Κατεβάστε τις ενότητες 11-20 σε αρχείο 
TO ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΜΠΑΙΝΕΙ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΙΚΟ
Στην αρχή του παρακάτω αποσπάσματος από το έργο του «De Finibus» ο Κικέρωνας αναπτύσσει τη φιλοσοφική θεωρία ―που ήταν ιδιαίτερα προσφιλής στους Στωικούς― ότι το σύμπαν, αποτελεί ένα είδος πολιτείας κοινής για τους θεούς και τους ανθρώπους, και συμπεραίνει πως υποχρέωση του κάθε ατόμου είναι να τοποθετεί το καλό του συνόλου πάνω από την ατομική του ωφέλεια. Την υποχρέωση αυτή την εξειδικεύει στη συνέχεια αναφερόμενος στην τήρηση των νόμων, που αποσκοπούν στη γενική ευημερία, και στην αυτοθυσία για τη διαφύλαξη της ακεραιότητας της πατρίδας (βλ. και τις εισ. στα μαθ. VI και ΧΧΙΙ).
Διάβασε για την πολιτεία και τον πολίτη στη στωική φιλοσοφία
Το κείμενο
Philosophi mundum censent regi numine deōrum; eum esse putant quasi commūnem urbem et civitātem hominum et deōrum, et unum quemque nostrum eius mundi esse partem; ex quo illud natūrā consequitur, ut commūnem utilitātem nostrae anteponāmus. Ut enim leges omnium salūtem singulōrum salūti antepōnunt, sic vir bonus et sapiens et legibus parens consulit utilitāti omnium plus quam unīus alicuius aut suae. Nec magis vituperandus est proditor patriae quam proditor commūnis utilitātis, aut commūnis salūtis desertor propter suam utilitātem et salūtem. Ex quo fit, ut laudandus is sit, qui pro re publicā cadat, quod decet cariōrem nobis esse patriam quam nosmet ipsos.
Λεξιλόγιο
mundus -i κόσμος
censeo, censui, censum, censēre, 2 (+ απαρ.) πιστεύω, νομίζω
regi απαρ. του παθ. ενεστ. του rego, rexi, rectum, regĕre, 3 κυβερνώ(1)
numen -inis (ουδ.) η βούληση της θεότητας(2)· numen deōrum η θεία βούληση· numine ποιητ. αίτιο
eum = mundum
quasi (κάτι) σαν
unusquique, unaquaeque, unumquidque (unumquodque) (αντ. αόρ.) ο καθένας ξεχωριστά
nostrum (γεν. διαιρ.) από εμάς
ex quo από αυτό το δεδομένο
consequitur (απρόσ.) προκύπτει, συνεπάγεται
natūrā από τη φύση· ex quo ...consequitur: από αυτό το δεδομένο προκύπτει (αυτό συνεπάγεται)
ut ... anteponāmus ουσ. συμπερ. πρόταση ως επεξήγηση του illud
utilitas -ātis (θ.) ωφέλεια, το καλό, ευημερία(3)
antepōno, -posui, -positum, -ponĕre, 3 (ante + pono· + αιτ. και δοτ.) προκρίνω, βάζω κάτι πάνω από κάτι άλλο
ut ... anteponāmus (την υποχρέωσή μας) να βάζουμε το γενικό καλό πάνω από το ατομικό
ut ... antepōnunt παραβολ. πρόταση
singuli -ae -a το κάθε άτομο ξεχωριστά(4)
unus aliquis ένας οποιοσδήποτε
plus quam περισσότερο παρά
vir bonus ... suae ο σωστός άνθρωπος φροντίζει περισσότερο για την ευημερία του συνόλου παρά για την ευημερία ενός οποιουδήποτε ατόμου ή τη δική του
magis πιο πολύ
vitupero, 1 επικρίνω
proditor -ōris (αρσ.) ≃ προδότης(5)
desertor -ōris (αρσ.) λιποτάκτης(6)
nec magis ... salūtem και δεν πρέπει να επικρίνεται περισσότερο ο προδότης της πατρίδας παρά ο προδότης του κοινού συμφέροντος ή όποιος λιποτακτεί από τη γενική ευημερία για χάρη της ατομικής του ωφέλειας και ευημερίας
fit (απρόσ. + ουσ. συμπ. πρόταση) συμβαίνει ώστε
quod ... ipsos αιτιολ. πρόταση
decet, decuit, decere, 2 (απρόσ. + απαρ.) αρμόζει(7)
carus -a -um αγαπητός(8)
nobis σε εμάς (δοτ. στο cariōrem)
nosmet (met επιτ.) ipsos εμείς οι ίδιοι.
Ετυμολογικά: 1. rex, regīna 2. κυρ. «νεύμα»· πρβ. νεύ-ω, νεύ-μα. 3. < utilis· πρβ. utor, usus 4. > singulāris 5. prodo ≃ προδίδω 6. < desero 7. πρβ. dedecus 8. > caritas
Κείμενο και μετάφραση
Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ
ή εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ
ΡΗΜΑΤΑ
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
ΕΠΙΘΕΤΑ
Δες τα παραθετικά των επιθέτων πατώντας στο β ή εμφάνισε - απόκρυψέ τα όλα πατώντας εδώ
Β΄ ΚΛΙΣΗΣ
Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ
Γραμματικές παρατηρήσεις
Χρονικές αντικαταστάσεις
| εν. | coniurat | expellitur | deprehenduntur | strangulantur | interficitur | tradit | consequuntur | occidi | vulnerari |
| πρτ. | coniurabat | expellebatur | deprehendebantur | strangulabantur | interficiebatur | tradebat | consequebantur | - | - |
| μελ. | coniurabit | expelletur | deprehendentur | strangulabuntur | interficietur | tradet | consequentur | occisum iri | vulneratum iri |
| πρκ. | coniuravit | expulsus est | deprehensi sunt | strangulati sunt | interfectus est | tradidit | consecuti sunt | occisos esse | vulneratos esse |
| υπρ. | coniuraverat | expulsus erat | deprehensi erant | strangulati erant | interfectus erat | tradiderat | consecuti erant | - | - |
| σ.μελ. | coniuraverit | expulsus erit | deprehensi erunt | strangulati erunt | interfectus erit | tradiderit | consecuti erunt | occisos fore | vulneratos fore |
Συντακτικές παρατηρήσεις
Απαρεμφατική σύνταξη
| Ευθύς λόγος | Πλάγιος λόγος |
| Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est. | Scriptor narrat Catilinam a Cicerone ex urbe expulsum esse. Catilina dicitur a Cicerone ex urbe expulsum esse. |
Μετατροπή σύνταξης
| Από παθητική | Σε ενεργητική σύνταξη |
| Catilina a Cicerone ex utbe expulsus est. | Cicero Catilinam ex urbe expulit. |
| Ab Antonio, altero consule, Catilina interfectus est. | Antonius, alter consul, Catilinam interfecit. |
| Gaius Sallustius tradit multos etiam milites Romanos occissos esse (ab hostibus). | Gaius Sallustius tradit hostes occidisse multos etiam milites Romanos. |