H Φιλία – Passe avant

Φιλία

ΦΙΛΙΑ (εκ του ρημ. «φιλ?» που στα αρχαία σημαίνει αγαπώ): δηλώνει κάθε αμοιβαία έλξη ανάμεσα σε δύο άτομα που συνδέονται με συγγενικούς ή άλλους δεσμούς. (Φιλοσοφικός Λόγος Γ΄ Γυμνασίου]

Προσωποποίηση της Amicitia (της φιλίας, στα λατινικά) που διακοσμεί το έργο «Iconologia» του Cesare Ripa.

Δεσμός αμοιβαίας αγάπης και κατανόησης μεταξύ προσώπων, χωρών, ομάδων, λαών.[ Γ. Μπαμπινιώτης , Λεξικό του γραφείου]
Ο ελεύθερος και σταθερός ψυχικός σύνδεσμος μεταξύ προσώπων , που στηρίζεται στην αμοιβαία εκτίμηση, αφοσίωση, εμπιστοσύνη. [Δ.Π. Διαμαντόπουλος, Λεξικό Βασικών εννοιών]
Συνών. έκφραση : στενός ψυχικός δεσμός, αμοιβαία συμπάθεια

Ο Αριστοτέλης καθόρισε την αξία και τα είδη της φιλίας σε μιαν από τις πιο αξιόλογες πραγματείες[δοκίμια] «Περί φιλίας» [Ηθικά Νικομάχεια Βιβλ. Θ Κεφ. 1-11 ]

Υποστηρίζει ο Αριστοτέλης : «Ας δεχθούμε, λοιπόν, ότι αγαπώ κάποιον και θέλω να τον έχω φίλο μου θα πει θέλω γι’ αυτόν καθετί που το θεωρώ καλό, όχι για να κερδίσω κάτι ο ίδιος, αλλά αποκλειστικά για χάρη εκείνου· κάνω μάλιστα και ό,τι μπορώ για να αποκτήσει αυτά τα καλά εκείνοςΦίλος είναι το πρόσωπο που αγαπά με τον ίδιο τρόπο που είπαμε και αγαπιέται με τον ίδιο τρόπο: όσοι πιστεύουν ότι η σχέση τους είναι αυτού του είδους, θεωρούν ότι είναι φίλοι. Με όλα αυτά να τα έχουμε δεχτεί, καταλήγουμε πια ?υποχρεωτικά? στο ότι φίλος είναι αυτός που χαίρεται με τα καλά και λυπάται με τα δυσάρεστα που συμβαίνουν στον φίλο του ? και αυτό όχι για κανένα άλλο λόγο παρά μόνο για χάρη εκείνου».

«[Η φιλία είναι?] αρετή ή προϋποθέτει την αρετή, και επιπλέον είναι εντελώς απαραίτητη για τη ζωή. Πραγματικά, κανένας δε θα επέλεγε να ζει δίχως φίλους, κι ας είχε όλα τα υπόλοιπα αγαθά. Ακόμη και οι πλούσιοι άνθρωποι, όπως και αυτοί που έχουν αξιώματα και εξουσία, έχουν ? όλος ο κόσμος το πιστεύει? ιδιαίτερα μεγάλη ανάγκη από φίλους. Αλήθεια, ποιο το όφελος όλης αυτής της καλής τους κατάστασης, αν δεν υπάρχει η δυνατότητα της ευεργεσίας, η οποία γίνεται κατά κύριο λόγο και στην πιο αξιέπαινη μορφή της προς τους φίλους; Και από την άλλη, πώς θα μπορούσε όλη αυτή η καλή κατάσταση να διατηρηθεί και να διαφυλαχθεί δίχως τους φίλους; Γιατί όσο μεγαλύτερη είναι, τόσο επισφαλέστερη είναι. Αλλά και στη φτώχεια και στις άλλες δυστυχίες της ζωής οι άνθρωποι θεωρούν τους φίλους ως το μόνο καταφύγιο». (?ριστοτέλης, ?θικά Νικομάχεια, Θ, 1155a 1-12)

Και τι είναι αυτό που γεννά την φιλία;

Ο φιλόσοφος απαντά: « δε φαίνεται να κινεί την αγάπη και να γεννάει τη φιλία το καθετί, παρά μόνο αυτό που είναι άξιο να αγαπηθεί και να προκαλέσει τη φιλία, και τέτοιο θεωρείται πως είναι το αγαθό, το ευχάριστο, και το χρήσιμο». ?ριστοτέλης, ?θικ? Νικομάχεια, Θ, 1155b 17-21)

Σύμφωνα με τη διάκριση που έκανε ο αρχαίος φιλόσοφος τρία είναι τα κίνητρα[φιλητά]για τη φιλία:

α]το συμφέρον, η ωφέλεια [χρήσιμον] Σε αυτή την περίπτωση συνδεόμαστε με τον άλλο διότι μας είναι χρήσιμος (για τις υποθέσεις μας, τις επιδιώξεις μας, τις ανάγκες , τη σταδιοδρομία , τις πολιτικές φιλοδοξίες κλπ)

β]η ευχαρίστηση [το ηδύ] , διότι ο άλλος μας είναι ευχάριστος, διασκεδαστικός, έξυπνος συνομιλητής, καλός συμπαίκτης κλπ

γ] η ηθική ποιότητα, η ανθρωπιά [το αγαθόν]

Ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις προσωπικές εκτιμήσεις συνδέονται οι άνθρωποι με αυτούς τους τρεις τρόπους. Τα δυο πρώτα είδη των σχέσεων είναι φιλίες τυχαίες, εφήμερες , συμπτωματικές, προσωρινές βασισμένες στα ανταλλάγματα. [«αφού το πρόσωπο που αγαπιέται δεν αγαπιέται επειδή είναι αυτό που είναι, αλλά επειδή εξασφαλίζει σ’ αυτόν που το αγαπάει κάποιο αγαθό ή κάποια ευχαρίστηση. Ε, αυτού του είδους οι φιλίες διαλύονται εύκολα, αν τα δύο μέρη δεν παραμένουν αυτό που ήταν· πραγματικά, αν ο ένας δεν είναι πια ευχάριστος χρήσιμος στον άλλον, ο άλλος παύει να τον αγαπάει»] .

Του τρίτου είδους όμως ο φιλικός δεσμός είναι η ουσιαστική, η τέλεια, η ακατάλυτη φιλία. Σε αυτή την περίπτωση κάνουμε συντροφιά και τιμούμε και αγαπάμε ο ένας τον άλλο διότι « όντας ο καθένας μας αυτός που είναι μοιάζομε ο ένας στον άλλο-η ομοιότητα μας βρίσκεται στην ανθρώπινη αξία μας, στο υψηλό ποιον της ανθρωπιάς μας» [Παπανούτσος]

Γιατί ο άνθρωπος έχει ανάγκη τη φιλία;

Κατά τον Παπανούτσο ο άνθρωπος είναι ενδεής και αγωνίζεται με κάθε τρόπο να υπερνικήσει την ελλειπτικότητα του. Η ένδεια του αυτή είναι

α] φυσική, όταν του λείπουν οι φυσικές ή σωματικές δυνάμεις για να πετύχει τους στόχους του

β] ηθική, όταν δεν είναι επαρκής για να κάνει καλό στους άλλους και στον εαυτό του σύμφωνα με τις επιταγές τις ηθικής του συνείδησης και

γ] μεταφυσική , αντικρίζει με δέος το σύμπαν και αισθάνεται τη μικρότητα του. Για να αντιμετωπίσει την ένδεια και τη μικρότητα του έχει ανάγκη τη συμπαράσταση από φίλους. [Πρακτική φιλοσοφία σελ. 116-119]

Η αξία της φιλίας στη σύγχρονη ζωή

Ανυπολόγιστη? Ικανοποιεί την ανάγκη για επικοινωνία και ολοκλήρωση της προσωπικότητας του. προσεγγίζει τους ανθρώπους για ανταλλαγή απόψεων, ιδεών και συμβάλλει στην επίλυση των προβλημάτων. μειώνει τον εγωκεντρισμό και τη μοναξιά , τονώνει το συναίσθημα της αγάπης και του αλτρουισμού. ενισχύει το πνεύμα της συνεργασίας κα της κοινότητας. βοηθάει επομένως τον άνθρωπο ψυχικά , ηθικά και πνευματικά.

Η φιλία σε κρίση;

Είναι γεγονός ότι στις πολυάνθρωπες κοινωνίες δεν ευδοκιμεί εύκολα η φιλία. Λείπει ο χρόνος και ο κατάλληλος τόπος εξαιτίας του έντονου ρυθμού ζωής, για να γνωριστούν οι άνθρωποι μεταξύ τους και να αναπτύξουν πραγματικούς φιλικούς δεσμούς. Περιορίζονται σε τυπικές φιλικές σχέσεις χωρίς βάθος και περιεχόμενο. Εμπόδια αποτελούν η αποξένωση, η καχυποψία, η αντιζηλία, ο ανταγωνισμός που είναι όλα παράγωγα του εγωισμού και βρίσκονται σε έξαρση στην εποχή μας.

«Η Τεχνολογία αιχμής της εποχής μας αποξενώνει τον άνθρωπο από το περιβάλλον του γιατί του προσφέρει πολλά υποκατάστατα της ανθρώπινης παρουσίας , ικανά να του κρατήσουν ώρες συντροφιά και να καλύψουν τα κενά του εαυτού του. ο κάθε άνθρωπος αισθάνεται κύριος στο φυσικό του χώρο, το σπίτι του, δεν πλήττει με τη μοναξιά του, εφόσον ο ψηφιακός ήχος, η μαγεία της εικόνας, ο θαυμαστός κόσμος της πληροφορικής είναι ανώδυνα παραισθησιογόνα. Η φιλία δεν είναι πλέον προσωπική, βιωματική κατάσταση, μέθεξη ζωής, εφόσον θα μιλάμε μόνο για έμμεση επικοινωνία και παράλληλη σύνδεση κυκλωμάτων». [Παπατσίρος Απόστολος, Έλλογη Σκέψη σελ. 109]

Είπαν ?έγραψαν

Να κατανοήσετε πως οι φίλοι έρχονται και φεύγουν, εκτός από εκείνους τους πολύτιμους λίγους τους οποίους πρέπει να κρατήσετε. Να δουλέψετε σκληρά για να γεφυρώσετε τα χάσματα στη γεωγραφία και τον τρόπο ζωής σας γιατί όσο πιο πολύ γερνάτε, τόσο περισσότερο θα χρειάζεστε τους ανθρώπους που γνωρίσατε όταν ήσασταν νέοι [Baz Luhrmann Everybody is free to wear sunscreen]

Η φιλία στην εποχή του facebook και του twitter- μια εποχή που μερικά αδιάκριτα κλικ αρκούν για τη σάρωση και της παραμικρής λεπτομέρειας στη ζωή ενός τυπικά αγνώστου- είναι το ιδανικό μαξιλαράκι στο οποίο ακουμπάει η στραμπουληγμένη ηθική και η καλοζωισμένη αναίδεια των περισσότερων. Η σουρεαλιστική εξοικείωση με το ανοίκειο προσφέρεται με τόση άνεση από την ευρεία τεχνολογική δικτύωση, που άπαντες καταλήγουν να γνωρίζονται μεταξύ τους, χωρίς να ?χουν μπει καν στον σχετικό κόπο. Η αυτοματοποίηση αυτή δίνει σε όλους το δικαίωμα να χαρακτηρίσουν φίλο έναν απλό γνωστό, αλλά και να αποποιηθούν μια φιλία με την ίδια ευκολία, υποβιβάζοντάς την σε απλή γνωριμία. Η οντολογική ισχύς μιας σχέσης εδράζεται καθ? ολοκληρίαν στην τήρηση των ηλεκτρονικών πρακτικών, όπως αυτή γίνεται μέσα από πλατφόρμες τύπου facebook. Η εικονική πραγματικότητα έχει σχεδόν καταπιεί την ουσιαστική, επομένως η φιλία κρατάει όσο κρατάει το post που την αποδεικνύει. Πηγή: www.lifo.gr

[..]Οι κοινωνιολόγοι λένε ότι ίσως αυτός είναι και ο λόγος που το internet ευνοεί τις φιλίες. Η φυσική απόσταση που προσφέρουν τα social media, λειτουργεί σαν ένα ψηφιακό δίχτυ ασφαλείας που κάνει τους ανθρώπους πιο χαλαρούς στο να δημιουργούν νέες φιλίες/επαφές χωρίς να γνωρίζουν τον άλλο και πολύ καλά. ?Δηλαδή τι έγινε αν κάνω κάποιον άγνωστο φίλο μου; Δεν θα πάθω και τίποτα αφού είναι χιλιόμετρα μακριά. Κι αν δεν μου αρέσει θα καταργήσω αυτή τη φιλία. Μήπως θα βρεθούμε και ποτέ!?Επίσης αυτή η απόσταση, σας κάνει και λίγο πιο θαρραλέους και τολμηρούς. Έχετε το θάρρος να ρωτήσετε κάτι με ένα μήνυμα, να ζητήσετε μια χάρη από κάποιον που ποτέ δεν θα σηκώνατε το τηλέφωνο να του μιλήσετε. Το πολύ-πολύ να μην σας απαντήσει!Όλα αυτά λοιπόν έχουν αλλάξει ριζικά την έννοια της φιλίας. Υπάρχουν αυτοί οι 5-10 κολλητοί που είναι το στήριγμά σας στα εύκολα και στα δύσκολα της ζωής, με τους οποίους μοιράζεστε τα πάντα και υπάρχουν και οι online φίλοι σας που έχουν τη δύναμη να κάνουν τη ζωή σας πιο πλούσια, πιο ενδιαφέρουσα και πιο διασκεδαστική! Αυτά που κάνουν οι φίλοι σας δηλαδή αλλά με ένα νέο, διαδραστικό τρόπο! [Κατερίνα Τσεμπερλίδου]

Χόρχε Λουίς Μπόρχες, «Ποίημα στους φίλους»
Δεν μπορώ να σου δώσω λύσεις
για όλα τα προβλήματα της ζωής σου,
ούτε έχω απαντήσεις
για τις αμφιβολίες και τους φόβους σου ?
όμως μπορώ να σ? ακούσω
και να τα μοιραστώ μαζί σου.

Δεν μπορώ ν? αλλάξω
το παρελθόν ή το μέλλον σου.
Όμως όταν με χρειάζεσαι
θα είμαι εκεί μαζί σου.

Δεν μπορώ να αποτρέψω τα παραπατήματα σου.
Μόνο μπορώ να σου προσφέρω το χέρι μου
να κρατηθείς και να μη πέσεις.

Οι χαρές σου, οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες σου
δεν είναι δικές μου.
Όμως ειλικρινά απολαμβάνω να σε βλέπω ευτυχισμένο.

Δεν μπορώ να περιορίσω μέσα σε όρια
αυτά που πρέπει να πραγματοποιήσεις,
όμως θα σου προσφέρω τον ελεύθερο χώρο
που χρειάζεσαι για να μεγαλουργήσεις.

Δεν μπορώ να αποτρέψω τις οδύνες σου
όταν κάποιες θλίψεις
σου σκίζουν την καρδιά,
όμως μπορώ να κλάψω μαζί σου
και να μαζέψω τα κομμάτια της
για να την φτιάξουμε ξανά πιο δυνατή.

Δεν μπορώ να σου πω ποιος είσαι
ούτε ποιος πρέπει να γίνεις.
Μόνο μπορώ
να σ’ αγαπώ όπως είσαι
και να είμαι φίλος σου.

Αυτές τις μέρες σκεφτόμουν
τους φίλους μου και τις φίλες μου,
δεν ήσουν πάνω
ή κάτω ή στη μέση.

Δεν ήσουν πρώτος
ούτε τελευταίος στη λίστα.
Δεν ήσουν το νούμερο ένα ούτε το τελευταίο.

Να κοιμάσαι ευτυχισμένος.
Να εκπέμπεις αγάπη.
Να ξέρεις ότι είμαστε εδώ περαστικοί.

Ας βελτιώσουμε τις σχέσεις με τους άλλους.

Να αρπάζουμε τις ευκαιρίες.
Να ακούμε την καρδιά μας.
Να εκτιμούμε τη ζωή.

Πάντως δεν έχω την αξίωση να είμαι
ο πρώτος, ο δεύτερος ή ο τρίτος
στη λίστα σου.

Μου αρκεί που με θέλεις για φίλο.
Ευχαριστώ που είμαι.

[πηγή: Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Ποιήματα, μετάφρ. Δ. Καλομοίρης , Ελληνικά Γράμματα, 1995 ]

[Το σενάριο της διαφήμισης εξιστορεί μία ασυνήθιστη φιλία, μεταξύ ενός κουταβιού Λαμπραντόρ και ενός αλόγου. Καλογυρισμένη και με δυνατά συναισθήματα, έχει κατακτήσει τις καρδιές όσων την έχουν παρακολουθήσει.]

Στη φιλία και στον έρωτα είμαστε συχνά πιο ευτυχισμένοι χάρη στα όσα αγνοούμε παρά στα όσα ξέρουμε.[Λαροσφουκώ]

Διέκοψα τη φιλία μου με δύο ανθρώπους. Με τον ένα γιατί ποτέ δεν μου μίλησε για τον εαυτό του. Και με τον άλλο, επειδή ποτέ δεν μου μίλησε για τον εαυτό μου. [Νικολά Σαμφόρ]

ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΦΙΛΙΑ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΕΟΝΤΗΣ

Αποφθέγματα περί φιλίας
1. Αληθινός φίλος είναι αυτός που παραβλέπει τις αποτυχίες σου και αντέχει τις επιτυχίες σου.
Doug Larson, Αγνώστων λοιπών στοιχείων
2. Το να περπατάς με ένα φίλο στο σκοτάδι είναι καλύτερο από το να περπατάς μόνος στο φως.
Hellen Keller,1880-1968,Αμερικανίδα συγγραφέας (τυφλή & κουφή!)
3. Δεν κάνουμε πια φίλους στα γεράματα. Έτσι κάθε απώλεια είναι ανεπανόρθωτη.
Marquis de Vauvenargues,1715-1747, Γάλλος γνωμικογράφος
4. Πραγματικός φίλος είναι αυτός που έρχεται κοντά όταν όλος ο υπόλοιπος κόσμος απομακρύνεται.
Walter Winchell,1897-1972,Αμερικανός δημοσιογράφος
5. Για να έχεις φίλους, πρέπει πάντα να δείχνεις έκπληκτος όταν σου λένε κάτι που ήδη ξέρεις.
Ανώνυμος
6. Ο καλός φίλος και η σκιά εμφανίζονται μόνον όταν ο ήλιος λάμπει.
Βενιαμίν Φραγκλίνος,1706-1790,Αμερικανός Πολιτικός και Συγγραφέας
7. Είναι σημαντικό για τους φίλους μας να πιστεύουν ότι είμαστε ανεπιφύλακτα ειλικρινείς μαζί τους και είναι σημαντικό για τη φιλία μας να μην είμαστε.
Mignon McLaughlin,1913-1983, Αμερικανίδα αρθρογράφος
8. Λίγοι άνθρωποι το έχουν στη φύση τους αυτό: να τιμούν χωρίς φθόνο τον ευτυχισμένο φίλο τους.
Αισχύλος, 525-456 π.Χ., Αρχαίος τραγικός ποιητής
9. Μην αποφεύγεις ούτε τους φίλους να κατακρίνεις ούτε τους εχθρούς να επαινείς.
Αναξαγόρας, π.500-427 π.Χ., Προσωκρατικός φιλόσοφος
10. Είμαστε όλοι φίλοι των ευτυχούντων, ενώ των δυστυχούντων δεν είναι φίλος ούτε ο πατέρας.
Aριστοτέλης
11. Ο φίλος που κρύβει τα ελαττώματα μας είναι λιγότερο χρήσιμος από τον εχθρό που μας κατηγορεί.
Φραγκίσκος Βάκων
12. Ποτέ μη γίνεσαι φίλος με τον καταπιεσμένο, αν δεν είσαι έτοιμος να αναμετρηθείς με τον καταπιεστή.
Ogden Nash,1902-1971,Αμερικανός ποιητής
13. Γνωριμία: ένας βαθμός φιλίας που χαρακτηρίζεται “απλή” όταν ο άλλος είναι φτωχός ή άσημος και “πολύ καλή” όταν είναι πλούσιος ή διάσημος.
Ανώνυμος
14. Δεν νομίζω ότι κάνεις φίλους αυτούς που είναι οι καλύτεροι, αλλά αυτούς που εμφανίστηκαν πρώτοι.
Peter Ustinov,1921-2004,Βρετανός ηθοποιός
15. Κανένας άνθρωπος δεν είναι αποτυχημένος όταν έχει φίλους.
George Clarence,1449-1478,Άγγλος πρίγκηπας
Ο γνωστός Clarence που “καθάρισε” ο Ριχάρδος ο Γ’.
16. Με τους φίλους μου έχω καθιερώσει ένα πόιντ σύστεμ. Μετά από ένα άθροισμα αρνητικών πόντων, τους κόβω.
Νίκος Ξανθούλης,Έλληνας Συγγραφέας
17. Υπάρχει πολύ περισσότερο έρωτας στη φιλία παρά φιλία στον έρωτα.
Paul Lefevre Geraldy,1885-1983,Γάλλος δραματουργός
18. Ένας φίλος σ’ ολόκληρη τη ζωή είναι αρκετός. Δύο είναι πολλοί. Τρεις είναι σχεδόν αδύνατον.
Henry Adams,1838-1918,Αμερικανός ιστορικός
19. Νέοι φίλοι είναι σαν ασήμι, μα χρυσάφι είναι οι παλιοί.
Ανώνυμος
20. Φιλία είναι η συμφωνία δύο ανθρώπων να μην προχωρήσουν η σχέση τους σε βάθος, αλλά να μείνουν στην επιφάνεια.
Γιάννης Τσαρούχης,1910-1989,Ζωγράφος
21. Το πουλί φωλιά, η αράχνη ιστό, ο άνθρωπος φιλία.
Ανώνυμος
22. Μπορείς να κάνεις περισσότερους φίλους σε δυο μήνες αρχίζοντας να ενδιαφέρεσαι για άλλους ανθρώπους, απ’ όσους μπορείς να κάνεις σε δυο χρόνια προσπαθώντας να κάνεις τους άλλους να ενδιαφερθούν για σένα.
Dale Carnegie,1888-1955,Αμερικανός συγγραφέας αυτοβοήθειας
23. Καλός φίλος είναι αυτός που λέει καλά λόγια για σένα πίσω από την πλάτη σου.
Ανώνυμος
24. Αν ψάχνεις για ένα φίλο, θα ανακαλύψεις ότι είναι δυσεύρετοι. Αν είσαι διατεθειμένος να είσαι φίλος, θα τους βρεις παντού.
Zig Ziglar, γ. 1926, Αμερικανός συγγραφέας αυτοβοήθειας
25. Η φιλία είναι πλήρης απασχόληση, αν πραγματικά είσαι φίλος με κάποιον. Δεν μπορείς να έχεις πολλούς φίλους, επειδή τότε, απλά, δεν είναι πραγματικοί φίλοι.
Truman Capote, 1924-1984, Αμερικανός συγγραφέας
26. Κανένας δεν είναι άχρηστος όσο έχει ένα φίλο, και όσο μας αγαπάνε, είμαστε αναντικατάστατοι.
Robert Louis Stevenson, 1850-1894, Σκωτσέζος συγγραφέας
27. Η φιλία είναι μια ρύθμιση με την οποία αναλαμβάνουμε να ανταλλάσσουμε μικρές χάρες με μεγάλες.
Montesquieu, 1689-1755, Γάλλος στοχαστής
28. Οι σιωπές κάνουν τις πραγματικές συζητήσεις μεταξύ φίλων. Αυτό που μετράει δεν είναι να μιλάς, αλλά να μη χρειάζεται να μιλήσεις .
Margaret Lee Runbeck
29. Είναι φίλος μου όποιος μιλάει καλά για μένα πίσω από την πλάτη μου.
Thomas Fuller, 1608-1661, Άγγλος στοχαστής
30. Διάλεξε τους εχθρούς σου. Αλλά άφησε τους φίλους να σε διαλέξουν.
Andrι Gide,1869-1951,Γάλλος Συγγραφέας, Νόμπελ 1947
31. Με τους φίλους μου κάνω ό,τι και με τα βιβλία μου. Τους έχω κάπου που μπορώ να τους βρω, αλλά σπάνια τους μεταχειρίζομαι.
Ralph Waldo Emerson,1803-1884,Αμερικανός φιλόσοφος
32. Ο φίλος σου είναι ο άνθρωπος που ξέρει τα πάντα για σένα και, παρόλα αυτά, ακόμα του αρέσεις.
Elbert Hubbard,1856-1915,Αμερικανός συγγραφέας
33. Αν δεν μπορείς να έχεις έναν πιστό φίλο, να είσαι ο ίδιος φίλος του εαυτού σου.
Πυθαγόρας,580-490 π.Χ.,Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος
34. Μην κάνεις φίλους αυτούς που σε κάνουν να αισθάνεσαι άνετα, αλλά αυτούς που θα σε αναγκάσουν να ανεβάσεις το επίπεδό σου.
Thomas Watson,1874-1956,Αμερικανός, Ιδρυτής της ΙΒΜ
35. Δεν υπάρχει καλύτερη επένδυση από τη φιλία.
Ανώνυμος
36. Φιλία σημαίνει να μοιράζεσαι ιδέες, σκέψεις, ανάγκες, αισθήματα, όνειρα, αξίες, χρόνο, αντικείμενα.
Ανώνυμος
37. Αν ψάχνεις φίλο χωρίς ελαττώματα, θα μείνεις χωρίς φίλο.
(τούρκικη παροιμία)
38. Εάν γνωρίζεις την θλίψη του φίλου σου, θεώρησε την δική σου.
(Havamal)
39. Λίγοι φίλοι έχουν τη δύναμη να επαινέσουν την επιτυχία του φίλου τους,
χωρίς να νιώσουν φθόνο.
( Ασχύλος)
40. Με τις υποσχέσεις μπορεί να κάνει κανείς φίλους,
αλλά για να τους κρατήσει πρέπει να τις πραγματοποιεί.
(Αγνώστου)
41. Ο έρωτας είναι τυφλός, η φιλία προσπαθεί να μην βλέπει.