Ο Αρχέλοχος ήταν γιος της Θεανώς από τη Θράκη και του Τρωαδίτη Αντήνορα, από τους λίγους που διασώθηκαν μετά την άλωση της Τροίας από τους Αχαιούς, κάτι που οφείλεται στο γεγονός ότι αναγνώρισε τη συνευθύνη της πόλης του και των συμπολιτών του στον πόλεμο και χάρη στη βοήθεια που πρόσφερε στους Αχαιούς τηρώντας τους νόμους της φιλοξενίας και διαφυλάσσοντας τους ξένους του από την επιθετικότητα των υπολοίπων Τρώων. Για τους ίδιους λόγους διασώθηκαν αρκετά από τα πολλά παιδιά του, όχι όμως όλα. Ο Αρχέλοχος ήταν ένας από τους αρχηγούς των Δαρδάνων - Των Δαρδανίων αρχηγός ήτ' ο λαμπρός Αινείας·/ […] κι είχε κοντά συναρχηγούς του Αντήνορος δύο τέκνα, / Αρχέλοχον και Ακάμαντα στον πόλεμον τεχνίτες (Β 819-823. Μετ. Ι. Πολυλάς). Σκοτώθηκε από τον Αίαντα τον Τελαμώνιο:

[…] κι ευθύς την λόγχην ρίχνει [ο Αίαντας]
του Πολυδάμαντος εκεί που έφευγε, κι εκείνος
δίπλα πηδώντας ξέφυγε τον θάνατον και η λόγχη
επήρε τον Αρχέλοχον, του Αντήνορος αγόρι,
ότ' οι θεοί τον όλεθρον εκείνου αποφασίσαν.
Τον κτύπησ' όπου δένεται με το κεφάλι ο σβέρκος
μες στο σφονδύλι κι έκοψε και τα δυο νεύρα η λόγχη
και ως έπεσ' εύρηκαν την γην καύκαλο, μύτη, στόμα,
πρώτα πολύ πριν σωριαστούν τα γόνατα και οι κνήμες.

(Ιλ. Ξ 460-468, μετ. Ι.Π.)

Σχετικά λήμματα

ΑΙΑΣ Ο ΤΕΛΑΜΩΝΙΟΣ, ΑΚΑΜΑΝΤΑΣ, ΑΝΤΗΝΟΡΑΣ, ΘΕΑΝΩ