ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΟΥΡΤΙΝΕΣ Ή ΠΩΣ Ο ΚΛΑΥΔΙΟΣ ΕΓΙΝΕ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ
Ο Τιβέριος Κλαύδιος Νέρωνας, ένας περιφρονημένος ανιψιός του αυτοκράτορα Τιβερίου, έγινε αυτοκράτορας το 41 μ.Χ. με ένα πρωτοφανή όσο και κωμικό τρόπο. Μετά τη δολοφονία του Καλιγούλα κρύφτηκε έντρομος πίσω από κάτι παραπετάσματα· κάποιος στρατιώτης πρόσεξε τα πόδια του, τον τράβηξε έξω και τον προσαγόρευσε αυτοκράτορα. Τον οδήγησε στο στρατόπεδο τη στιγμή που η Σύγκλητος συζητούσε για την αποκατάσταση της δημοκρατίας.Ο Κλαύδιος υποσχέθηκε γερή χρηματική ανταμοιβή στη φρουρά, και έτσι έγινε, όπως παρατηρεί ο ιστορικός Σουητώνιος, «ο πρώτος αυτοκράτορας που εξαγόρασε με χρήματα την αφοσίωση του στρατού». Η παρέμβαση αυτή της φρουράς, που προκατέλαβε την απόφαση της Συγκλήτου, προδίκαζε μια διαρκώς αυξανόμενη πολιτική επιρροή του στρατού στην παραπέρα πορεία των πραγμάτων της αυτοκρατορίας.
Διάβασε για τον Τιβέριο Κλαύδιο Νέρωνα Γερμανικό
Το κείμενο
Claudius quinquagesimo anno aetātis suae imperium cēpit mirabili quodam casu. Exclūsus ab insidiatōribus Caligulae, recesserat in diaetam, cui nomen est Hermaeum. Paulo post rumōre caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus seabdidit. Discurrens miles pedes eius animadvertit; eum latentem adgnōvit; extractum imperatōrem eum salutāvit. Hinc ad commilitōnes suos eum adduxit. Ab his in castra delātus est tristis et trepidus, dum obvia turba quasimoritūrum eum miserātur. Postero die Claudius imperātor factus est.
Λεξιλόγιο
quinquagesimo anno στο πεντηκοστό έτος aetas -ātis ηλικία mirabilis -is -e παράδοξος, περίεργος casus -us τυχαίο, απροσδόκητο γεγονός(1) (περιστατικό) exclūdo, -clūsi, -clūsum, -cludĕre, 3 (ex+claudo) κλείνω απέξω, διώχνω insidiātor -ōris συνωμότης, δολοφόνος(2) Caligula -ae ο Καλιγούλας Caligulae γεν. αντικ. diaeta -ae (θερινή) κατοικία(3) cui (δοτ. κτητ.) nomen est που ονομάζεται Hermaeum -i το Ερμαίο recēdo, -cessi, -cessum, -cedĕre, 3 (re+cedo) αποσύρομαι (in diaetam) paulo post λίγο αργότερα rumor -ōris φήμη, νέα(4) rumore caedis από τα νέα της σφαγής exterreo, -terrui, -territum, -terrēre, 2 τρομοκρατώ(5) prorēpo, -repsi, -reptum, -repĕre, 3 (pro+repo) = έρπω προς (κάποιο σημείο), σέρνομαι solarium -ii (i) λιακωτό(6) velum -i παραπέτασμα, κουρτίνα(7) praetendo, -tendi, -tentum, -tendĕre, 3 (prae + tendo) τεντώνω, κρεμάω μπροστά
foris -is (συνήθ. fores -ium) θ. πόρτα(8)· inter vela praetenta foribus (δοτ.) ανάμεσα στα παραπετάσματα που κρεμόντουσαν στην πόρτα discurro, -curri (-cucurri), -cursum, -currĕre, 3 (dis + curro) τρέχω εδώ κι εκεί lateo, latui, latēre, 2 κρύβομαι(9) adgnosco, -gnōvi, -gnitum, -gnoscĕre, 3 αναγνωρίζω salūto, 1 προσαγορεύω, χαιρετίζω hinc ( επίρρ.) από εκεί imperātor -ōris (αρσ.) αυτοκράτορας commilito -ōnis (αρσ.) συστρατιώτης, σύντροφος(10) defero, -tuli, -lātum, -ferre (de + fero) μεταφέρω trepidus -a -um έντρομος, περιδεής dum (σύνδ. χρον.) ενώ, την ώρα που obvius -a -um ενάντιος, αντίθετος(11) turba -ae πλήθος(12)· obvia turba το πλήθος που τον συναντούσε
quasi (επίρρ. παραβολ.) σαν να· quasi moritūrum σαν να επρόκειτο να πεθάνει morior, mortuus sum, mori αποθ. 3* πεθαίνω (μτχ. μελλ. moritūrus)(13) miserātur = miserabātur (βλ. παρατ.)· miseror,αποθ. 1 λυπάμαι (κάποιον)
cui nomen est Hermaeum: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο in diaetam. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία cui. Εκφέρεται με οριστική, γιατί δηλώνει πραγματικό γεγονός. Συγκεκριμένα, με οριστική ενεστώτα επειδή αναφέρεται στο παρόν. Λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο in diaetam
dum obvia turba quasi moriturum eum miseratur: δευτερεύουσα χρονική πρόταση. Εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο dum. Εκφέρεται με οριστική γιατί εκφράζει μόνο τον χρόνο. Συγκεκριμένα, με οριστική ενεστώτα αντί του αναμενόμενου παρατατικού (λατινισμός) γιατί δηλώνει το σύγχρονο και μάλιστα μια συνεχιζόμενη πράξη στη διάρκεια της οποίας συμβαίνει η πράξη του ρήματος της κύριας πρότασης (delatus est). Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας «Ab his in castra delatus est tristis et trepidus».
Ανάλυση μετοχής σε δευτερεύουσα πρόταση
Discurrens: Χρονική Μετοχή, Ενεστώτα, που δηλώνει το σύγχρονο
▪ dum discurrit (dum + Οριστική Ενεστώτα. Μια συνεχιζόμενη πράξη, στη διάρκεια της οποίας συμβαίνει μια άλλη.)
▪ cum discurreret (ιστορικός cum + Υποτακτική Παρατατικού. Με βάση την Ακολουθία των Χρόνων, το Σύγχρονο στο Παρελθόν, δηλώνεται με Υποτ. Πρτ., όταν έχουμε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο: animadvertit: Οριστ. Παρακειμένου)
extractum: χρονική Μετοχή, Παρακειμένου, που δηλώνει το προτερόχρονο
▪ postquam (is) extractus est (postquam + Οριστική Παρακειμένου, για να δηλωθεί το προτερόχρονο στο παρελθόν)
▪ cum extractus esset (ιστορικός cum + Υποτ. Υπερσυντελίκου, για να δηλωθεί το προτερόχρονο στο παρελθόν, σύμφωνα με τους κανόνες της Ακολουθίας των Χρόνων, με εξάρτηση από ιστορικό χρόνο salutavit)
Exclusus: Χρονική Μετοχή, Παρακειμένου, που δηλώνει το Προτερόχρονο. Εξαρτάται από ρήμα Ιστορικού χρόνου: recesserat (ΥΠΕΡ), οπότε θα τραπεί σε χρόνο Υπερσυντέλικο, ώστε να δηλωθεί το προτερόχρονο.
→ postquam exclusus est (postquam + Οριστική Παρακειμένου, για να δηλωθεί το προτερόχρονο στο παρελθόν)
→ cum exclusus esset (ιστορικός cum + Υποτ. Υπερσυντελίκου, για να δηλωθεί το προτερόχρονο στο παρελθόν, σύμφωνα με τους κανόνες της Ακολουθίας των Χρόνων, με εξάρτηση από ιστορικό χρόνο recesserat)
exterritus: Αιτιολογική Μετοχή, Παρακειμένου, που δηλώνει το Προτερόχρονο. Εξαρτάται από ρήμα Ιστορικού χρόνου: prorepsit (ΠΡΚ), οπότε θα τραπεί σε χρόνο Υπερσυντέλικο, ώστε να δηλωθεί το προτερόχρονο.
▪ quod exterritus erat (Οριστική Υπερσυντέλικου. Αντικειμενική Αιτιολογία)
▪ quod exterritus esset (Υποτακτική Υπερσυντέλικου. Υποκειμενική/Υποθετική Αιτιολογία)
▪ cum exterritus esset (Υποτακτική Υπερσυντέλικου. Η αιτιολογία παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα μιας εσωτερικής λογικής διεργασίας)
quasi moriturum: αιτιολογική μετοχή (υποκειμενικής αιτιολογίας), μέλλοντα, δηλώνει το υστερόχρονο. Εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου, οπότε θα τραπεί σε χρόνο μέλλοντα, ώστε να δηλωθεί το υστερόχρονο.
→ quod moriturus sit (υποτακτική μέλλοντα. Υποκειμενική/ υποθετική αιτιολογία)