Φυσική και Φιλοσοφία
Ο στενός δεσμός φιλοσοφίας και επιστήμης, που έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα, άρχισε να χάνει τη δύναμή του κυρίως από την Αναγέννηση και μετά. Η ανάπτυξη των επιστημών από τον Κοπέρνικο, τον Κέπλερ και τον Γαλιλαίο με κορύφωση τη νευτώνεια φυσική και οι εκπληκτικές επιτυχίες των επιστημών στον 19ο αιώνα, οδήγησαν σε ρήξη των δεσμών της επιστήμης με τη φιλοσοφία, που επισημοποιήθηκε με τον θετικισμό του Κοντ (A. Comte). Αυτό συνεχίσθηκε με την κυριαρχία του Λογικού Θετικισμού έως τα μέσα του 20ού αιώνα. Το αποτέλεσμα ήταν να χαθεί μια ουσιαστική πτυχή της φυσιογνωμίας της επιστήμης, κάτι το οποίο ενέτεινε η παράλληλη διαμόρφωση του τεχνοκρατικού πολιτισμού που έχει βάλει τη σφραγίδα του στην εποχή μας.
Μπορούν όμως τα πράγματα να συνεχίσουν έτσι και σήμερα, ή μήπως φιλοσοφία και επιστήμη πρέπει να βρουν και πάλι όσα τις ενώνουν, ώστε να οδηγηθούν σε μία γόνιμη συνεργασία; Αυτό, βέβαια, έχει ήδη συντελεσθεί, σε μεγάλο βαθμό, στο πεδίο του σύγχρονου κλάδου της φιλοσοφίας των επιστημών. Είναι όμως αρκετά σπάνιο να συναντήσει κανείς εκτός αυτού του χώρου έναν στοχαστή, ο οποίος να γνωρίζει καλά τις μαθηματικές και φυσικές θεωρίες και να μπορεί να συζητήσει πάνω σε θεμελιώδη ερωτήματα που εγείρουν οι ανακαλύψεις των επιστημών.
Στη νεότερη Φυσική και κυρίως στον κβαντικό κόσμο των σωματίων βλέπουμε την όρων, εννοιών, μορφών και σχέσεων που άμεσα παραπέμπουν, σε ορισμένες περιπτώσεις, στις διάφορες σχολές σκέψης της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και επιστήμης. Όμως, θα ήταν σωστό να αναφερθεί ότι οι έλληνες φιλόσοφοι της αρχαιότητας είχαν ασφαλώς εκφράσει και συχνά μάλιστα λανθασμένες και ενίοτε εντελώς απλοϊκές απόψεις για τα διάφορα φαινόμενα που μελετούσαν. Παραμένει όμως γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι για πρώτη φορά έγιναν προσπάθειες να περιγραφεί ο κόσμος με έναν πράγματι ορθολογικό τρόπο. Στη θετική αυτή εικόνα της φιλοσοφίας τους, που θα μπορούσε να την δούμε σαν την απαρχή της επιστήμης, μπορεί να προστεθεί και η επικαιρότητα της σκέψης τους, τουλάχιστον όσον αφορά ορισμένα ζητήματα που και σήμερα ακόμη απασχολούν τη νεότερη Φυσική.