Είναι απαραίτητο να αναλογιστούμε τη δύσκολη θέση και το βαρύ χρέος του Ορέστη, σε συνδυασμό με τις τραγικές συνέπειες που είχε στη ζωή του η μητροκτονία που διέπραξε. Ο Βάρναλης εκκινεί από τον αρχαίο μύθο του Ορέστη, ακολουθώντας εν μέρει τη δραματική εκδοχή του Αισχύλου και του Ευριπίδη για τον αναπροσδιορισμό της μοίρας του λογοτεχνικού του ήρωα. Σύμφωνα με τα πρότυπα του παρνασσισμού ενσωματώνει στο ποίημα ποικίλες αρχαιοελληνικές απηχήσεις, όπως το στεφάνι από σέλινα, και συνθέτει μια λιτή, αρχαιοπρεπή εικόνα του λογοτεχνικού ήρωά του, η οποία συνδυάζει τα ανακρεόντεια (θέματα, διάθεση, γλώσσα) με τα διονυσιακά (ομορφιά, ανεμελιά) χαρακτηριστικά, όπως παρατηρεί ο Γιατρομανωλάκης. Η πλοκή του σονέτου ακολουθεί σύμφωνα με τον μελετητή τη χρονική εξέλιξη της αρχαίας τραγωδίας. Αρχίζει από την ώρα που ο Ορέστης μαθαίνει το οδυνηρό περιεχόμενο του χρησμού, και, παρά το γεγονός ότι η μοίρα του εμφανίζεται σε μεγάλο βαθμό προδιαγεγραμμένη («τρόπο δεν έχεις άλλονε»), στις δύο τελευταίες στροφές του σονέτου η μοιραία πορεία του βίου του φαίνεται ότι θα ανατραπεί από τον ποιητή. Το δίλημμα που αντιμετωπίζει ο Ορέστης ανάμεσα στο καθορισμένο χρέος και τη δυναμική του διάθεση για ζωή θα μπορούσε να τον φέρει αντιμέτωπο με αναπάντητα υπαρξιακά ερωτήματα, σε «σταυροδρόμια», την κρίσιμη ώρα της εκλογής. Ο Βάρναλης ωστόσο δεν επιθυμεί τον υπαρξιακό προβληματισμό του ήρωα, καθώς ο Ορέστης είναι αδύνατον να απεμπλακεί από τα τραγικά αδιέξοδα που του επέβαλε ο μύθος. Ο αφανής στο ποίημα ποιητής απευθύνεται άμεσα στον λογοτεχνικό του ήρωα, παροτρύνοντάς τον να λάβει τη σωστή απόφαση για τη ζωή του. Για τον σκοπό αυτόν ο ποιητής δεν περιορίζεται στον παραινετικό του ρόλο και στις συμβουλές. Αφού μνημείωσε αρχικά την ομορφιά του Ορέστη, τον καλεί τώρα να χαρεί τη ζωή με τρόπο που αρμόζει στην ηλικία του, αλλά και στις ηθικές αξίες που αντιστοιχούν στην εποχή και στην ποίηση του Βάρναλη, τονίζοντας τον άφευκτο χαρακτήρα της μοίρας του: ό,τι κι αν κάνει, θα βρίσκεται παγιδευμένος, καθώς η μοίρα του δεν μπορεί να αποσυνδεθεί τόσο από το δυσφημισμένο όνομα του πατέρα, όσο και από το αποτρόπαιο έγκλημα της μητροκτονίας και την καταστροφική επενέργεια που αυτό πρόκειται να έχει στη ζωή του.

Ο παρνασσισμός είναι ένα λογοτεχνικό κίνημα που εμφανίζεται στη Γαλλία γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα, ως αντίδραση προς τον ρομαντισμό, ο οποίος εκείνη την εποχή βρίσκεται ήδη στη φάση της παρακμής. Το νέο λογοτεχνικό κίνημα θα διατηρήσει τη σημασία του για τρεις περίπου δεκαετίες (1850-1880) και σιγά σιγά θα εξαπλωθεί σε μερικές ακόμη χώρες, μεταξύ των οποίων και στη δική μας.

Η ονομασία «παρνασσισμός» οφείλεται σε μια ποιητική ανθολογία που εκδόθηκε στη Γαλλία με τον τίτλο «Σύγχρονος Παρνασσός», και περιλάμβανε ποιήματα της δεκαετίας 1866-1876 με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Με βάση αυτή την ανθολογία αλλά και τις δημοσιεύσεις των αμέσως επόμενων ετών, μπορούμε να πούμε ότι στη Γαλλία, τη χώρα της γέννησής του, ο παρνασσισμός εκπροσωπείται από ποιητές όπως οι Leconte de Lisle, Théophile Gautier, François Coppée, Théodore de Banville, Sully Prudhomme, ενώ κάποια παρνασσικά στοιχεία μπορούμε να εντοπίσουμε και σε ορισμένους πολύ σημαντικούς ποιητές του 19ου αιώνα, όπως στο Charles Baudelaire, το Stéphane Mallarmé, το Lautréamont κ.ά.

Ο παρνασσισμός δίνει μεγάλη σημασία στην ακρίβεια της έκφρασης και στη λεπτομέρεια, καθώς προσπαθεί να καλλιεργήσει μιαν απρόσωπη και αντικειμενική ποίηση, εκφράζοντας με τον τρόπο αυτό το επιστημονικό πνεύμα της εποχής. Σε ό,τι αφορά την επεξεργασία του στίχου, σέβεται τους ρυθμικούς, μετρικούς και στιχουργικούς κανόνες, καθώς και την ομοιοκαταληξία, και γενικά ενδιαφέρεται υπερβολικά για τη μορφή.

Οι παρνασσικοί ποιητές αντλούν τα θέματα και τις εικόνες τους απ' τη μυθολογία και την ιστορία και αναζητούν την έμπνευσή τους στους χαμένους πολιτισμούς της αρχαιότητας, ιδίως στον ελληνικό και τον ινδικό. Αυτό που τελικά επιδιώκουν είναι η απουσία κάθε συναισθήματος, πάθους ή έντασης· θέλουν κυρίως να εκφράσουν την ηρεμία, τη γαλήνη, την απάθεια και γι' αυτό τον σκοπό υιοθετούν ως ένα βαθμό την πλαστικότητα και την αρμονία της κλασικής τέχνης. Για τους παρνασσικούς ποιητές, το ποίημα πρέπει να έχει την ομορφιά ενός αρχαίου αγάλματος.

Ωστόσο, στην προσπάθειά τους να καλλιεργήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτή την απρόσωπη και αντικειμενική έκφραση, αυτόν τον απόλυτα ισορροπημένο και ψυχρό ποιητικό τόνο και ύφος, οι παρνασσικοί δημιούργησαν μια ποίηση χωρίς αληθινή ζωή ή ανθρώπινη παρουσία, μακριά από κάθε συναίσθημα. Αρνούμενοι, δηλαδή, τον ρομαντισμό, έφτασαν τελικά στους αντίποδές του.

Σε ό,τι αφορά τη νεοελληνική λογοτεχνία, ο παρνασσισμός κάνει την εμφάνισή του με την ποιητική γενιά του 1880, τη λεγόμενη Νέα Αθηναϊκή Σχολή. Και στη χώρα μας εμφανίζεται στο προσκήνιο ως αντίδραση προς τον ρομαντισμό, ενώ έχει όλα τα χαρακτηριστικά του γαλλικού παρνασσισμού, τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά. Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο σε σχέση με τον ρομαντισμό, είναι ότι ο παρνασσισμός αρνείται την καθαρεύουσα και στρέφεται προς τη δημοτική (οι Έλληνες παρνασσικοί ποιητές ανήκουν στη λεγόμενη γενιά του δημοτικισμού).

Οι Έλληνες ποιητές εμπνεύστηκαν απευθείας από τη γαλλική ποίηση· προσπάθησαν, όμως, να προσαρμόσουν τα θέματα και τις ποιητικές τους ιδέες στα ελληνικά δεδομένα. Παρνασσικά ποιήματα έγραψαν κυρίως οι Κωστής Παλαμάς, Ιωάννης Γρυπάρης, Γεώργιος Δροσίνης, Ν. Καμπάς, Αριστομένης Προβελέγγιος, Λορέντζος Μαβίλης κ.ά., καθώς και οι κάπως μεταγενέστεροι Άγγελος Σικελιανός και Κώστας Βάρναλης.

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι με τον παρνασσισμό, η ποίηση, και ιδιαίτερα η ελληνική, επανέρχεται σε μια ισορροπία, μετά το ξέφρενο συναισθηματικό και πολύ συχνά αρρωστημένο ξέσπασμα του ρομαντισμού. Από την άποψη αυτή, ο παρνασσισμός συνιστά ένα είδος νεοκλασικισμού. Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εποχή του αλλά δεν είχε μεγάλη διάρκεια ή συνέχεια, ούτε στην Ευρώπη ούτε στη χώρα μας. Εξάλλου, περιορίστηκε στην ποίηση ορισμένων μόνο χωρών και δε γνώρισε τη μεγάλη διάδοση του ρομαντισμού σε πολλές χώρες ή σε πολλές τέχνες. Ειδικά για τη νεοελληνική λογοτεχνία, ιδιαίτερη σημασία έχει η υιοθέτηση της δημοτικής γλώσσας, καθώς και η επεξεργασία του στίχου, στοιχείων που απέρριπταν ή δε φρόντιζαν οι ρομαντικοί.

Σονέτο ή δεκατετράστιχο