Κατηγορία: Ζωγραφική

Ο κυβισμός είναι καλλιτεχνικό ρεύμα της ζωγραφικής και της γλυπτικής, στην Ευρώπη του 20ού αιώνα. Αναπτύχθηκε κυρίως από το 1907 έως το 1914 χάρη στους διάσημους ζωγράφους Πάμπλο Πικάσσο και Ζωρζ Μπρακ. Ακολούθησαν και άλλοι σημαντικοί καλλιτέχνες όπως ο Ζαν Μετζινγκέρ (Jean Metzinger), ο Άλμπερτ Γκλεζέ (Albert Gleizes), ο Ρομπέρ Ντελωναί, ο Ανρί Λε Φοκοννιέ (Henri Le Fauconnier) και ο Φερνάν Λεζέ (Fernand Léger). Η κορύφωση της περιόδου του αναλυτικού κυβισμού βρίσκεται ανάμεσα στο 1907 και στο 1912. Ακολουθεί ο συνθετικός κυβισμός το 1912 ο οποίος χαρακτηρίζεται από τα κολάζ του Ζωρζ Μπράκ. Κατά τη διάρκεια του 1ου παγκοσμίου πολέμου (1914-1917) υπήρξε μία παύση στο συνθετικό κυβισμό αλλά το 1917, χάρη στον Ζωρζ Μπρακ, τον Χουάν Γκρίς (Juan Gris) και την οικονομική βοήθεια που προσέφερε ο έμπορας έργων τέχνης Λεόνς Ροζεμπεργκ (Léonce Rosenberg) ο κυβισμός ανθίζει εκ νέου μέχρι τη δεκαετία του 1920. Στα μέσα αυτής της δεκαετίας με την έλευση της αφηρημένης τέχνης και του σουρεαλισμού, ο κυβισμός αρχίζει να οπισθοχωρεί. Παρ’ όλα αυτά, παράλληλα με τα νεότερα έργα τέχνης τους, ο Πικάσσο, ο Μπρακ, ο Γκλέιζε και ο Μετζινγκέρ κατά περιόδους γυρνούν πίσω στον κυβισμό. Ακόμα και αν ο κυβισμός είναι γνωστότερος στο πεδίο της ζωγραφικής, η γλυπτική έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξή του. Μετά τον Πικάσσο ο οποίος είναι και ο εκκινητής της κυβιστικής γλυπτικής από το 1909, ακολουθούν σημαντικοί γλύπτες όπως ο Ζακ Λιπσίτζ(Jacques Lipchitz), ο Χένρι Λόρενς (Henry Laurens), ο Ρειμόν Ντουσάν-Βιγιόν (Raymond Duchamp-Villon) ο Οσίπ Ζάντκιν (Ossip Zadkine) και ο Πάμπλο Γκαργκάλλο (Pablo Gargall).

Ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός αποτελεί καλλιτεχνικό ρεύμα στη ζωγραφική που αναπτύχθηκε με κέντρο την Νέα Υόρκη μεταπολεμικά και ειδικότερα στα μέσα της δεκαετίας του ’40. Συχνά αναφέρεται και ως Σχολή της Νέας Υόρκης. Ήταν ίσως το πρώτο σημαντικό κίνημα στην τέχνη που γεννήθηκε στην Αμερική, δηλώνοντας παράλληλα την ανεξαρτησία του από τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά ρεύματα στη μοντέρνα τέχνη.

Ο όρος αφηρημένος εξπρεσιονισμός χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1946 από τον κριτικό τέχνης Robert Coates. Η συγκεκριμένη ονομασία εμπεριέχει τα κύρια τεχνικά και αισθητικά χαρακτηριστικά του κινήματος, καθώς συνδύαζε σε μεγάλο βαθμό τον γερμανικό εξπρεσιονισμό με τις καθαρά αφηρημένες τάσεις άλλων σύγχρονων κινημάτων όπως του φουτουρισμού ή του κυβισμού. Από πολλούς θεωρείται πως ο κύριος προκάτοχός του είναι ο υπερρεαλισμός, λόγω της έμφασής του στην αυθόρμητη, αυτόματη ή υποσυνείδητη έκφραση.

Ο όρος του αφηρημένου εξπρεσιονισμού χρησιμοποιήθηκε συχνά και για καλλιτέχνες διαμετρικά αντίθετων τεχνοτροπιών, που απλά έτυχε να αποτελούν μέρος της καλλιτεχνικής παραγωγής στη Νέα Υόρκη την ίδια χρονική περίοδο. Χαρακτηριστικά, παρά το γεγονός ότι ο Τζάκσον Πόλοκ, ο Βίλεμ ντε Κούνινγκ και ο Μαρκ Ρόθκο θεωρούνται σημαντικές προσωπικότητες του αφηρημένου εξπρεσιονισμού, τα έργα τους δεν σχετίζονται άμεσα μεταξύ τους σε ό,τι αφορά την τεχνική ή ακόμα και την αισθητική τους. Ενώ οι πίνακες του Ρόθκο διακρίνονται για την απλότητα τους, τα έργα του ντε Κούνινγκ χαρακτηρίζονται από έντονη δράση και εκφραστικότητα. Από την άλλη πλευρά, ο Πόλοκ ανέπτυξε μια πολύ ιδιαίτερη τεχνική στη ζωγραφική (μέθοδος dripping), κατά την οποία έσταζε με χαοτικό τρόπο τη μπογιά πάνω στον καμβά, τον οποίο τοποθετούσε στο έδαφος και τα δημιουργήματά του, που έχουν φράκταλ δομή, θεωρείται σχεδόν αδύνατο να αναπαραχθούν από μιμητές, καθώς αντανακλούν την ιδιαίτερη εσωτερική δομή του καλλιτέχνη.

Οι εκπρόσωποι του αφηρημένου εξπρεσιονισμού είχαν ασφαλώς και κοινά γνωρίσματα, όπως τον αυτοσχεδιασμό και την χρήση μιας ελεύθερης φόρμας. Η τεχνική τους πολλές φορές περιγράφεται και με τον όρο action painting, που θα μπορούσε να μεταφραστεί ως ζωγραφική της δράσης.

• 

• 

• 

• 

•