Ετικέτα: παιδί

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ;
Η συναισθηματική νοημοσύνη σύμφωνα με τον Goleman (1990) είναι: «Η ικανότητα να αναγνωρίζει κανείς τα δικά του συναισθήματα, να τα κατανοεί και να τα ελέγχει. Είναι επίσης η ικανότητα να αναγνωρίζει και να κατανοεί τα συναισθήματα των ανθρώπων γύρω του και να μπορεί να χειρίζεται αποτελεσματικά τόσο τα δικά του συναισθήματά του όσο και τις διαπροσωπικές του σχέσεις».
Ένα παράδειγμα: «Δείχνεις απογοητευμένος που δε σε παίζουν τα άλλα παιδιά. Μπορεί να σου φαίνεται δύσκολο να τα πλησιάσεις, αλλά έλα να σκεφτούμε μαζί ιδέες που θα σε βοηθήσουν». Με αυτόν τον τρόπο ο γονιός αναγνωρίζει τα συναισθήματα του παιδιού, το βοηθάει να τα προσδιορίσει και του προτείνει έναν τρόπο για να τα διαχειριστεί. Όταν ένα παιδί είναι σε θέση να το κάνει αυτό, τότε οι γύρω του μπορούν να το κατανοήσουν, να ανταποκριθούν σε αυτά που νιώθει και να το βοηθήσουν.

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΒΡΕΦΙΚΗ ΕΩΣ ΤΗ ΝΗΠΙΑΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΒΡΕΦΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

• Μετά τον 6ο μήνα τα συναισθήματα είναι διαφοροποιημένα και αποτυπώνονται με κλασικές εκφράσεις στο πρόσωπο.
• Προς το τέλος του 1ου έτους τα βρέφη είναι σε θέση να διακρίνουν πότε μία κατάσταση είναι καινούρια ή αν κάποιο ξένο πρόσωπο αποτελεί απειλή για τα ίδια και εκφράζουν έκπληξη ή δυσφορία αντίστοιχα.

ΝΗΠΙΑΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

• Στα μέσα του 2ου έτους τα νήπια αρχίζουν να κατανοούν τους κοινωνικούς κανόνες.
• Ελέγχουν σε πρώτο στάδιο τη συμπεριφορά τους.
• Εκφράζουν ενσυναίσθηση για πρώτη φορά (ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων).
• Στο 4ο έτος αρχίζουν να κατανοούν τα συναισθήματα και τις αιτίες τους.
• Στο τέλος του 5ου έτους περιγράφουν συναισθηματικές καταστάσεις όπως φοβισμένος, θυμωμένος, λυπημένος, χαρούμενος.

ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΜΠΟΔΙΖΕΤΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

• Όταν αγνοούνται τα συναισθήματα των παιδιών από τους ενήλικες.
• Όταν απαγορεύεται στην οικογένεια η έκφραση των δυσάρεστων συναισθημάτων (π.χ. φόβος, θυμός ή απογοήτευση).
• Συνέπεια: Τα έντονα συναισθήματα που εσωτερικεύονται και δεν εκφράζονται «φουσκώνουν» σαν ένα μπαλόνι που κάποια στιγμή θα «σκάσει» με απρόβλεπτες συνέπειες στην ψυχική υγεία του ατόμου.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ

• Τα παιδιά με χαμηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επικοινωνία και στην επαφή με τους συνομηλίκους τους.
• Αντίθετα, τα παιδιά με καλά αναπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη είναι πιο κοινωνικά και πιο αρεστά στις παρέες τους, έχουν λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς και καλύτερες σχολικές επιδόσεις.
• Ένα έξυπνο συναισθηματικά παιδί αναπτύσσει εμπιστοσύνη προς τον εαυτό του, έχει θετική αυτο-εικόνα, είναι ανοιχτό στο να εξερευνήσει καινούρια πράγματα και να δοκιμάσει διαφορετικές εμπειρίες.
• Ως ενήλικας συνήθως διακρίνεται από σταθερότητα στις διαπροσωπικές του σχέσεις.

ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ

• Να εκμεταλλεύονται κάθε ευκαιρία που προκύπτει και να δίνουν τη δυνατότητα στο παιδί να εκφράζει αυτό που νιώθει και να το κατονομάζει ως συναίσθημα. Να δίνουν όνομα στα συναισθήματα του παιδιού τους.
• Βοηθητική είναι και η εκμάθηση τεχνικών επίλυσης προβλημάτων, για παράδειγμα: «Τι μπορώ να κάνω για αυτό που μου συμβαίνει; Ποιες είναι οι πιθανές λύσεις;». Με τον τρόπο αυτό ενισχύουν την αυτενέργεια των παιδιών τους και τονώνουν την αυτοπεποίθησή τους.
• Να μιλούν καθησυχαστικά στο παιδί. Να το βοηθούν να κατονομάσει το συναίσθημα που νιώθει και να θέτουν όρια ως προς την έκφραση του συναισθήματος (π.χ. εξηγούν στο παιδί ότι το να σπάσει όλα του τα παιχνίδια δεν αποτελεί λύση στο θυμό του. Το να συζητήσει, όμως, μαζί τους γιατί είναι θυμωμένο μπορεί να το βοηθήσει να νιώσει καλύτερα).
• Βλέπουν τα αρνητικά συναισθήματα των παιδιών τους ως μία ευκαιρία για επικοινωνία και τρυφερότητα. Αφιερώνουν, λοιπόν, χρόνο σε ένα λυπημένο, θυμωμένο ή φοβισμένο παιδί για να αναγνωρίσει και να λεκτικοποιήσει τα συναισθήματά του. Με τον ίδιο τρόπο αντιδρούν σε κάθε συναισθηματική κατάσταση του παιδιού.
• Να πιστέψουν στις ικανότητες, στα ταλέντα και στη μοναδικότητα του παιδιού τους και να του εμφυτεύσουν πίστη στον εαυτό του, να του καλλιεργήσουν υψηλές ηθικές αξίες αλλά και αισιόδοξη άποψη και στάση για τη ζωή.

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ E.Q. (ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ) ΑΠΟ ΤΟ I.Q (ΔΕΙΚΤΗΣ ΕΥΦΥΪΑΣ)

• Μέχρι τη δεκαετία του 90 κυριαρχούσε η άποψη ότι ο υψηλός δείκτης νοημοσύνης (το γνωστό I.Q.) καθώς και η υψηλή ακαδημαϊκή επίδοση αποτελούσαν θετικούς προγνωστικούς δείκτες για τη ψυχική υγεία του ατόμου.
• Με τη θεωρία του Goleman και τις έρευνες που ακολούθησαν φαίνεται πλέον ότι η συναισθηματική νοημοσύνη είναι πιο σημαντική από το δείκτη νοημοσύνης.
• Τα παιδιά με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη φαίνεται να έχουν υψηλότερα ποσοστά ψυχικής ανθεκτικότητας και να προσαρμόζονται ευκολότερα σε καινούριες καταστάσεις και περιβάλλοντα.
• Επίσης, φαίνεται να ελέγχουν καλύτερα τις παρορμήσεις τους και να καθυστερούν την ικανοποίηση των αναγκών τους.
• Τέλος, έχουν την ικανότητα να συμπάσχουν και να έχουν υψηλές ενσυναισθητικές δεξιότητες.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Ένα παιδί με πλούσια συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί πιο εύκολα να διαχειριστεί αυτά που νιώθει, τους ανθρώπους με τους οποίους συναναστρέφεται, να έχει θετική αυτοεικόνα και πιο υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις.

πηγή

Ένα από τα θέματα που δυσκολεύουν τόσο τους γονείς όσο και τα παιδιά είναι η επιβολή ορίων. Τα όρια είναι τόσο αυτονόητα όσο και αναγκαία για τα παιδιά από τη στιγμή της γέννησής του. Κι αυτό γιατί τους παρέχουν προστασία, ασφάλεια, αίσθημα ελέγχου, εμπιστοσύνη ότι μπορούν να διαχειριστούν κάποιες καταστάσεις, εκπαιδεύονται σε κοινωνικές δεξιότητες. Είναι βασική προϋπόθεση για την υγιή ανάπτυξή τους.

Γιατί είναι σημαντικά τα όρια για τα παιδιά;

Ένα από τα θέματα που δυσκολεύουν τόσο τους γονείς όσο και τα παιδιά είναι η επιβολή ορίων. Τα όρια είναι τόσο αυτονόητα όσο και αναγκαία για τα παιδιά από τη στιγμή της γέννησής του. Κι αυτό γιατί τους παρέχουν προστασία, ασφάλεια, αίσθημα ελέγχου, εμπιστοσύνη ότι μπορούν να διαχειριστούν κάποιες καταστάσεις, εκπαιδεύονται σε κοινωνικές δεξιότητες. Είναι βασική προϋπόθεση για την υγιή ανάπτυξή τους.

Τι σημαίνει όριο για το γονιό & τι σημαίνει όριο για το παιδί;

Κι ενώ οι ενήλικες γνωρίζουν πολύ καλά τους λόγους για τους οποίους είναι απαραίτητα τα όρια, τα παιδιά από την άλλη καταγράφουν τα όρια μόνο ως περιορισμό και κακή επικοινωνία. Αυτό συνήθως συμβαίνει εξαιτίας του τρόπου με τον οποία προσπαθεί ο γονιός να επιβάλλει τα όρια. Πολλές φορές γίνεται με τιμωρία, άλλες με τσακωμούς και καβγάδες, άλλες με περιορισμούς χωρίς να είναι απαραίτητοι. Έτσι, τα παιδιά καταγράφουν την επιβολή ορίων μόνο ως «άσκηση εξουσίας» από τη μεριά του γονιού και από τη δική του μεριά ότι είναι «κακό παιδί».

Για να επιβληθούν όρια στο παιδί, χρειάζεται πρώτα να πληρούνται κάποιες βασικές προϋποθέσεις.

1. Τα όρια κάθε φορά θα τα βάλει ο γονιός με αυτό που κρίνει ως σωστό, αναγκαίο και απαραίτητο. Όμως χρειάζεται να αφουγκράζεται τη διαφορετική ανάγκη του παιδιού. Χρειάζεται να καθοδηγεί το παιδί, αφού όμως πρώτα ακούσει την ανάγκη του. Αυτό με άλλα λόγια σημαίνει, ότι τα όρια πρέπει να είναι ευέλικτα και μεταβλητά και ο ρόλος του γονιού εξελικτικός: προσαρμόζεται στις ανάγκες του παιδιού σε κάθε φάση της ζωής του και στην εικόνα που σχηματίζει το παιδί σε κάθε στάδιο ανάπτυξης.
2. Ενώ, τα όρια είναι απαραίτητα για την ασφάλεια και την προστασία του παιδιού, εξίσου απαραίτητο είναι να μη ζητάμε από το παιδί να είναι παθητικό. Χρειάζεται να τα αμφισβητεί. Είμαι μέρος της ανάπτυξής του και όχι ενάντια στο γονιό ή την οδηγία ή την επιθυμία του. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι μόνο το παιδί που απολαμβάνει τη σιγουριά που του εξασφαλίζουν οι γονείς, θα αναπτυχθεί έτσι ώστε, όταν έρθει η στιγμή, να μπορεί να δοκιμάσει, να αμφισβητήσει και να ξεπεράσει τα όρια αυτά.
3. Η επιβολή ορίων είναι κάτι διαφορετικό από την υπακοή. Ο στόχος δεν μπορεί να είναι η υπακοή. Σημασία έχει και η διεργασία όχι μόνο το αποτέλεσμα. Και κάποιες φορές η διεργασία είναι σημαντικότερη από το αποτέλεσμα. Για να απαιτήσεις από ένα παιδί να πειθαρχήσει στους κανόνες που θέτεις πρέπει πρώτα να νοιώσει ότι καλύπτεις τις βασικές του ανάγκες και νοιάζεσαι πραγματικά για αυτό.
4. H βάση για να δεχθεί ένα παιδί το «όχι» (και να αποδεχθεί ένα όριο ή κανόνα που του βάζουμε) είναι το «ναι». Χρειάζεται να τους δοθεί η ευκαιρία να δοκιμάζουν και αναπτύσσουν τις δικές τους ικανότητες. Αν το παιδί ακούει μόνο «όχι», τελικά δεν θα υπακούσει σε κανένα. Ίσως η διαδικασία αυτή να ακούγεται δύσκολη και χρονοβόρα, αλλά σε δεύτερο χρόνο μας γλιτώνει και από χρόνο και από χρήμα.
5. H ζωή με τα παιδιά τις περισσότερες φορές σημαίνει «ξεβόλεμα». Πότε λέμε «μη» ή «όχι»; Όταν απαιτούμε από το παιδί να μην λερωθεί, να μη σκαρφαλώσει γιατί μπορεί να πέσει, να καθίσει πολλή ώρα ήσυχο για να μη μας ενοχλήσει, να μην αγγίξει τίποτα γιατί μπορεί να κάνει ζημιά; Τότε όχι μόνο το εκπαιδεύουμε να μην ακούει, αλλά με κάποιο τρόπο το οδηγούμε σε μεγαλύτερο ρίσκο. Δεν θα μπορέσει να ξεχωρίσει το «όχι» στον πραγματικό κίνδυνο, γιατί ακούει μόνο αυτό και δεν του είναι σαφές πότε χρειάζεται πραγματικά να ακούει.

Είναι σημαντικό για τη σχέση γονιού και παιδιού η αγάπη να μη θέτει όρους. Να μην ορίζεται από το «καλό» ή το «κακό παιδί». Να είναι απροϋπόθετη. Να μην απογοητεύεται από την αποτυχία, να μην κλέβει την επιτυχία, να καμαρώνει χωρίς να πιέζει, να φροντίζει χωρίς να πνίγει, να ελευθερώνει χωρίς να αδιαφορεί.

Ο τελικός στόχος της επιβολής ορίων δεν είναι η πειθαρχία ή υπακοή, αλλά η ελευθερία, η αυτονόμηση, η ανάληψη ευθύνης. Δεν αφορά στην πειθαρχία προς τον γονιό, αλλά στην εκπαίδευση ενός παιδιού να είναι ένας υγιής και λειτουργικός ενήλικας.

πηγή