Άλλα βιογραφικά

Φιλολογικό ψευδώνυμο του Ηλία Μέλλου. Γεννήθηκε στο Αϊβαλί (Κυδωνιές) της Μικράς Ασίας και έζησε όλο το δράμα της μικρασιατικής καταστροφής (1922). Ένα χρόνο αργότερα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου εργάστηκε ως υπάλληλος στην Τράπεζα, ενώ παράλληλα επιδόθηκε στη λογοτεχνία. Το πεζογραφικό του έργο, που διακρίνεται για την τρυφερότητα, τη νοσταλγία και το χαμηλόφωνο τόνο του, αναφέρεται κυρίως στη «χαμένη πατρίδα» και στις δυσκολίες των προσφύγων να προσαρμοστούν στην καινούρια πατρίδα τους. Έργα του: Μυθιστορήματα: Το Νούμερο 31328 (1931), Γαλήνη (1939), Αιολική Γη (1943), Έξοδος (1950), Ωκεανός (1956). Διηγήματα: Ο Μανόλης Λέκας (1928), Αιγαίο (1941), Άνεμοι (1944), Ώρα Πολέμου (1946), Νικημένοι (1955). Έγραψε επίσης ένα θεατρικό έργο, το Μπλοκ C (1945), εμπνευσμένο από την αντίσταση στη γερμανική κατοχή, καθώς και ταξιδιωτικά: Φθινόπωρο στην Ιταλία (1950), Αμερικανική Γη (1955), Αργοναύτες (1962). Ο Βενέζης έγινε ακαδημαϊκός.

 

Πηγή: Σχολικό βιβλίο β' λυκείου

 

Ο Ηλίας Βενέζης (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Ηλία Μέλλου) γεννήθηκε στις Κυδωνιές (Αϊβαλί) της Μικράς Ασίας, γιος του Μιχαήλ Δ. Μέλλου και της Βασιλικής Γιαννακού Μπιμπέλα. Είχε έξι αδέρφια. Με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο πατέρας του και μια αδερφή του αποκλείστηκαν στη Μικρά Ασία και η υπόλοιπη οικογένεια κατέφυγε στη Μυτιλήνη, όπου ο συγγραφέας γράφτηκε στο Γυμνάσιο. Το 1919 επέστρεψαν όλοι στο Αϊβαλί (είχε προηγηθεί η αποβίβαση των ελληνικών στρατευμάτων στη Μικρά Ασία), εκτός από την Άρτεμη, κόρη της οικογένειας, που πέθανε από επιδημία ισπανικής γρίπης στη Μυτιλήνη. Το 1922 ο Βενέζης, που μόλις είχε τελειώσει το γυμνάσιο στη γενέτειρά του, αιχμαλωτίστηκε από τους τούρκους και υπηρέτησε στα τάγματα εργασίας στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας για δεκατέσσερις μήνες. Αφέθηκε ελεύθερος το 1923 και επέστρεψε στη Λέσβο για να βρει την οικογένειά του. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής συνελήφθη από τα S.S. και κλείστηκε στις φυλακές Αβέρωφ. Απελευθερώθηκε είκοσι τρεις μέρες αργότερα μετά από εκκλήσεις του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού και άλλων προσωπικοτήτων της εποχής. Πέθανε στην Αθήνα μετά από πολύχρονη και επώδυνη ασθένεια.

Γραμματέας και διευθύνων σύμβουλος του Δ.Σ. του Εθνικού Θεάτρου (1950-1952) και διοικητικός διευθυντής και πρόεδρος της καλλιτεχνικής επιτροπής του (1964-1967), ιδρυτικό μέλος της Ομάδας των Δώδεκα (1950), συνεργάτης του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (1954-1966), πρόεδρος του κινηματογραφικού φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (1963-1966) και αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (1966-1970), ο Ηλίας Βενέζης εκλέχτηκε επίσης μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (1957), θέση από την οποία ανέπτυξε έντονη πολιτιστική δραστηριότητα.

Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1921 με δημοσιεύσεις διηγημάτων στο περιοδικό της Κωνσταντινούπολης Ο Λόγος. Το 1927 βραβεύτηκε από το περιοδικό Νέα Εστία για το διήγημά του Ο θάνατος και αργότερα δημοσίευσε σε συνέχειες την πρώτη μορφή του εμπνευσμένου από την εμπειρία του στα τάγματα της Ανατολής έργου του Το νούμερο 31328, που εκδόθηκε το 1931. Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα Γαλήνη, Αιολική γη, Έξοδος και Ωκεανός, που κινούνται όλα, όπως και το πρώτο του στα πλαίσια του ντοκουμέντου, με σαφείς επιδράσεις από την ανθρωπιστική ιδεολογία του συγγραφέα. Ολοκλήρωσε επίσης διηγήματα, ιστορικές μελέτες, οδοιπορικά και το θεατρικό έργο Μπλοκ C, που πρωτοπαραστάθηκε το 1945 από το θίασο του Πέλου Κατσέλη. Έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες. Το 1949 μετά από πρόσκληση του State Department περιόδευσε στις Η.Π.Α., όπου πραγματοποίησε διαλέξεις και συνεντεύξεις. Τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας και τον Έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών (1940 για τη Γαλήνη).

 

Εργογραφία

 

Ι.Πεζογραφία

• Ο Μανόλης Λέκας· κι άλλα διηγήματα · Γραμμένα από τον Ηλία Βενέζη. Αθήνα, 1928.

• Το νούμερο 31328· (Σκλάβοι στα εργατικά τάγματα της Ανατολής)· Ρομάντσο. Μυτιλήνη, 1931 (β΄έκδοση αναθεωρημένη, Αθήνα, Οι φίλοι του βιβλίου, 1945 και γ΄ έκδοση τελειωτική, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 1952).

• Γαλήνη· Μυθιστόρημα. Αθήνα, Πυρσός, 1939 (γ΄ έκδοση αναθεωρημένη, Αθήνα, Άλφα, 1943).

• Αιγαίο· Διηγήματα · Με σχέδια του Γιώργου Βακαλό. Αθήνα, Πυρσός, 1941.

• Αιολική γη· Μυθιστόρημα. Αθήνα, Άλφα, 1944.

• Ακήφ. Αθήνα, Γλάρος, [1944].

• Άνεμοι· Διηγήματα. Αθήνα, Άλφα, 1944.

• Ώρα πολέμου· Διηγήματα. Αθήνα, Άλφα, 1946.

• Οι νικημένοι· Διηγήματα. Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, [1954].

• Ωκεανός· Μυθιστόρημα. Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, [1956].

• Αρχιπέλαγος. Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, [1969].

• Εφταλού. Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, [1972].

• Στις ελληνικές θάλασσες · Μυθιστορία του Ιονίου και του Αιγαίου. Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, [1973].

• Στρατής Μυριβήλης – Μ.Καραγάτσης – Άγγελος Τερζάκης – Ηλίας Βενέζης, Το μυθιστόρημα των τεσσάρων. Αθήνα, Εστία, 1979.

ΙΙ.Θέατρο

• Μπλοκ C· Δράμα σε τρεις πράξεις και τέσσερις εικόνες. Αθήνα, Οι φίλοι του Βιβλίου, 1946.

IΙΙ Οδοιπορικά - Χρονικά

• Φθινόπωρο στην Ιταλία· Οδοιπορικό. Αθήνα, Άλφα, 1950.

• Έξοδος· Χρονικό της κατοχής. Αθήνα, Άλφα, 1950.

• Αμερικανική γη· Χρονικό ενός ταξιδιού απ’ τις ακτές του Ατλαντικού ως τον Ειρηνικό και τον κόλπο του Μεξικού. Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, [1954].

• Αργοναύτες· Χρονικά των Ελλήνων και ταξίδια. Αθήνα, 1961.

• Περιηγήσεις. Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, [1973].

• Μικρασία χαίρε· [Διήγησις συμβάντων]. Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, [1974].

ΙV. Μονογραφίες

• Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός · Οι χρόνοι της δουλέιας · Ιστορία. Αθήνα, Άλφα, 1952.

• Χρονικόν της Τραπέζης της Ελλάδος. 1955.

• Εμμανουήλ Τσουδερός· Ο πρωθυπουργός της μάχης της Κρήτης και η εποχή του. Αθήνα, 1966.

• Η πολιτεία της νύχτας. 1943.

 

Πηγή: Ε.ΚΕ.ΒΙ