Εκτενέστερο βιογραφικό

Ο Γιάννης Βλαχογιάννης γεννήθηκε στη Ναύπακτο το 1867. Ο πατέρας του Οδυσσέας Βλάχος καταγόταν από γενιά αγωνιστών της Ρούμελης και η μητέρα του Αναστασία Γκιώνη από το Σούλι. Οι αναμνήσεις του 1821 διατηρήθηκαν ζωντανές στη μνήμη του και διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό την προσωπικότητά του. Το 1886 γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών στο τμήμα Φιλολογίας. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του (τις οποίες δεν ολοκλήρωσε), εργαζόταν ως οικοδιδάσκαλος και ως διορθωτής στην Εφημερίδα του Κορομηλά. Αργότερα έγινε συντάκτης στην Εστία, ενώ παράλληλα με την οικονομική συνδρομή ομογενών (μεταξύ άλλων και του Εμμανουήλ Μπενάκη) περισυνέλεξε τεράστιο σε όγκο αρχειακό υλικό του 19ου αιώνα κυρίως σχετικό με τον Αγώνα και κατόρθωσε να εκδώσει ένα μέρος του, (όπως τα αρχεία του Μακρυγιάννη, του Κασομούλη και του Σπυρομήλιου, το Χιακό αρχείο, το Αθηναϊκό αρχείο και τη βιογραφία του Καραϊσκάκη). Στην ολοκλήρωση της αρχειακής του έρευνας ο Βλαχογιάννης αφιέρωσε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του και ταξίδεψε στην Αλεξάνδρεια και το Λονδίνο. Η εργασία του υπήρξε εξαιρετικά συστηματική και συνέβαλε αποφασιστικά στην καταγραφή της ελληνικής ιστορίας του περασμένου αιώνα. Το 1914 με δική του εισήγηση ιδρύθηκαν από τον Βενιζέλο τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, όπου διετέλεσε και πρώτος διευθυντής ως το 1937. Πέθανε το 1945 στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.

Η πρώτη του εμφάνιση στον χώρο της λογοτεχνίας τοποθετείται στα 1893 με το διήγημα Ο ξενιτεμένος και με τις Ιστορίες του Γιάννου Επαχτίτη, συλλογή τριών ηθογραφικών διηγημάτων γραμμένων στη δημοτική. Έγινε γρήγορα δημοφιλής στους λογοτεχνικούς κύκλους και επαινέθηκε από τον Κωστή Παλαμά. Συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά (όπως τα Τέχνη, Ηγησώ, Μούσα), εφημερίδες (όπως οι Εστία, Αστραπή, Εφημερίς) και ημερολόγια της εποχής του. Οι οικονομικές δυσκολίες που τον συνόδευαν σ’ όλη τη ζωή του δεν του επέτρεψαν να εκδώσει παρά ένα μικρό μέρος του συνολικού έργου του. Εξέδωσε το περιοδικό Προπύλαια (έξι τεύχη από το 1901 ως το 1908), όπου δημοσίευσε ποιήματα, πεζογραφήματα και ιστορικές μελέτες. Με την ευκαιρία του εορτασμού των εκατό χρόνων από την ελληνική Ανεξαρτησία εξέδωσε με δικά του έξοδα τις συλλογές διηγημάτων Τα μεγάλα χρόνια (1930, πρώτη δημοσίευση του 1914) και Τα παλικάρια τα παλιά (1931). Στο σύνολο των γραπτών του περιλαμβάνονται ποιήματα, πεζογραφήματα, ιστορικές μελέτες, κριτικά δοκίμια, άρθρα, ακόμη και ένα μονόπρακτο έργο για το θέατρο (Χήρα μάνα). Ως λογοτέχνης είναι γνωστός κυρίως για την πεζογραφική παραγωγή του.

Ο Βλαχογιάννης επιχείρησε να συνδυάσει ιστορικά (ηρωικής θεματικής) και ηθογραφικά στοιχεία με βασικό στόχο του να συμβάλει στον ορισμό της νεοελληνικής ταυτότητας και στην ψυχολογική σύνδεση των νεοελλήνων με το παρελθόν τους. Ιδιαίτερης σημασίας είναι επίσης οι ψυχογραφικές και συμβολικές διαστάσεις των έργων του. Γλώσσα των γραπτών του είναι η δημοτική την οποία υιοθέτησε εξαρχής, ακόμη και στις ιστορικές μελέτες του, δε συμμετείχε όμως στις γλωσσικές διαμάχες της εποχής του.

 

Εργογραφία

 

Ι. Ποίηση

• Η Μούσα και η Ψυχή. Αθήνα, Εστία, 1961.

ΙΙ. Διηγήματα

• Ιστορίες του Γιάννου Επαχτίτη. Αθήνα, χ.ε., 1893.

• Τ’ άρματα. χ.τ., χ.ε., 1912.

• Το Σούλι. χ.τ., χ.ε., 1912.

• Μεγάλα χρόνια. Αθήνα, εκδ. Εκπαιδευτικού Ομίλου, 1913.

• Ο Πετεινός· Ήθη επαρχιακά. Αθήνα, Ηλ.Δικαίος, 1914.

• Η πεταλούδα. Αθήνα, 1920.

• Γύροι της ανέμης· Παραμύθια. Αθήνα,1923.

• Έρμος κόσμος· Διηγήματα. Αθήνα, 1923.

• Του Χάρου ο χαλασμός· Πεζή σάτυρα. Αθήνα, 1923.

• Λόγοι και αντίλογοι· μικρά πεζά 1902-1914. Αθήνα, 1925.

• Μεγάλα χρόνια· Λόγοι και αντίλογοι. Αθήνα, 1930.

• Τα παληκάρια τα παλιά. Αθήνα, 1931.

• Διηγήματα. Αθήνα, Εστία, χ.χ.

ΙΙΙ. Ιστορία - Αρχειακή Έρευνα

• Αθηναϊκόν ΑρχείονΑ΄. Αθήνα, τυπ.Βλαστού, 1901.

• Ιστορική Βιβλιοθήκη· Η βιογραφία του στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη υπό του ιδιαιτ.γραμματέως του Δ.Αινιάνος. Αθήνα, χ.ε., 1903. (β΄ εκδ.)

• Αρχεία νεωτέρας Ελληνικής ιστορίας· Αρχεία του στρατηγού Ιωάννου ΜακρυγιάννηΑ’-Β’. Αθήνα, χ.ε., 1907.

• Χιακόν Αρχείον Α΄-Ε΄. Αθήνα, χ.ε., 1910-1924.

• Συλλογή ιστορικών εγγραφών και χειρογράφων. χ.τ., χ.ε., 1913.

• Ανέκδοτα του Γεωργίου Καραϊσκάκη και του Κολοκοτρώνη· Ανέκδοτα-Γνωμικά-Περίεργα. Αθήνα, Καλέργης και σια, 1922.

• Σπυρομηλίου Απομνημονεύματα της δευτέρας πολιορκίας του Μεσολογγίου 1825-1826. Αθήνα, χ.ε., 1926.

• Ιστορική Ανθολογία· Ανέκδοτα-Γνωμικά-Περίεργα-Αστεία εκ του βίου διασήμων ελλήνων 1830-1864. Αθήνα, χ.ε., 1927.

• Κλέφτες του Μοριά· Μελέτη ιστορική από νέες πηγές βγαλμένη 1715-1820. Αθήνα, 1935.

• Αρχεία της νεωτέρας Ελληνικής ιστορίας· Νικ.Κ.Κασομούλη αγωνιστού του Εικοσιένα ΜακεδόνοςΑ΄. Αθήνα, χ.ε., 1938.

• Αρχεία της νεωτέρας Ελληνικής ιστορίας· Νικ.Κ.Κασομούλη αγωνιστού του Εικοσιένα ΜακεδόνοςΒ΄. Αθήνα, χ.ε., 1940.

• Αρχεία της νεωτέρας Ελληνικής ιστορίας· Νικ.Κ.Κασομούλη αγωνιστού του Εικοσιένα ΜακεδόνοςΓ΄. Αθήνα, χ.ε., 1942.

 

Πηγή: Ε.ΚΕ.ΒΙ