Είσοδος Ιστορία Χρονολόγιο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ 3. Η έκρηξη και η εξέλιξη της γαλλικής επανάστασης (1789-1794)
ΕΝΟΤΗΤΑ 4. H τελευταία φάση της γαλλικής επανάστασης (1794-1799) και η εποχή του Ναπολέοντα (1799-1815)


 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Ενότητα 3: Η έκρηξη και η εξέλιξη της Γαλλικής Επανάστασης (1789-1794)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Ενότητα 4: (υποενότητα): Η τρίτη και τελευταία φάση της Γαλλικής Επανάστασης, 1794-1799

Ενιαία διδασκαλία με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

α) Κοινωνική διαστρωμάτωση στη Γαλλία στα τέλη του 18ου αιώνα, δομικά και συγκυριακά προβλήματα / αιτίες και αφορμή επανάστασης, σ. 16

β) Μετάβαση από τη συνέλευση των τριών τάξεων στη Συντακτική συνέλευση, σσ.16, 17

γ) Διάκριση των εξουσιών στο Σύνταγμα του 1791, σ. 17

δ) Ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις της Νομοθετικής Συνέλευσης, σ. 18

ε) Ρόλος του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ και των λεσχών, σσ.16, 17, 18

στ) Αποφάσεις της Συμβατικής Συνέλευσης, σ. 18

ζ) Περίοδος Τρομοκρατίας και Ροβεσπιέρος, σσ.18, 19

η) Διευθυντήριο και Ναπολέων (απλή αναφορά), σ. 20

Λέξεις- κλειδιά:

Όρκος του Σφαιριστηρίου, Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη, συνταγματική μοναρχία, αβασίλευτη δημοκρατία, περίοδος Τρομοκρατίας, Διευθυντήριο.

Υποστηρικτικό υλικό:

-Γελοιογραφία αρ. 1 (σ. 16), προκειμένου να φανούν τα προνόμια των δύο ανώτερων τάξεων της γαλλικής κοινωνίας και τα βάρη που είχε αναλάβει η τρίτη τάξη.

-Εικαστική πηγή αρ. 2, Ζ.Λ. Νταβίντ, Ο όρκος του σφαιριστηρίου, (σ.16), εικόνα αρ. 3 (σ. 16), Οπλισμένες γυναίκες βαδίζουν εναντίον των ανακτόρων των Βερσαλλιών, προκειμένου να συνδεθεί η κοινωνική πραγματικότητα με την επαναστατική ατμόσφαιρα.

-Χρονολογικός πίνακας «Οι μεγάλες επαναστάσεις: Γαλλική Επανάσταση», Φωτόδεντρο: http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-ugc-8525-346

-Χάρτης (σ. 20), προκειμένου να εντοπιστούν οι αλλαγές στο πολιτικό τοπίο της Ευρώπης με την επικράτηση του Ναπολέοντα και να εξαχθούν συμπεράσματα.

Προτεινόμενες δραστηριότητες:

- ΄Ασκηση/δραστηριότητα 1, σ. 19 του σχ. βιβλίου. -Παρακολούθηση και συζήτηση αποσπασμάτων από την ταινία της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης: «Η Γαλλική Επανάσταση», μέρος Α΄ (ενδεικτικά: 08:30΄ έως 10:45΄, από 13:50΄ έως 15:55΄, από 21:00΄ έως 23:04΄): Η Γαλλική Επανάσταστη, μέρος Α'

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Ενότητα 4: η υποενότητα «Το συνέδριο της Βιέννης»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Ενότητα 6: Τα επαναστατικά κινήματα των ετών 1820-1821 στην Ευρώπη

Διδασκαλία της υποενότητας «Το συνέδριο της Βιέννης», σ. 22

Συνοπτική παρουσίαση της ενότητας 6, ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριες να αντιληφθούν:

α) τις πολιτικές διεκδικήσεις και την ανάπτυξη των εθνικών ιδεολογιών (αρχή των εθνοτήτων) του 19ου αι., σ. 26

β) τις εθνικές διεκδικήσεις, σ. 27

Λέξεις κλειδιά:

Συνέδριο της Βιέννης, Ιερή Συμμαχία, Παλινόρθωση, ατομικές ελευθερίες, πολιτικά δικαιώματα, αρχή των εθνοτήτων, καρμπονάροι

Υποστηρικτικό υλικό:

-Χάρτης (σ.22), προκειμένου να σχολιαστεί ο νέος συσχετισμός δυνάμεων που προέκυψε στην Ευρώπη μετά το Συνέδριο της Βιέννης.

-Πηγή αρ. 2 της ενότητας 6 (σ. 27), ώστε να αναδειχθεί η επίδραση της γαλλικής επανάστασης στα επαναστατικά κινήματα του 19 ου αι.

Προτεινόμενη δραστηριότητα:

Εύρεση ομοιοτήτων-διαφορών ανάμεσα στις επαναστατικές κινήσεις των ετών 1820-1821. Προϊδεασμός για τον χαρακτήρα της Ελληνικής Επανάστασης.

 3 ώρες

 

3η ενότητα

Ειδικοί διδακτικοί στόχοι

Οι μαθήτριες και οι μαθητές επιδιώκεται:

Να μάθουν τα γεγονότα της τελευταίας φάσης της γαλλικής επανάστασης (1795-1799).

Να γνωρίσουν την εποχή του Ναπολέοντα και ειδικότερα τις ναπολεόντειες μεταρρυθμίσεις και τους ναπολεόντειους πολέμους που συγκλόνισαν την Ευρώπη.

Να αποτιμήσουν τη σημασία της περιόδου 1789-1815 για την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια ιστορία.

Να πληροφορηθούν τα σχετικά με το συνέδριο της Βιέννης και τις προσπάθειες των Ευρωπαίων ηγεμόνων να επιβάλουν την Παλινόρθωση.

 

Κύριες διδακτικές επισημάνσεις

Σχολιασμός γραπτών πηγών

1. Η γαλλική επανάσταση, με την κατάργηση της μοναρχίας και των προνομίων των ανώτερων τάξεων, λειτούργησε ως ένα εργαστήριο όπου για πρώτη φορά άνθρωποι που δεν συμμετείχαν ως τότε στη διαχείριση της εξουσίας έμαθαν τον τρόπο να αντιστέκονται αποτελεσματικά στην τυραννική εξουσία, δοκίμασαν να αυτοκυβερνηθούν και παράλληλα να διοικήσουν τη χώρα. (Καλό θα ήταν να αξιοποιηθεί το κείμενο του Έ. Χόμπσμπαουμ που δίνεται παρακάτω, στο πρόσθετο υποστηρικτικό υλικό, για τη σημασία της γαλλικής επανάστασης.)

2. Τα λόγια του Κολοκοτρώνη επιβεβαιώνουν, ουσιαστικά, τα όσα λέει ο Ροβεσπιέρος στην πηγή 1. Το γεγονός ότι η μεταβολή αυτή στις νοοτροπίες και στις πολιτικές συμπεριφορές των ανθρώπων είχε γίνει αντιληπτή ακόμη και από έναν αγράμματο Έλληνα οπλαρχηγό στην άλλη άκρη της Ευρώπης μαρτυρά την τεράστια ακτινοβολία των ιδεών της γαλλικής επανάστασης.

3. Η γαλλική επανάσταση, με το να αναγνωρίσει πολιτικά δικαιώματα στην πλειονότητα των Γάλλων, έδωσε νέο, δημοκρατικό περιεχόμενο στην έννοια πατριωτισμός, καθώς στη δημοκρατία οι πολίτες συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν την πολιτεία και ταυτόχρονα αναλαμβάνουν την ευθύνη υπεράσπισης αυτής της πολιτείας.

 

Σχολιασμός εικονιστικού υλικού

1. Αξίζει να επισημανθεί η έκταση των ναπολεόντειων κατακτήσεων, καθώς και το γεγονός ότι η επικράτηση των στρατιών του Ναπολέοντα στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης συνοδεύτηκε από ανάλογες πολιτικές μεταβολές: σχεδόν παντού οι ευγενείς διώχθηκαν, τα προνόμιά τους καταργήθηκαν και επιβλήθηκαν καθεστώτα παρόμοια με αυτό της ναπολεόντειας Γαλλίας.

2. Ο Νταβίντ, θαυμαστής ο ίδιος του Ναπολέοντα, αποδίδει με μεγαλοπρέπεια τον Γάλλο ηγέτη, συμβάλλοντας κατ' αυτό τον τρόπο στην εξύμνησή του.

3. Καλό θα ήταν οι μαθητές να συγκρίνουν τους χάρτες 1 και 3, προκειμένου να εντοπίσουν τις διαφορές, να τις ερμηνεύσουν και να τις σχολιάσουν.

 

Επισημάνσεις για την αντιμετώπιση των ασκήσεων - δραστηριοτήτων

1. Για την κεντρική ιδέα της απάντησης βλέπε παραπάνω, σχόλια για την πηγή 1.

2. Οι όροι «Αριστερά» και «Δεξιά» ως προσδιορισμοί πολιτικών παρατάξεων χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στα χρόνια της γαλλικής επανάστασης.

 

ΙΙ. ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

1. Ο Ναπολέων μιλά για τη γαλλική επανάσταση και τις επιδιώξεις του

Έχουμε τελειώσει με το ρομάντζο της επανάστασης. Τώρα πρέπει να αρχίσουμε να γράφουμε την ιστορία της επιδιώκοντας να εφαρμόσουμε ό,τι από τις αρχές της είναι αληθινό και εφαρμόσιμο και εγκαταλείποντας καθετί θεωρητικό και υποθετικό. [...] Η επανάσταση πέτυχε γρήγορα τους σκοπούς για τους οποίους ξεκίνησε. Η επανάσταση έχει τελειώσει.

Δήλωση του Ναπολέοντα λίγο μετά το πραξικόπημα που τον έφερε στην εξουσία.

 

2. Η γαλλική επανάσταση, πηγή των ιδεολογιών της νεότερης εποχής

Αν η οικονομία του κόσμου, τον 19ο αιώνα, δημιουργήθηκε κατά κύριο λόγο με την επίδραση της βρετανικής Βιομηχανικής Επανάστασης, η πολιτική και η ιδεολογία του διαμορφώθηκαν κυρίως με την επίδραση της Γαλλικής Επανάστασης. Η Βρετανία πρόσφερε το πρότυπο για τους σιδηροδρόμους και τα εργοστάσια, την εκρηκτική ύλη στον τομέα της οικονομίας, που τίναξε στον αέρα τις παραδοσιακές οικονομικές και κοινωνικές δομές του μη ευρωπαϊκού κόσμου· αλλά η Γαλλία δημιούργησε τις επαναστάσεις του και του έδωσε τις ιδέες του, σε σημείο που η τρίχρωμη σημαία της να γίνει το έμβλημα σχεδόν όλων των νέων εθνών, ενώ η ευρωπαϊκή (αλλά και η παγκόσμια) πολιτική μεταξύ του 1789 και του 1917 [ενν. σοσιαλιστική επανάσταση στη Ρωσία] ήταν σε μεγάλο βαθμό αγώνας υπέρ ή κατά των αρχών του 1789, ή των πιο εμπρηστικών ακόμη του 1793. Η Γαλλία έδωσε το λεξιλόγιο και τα βασικά θέματα της φιλελεύθερης και ριζοσπαστικής - δημοκρατικής πολιτικής για το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου.

 

E.J. Hobsbawm, Η εποχή των επαναστάσεων, 1789-1848,
μτφρ. Μ. Οικονομοπούλου, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1990, σ. 78.

 

 

4η ενότητα

Ειδικοί διδακτικοί στόχοι

Οι μαθήτριες και οι μαθητές επιδιώκεται:

Να μάθουν τα γεγονότα της τελευταίας φάσης της γαλλικής επανάστασης (1795-1799).

Να γνωρίσουν την εποχή του Ναπολέοντα και ειδικότερα τις ναπολεόντειες μεταρρυθμίσεις και τους ναπολεόντειους πολέμους που συγκλόνισαν την Ευρώπη.

Να αποτιμήσουν τη σημασία της περιόδου 1789-1815 για την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια ιστορία.

Να πληροφορηθούν τα σχετικά με το συνέδριο της Βιέννης και τις προσπάθειες των Ευρωπαίων ηγεμόνων να επιβάλουν την Παλινόρθωση.

 

Κύριες διδακτικές επισημάνσεις

Σχολιασμός γραπτών πηγών

1. Η γαλλική επανάσταση, με την κατάργηση της μοναρχίας και των προνομίων των ανώτερων τάξεων, λειτούργησε ως ένα εργαστήριο όπου για πρώτη φορά άνθρωποι που δεν συμμετείχαν ως τότε στη διαχείριση της εξουσίας έμαθαν τον τρόπο να αντιστέκονται αποτελεσματικά στην τυραννική εξουσία, δοκίμασαν να αυτοκυβερνηθούν και παράλληλα να διοικήσουν τη χώρα. (Καλό θα ήταν να αξιοποιηθεί το κείμενο του Έ. Χόμπσμπαουμ που δίνεται παρακάτω, στο πρόσθετο υποστηρικτικό υλικό, για τη σημασία της γαλλικής επανάστασης.)

2. Τα λόγια του Κολοκοτρώνη επιβεβαιώνουν, ουσιαστικά, τα όσα λέει ο Ροβεσπιέρος στην πηγή 1. Το γεγονός ότι η μεταβολή αυτή στις νοοτροπίες και στις πολιτικές συμπεριφορές των ανθρώπων είχε γίνει αντιληπτή ακόμη και από έναν αγράμματο Έλληνα οπλαρχηγό στην άλλη άκρη της Ευρώπης μαρτυρά την τεράστια ακτινοβολία των ιδεών της γαλλικής επανάστασης.

3. Η γαλλική επανάσταση, με το να αναγνωρίσει πολιτικά δικαιώματα στην πλειονότητα των Γάλλων, έδωσε νέο, δημοκρατικό περιεχόμενο στην έννοια πατριωτισμός, καθώς στη δημοκρατία οι πολίτες συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν την πολιτεία και ταυτόχρονα αναλαμβάνουν την ευθύνη υπεράσπισης αυτής της πολιτείας.

 

Σχολιασμός εικονιστικού υλικού

1. Αξίζει να επισημανθεί η έκταση των ναπολεόντειων κατακτήσεων, καθώς και το γεγονός ότι η επικράτηση των στρατιών του Ναπολέοντα στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης συνοδεύτηκε από ανάλογες πολιτικές μεταβολές: σχεδόν παντού οι ευγενείς διώχθηκαν, τα προνόμιά τους καταργήθηκαν και επιβλήθηκαν καθεστώτα παρόμοια με αυτό της ναπολεόντειας Γαλλίας.

2. Ο Νταβίντ, θαυμαστής ο ίδιος του Ναπολέοντα, αποδίδει με μεγαλοπρέπεια τον Γάλλο ηγέτη, συμβάλλοντας κατ' αυτό τον τρόπο στην εξύμνησή του.

3. Καλό θα ήταν οι μαθητές να συγκρίνουν τους χάρτες 1 και 3, προκειμένου να εντοπίσουν τις διαφορές, να τις ερμηνεύσουν και να τις σχολιάσουν.

 

Επισημάνσεις για την αντιμετώπιση των ασκήσεων - δραστηριοτήτων

1. Για την κεντρική ιδέα της απάντησης βλέπε παραπάνω, σχόλια για την πηγή 1.

2. Οι όροι «Αριστερά» και «Δεξιά» ως προσδιορισμοί πολιτικών παρατάξεων χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στα χρόνια της γαλλικής επανάστασης.

 

ΙΙ. ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

1. Ο Ναπολέων μιλά για τη γαλλική επανάσταση και τις επιδιώξεις του

Έχουμε τελειώσει με το ρομάντζο της επανάστασης. Τώρα πρέπει να αρχίσουμε να γράφουμε την ιστορία της επιδιώκοντας να εφαρμόσουμε ό,τι από τις αρχές της είναι αληθινό και εφαρμόσιμο και εγκαταλείποντας καθετί θεωρητικό και υποθετικό. [...] Η επανάσταση πέτυχε γρήγορα τους σκοπούς για τους οποίους ξεκίνησε. Η επανάσταση έχει τελειώσει.

Δήλωση του Ναπολέοντα λίγο μετά το πραξικόπημα που τον έφερε στην εξουσία.

 

2. Η γαλλική επανάσταση, πηγή των ιδεολογιών της νεότερης εποχής

Αν η οικονομία του κόσμου, τον 19ο αιώνα, δημιουργήθηκε κατά κύριο λόγο με την επίδραση της βρετανικής Βιομηχανικής Επανάστασης, η πολιτική και η ιδεολογία του διαμορφώθηκαν κυρίως με την επίδραση της Γαλλικής Επανάστασης. Η Βρετανία πρόσφερε το πρότυπο για τους σιδηροδρόμους και τα εργοστάσια, την εκρηκτική ύλη στον τομέα της οικονομίας, που τίναξε στον αέρα τις παραδοσιακές οικονομικές και κοινωνικές δομές του μη ευρωπαϊκού κόσμου· αλλά η Γαλλία δημιούργησε τις επαναστάσεις του και του έδωσε τις ιδέες του, σε σημείο που η τρίχρωμη σημαία της να γίνει το έμβλημα σχεδόν όλων των νέων εθνών, ενώ η ευρωπαϊκή (αλλά και η παγκόσμια) πολιτική μεταξύ του 1789 και του 1917 [ενν. σοσιαλιστική επανάσταση στη Ρωσία] ήταν σε μεγάλο βαθμό αγώνας υπέρ ή κατά των αρχών του 1789, ή των πιο εμπρηστικών ακόμη του 1793. Η Γαλλία έδωσε το λεξιλόγιο και τα βασικά θέματα της φιλελεύθερης και ριζοσπαστικής-δημοκρατικής πολιτικής για το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου.

 

E.J. Hobsbawm, Η εποχή των επαναστάσεων, 1789-1848,
μτφρ. Μ. Οικονομοπούλου, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1990, σ. 78.

 

 

πάνω

 



Γαλλική επανάσταση

Η κατάσταση

3 τάξεις με κριτήριο ... την καταγωγή τους: κλήρος 0,5 % , ευγενείς 1,5 %, τρίτη τάξη 98 %.

κλήρος + ευγενείς: προνομιούχοι και αφορολόγητοι

τρίτη τάξη: (αστοί, αγρότες, εργάτες) χωρίς προνόμια, αλλά πληρώνουν φόρους

Δυσαρέσκεια τρίτης τάξης:

α) αστών, γιατί δε συμμετέχουν στην εξουσία, β) αγροτών-εργατών γιατί πεινούν,

έκτακτο γεγονός: ο φοβερός χειμώνας του 1788-89

Το γεγονός

Ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΣΤ’ συγκαλεί τη συνέλευση των τάξεων

Μετά από εκλογές ορίζονται: 578 αντιπρόσωποι της Τρίτης τάξης, 291 αντιπρόσωποι του κλήρου, 272 ευγενείς. (291+272 = 563 < 578)

  • Η τρίτη τάξη ζητάει μεταρρυθμίσεις.

  • Ο βασιλιάς... θέλει να επιβάλλει φόρους στην τρίτη τάξη.

  • Η Τρίτη τάξη προτείνει η ψηφοφορία να γίνει κατά κεφαλή και όχι κατά τάξεις.

  • Οι ευγενείς και ο κλήρος αρνούνται.

  • Η τρίτη τάξη αυτοανακηρύσσεται σε Εθνική Συνέλευση και ζητάει Σύνταγμα.

  • Ο βασιλιάς... προσπαθεί να κλείσει την αίθουσα στην οποία συνεδριάζει η συνέλευση των τάξεων.

  • Οι αντιπρόσωποι της τρίτης τάξης συγκεντρώνονται στην αίθουσα του σφαιριστηρίου και ορκίζονται ότι θα συντάξουν Σύνταγμα. Συμμετέχουν κάποιοι ευγενείς και κάποιοι κληρικοί.

  • Ο βασιλιάς... αναγκάζεται να υποχωρήσει.

  • Η εθνοσυνέλευση αυτοανακηρύσσεται ως Συντακτική.

  • Ο βασιλιάς ετοιμάζει στρατό για να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση.

  • Οι πολίτες οπλίζονται και στις 14 Ιουλίου 1789 καταλαμβάνουν τη Βαστίλη.

Η Συντακτική συνέλευση:

1.    Καταργεί τα προνόμια (4/8/1789).

2.    Ψηφίζει τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (26/8/1789).

Διαμορφώνονται τρία πολιτικά ρεύματα:

η δεξιά, δεν επιθυμούσε μεταβολές, το κέντρο, που ήταν υπέρ της μοναρχίας αλλά και με τη συμμετοχή των ευγενών και των μεγαλοαστών, η αριστερά, που οραματιζόταν ένα πολίτευμα σαν το αμερικανικό. Τελικά αποφασίζονται τα εξής:

Το 1791 ψηφίζεται το Σύνταγμα.

Ορίζεται ως πολίτευμα η Συνταγματική Μοναρχία.

Το έθνος ανακηρύσσεται κυρίαρχο.

Η Νομοθετική εξουσία ανατίθεται στη Βουλή, που θα προέκυπτε από τις εκλογές.

Η Εκτελεστική εξουσία ανατίθεται στο βασιλιά και σε έξι (6) υπουργούς.

Η Δικαστική εξουσία ορίζεται ως ανεξάρτητη.

Eρωτήσεις

1. Ποια ήταν η κατάσταση που επικρατούσε πριν από τη γαλλική επανάσταση;

2. Τι ψήφισε η Συντακτική Συνέλευση;

3. Ποια πολιτικά ρεύματα διαμορφώθηκαν στη Συντακτική Συνέλευση;

4. Πώς ρυθμίστηκαν με το 1ο Σύνταγμα το πολίτευμα και οι εξουσίες;

5. Ποια μέτρα πάρθηκαν για την αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων και ποιες οι αντιδράσεις που προκάλεσαν;

Γαλλική επανάσταση (συνέχεια)

Το Σεπτέμβριο του 1791 έγιναν εκλογές σύμφωνα με το Σύνταγμα.

Από τις εκλογές προκύπτει η Νομοθετική συνέλευση, που ελεγχόταν από τους Γιρονδίνους και είχε να αντιμετωπίσει δύο προβλήματα:

α) Την επέμβαση που ετοίμαζαν η Αυστρία και η Πρωσία (μετά από παρακίνηση των ευγενών και του Λουδοβίκου ΙΣΤ’).

β) Την απαίτηση των λαϊκών στρωμάτων να διώξουν το βασιλιά.

  • Οι πρώτες αποτυχίες στο πολεμικό μέτωπο και η πείνα ώθησαν το λαό σε επαναστατική δράση. Έτσι, κατέλαβαν τα ανάκτορα του Κεραμεικού.

  • Ο βασιλιάς, φοβισμένος, καταφεύγει στη Νομοθετική για προστασία.

  • Η νομοθετική όμως έθεσε σε περιορισμό το βασιλιά και ανέθεσε την εκτελεστική στο Δαντόν.

Η Νομοθετική:

1. παραχωρεί σε όλους τους άνδρες πολιτικά δικαιώματα,

2. δημεύει τις περιουσίες όσων ευγενών είχαν διαφύγει στο εξωτερικό,

3. διαχωρίζει την εκκλησία από το κράτος.

Η νίκη των στρατευμάτων στη μάχη του Βαλμί, σώζει την επανάσταση.

Γίνονται νέες εκλογές.

Η Συμβατική Συνέλευση που προκύπτει:

α) καταργεί τη μοναρχία,

β) εγκαθιδρύει την αβασίλευτη δημοκρατία.

γ) Το βασιλικό ζεύγος (Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ και Μαρία Αντουανέτα καταδικάζονται σε αποκεφαλισμό).

δ) Υιοθετείται νέο ημερολόγιο.

Η Συμβατική Συνέλευση συνεχίζει τον πόλεμο διεκδικώντας εδάφη από το Βέλγιο.

Κάτω από την πίεση των Ιακωβίνων συστήνει:

1. την Επιτροπή Δημόσιας Σωτηρίας,

2. την Επιτροπή Γενικής Ασφάλειας και

3. επαναστατικά δικαστήρια

Οι επιτροπές αυτές με επικεφαλής το Ροβεσπιέρο δικάζουν και καταδικάζουν με συνοπτικές διαδικασίες περίπου 40.000 ανθρώπους με την κατηγορία της προδοσίας. (Περίοδος Τρομοκρατίας).

Παράλληλα αναδιοργανώνεται ο στρατός.

Παρά τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, τα ακραία μέτρα του Ροβεσπιέρου προκάλεσαν αντιδράσεις. Έτσι, συλλαμβάνεται και εκτελείται μαζί με 20 συνεργάτες του. (28/7/1794)

Ερωτήσεις:

1. Πώς προέκυψε η Νομοθετική Συνέλευση, τι προβλήματα είχε να αντιμετωπίσει και τι αποφάσισε;

2. Γιατί έγιναν νέες εκλογές, από τις οποίες προέκυψε η Συμβατική;

3. Ποιες αποφάσεις πήρε η Συμβατική;

4. Ποιο τμήμα του λαού καθόρισε τις αποφάσεις της Συμβατικής; Από ποιες ιδέες ή πράξεις είναι επηρεασμένες;

5. Τι εννοούμε με τον όρο Περίοδος Τρομοκρατίας. (πρωταγωνιστές – γεγονός)

Η τελευταία φάση - Η εποχή του Ναπολέοντα

Μετά την εκτέλεση του Ροβεσπιέρου επικρατούν οι μετριοπαθείς (Θερμιδοριανοί) οι οποίοι ψηφίζουν το 1795 νέο σύνταγμα.

Η εκτελεστική ανατίθεται σ’ ένα πενταμελές συμβούλιο, το Διευθυντήριο το οποίο, για να αντιμετωπίσει την κρίσιμη κατάσταση που δημιουργήθηκε στο πολεμικό μέτωπο, ζητά την υποστήριξη των στρατηγών. Σημαντικότερος απ’ όλους αναδεικνύεται ο Ναπολέων Βοναπάρτης.

Ο Ναπολέων ορίζεται αρχικά ως Πρώτος Ύπατος και αργότερα Αυτοκράτορας. Το πολίτευμα παραμένει η δημοκρατία. Φροντίζει για την κωδικοποίηση των νόμων και το 1804 εκδίδεται ο Ναπολεόντειος Κώδικας ο οποίος διαδίδεται στην Ευρώπη και αποτελεί σήμερα τη βάση του ευρωπαϊκού νομικού συστήματος.

Με τις μοναδικές στρατηγικές του ικανότητες ο Ναπολέων καταφέρνει σε σύντομο διάστημα να κυριαρχήσει σ’ όλη την Ευρώπη. Θεωρώντας ως κύριο αντίπαλο την Αγγλία, επιβάλει ηπειρωτικό αποκλεισμό, απαγορεύοντας στα αγγλικά πλοία να προσεγγίσουν στα ευρωπαϊκά λιμάνια. Η Αγγλία με τη σειρά της επιβάλει θαλάσσιο αποκλεισμό, μη επιτρέποντας στα πλοία τρίτων χωρών να προσεγγίσουν τις γαλλικές ακτές.

Ο Ναπολέων αποφασίζει το 1812 να επιτεθεί στη Ρωσία. Ο στρατός του φτάνει ως τη Μόσχα, όμως ο βαρύς χειμώνας, οι ασθένειες και οι επιθέσεις εναντίον του στρατού του τον αναγκάζουν να υποχωρήσει.

Με την υποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων, δημιουργείται ένας αντιγαλλικός συνασπισμός από την Αγγλία, Αυστρία, Πρωσία, Ρωσία, Ισπανία, Σουηδία, Βασίλειο της Νεάπολης. Στη μάχη της Λειψίας, το 1813, ο Ναπολέοντας γνωρίζει την πρώτη σημαντική ήττα. Η ήττα στη μάχη του Βατερλό, το 1815, σημαίνει το τέλος της κυριαρχίας του Ναπολέοντα.

Το 1815 οι νικήτριες χώρες συγκαλούν το συνέδριο της Βιέννης, όπου αποφασίζουν:

1ον Την επαναχάραξη των συνόρων

2ον την ανασυγκρότηση της απολυταρχίας.

3ον Την καταστολή των επαναστατικών ιδεών.

4ον Την επαναφορά της απολυταρχίας στη Γαλλία.

5ον Την επαναφορά των γαλλικών συνόρων στα όρια του 1789.

Τον Νοέμβριο του 1815 η Αυστρία, η Ρωσία και η Πρωσία ιδρύουν την Ιερή Συμμαχία με στόχο να προλάβουν και να καταστείλουν κάθε επαναστατική κίνηση στην Ευρώπη.

Αποτίμηση της γαλλικής επανάστασης

1ον Η αστική τάξη καταλαμβάνει την εξουσία, α) περιορίζοντας τα προνόμια των ευγενών και του κλήρου και β) κλονίζοντας την απολυταρχία.

2ον Οι αρχές του Διαφωτισμού έγιναν πολιτικά αιτήματα.

3ον Γίνεται για πρώτη φορά ο διαχωρισμός εκκλησίας – κράτους.

4ον Αναπτύχθηκε η ιδέα ότι τα όρια του κράτους και του έθνους πρέπει να συμπίπτουν.

5ον Ο λαός αναδείχτηκε σε κινητήρια δύναμη της ιστορίας. Οι άνθρωποι από υπήκοοι έγιναν πολίτες.

6ον Αναδείχτηκαν ιδέες και κινήματα που καθόρισαν την ιστορία μέχρι τις μέρες μας, όπως ο φιλελευθερισμός, ο κοινωνικός ριζοσπαστισμός, ο σοσιαλισμός ο εθνικισμός.

(Μελετήστε το παραπάνω μάθημα με τη συνδρομή των χαρτών του βιβλίου.)

Να απαντήσετε στην 1η ερώτηση της σελίδας 22.

Ερωτήσεις σχετικά με τη γαλλική επανάσταση στις οποίες πρέπει να ξέρετε οπωσδήποτε να απαντάτε:

1.Ποια ημερομηνία θεωρείται ότι έγινε η γαλλική επανάσταση (γιορτάζεται σήμερα από τους Γάλλους ως εθνική γιορτή).

2. Ποιες ήταν οι τρεις τάξεις και ποια τα αιτήματα της Τρίτης Τάξης;

3. Τι ψήφισε η Συντακτική Συνέλευση;

4. Ποια πολιτικά ρεύματα διαμορφώθηκαν στη Συντακτική Συνέλευση;

5. Πώς ρυθμίστηκαν με το Σύνταγμα του 1791 το πολίτευμα και οι εξουσίες και πώς με το Σύνταγμα του 1795;

6. Η περίοδος της Τρομοκρατίας.

16 έως 22