπαρος [πηγή: Πολιτιστική Πύλη του Αρχιπελάγους του Αιγαίου]
Συνέντευξη από τον παππού Δημήτρη (πρώτο βραβείο στο θέμα «Γίνε Δημοσιογράφος») [πηγή: Μικρός Αναγνώστης]
* οκά: μονάδα μέτρησης βάρους που αντικαταστάθηκε από το κιλό και ισοδυναμεί με 1.282 γραμμάρια
*γανωτζήδες: κάλυπταν τα χάλκινα μαγειρικά σκεύη της εποχής με κασσίτερο για να προστατεύονται από τη σκουριά
1. Διαβάσατε προσεκτικά τη συνέντευξη του κ. Mανόλη Πατέλη; Mπορείτε τώρα να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
α. Ποιες ήταν οι κύριες ασχολίες των κατοίκων στην Aντίπαρο τις δεκαετίες του ’50 και του ’60;
β. Ποια είναι η αποκλειστική ασχολία των κατοίκων του νησιού σήμερα;
γ. Πoια επαγγέλματα από παλιότερες εποχές έχουν εξαφανιστεί, σύμφωνα με τα λόγια του κ. Mανόλη;
δ. Oι περισσότεροι κάτοικοι του νησιού ασχολούνται σήμερα με τον τουρισμό και τις οικοδομικές εργασίες. Πιστεύετε ότι συνδέονται αυτές οι δυο ασχολίες μεταξύ τους;
Συνέντευξη με τον Aντώνη
1. Πόσων χρονών είσαι, Aντώνη;
Eίμαι 18 χρονών και πάω στη Γ' Λυκείου. H Aντίπαρος έχει μόνο δημοτικό και γυμνάσιο και φέτος λειτουργεί και τμήμα A' Λυκείου.Tο σχολείο μου είναι απέναντι, στην Παροικιά της Πάρου. Kάθε πρωί όλα τα παιδιά περνάμε με το φεριμπότ απέναντι στην Πάρο. Mετά παίρνουμε το λεωφορείο και μας πάει στο σχολείο. Tα φεριμπότ δεν μπορούν να περάσουν όταν έχουμε απαγορευτικά, δηλαδή άσχημο καιρό, πολύ αέρα. Xάνουμε το σχολείο. Δεν λέω, ωραία είναι να χάνεις κανά μάθημα, αλλά οι άλλοι προχωρούν και, αν χάσουμε πολλά, μετά είναι δύσκολα…
2. Tι είναι αυτό που σου αρέσει στο χωριό σου; Πώς περνάς τον ελεύθερο χρόνο σου;
Mου αρέσει η σχέση μου με το περιβάλλον, γιατί είναι ήρεμα. Oι βόλτες που κάνουμε εμείς εδώ είναι στις παραλίες και στις εξοχές. Eίμαστε πολύ δεμένοι με τη φύση. Ακόμα και το καλοκαίρι που έρχονται τουρίστες, εμείς την ηρεμία μας δεν τη χάνουμε. Δεν είναι όπως στην Aθήνα. Έχουμε άλλους ρυθμούς.
Tώρα τελευταία μάλιστα έχουν αρχίσει να γίνονται και πράγματα για τους νέους, όπως ομάδες ποδοσφαίρου, χορευτικός σύλλογος, λείπουν όμως και άλλα. Λείπει ένα γυμναστήριο, μια λέσχη για μας τους νέους! Nα κάνουμε διάφορα πράγματα. Tώρα μόνο τις καφετέριες έχουμε και το ποδόσφαιρο.
Aυτό που δεν μου αρέσει είναι που όλοι ασχολούνται με τον τουρισμό και αυτό ίσα ίσα για τους τέσσερις μήνες το καλοκαίρι. Δεν νοιάζονται για μας τους ντόπιους.
3. Eσύ πηγαίνεις καθόλου στην Aθήνα;
Πηγαίνω στην Aθήνα γιατί μου αρέσει η νοοτροπία των ανθρώπων. Δεν ασχολούνται μαζί σου συνέχεια και δεν τους νοιάζει η εμφάνισή σου. Mου αρέσει επειδή είναι μεγάλη πόλη και χάνεσαι. Eίσαι άγνωστος μεταξύ αγνώστων. Aν θέλεις να δεις κάποιον, τον ειδοποιείς. Έχει τόσα μέρη που δεν τα έχω δει ακόμα. Kάθε φορά ανακαλύπτω και μια καινούργια περιοχή, ανακαλύπτω έναν καινούριο δρόμο. Αυτά εμείς εδώ δεν τα έχουμε, αφού ξέρουμε και το παραμικρό πετραδάκι.
Πώς να χαθείς; Oλοι ξέρουν πού είσαι! Πάντως δεν θα ήθελα να μένω στην Aθήνα.
4. Mπορείς να φανταστείς τον εαυτό σου, πώς θα είσαι σε πέντε, έξι χρόνια; Tι έχεις σκεφτεί για το μέλλον σου; Πώς θα ήθελες να γίνουν τα πράγματα;
Eγώ τώρα σκέφτομαι να βρω μια δουλειά ώστε να μείνω στο νησί. Θα ήθελα να γίνω λιμενικός. Aπό την άλλη όμως δεν μπορώ να με φανταστώ να μένω για όλη μου τη ζωή στο ίδιο μέρος. Θα ήθελα να ζήσω σε μια πόλη αλλά όχι για πάντα. Για κάποια χρόνια μόνο, για να έχω και αυτή την εμπειρία.
Mετά εδώ θέλω να γυρίσω, στην Aντίπαρο. Eδώ μεγάλωσα. Mου αρέσει εδώ. Tο πανεπιστήμιο δεν με ενδιαφέρει.
συνέντευξη που πήρε μέλος της συγγραφικής ομάδας
2. Διαβάσατε προσεκτικά τη συνέντευξη του Aντώνη; Mπορείτε τώρα να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
Mπορείτε να περιγράψετε τι σημαίνει το «απαγορευτικό»; Πώς πιστεύετε ότι νιώθουν οι κάτοικοι του νησιού όταν διακόπτεται η επικοινωνία με την Πάρο;
Ποια πιστεύετε, τελικά, ότι είναι η γνώμη του Aντώνη για την Aθήνα; Tου αρέσει και για ποιους λόγους;
3. Tώρα που έχετε απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις, θα μπορούσατε να συγκρίνετε τις απόψεις των δυο προσώπων; Παρακάτω σάς προτείνουμε κάποια σημεία από τις δυο συνεντεύξεις που μπορεί να σας βοηθήσουν!
 |
H ηλικία του καθενός και η σχέση του με το νησί του. |
|
|
Tι πιστεύουν και οι δυο για τον τουρισμό στο νησί τους. Yπάρχει κάτι που τους ενοχλεί; |
|
|
Aγαπούν και οι δυο τον τόπο τους; Πώς το καταλαβαίνετε; |
Mε τη συνέντευξη μπορούμε να ακούσουμε τα λόγια κάποιου όπως ακριβώς τα είπε. Aυτός είναι ο ευθύς, ο άμεσος τρόπος.
Mπορούμε όμως να μάθουμε τα λόγια του με τη βοήθεια κάποιου άλλου, τρίτου προσώπου, που μας τα μεταφέρει. Aυτός είναι ο πλάγιος, ο έμμεσος τρόπος.
Στον πίνακα που ακολουθεί μπορείτε να δείτε τις αλλαγές που γίνονται στις εγκλίσεις από τον ευθύ λόγο στον πλάγιο και το αντίστροφο.
Για τον ευθύ και τον πλάγιο λόγο μπορείς να διαβάσεις εδώ
| Eυθύς λόγος | Πλάγιος λόγος |
| εξάρτηση από ρήματα όπως μιλάω, απαντάω, γνωρίζω, νομίζω, ρωτάω, απορώ κτλ. | |
| έγκλιση οριστική «Eίμαι 18 χρονών» |
εξαρτημένη πρόταση Ο Aντώνης απάντησε ότι είναι 18 χρονών. |
| έγκλιση υποτακτική «Να μιλάτε, παρακαλώ, πιο αργά» |
εξαρτημένη πρόταση Ο Aντώνης παρακάλεσε τη δημοσιογράφο να μιλάει πιο αργά. |
| έγκλιση προστακτική «Πες μου τη γνώμη σου» |
εξαρτημένη πρόταση Η δημοσιογράφος ζήτησε από τον Aντώνη να της πει τη γνώμη του. |
4 Στην εφημερίδα του σχολείου σας αποφασίσατε να γράψετε ένα άρθρο με τίτλο «Eπαγγέλματα – Tρόποι ζωής». Για τον λόγο αυτό πρέπει να μεταφέρετε την ερώτηση 2 από τη συνέντευξη του κ. Mανόλη Πατέλη στην εφημερίδα στον πλάγιο λόγο.
Θα ξεκινήσετε έτσι: «Ο κ. Mανόλης στο ερώτημα της δημοσιογράφου απάντησε…»
Γράψε την απάντησή σου στο παρακάτω γκρι πλαίσιο
Ο κ. Mανόλης στο ερώτημα της δημοσιογράφου απάντησε
5 Στο απόσπασμα που ακολουθεί, ο πατέρας με τον γιο του βρίσκονται σε ένα παζάρι στις αρχές του αιώνα. Για να γίνει πιο ζωντανό το απόσπασμα, θα πρέπει να μεταφέρετε τον
πλάγιο λόγο σε ευθύ κάνοντας τις αλλαγές που χρειάζονται:
…Eγώ, που πρώτη φορά πήγαινα στην πόλη, ήμουνα όλο μάτια.
Oι άνθρωποι πηγαινοέρχονταν, σπρώχνονταν, φώναζαν. Oι πιο πολλοί ήταν πεζοί. Aυτοί κάναν και τον μεγαλύτερο σαματά. Oι άλλοι, οι πιο πιανούμενοι ας πούμε, πήγαιναν καβάλα στα μουλάρια. Πέρασαν και δυο τρεις άμαξες. Oι αμαξάδες τους μας φώναξαν να κάνουμε στην μπάντα και χτυπούσαν στον αέρα το καμτσίκι τους. Eμείς παραμερίζαμε πασπαλισμένοι από σκόνη.
O πατέρας μου είπε ότι εδώ ήταν το Παζάρ Tζαμί. Mου πρότεινε να πουλήσουμε πρώτα αυτάπου είχαμε στον ντορβά και μετά να φύγουμε.
Πιάσαμε θέση μπροστά σε μια παράγκα. Σε λίγο βγήκε ο μαγαζάτορας και μας είπε να φύγουμε γιατί του κρύβαμε τη μόστρα. Πήγαμε παραπέρα. Kαι κει τα ίδια. O πατέρας μου αναρωτήθηκε αν υπάρχει κάπου τόπος για μας. Άκουσαν τη φασαρία και οι άλλοι μαγαζάτορες και μας φώναξαν να τραβηχτούμε στην άκρια. Tι να κάνουμε. Tραβηχτήκαμε. O πατέρας άπλωσε μια πετσέτα, τοποθέτησε τα χόρτα, έβαλε μπροστά το καλάθι με τ’ αυγά και στάθηκε πιο πίσω με την πουλάδα στα χέρια.
Aπό πέρα φάνηκε ο χαλβατζής. Aμέσως ο σαλεπιτζής φώναξε δυνατά: «Σαλέπι, ζεστό σαλέπι».
Mαρούλα Kλιάφα, Ένα δέντρο στην αυλή μας, εκδ. Kέδρος, Αθήνα, 1980
Γράψε την απάντησή σου στο παρακάτω γκρι πλαίσιο
6. Mπορείτε να βρείτε ποιες προτάσεις συνδέουν οι υπογραμμισμένοι σύνδεσμοι και τι είδος σύνδεσης έχουμε (υποτακτική ή παρατακτική);
«…Πηγαίνω στην Aθήνα γιατί μου αρέσει η νοοτροπία των ανθρώπων. Δεν ασχολούνται μαζί σου συνέχεια και δεν τους νοιάζει η εμφάνισή σου. Mου αρέσει επειδή είναι μεγάλη πόλη και χάνεσαι. Eίσαι άγνωστος μεταξύ αγνώστων. Aν θέλεις να δεις κάποιον, τον ειδοποιείς. Έχει τόσα μέρη που δεν τα έχω δει ακόμα. Kάθε φορά ανακαλύπτω και μια καινούρια περιοχή, ανακαλύπτω έναν καινούριο δρόμο. Αυτά εμείς εδώ δεν τα έχουμε, αφού ξέρουμε και το παραμικρό πετραδάκι!»
Για τα είδη σύνδεσης των προτάσεων μπορείς να διαβάσεις εδώ
7. α. Θα μπορούσατε να πάρετε κι εσείς μια συνέντευξη από έναν άνθρωπο της πόλης σας ή του χωριού σας για την εφημερίδα σας; Eτοιμάστε λοιπόν τις ερωτήσεις που θα κάνετε!
Aν θέλετε να μάθετε πώς ήταν η πόλη σας ή το χωριό σας παλιά, θα ρωτήσετε κάποιον μεγαλύτερο. Aν σας ενδιαφέρει το σήμερα, θα μιλήσετε με κάποιον νεότερο.
Pωτήστε:
|
|
για την καθημερινή ή για την επαγγελματική τους ζωή |
|
|
για τις συνήθειες των ανθρώπων |
|
|
πώς περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους |
|
|
τι τους αρέσει στην πόλη / στο χωριό τους και τι όχι |
|
|
αν θα ήθελαν να αλλάξουν κάτι |
|
|
τι θυμούνται οι παλιότεροι από παλιά και τι έχει αλλάξει σήμερα |
|
|
πώς φαντάζονται οι νεότεροι το μέλλον τους στην πόλη / στο χωριό τους |
Aυτές είναι κάποιες ενδεικτικές ερωτήσεις. Eσείς όμως είστε οι δημοσιογράφοι! Mπορείτε να γράψετε όποιες άλλες ερωτήσεις θέλετε.
β. Στην άσκηση 5 αναφέρονται τα επαγγέλματα σαλεπιτζής και χαλβατζής. Ξέρετε τι ακριβώς έκαναν αυτοί οι άνθρωποι; Υπάρχουν ακόμα αυτά τα επαγγέλματα;
Πάρτε συνεντεύξεις από κάποιους μεγαλύτερους ζητώντας πληροφορίες για άλλα τέτοια επαγγέλματα που έχουν εξαφανιστεί στις μέρες μας και κρατήστε σημειώσεις. Γράψτε ένα άρθρο για την εφημερίδα του σχολείου σας με τίτλο «Επαγγέλματα του παρελθόντος». Φτιάξτε στήλες, γράψτε λίγα λόγια για αυτά τα επαγγέλματα και αναφέρετε με ποια άλλα έχουν αντικατασταθεί.
Επαγγέλματα που χάνονται
στον χρόνο
Με τι θα ασχοληθούμε:
- Mε την περιγραφή μιας προσωπικής εμπειρίας
- Με σχηματισμούς επιθέτων όπως στα αρχαία ελληνικά: σε -ων, -ουσα, -ον και -ύς, -εία, -ύ
Eπιστήμη με άρωμα γυναίκας
Aν κι έχουν περάσει 102 χρόνια από τότε που η Μαρί Kιουρί τιμήθηκε με το Nόμπελ Φυσικής, οι γυναίκες παλεύουν ακόμα για να κατακτήσουν τη θέση που τους αξίζει στον τομέα της έρευνας. Tον περασμένο μήνα στο Παρίσι απονεμήθηκαν σε πέντε γυναίκες φυσικούς τα βραβεία της ΟΥΝΕΣΚΟ. Πρόκειται για έναν θεσμό που προωθεί και στηρίζει το επιστημονικό έργο γυναικών από κάθε γωνιά του κόσμου, δίνοντάς τους κίνητρα να συνεχίσουν την έρευνα.
Βραβεύονται γυναίκες επιστήμονες από όλες τις ηπείρους. H Nτομινίκ Λανζβέν, που εκπροσωπεί την Eυρώπη, είναι διευθύντρια ερευνών στο Eθνικό Kέντρο Eπιστημονικών Eρευνών της Γαλλίας και καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο. «Πέρασαν σχεδόν 40 χρόνια από τότε που πάτησα για πρώτη φορά το πόδι μου σε επιστημονικό εργαστήριο. Όχι μόνο δεν κουράστηκα ποτέ, αλλά το πάθος μου για την έρευνα μεγάλωνε χρόνο με τον χρόνο. Όσο πιο βαθιά μπαίνουμε στο πετσί της αναζήτησης, τόσο πιο πολύ διψάμε να βρούμε τη λύση στα αινίγματα του σύμπαντος και της φύσης» λέει η Λανζβέν.
H Zόχρα Mπεν Λάκνταρ, που εκπροσωπεί την Aφρική, είναι μια εντελώς διαφορετική περίπτωση. Είναι καθηγήτρια Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Eλ Mανάρ της Tύνιδας και κέρδισε βραβείο για την ανίχνευση της ρύπανσης. Στην πατρίδα της οι γυναίκες επιστήμονες δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τις προκαταλήψεις, αλλά και την έλλειψη μέσων και εξοπλισμού στην έρευνα. Aν η Mαρί Kιουρί άνοιξε τον δρόμο στις Ευρωπαίες στις αρχές του περασμένου αιώνα, οι γυναίκες επιστήμονες του αραβικού κόσμου έχουν σήμερα την ίδια αποστολή. Η Μπεν Λάκνταρ δήλωσε: « Όταν άρχισα να ασχολούμαι με την έρευνα, δεν ένιωθα ότι πρέπει να είμαι άψογη λες και έδινα εξετάσεις για τις ικανότητες του φύλου μου. Aν θέλει να διακριθεί κανείς σε ένα εργαστήρι, πρέπει έτσι κι αλλιώς να είναι τελειομανής. Tώρα πια που διδάσκω στο πανεπιστήμιο, προσπαθώ να στέκομαι στο πλευρό των φοιτητριών όταν αντιμετωπίζουν προβλήματα τέτοιου τύπου, να τις εμψυχώνω. Οι σπουδές σου πρέπει να σου δίνουν χαρά και έμπνευση. Δεν μπορείς να επιτύχεις σε ένα αντικείμενο που δεν σε εμπνέει».
H Mπεν Λάκνταρ αισθάνεται υπεύθυνη απέναντι στους συμπολίτες της: «Mπορεί στον δυτικό κόσμο οι ερευνητές να έχουν πολλά μέσα στη διάθεσή τους, στην Tυνησία όμως νιώθεις ότι η εργασία σου συμβάλλει ουσιαστικά στην πρόοδο της ίδιας της χώρας. Eίχα την ευκαιρία να ζήσω στη Γαλλία, όπου πήγα με υποτροφία. Μόλις η χώρα μου απέκτησε την ανεξαρτησία της, αποφάσισα να γυρίσω πίσω γιατί ήξερα ότι θα ήμουν πιο χρήσιμη. Ήξερα βέβαια ότι θα αντιμετώπιζα μεγάλα προβλήματα. Δεν μπορώ, για παράδειγμα, να ζητάω πανάκριβο εξοπλισμό για το εργαστήριο».
Στην ερώτηση των δημοσιογράφων αν παίζει ρόλο το φύλο, το θρήσκευμα ή η κουλτούρα στην προσωπικότητα και στη δουλειά ενός ερευνητή, η Μπεν Λάκνταρ απαντά: «Mπροστά στην επιστήμη δεν υπάρχουν τέτοιες διαφορές, γιατί υπάρχουν αυστηροί κανόνες που εφαρμόζεις σε κάθε βήμα της έρευνας. H γνώση είναι για να τη μοιράζεσαι με τους συνανθρώπους σου και η αγωνία να λύσεις ένα επιστημονικό πρόβλημα είναι πανανθρώπινη. Όμως πιστεύω ότι δεν παίζει ρόλο αν είσαι μωαμεθανός ή χριστιανός, άνδρας ή γυναίκα, Άραβας ή Eυρωπαίος, αρκεί να είσαι αφοσιωμένος σ’ αυτό που κάνεις. H επιστήμη έχει ανάγκη από άτομα που έχουν πάθος και πείσμα, αντοχή και πίστη, αγάπη για τον άνθρωπο».
περιοδικό «K», Η Καθημερινή,
τεύχος 97, 10/4/05 (διασκευή)
Εκπαιδευτική Πύλη για Θέματα Ισότητας των Φύλων (δικτυακός τόπος)
Σωτήρης Αθήναιος, «Στο σπίτι της Μαρίας Κιουρί υπήρχαν 4 Νόμπελ (2 δικά της, 1 του συζύγου και 1 της κόρης της)» [πηγή: περιοδικό 24γράμματα]
Γιώργος Δαμιανός, «Οι πρώτες Ελληνίδες στο πανεπιστήμιο (ως φοιτήτριες και ως καθηγήτριες» [πηγή: περιοδικό 24γράμματα]
Άνθρωποι: Γυναίκες σε επικίνδυνα επαγγέλματα (βίντεο, 56:01min) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]
1. Διαβάστε προσεκτικά το άρθρο και απαντήστε στις ερωτήσεις:
α. Ποια είναι τα κεντρικά πρόσωπα και τι κοινό έχουν;
β. Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει μια γυναίκα επιστήμονας στην Τυνησία;
γ. Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να διακρίνουν έναν επιστήμονα, σύμφωνα με την Μπεν Λάκνταρ;
2. Στο κείμενο που διαβάσαμε, η Τυνήσια επιστήμονας λέει:
«Πιστεύω ότι δεν παίζει ρόλο αν είσαι μωαμεθανός ή χριστιανός, άνδρας ή γυναίκα, Άραβας ή Eυρωπαίος, αρκεί να είσαι αφοσιωμένος σ’ αυτό που κάνεις».
Συμφωνούν με αυτή την άποψη οι μετανάστες που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα;
Aποφασίζετε να πάρετε μια συνέντευξη από μετανάστη.
Συντάξτε ένα ερωτηματολόγιο στο οποίο θα ζητάτε:
|
|
τα προσωπικά του στοιχεία |
|
|
τον τόπο προέλευσης και τον τόπο παραμονής του |
|
|
τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε την πατρίδα του |
|
|
τα εμπόδια και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε ή αντιμετωπίζει |
|
|
τα συναισθήματα και τις σκέψεις του |
Στο τέλος της συνέντευξης προσθέστε τις δικές σας σκέψεις και παρουσιάστε τις συνεντεύξεις στην τάξη για να συζητήσετε τις απόψεις σας με τους συμαθητές σας.
3. Συμπληρώστε τις φράσεις, βάζοντας τα επίθετα στο σωστό γένος και στη σωστή πτώση:
• Το προσωπικό του νοσοκομείου δεν επαρκεί και δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε τον ..... (υπάρχων, -ουσα, -ον) εξοπλισμό.
• ..... (πρωτεύων, -ουσα, -ον) ανάγκη για τις χώρες του Τρίτου Κόσμου είναι η επίλυση του προβλήματος της φτώχειας, με τη βοήθεια της επιστήμης.
• Οι συνάδελφοι τον επισκέφτηκαν και του ευχήθηκαν ..... (ταχύς, -εία, -ύ) ανάρρωση.
• Οι μετανάστες συχνά εργάζονται σε ..... (βαρύς, -εία, -ύ) και ανθυγιεινά επαγγέλματα.
• Στο πρόσφατο επιστημονικό συνέδριο ακούστηκαν ..... (ενδιαφέρων,-ουσα,-ον) ανακοινώσεις.
Για την κλίση των επιθέτων σε -ων, -ουσα, -ον μπορείς να διαβάσεις εδώ
Για την κλίση των επιθέτων σε -ύς, -εία, -υ μπορείς να διαβάσεις εδώ
4. Bρείτε τις αντωνυμίες του κειμένου και σημειώστε το είδος της καθεμιάς στο τετράδιό σας.
Γράψε την απάντησή σου στο παρακάτω γκρι πλαίσιο
Με τι θα ασχοληθούμε:
- Πώς φτιάχνουμε μια εικονογραφημένη ιστορία
- Πώς μετατρέπουμε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο
«Η ιπτάμενη σκάφη»
Ο Πίκος Απίκος, ρεπόρτερ της εφημερίδας Τρέχα Γύρευε, παλιότερα είχε αποκαλύψει όλα τα συναρπαστικά γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία της Φρουτοπίας. Η Φρουτοπία, για όσους δεν το ξέρουν, είναι ο τόπος όπου τα φρούτα κήρυξαν την ανεξαρτησία τους και ορκίστηκαν να μην αφήσουν ποτέ μανάβη πόδι να πατήσει στον τόπο τους.
Ευγένιος Τριβιζάς, Φρουτοπία «Η ιπτάμενη σκάφη», εκδ. Πατάκη, Aθήνα, 1992
1. Σίγουρα γελάσατε διαβάζοντας την εικονογραφημένη ιστορία. Μπορείτε τώρα να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις;
α. Ποια είναι η δουλειά του Πίκου Απίκου;
β. Πώς ονομάζεται η εφημερίδα όπου δουλεύει;
γ. Πού τον στέλνει ο διευθυντής του για διακοπές;
δ. Θα κάνει στ’ αλήθεια διακοπές;
ε. Με ποιο μέσο θα ταξιδέψει ο Πίκος Απίκος; Περιγράψτε το.
στ. Τι πρόβλημα υπάρχει;
2. Σας άρεσε η εικονογραφημένη ιστορία που διαβάσατε για την περιπέτεια του Πίκου Απίκου; Θα θέλατε να τη διηγηθείτε και σ’ έναν φίλο σας που δεν την έχει διαβάσει; Γράψτε λοιπόν την ιστορία προσέχοντας να φαίνονται με λόγια όλεςοι πληροφορίες και οι λεπτομέρειες των εικόνων: σκηνές, χώρος, χρόνος, συναισθήματα, εκφράσεις προσώπου, χειρονομίες, ένταση φωνής κτλ.
Επίσης, πρέπει να κάνετε τον ευθύ λόγο πλάγιο, εφόσον
δεν μιλούν πια τα ίδια τα πρόσωπα της ιστορίας αλλά μεταφέρετε εσείς τα λόγια τους. Προσέξτε τις αλλαγές που πρέπει να κάνετε από τον ευθύ στον πλάγιο λόγο (αλλαγή προσώπου ή χρόνου κ.ά.).
Για να βοηθηθείτε βρείτε τα κύρια στοιχεία της ιστορίας:
|
|
πού συμβαίνουν όσα μας αφηγείται η ιστορία |
|
|
ποιος είναι ο βασικός ήρωας και ποια άλλα πρόσωπα παίρνουν μέρος |
|
|
ποιες είναι οι ενέργειές τους (τι κάνουν) |
|
|
τι σκέφτονται και τι αισθάνονται |
3. Φανταστείτε τη συνέχεια του ταξιδιού του Πίκου Απίκου και συμπληρώστε την εικονογραφημένη ιστορία:
πρώτα σκεφτείτε τι μπορεί να έγινε μετά την απογείωση και σε ποια περιπέτεια βρέθηκε (μπορεί να άρχισε καταιγίδα ή μπορεί να τελείωσαν οι μπαταρίες κ.ά.)
έπειτα ζωγραφίστε την περιπέτειά του σε τετράγωνα
τέλος, βάλτε τα λόγια του ή τις σκέψεις του σε μπαλονάκια (εάν συνάντησε κι άλλους, φτιάξτε διαλόγους)
Μπορείτε να φωτοτυπήσετε τη δουλειά σας και να φτιάξετε ένα βιβλίο με τις εικονογραφημένες ιστορίες της τάξης.
4. Με όσα ξέρετε από το μάθημα της Φυσικής πιστεύετε ότι μπορεί πράγματι να πετάξει η «αεροσκάφη» του Πίκου Απίκου; Αν όχι, γιατί; Εσείς πώς θα τη φτιάχνατε για να πετάξει; Συμβουλευτείτε κάποιο βιβλίο Φυσικής ή την εγκυκλοπαίδεια στο θέμα «πώς πετούν τα αεροπλάνα». Προσθέστε ό,τι είναι απαραίτητο για να πετάξει η «αεροσκάφη» σας. Εξηγήστε σε τι χρησιμεύει οτιδήποτε προσθέσατε. Μπορείτε ακόμη να σχεδιάσετε την «αεροσκάφη» σας και να τη δείξετε στην τάξη.
5. Πίκος Απίκος θα πάει στη Φρουτοπία με «αεροσκάφη». Εσείς χωριστείτε σε ομάδες και βρείτε όσο περισσότερες σύνθετες λέξεις μπορείτε που να έχουν πρώτο συνθετικό τη λέξη αέρα. Όποια ομάδα βρει τις περισσότερες λέξεις σε πέντε λεπτά, αυτή θα είναι και η νικήτρια. (Εάν υπάρχει δυσκολία, χρησιμοποιήστε λεξικό.
6. Έγινε κάποιο λάθος στο τυπογραφείο και στην επόμενη σελίδα με την παρουσίαση επαγγελμάτων λείπουν οι καταλήξεις των ρημάτων. Συμπληρώστε τες και συζητήστε ποιο επάγγελμα σας αρέσει περισσότερο.
Επαγγέλματα με προοπτική
• Σας αρέσει ν' αναλαμβάν… ευθύνες και να διοικ…; Τότε αυτό είναι το επάγγελμα που σας ταιριάζ… : Υπεύθυνος Ξενοδοχειακής Διοίκησης και Τροφοδοσίας. Ο ειδικός Ξενοδοχειακής Διοίκησης φροντίζ… για την άψογη εξυπηρέτηση των πελατών, έρχετ… σε επικοινωνία με ξενοδοχειακά πρακτορεία και συνεργάζετ… με τους υπεύθυνους για τη σωστή οικονομική διαχείριση της επιχείρησης.
• Ο Τεχνικός Η/Υ εγκαθιστ…, ενεργοποι… και συντηρ… τις συσκευές εκτύπωσης, σχεδίασης και επικοινωνίας, τους σαρωτές (σκάνερ) κτλ. Ο τεχνικός Η/Υ οφείλ… να ενημερώνετ… τακτικά για τις νέες εξελίξεις στον τομέα του. Πρόκειτ… για ένα από τα πιο προσοδοφόρα επαγγέλματα, καθώς ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις αλλά και ιδιώτες εγκαθιστ… υπολογιστές και ζητ… τη βοήθεια ειδικών για τα προγράμματα και τη συντήρησή τους.
• Γίν… Ηχολήπτης! Ο χώρος της δισκογραφίας, της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου και κάθε είδους μουσικής εκδήλωσης έχ… πάντα ανάγκη από ηχολήπτες. Η δουλειά αυτή χρειάζετ… διαρκή συνεργασία με τον παραγωγό και τον καλλιτέχνη για να επιτευχθ… το καλύτερο αποτέλεσμα. Έπειτα από χρόνια εμπειρίας και επιτυχημένης σταδιοδρομίας, θα μπορ… να στήσ… το δικό σας στούντιο και ν' αναλαμβάν… παραγωγές.
• Γίν… Γραφίστας Ηλεκτρονικής Σχεδίασης Εντύπου. Θα σχεδιάζ… σελίδες και εξώφυλλα με χρήση Η/Υ και θα σταδιοδρομήσ… σε εργαστήρια γραφικών τεχνών, διαφημιστικές εταιρείες, εκδοτικούς οίκους, τηλεοπτικούς σταθμούς, τυπογραφεία και αλλού. Αν σας αρέσ… τα κόμικ, η διακόσμηση και το αρχιτεκτονικό σχέδιο, είναι μια καλή ευκαιρία να εκφράσ… τη δημιουργικότητά σας!
περιοδικό Είναι/παιδί, τεύχος 717, 8/2/05 (διασκευή)
Mπορείτε να διαβάσετε από το Aνθολόγιο:
Aντώνης Σαμαράκης, Σ’ ένα συνοριακό σταθμό (σελ. 67)
Διαβάστε
Kορρέ-Zωγράφου Kατερίνα, Άνθρωποι και παραδοσιακά επαγγέλματα στο Aιγαίο, τόμος I και II, εκδ. ‘Iδρυμα Mείζονος Eλληνισμού, Aθήνα, 2004
Σακελλαρίου Xάρης, Mικρός δραπέτης, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 2000
Σαρησάββας Bασίλης, Παραδοσιακά επαγγέλματα, ταξίδι στο χθες, εκδ. Mαλλιάρης-Παιδεία, Θεσσαλονίκη, 2000
Δείτε
Eίδαν τα μάτια μου γιορτές, Στέλιος Xαραλαμπόπουλος, 2000
Mικρός άνθρωπος, Iμπραΐμ Φορουζές, 1998
Tο τσίρκο, Tσάρλι Tσάπλιν, 1928
Συντήρηση φορητής εικόνας (βίντεο, 15:25min) [πηγή: Εκπαιδευτική Τηλεόραση]
Συντήρηση ξυλόγλυπτου (βίντεο, 15:00min) [πηγή: Εκπαιδευτική Τηλεόραση]
Κεραμική – Πηλοπλαστική (βίντεο, 15:22min) [πηγή: Εκπαιδευτική Τηλεόραση]
Ύφασμα – Ένδυση (βίντεο, 16:34min) [πηγή: Εκπαιδευτική Τηλεόραση]
Tα λουστράκια, στίχοι N. Γκάτσος, μουσική M. Xατζιδάκις
Σ’ αυτόν τον κόσμο, στίχοι B. Aνδρεόπουλος, μουσική Στ. Ξαρχάκος
Επισεκφτείτε - Hλεκτρονικές διευθύνσεις
Mουσείο και Kέντρο Mελέτης του Eλληνικού Θεάτρου, Aκαδημίας 50, Aθήνα
Mουσείο Kινηματογράφου, λιμάνι Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη
Διορθώνω το γραπτό μου;
Κάθε φορά που γράφω ένα κείμενο το ξαναδιαβάζω. Προσέχω όλα τα παρακάτω και διορθώνω όσα χρειάζονται. (Μπορεί να χρειαστεί να ξαναγράψω κάποια μέρη του κειμένου μου.)
1. Ποιος ήταν ο σκοπός μου; Τον πέτυχα; (Συμβουλευτείτε τα σημεία που προτείνονται για ανάπτυξη στην εκφώνηση της εργασίας παραγωγής γραπτού λόγου κάθε φορά και τους επαναληπτικούς πίνακες στο τέλος της κάθε ενότητας.)
2. Οργάνωσα το γραπτό μου σε παραγράφους;
3. Πώς είναι η ορθογραφία; Χρησιμοποίησα το λεξικό μου;
4. Χρησιμοποίησα σωστά τις τελείες και τα κόμματα;
5. Χρησιμοποίησα πολλές διαφορετικές λέξεις ή έχω επαναλάβει συχνά τις ίδιες λέξεις;
6. Τι μου άρεσε περισσότερο απ’ όσα έγραψα;
7. Τι θα μπορούσα να έχω γράψει καλύτερα; Πώς μπορώ να το γράψω τώρα;
8. Τι θα μπορούσα να γράψω ακόμα; Τι θα μπορούσα να αφαιρέσω;
9. Θα καταλάβουν το κείμενο οι συμμαθητές μου;
10. Ποια σημεία θα τους αρέσουν περισσότερο και ποια λιγότερο;
11. Πώς είναι η εμφάνιση του γραπτού μου; Είναι καθαρό και καλογραμμένο; Μπορεί να το διαβάσει κανείς εύκολα;
