ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Λατινικά Γ΄ Λυκείου, 47ο μάθημα

© Νατάσα Αγγελίδου

ΜΑΘΗΜΑ XLVII
LECTIO SEPTIMA ET QUADRAGESIMA

 

Κατεβάστε τις ενότητες 11-20 σε αρχείο

 


Ο ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΚΑΙ Η ΦΙΛΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ ΤΟΥ ΙΟΥΛΙΑΣ

 

Η Ιουλία ήταν το μοναχοπαίδι του Αυγούστου από τον πρώτο του γάμο. Η ίδια έκανε τρεις γάμους ―όλους στα πλαίσια της επιδίωξης του Αυτοκράτορα να λύσει το πρόβλημα της διαδοχής του. Το έτος 2 π.Χ. ο Αύγουστος την εξόρισε για λόγους «ανηθικότητας» στην Pandateria, ένα νησάκι στο Τυρηνικό πέλαγος. Αργότερα της επιτράπηκε να εγκατασταθεί στο Ρήγιο. Πέθανε στην εξορία το 14 μ.Χ. Η υπερβολική σκληρότητα του Αυγούστου απέναντί της ίσως κρύβει πίσω της κάποια πολιτική σκοπιμότητα: πιθανόν να θέλησε να τιμωρήσει παραδειγματικά ένα μέλος της οικογένειάς του που η συμπεριφορά του ερχόταν σε αντίθεση με την ηθική νομοθεσία του· είναι επίσης πιθανό ότι η Ιουλία είχε αποκτήσει πολιτική δύναμη που την έκαμε επικίνδυνη στα μάτια του αυτοκράτορα. Ο Μακρόβιος (5ος αιώνας μ.Χ.) επαινεί την Ιουλία για τη μεγάλη της μόρφωση και για την ευγένεια και την ηπιότητα του χαρακτήρα της. Ακολουθεί ένα χαριτωμένο στιγμιότυπο ανάμεσα στον αυτοκράτορα και την κόρη του, από το οποίο φαίνεται η αδυναμία που της είχε ο Αύγουστος αρχικά.

 

Το κείμενο

Iulia, Augusti filia, matūre habēre coeperat canos, quos legere secrēte solēbat. Hac re audītā Augustus voluit filiam deterrēre quominus id faceret. Eo consilio aliquando repente intervēnit oppressitque ornatrīces. Etsi super vestem eārum deprehendit canos, tamen Augustus dissimulāvit eos vidisse et aliis sermonibus tempus extraxit, donec induxit mentiōnem aetātis. Tum interrogāvit filiam, utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva. Cum illa respondisset «ego, pater, cana esse malo», mendacium illi pater obiēcit: «Non dubito quin calva esse nolis. Quid ergo non times nē istae te calvam faciant?»

 

Παράσταση από την Ara Pacis
Παράσταση από την Ara Pacis όπου απεικονίζονται ο Αγρίππας, ο Γάιος Καίσαρας, η Ιουλία και η Λιβία (13-9 π.Χ.).

 

Λεξιλόγιο

matūre (επίρρ.) πρόωρα(1)
canus -a -um άσπρος· ασπρομάλλης· cani -ōrum άσπρες τρίχες
legō μαζεύω, κόβω, βγάζω
secrēte (επίρρ.) (στα) κρυφά(2)
deterreo, -terrui, -territum, -terrēre, 2 (de + terreo) αποθαρρύνω(3)
eo consilio με αυτό το σχέδιο
intervenio, -vēni, -ventum, -venīre, 4 παρεμβαίνω· εμφανίζομαι απρόοπτα
opprimo, -pressi, -pressum, -primĕre, 3 (ob + premo) πιάνω επ' αυτοφώρω
ornatrix -trīcis (θ.) κομμώτρια(4)
super (προθ. + αιτ.) πάνω σε(5)
vestis -is (θ.) φόρεμα(6)
deprehendo, -ndi, -nsum, -ndĕre, 3 (de + prehendo) πιάνω· ανακαλύπτω
dissimulo, 1 προσποιούμαι ότι δεν·(7)
extraho παρατείνω·
aliis sermonibus με άλλες κουβέντες
tempus -oris (ουδ.) χρόνος(8)
donec ωσότου, ώσπου
indūco, -duxi, -ductum, -ducĕre, 3 (in + duco) εισάγω, φέρνω για συζήτηση
mentio -ōnis (θ.) μνεία· indūxit aetātis mentiōnem έφερε τη συζήτηση στην ηλικία (της Ιουλίας)
utrum... an (διμελ. ερωτ.) αν... ή
utrum... an (διμελ. ερώτ.) μερικοί
calvus -a -um φαλακρός
mendacium -ii(i) ψέμα
obicio, -iēci, -iectum, -icĕre, 3* προβάλλω αντίρρηση (αντίθετο επιχείρημα)· mendacium obiēcit πρόβαλε ψεύτικο επιχείρημα
dubito, 1 αμφιβάλλω
quid ergo γιατί λοιπόν;

 

Ετυμολογικά: 1. < matūrus· πρβ. immatūrus 2. < secrētus, μτχ. του secerno 3. terror 4. ornamentum· orno = κοσμώ 5. > supero 6. ≃ ἐσθής· ἔν-νυ- μι < Fεσ-νυ-μι· πρβ. βεστιάριο < vesti-arium 7. simulo 8. πρβ. τέμπο << ιτ.

 

 

 

Κείμενο και μετάφραση

Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ
ή εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ

 

μMarco Tullio Cicerōne
μet Gaio Antōnio consulibus,
μLucius Sergius Catilīna,
μvir nobilissimi generis
μsed pravissimi ingenii,
μconiurāvit contra rem publicam.
μConsecūti erant eum quidam clari
μsed improbi viri.
μCatilīna expulsus est ex urbe
μa Cicerōne.
μSocii eius deprehensi sunt
μet strangulāti sunt in carcere.
μCatilīna ipse,
μproelio victus cum exercitu suo,
μab Antōnio, altero consule
μinterfectus est.
μGaius Sallustius tradit
μmultos etiam milites Rōmānos
μoccīsos esse
μin eādem cruentissimā pugnā,
μmultos autem vulnerātos esse graviter.

 


ΡΗΜΑΤΑ


ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ


 

 

ΕΠΙΘΕΤΑ

Δες τα παραθετικά των επιθέτων πατώντας στο β ή εμφάνισε - απόκρυψέ τα όλα πατώντας εδώ

Β΄ ΚΛΙΣΗΣ

Θετικός
Συγκριτικός
Υπερθετικός
βclarus, -a, -um
βcruentus, -a, -um
βimprobus, -a, -um
βmultus, -a, -um (multi)
βpravus, -a, -um

Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

βnobilis, -is, -e
βgravis, -is, -e


Γραμματικές παρατηρήσεις

 

Χρονικές αντικαταστάσεις

εν.coniuratexpelliturdeprehendunturstrangulanturinterficiturtraditconsequunturoccidivulnerari
πρτ.coniurabatexpellebaturdeprehendebanturstrangulabanturinterficiebaturtradebatconsequebantur--
μελ.coniurabitexpelleturdeprehendenturstrangulabunturinterficieturtradetconsequenturoccisum irivulneratum iri
πρκ.coniuravitexpulsus estdeprehensi suntstrangulati suntinterfectus esttradiditconsecuti suntoccisos essevulneratos esse
υπρ.coniuraveratexpulsus eratdeprehensi erantstrangulati erantinterfectus erattradideratconsecuti erant--
σ.μελ.coniuraveritexpulsus eritdeprehensi eruntstrangulati eruntinterfectus erittradideritconsecuti eruntoccisos forevulneratos fore

 

Συντακτικές παρατηρήσεις

Απαρεμφατική σύνταξη

 

Ευθύς λόγοςΠλάγιος λόγος
Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est.Scriptor narrat Catilinam a Cicerone ex urbe expulsum esse.
Catilina dicitur a Cicerone ex urbe expulsum esse.

 

Μετατροπή σύνταξης

 

Από παθητικήΣε ενεργητική σύνταξη
Catilina a Cicerone ex utbe expulsus est.Cicero Catilinam ex urbe expulit.
Ab Antonio, altero consule, Catilina interfectus est.Antonius, alter consul, Catilinam interfecit.
Gaius Sallustius tradit multos etiam milites Romanos occissos esse (ab hostibus). Gaius Sallustius tradit hostes occidisse multos etiam milites Romanos.