ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Λατινικά Γ΄ Λυκείου, 45ο μάθημα

© Νατάσα Αγγελίδου

ΜΑΘΗΜΑ XLV
LECTIO QUINTA ET QUADRAGESIMA

 

Κατεβάστε τις ενότητες 11-20 σε αρχείο

 


MIA ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΝΑΠΤΕΡΩΝΕΙ TO ΗΘΙΚΟ ΤΩΝ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΩΝ

 

Μετά την κατάκτηση της Ελλάδας οι Ρωμαίοι όχι μόνο δεν προχώρησαν σε διωγμό της ελληνικής γλώσσας αλλά, αντίθετα, της έδωσαν μια ισότιμη θέση δίπλα στη δική τους γλώσσα. Η πολιτική αυτή της Ρώμης υπαγορεύτηκε, ανάμεσα στα άλλα, και από λόγους πρακτικούς, δεδομένου ότι οι νότιες και ανατολικές περιοχές της αυτοκρατορίας ήταν ελληνόφωνες. Από τον 2ο αιώνα π.Χ. μέχρι και το τέλος της αυτοκρατορίας ίσχυε η διγλωσσία στην εκπαίδευση, και μάλιστα η εκμάθηση της ελληνικής και της λατινικής γινόταν παράλληλα. Κάθε καλλιεργημένος Ρωμαίος έπρεπε να γνωρίζει άπταιστα τις δύο γλώσσες και συχνά συνέχιζε τις σπουδές του στα διάφορα κέντρα του ελληνισμού με τους καλύτερους Έλληνες δασκάλους. Στο παρακάτω κείμενο ο Ιούλιος Καίσαρας, άριστος γνώστης της ελληνικής παραδίδεται ότι τη στιγμή της δολοφονίας του απευθύνθηκε στον Βρούτο με τα λόγια «καὶ σὺ, τέκνον;» στέλνει επιστολή γραμμένη (για λόγους ασφάλειας) στην ελληνική στον αξιωματικό του Κόιντο Τύλλιο Κικέρωνα, που το στρατόπεδό του πολιορκείται από τον Αμβιόριγα κάπου στο σημερινό Βέλγιο.

 

Διάβασε για την εκπαίδευση των νέων κατά την πρώτη ρωμαϊκή δημοκρατική περίοδο Εκπαίδευση ρωμαίων

 

Το κείμενο

Caesar ex captīvis cognoscit quae apud Cicerōnem gerantur quantōque in periculo res sit. Tum cuidam ex equitibus Gallis persuādet ut ad Cicerōnem epistulam deferat. Curat et providet nē, interceptā epistulā, nostra consilia ab hostibus cognoscantur. Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris mittit. Legātum monet ut, si adīre non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat. In litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore. Gallus, periculum veritus, constituit ut tragulam mitteret. Haec casu ad turrim adhaesit et tertio post die a quodam milite conspicitur et ad Cicerōnem defertur. Ille epistulam perlegit militesque adhortātur ut salūtem sperent.

 

Καίσαρας
Ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας (από την Αίγυπτο· μέσα του 1ου αι. π.Χ.).

 

Λεξιλόγιο

quae... gerantur, quantōque... sit πλάγιες ερωτήσεις
apud Cicerōnem στο στρατόπεδο του Κικέρωνα
persuadeo, -suāsi, -suāsum, -suadēre, 2 (per + suadeo· + δοτ. και βουλ. πρόταση) πείθω κάποιον να κάνει κάτι(1)
defero μεταφέρω
curo (+ βουλητ. πρότ.) φροντίζω να
provideo, -vīdi, -vīsum, -vidēre, 2 ( + βουλητ. πρότ.) προνοώ, μεριμνώ(2)
 (σύνδ. βουλητ.) να μη
intercipio, -cēpi, -ceptum, -cipĕre, 3 (inter + capio) αρπάζω κάτι πριν φθάσει στον προορισμό του
consilium -ii (i) σχέδιο
conscrībo, -scripsi, -scriptum, -scribĕre, 3 γράφω
Graecis litteris (με ελληνικά γράμματα) στα ελληνικά
moneo συμβουλεύω, καθοδηγώ (+ βουλητ. πρότ.)
adeo, -ii, -itum, -īre, 4 πλησιάζω
amentum -i ιμάντας, λουρί
tragula -ae είδος ακοντίου (δεμένο με λουρί, με τη βοήθεια του οποίου το έριχναν(3))
celeriter (επίρρ.) γρήγορα(4)
adsum, -fui, -esse (ad + sum) είμαι παρών· έρχομαι· adfŏre = adfutūrum esse
vereor, veritus sum, verēri, αποθ. 2 φοβάμαι(5)
constituo (+ βουλητ. πρότ.) αποφασίζω
casu (αφ. του casus) τυχαία
turris -is (θ.) πύργος(6)
adhaeresco -haesi, -haesum, -haerescĕre, 3 (ad + haeresco) προσκολλιέμαι, καρφώνομαι
tertio post die = post tertium diem
conspicio, -spexi, -spectum, -spicĕre, 3* (cum + *specio) βλέπω (πέφτει το βλέμμα μου)(7)
perlego, -lēgi, -lectum, -legĕre, 3 (per + lego) διαβάζω μέχρι το τέλος
adhortor, αποθ. 1 (ad + hortor· + βουλητ. πρότ.) προτρέπω

 

Ετυμολογικά: 1. κυρ. «παρουσιάζω κάτι ως ευχάριστο»· πρβ. suavis - ἡδύς 2. πρβ. prudentia < providentia 3. < traho 4. < celer = γρήγορος· πρβ. κέλητας = γρήγορο άλογο· 5. κυρ. «βλέπω με φόβο»· πρβ. ὁράω < Fοράω. 6. ≃ τύρρις, τύρσις 7 > conspectus.

 

 

 

Κείμενο και μετάφραση

Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ
ή εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ

 

μMarco Tullio Cicerōne
μet Gaio Antōnio consulibus,
μLucius Sergius Catilīna,
μvir nobilissimi generis
μsed pravissimi ingenii,
μconiurāvit contra rem publicam.
μConsecūti erant eum quidam clari
μsed improbi viri.
μCatilīna expulsus est ex urbe
μa Cicerōne.
μSocii eius deprehensi sunt
μet strangulāti sunt in carcere.
μCatilīna ipse,
μproelio victus cum exercitu suo,
μab Antōnio, altero consule
μinterfectus est.
μGaius Sallustius tradit
μmultos etiam milites Rōmānos
μoccīsos esse
μin eādem cruentissimā pugnā,
μmultos autem vulnerātos esse graviter.

 


ΡΗΜΑΤΑ


ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ


 

 

ΕΠΙΘΕΤΑ

Δες τα παραθετικά των επιθέτων πατώντας στο β ή εμφάνισε - απόκρυψέ τα όλα πατώντας εδώ

Β΄ ΚΛΙΣΗΣ

Θετικός
Συγκριτικός
Υπερθετικός
βclarus, -a, -um
βcruentus, -a, -um
βimprobus, -a, -um
βmultus, -a, -um (multi)
βpravus, -a, -um

Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

βnobilis, -is, -e
βgravis, -is, -e


Γραμματικές παρατηρήσεις

 

Χρονικές αντικαταστάσεις

εν.coniuratexpelliturdeprehendunturstrangulanturinterficiturtraditconsequunturoccidivulnerari
πρτ.coniurabatexpellebaturdeprehendebanturstrangulabanturinterficiebaturtradebatconsequebantur--
μελ.coniurabitexpelleturdeprehendenturstrangulabunturinterficieturtradetconsequenturoccisum irivulneratum iri
πρκ.coniuravitexpulsus estdeprehensi suntstrangulati suntinterfectus esttradiditconsecuti suntoccisos essevulneratos esse
υπρ.coniuraveratexpulsus eratdeprehensi erantstrangulati erantinterfectus erattradideratconsecuti erant--
σ.μελ.coniuraveritexpulsus eritdeprehensi eruntstrangulati eruntinterfectus erittradideritconsecuti eruntoccisos forevulneratos fore

 

Συντακτικές παρατηρήσεις

Απαρεμφατική σύνταξη

 

Ευθύς λόγοςΠλάγιος λόγος
Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est.Scriptor narrat Catilinam a Cicerone ex urbe expulsum esse.
Catilina dicitur a Cicerone ex urbe expulsum esse.

 

Μετατροπή σύνταξης

 

Από παθητικήΣε ενεργητική σύνταξη
Catilina a Cicerone ex utbe expulsus est.Cicero Catilinam ex urbe expulit.
Ab Antonio, altero consule, Catilina interfectus est.Antonius, alter consul, Catilinam interfecit.
Gaius Sallustius tradit multos etiam milites Romanos occissos esse (ab hostibus). Gaius Sallustius tradit hostes occidisse multos etiam milites Romanos.