filologikes_anixneuseis

Στη Α΄ λυκείου (γενικό και επαγγελματικό) η διδασκαλία της λογοτεχνίας γίνεται πλέον με έναν πιο θεματικό τρόπο. Διδάσκονται  τα «φύλα στη λογοτεχνία» (στο γενικό κατά το πρώτο τετράμηνο, ενώ στο επαγγελματικό σε όλο το έτος), δηλαδή ουσιαστικά εξετάζεται η θέση της γυναίκας και του άντρα στο παρελθόν, όπως αυτή διαφαίνεται μέσα από τα λογοτεχνικά κείμενα. Οι μαθητές καλούνται να αναλογιστούν πάνω στα ήθη και έθιμα του παρελθόντος, την κοινωνική και οικονομική κατάσταση, το ρόλο της οικογένειας, τη δυνατότητα  ή όχι για μόρφωση και να συγκρίνουν το τότε με το τώρα. Ωστόσο, το μάθημα συνιστά πλέον την αφορμή οι μαθητές να αντιληφθούν τη διαφορετικότητα των εποχών και των περιοχών, αλλά παράλληλα και την ομοιότητα των ανθρώπινων συναισθημάτων. Η λογοτεχνία δίνει το έναυσμα για συζήτηση για τη θέση της γυναίκας στο σήμερα, προωθεί την ισότητα των δύο φύλων και ταυτόχρονα καλλιεργεί την αξία της μόρφωσης και του σεβασμού στον άλλον. Το ενδιαφέρον είναι πως δίνεται η ευκαιρία  να εξοικειωθούν οι μαθητές σε διαφορετικά είδη λόγου (μελέτη άρθρων, διασύνδεση νεοελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας), να καλλιεργήσουν τη δημιουργική γραφή και τη φαντασία και να συλλειτουργήσουν μέσα από ομαδικές εργασίες.  Οι πρώτες εντυπώσεις από τη διδασκαλία της λογοτεχνίας με αυτόν τον τρόπο είναι μάλλον θετικές, παρά το γεγονός πως οι μαθητές εξετάζονται στο διαγώνισμα και στις τελικές εξετάσεις σε άγνωστο κείμενο. Αντίθετα, επειδή ασχολούνται με τη συγκεκριμένη θεματική ενότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα φαίνεται ότι αποκτούν τα κατάλληλα εφόδια για να αντιμετωπίσουν ένα άγνωστο κείμενο. Παράλληλα, ακριβώς επειδή το κείμενο είναι άγνωστο τους αναγκάζει να σκεφτούν τη στιγμή της εξέτασης και όχι να καταφύγουν σε στείρες γνώσεις που απλώς τις έχουν αποστηθίσει για να ανταποκριθούν στοιχειωδώς στις εξετάσεις. Ωστόσο, ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι εξαιρετικά κρίσιμος όχι μόνο στο πως θα διδάξει, αλλά και στο τι κείμενα θα επιλέξει, τα οποία πρέπει να είναι κοντά στο διαφορετικό κάθε φορά γνωστικό και γλωσσικό επίπεδο των μαθητών. Για περισσότερες πληροφορίες μπορεί κανείς να ανατρέξει εδώ

Ένα από τα πιο δύσκολα μαθήματα ίσως να διδάξει κανείς, μιλώντας από τη μεριά των φιλολόγων και από προσωπική εμπειρία είναι η ιστορία. Οι μαθητές συνήθως είναι αρνητικοί ισχυριζόμενοι πως δεν τους ενδιαφέρει τι έγινε στο παρελθόν, αδυνατώντας να αντιληφθούν τη διασύνδεση με το παρόν. Παράλληλα, η απουσία συχνά εποπτικών μέσων, ανεπαρκή εργαστήρια με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, η απουσία βιντεοπροβολέων, η ογκώδης ύλη και η αποστήθιση διογκώνουν τις δυσκολίες. Ταυτόχρονα, οι μαθητές δυσκολεύονται να αφιερώσουν χρόνο για μελέτη στο σπίτι είτε πιεζόμενοι από εξωσχολικές δραστηριότητες και φροντιστήρια, είτε γιατί επαναπαύονται στο ότι θα πάρουν εύκολα προβιβάσιμο βαθμό , είτε γιατί θεωρούν πιο ευχάριστο να ασχολούνται με το κινητό και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Από την άλλη, δεν είναι λίγα τα φαινόμενα της διαστρέβλωσης της ιστορίας και της μη σφαιρικής και αντικειμενικής παρουσίασης των γεγονότων με αποτέλεσμα τον φανατισμό και τη καλλιέργεια στερεοτύπων. Οι νεαροί μαθητές συχνά παρουσιάζουν ένα ακραίο φανατισμό για τον αρχαίο πολιτισμό ή την ιδέα του έθνους αγνοώντας ταυτόχρονα ποιος ήταν ο Σωκράτης ή ο Σοφοκλής. Όσο για τις ιδέες και τα ιδανικά των φωτισμένων μυαλών του παρελθόντος ούτε λόγος. Η διδασκαλία της ιστορίας δεν είναι όμως για να μάθει κανείς πότε έγινε η τάδε μάχη, ποιος ήταν ο στρατηγός ή τι είπε ο Αριστοτέλης. Η διδασκαλία της ιστορίας είναι για να συνδυάσει κανείς το/ α  αίτιο/α  με το/α    αποτέλεσμα/τα, για να αντιληφθεί το πως και το γιατί, το πως ζούσαν οι άνθρωποι τότε, τι πίστευαν και που οδηγήθηκαν και πως οι πράξεις τους, τα ήθη και τα έθιμα τους επηρέασαν και σε ποιο βαθμό τους μεταγενέστερους. Ταυτόχρονα, μέσω τη γνώση του ιστορικού παρελθόντος καλλιεργείται η κριτική σκέψη και προβλέπεται ενδεχομένως ένα κομμάτι των μελλοντικών εξελίξεων. Σε μια εποχή υπερπληροφόρησης και χειραγώγησης η ουσιαστική μελέτη της ιστορίας μπορεί να δώσει τα απαραίτητα εφόδια στο άνθρωπο για να παραμείνει άνθρωπος.