25 26 E Δ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ


25

ΜΑΡΙΝΟΣ ΤΖΑΝΕ ΜΠΟΥΝΙΑΛΗΣ

Ο Κρητικός Πόλεμος

1 «Ο Κρητικός Πόλεμος» [πηγή: Ανέμη - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σπουδών Πανεπιστημί    ου Κρήτης]
1 «Ο Κρητικός Πόλεμος» [πηγή: Ψηφιακοί Πόροι για την Ελληνική Γλώσσα]

Το ποίημα περιγράφει με χρονολογική σειρά τα γεγονότα του πολέμου, από την απόβαση των Τούρκων στην Κρήτη ως τη συνθηκολόγηση του Ηρακλείου (1645-1669). O ποιητής αναφέρεται στον αγώνα των Κρητικών και επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στην άλωση της Κρήτης. Στο απόσπασμα προσωποποιείται το Κάστρο του Ηρακλείου, το οποίο μιλά και αναλογίζεται τις χαρές τον καιρό της ειρήνης.

Α. Τάσσος, Για τα 150 χρόνια της επανάστασης του 1821, Ξυλογραφία

Α. Τάσσος, Για τα 150 χρόνια της επανάστασης του 1821, Ξυλογραφία




80
Ώφου*, καημένοι Κρητικοί, και πού 'ναι τ' άλογά σας
και πού 'ναι τα μουλάρια σας και τα λαγωνικά σας;
Γή* πού 'ναι τα γεράκια σας και πού 'ναι οι λογισμοί σας
και πού 'ν' τα σπίτια τα ψηλά, πού 'ν' οι γραμματικοί σας;
Πού 'ναι τα λάδια, τα κρασά, τα στάρια, τα μετάξα,
γή πού 'ν' τα περιβόλια σας, τα μοναστήρια τ' άξα;
Στ' άλογα να καθίζετε κι εις τα χωριά να μπείτε,

 


26

   

85




90






90
να ξεκαλοκαιρεύσετε*, περίσσα* να χαρείτε!
Oι βρύσες πού 'ναι, τα νερά, κι οι ανθισμένοι κήποι,
π' όσοι κι αν τα κοιτάζανε ποτέ δεν είχαν λύπη;
Τα ρόδα, τα τριαντάφυλλα κι οι μυρισμένοι κρίνοι
κι οι δούλοι οι εμπιστικοί* τάχατες πού 'ν' εκείνοι,
να πιάσουν όμορφο χορό με τέχνες να πηδούνε
κι άλλοι να ρίκτουν τουφεκιές κι άλλοι να τραγουδούνε;
Βιολιά να παίζουν, τσίτερες*, λαγούτα να λαλούσι,
οληνυκτίς να χαίρουνται και να μην κοιμηθούσι;
Τ' αηδόνια να σφυρίζουνε κι ομπρός τως να πετούσι,
και γιάντα* τούτα οι Κρητικοί όλα να στερευτούσι;

Τώρα σπαχήδες* τα 'χουνε, γιανίτσαροι* τα 'ρίζου*,
κι οι Τούρκοι στα περβόλια τως πάνε και σιργιανίζου.*

 

Μαρίνος Τζάνε Μπουνιαλής, Ο Κρητικός Πόλεμος (1645-1669), Στιγμή

 

 


Λεξιλόγιο
*ώφου: αλίμονο *γή: ή *να ξεκαλοκαιρεύσετε: να περάσετε το καλοκαίρι *περίσσα: πολύ *εμπιστικοί: έμπιστοι *τσίτερες:κιθάρες *γιάντα: για ποιο λόγο *σπαχήδες: τούρκοι αξιωματούχοι *γιανίτσαροι: γενίτσαροι *'ρίζου: ορίζουν *σιργιανίζου: κάνουν περίπατο

 


ΕΡΓΑΣΙΕΣ

  • Oι Κρητικοί στερούνται πλέον τη χαρά της ελεύθερης ζωής. Στη στέρηση ποιων αγαθών επικεντρώνεται κυρίως ο ποιητής και γιατί;
  • Αναζητήστε τα κοινά γλωσσικά στοιχεία ανάμεσα στον Κρητικό Πολεμο και στα προηγούμενα κείμενα της κρητικής λογοτεχνίας.

 

 

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1. Βασικά χαρακτηριστικά του ποιήματος είναι η λαϊκή γλώσσα και το αυθόρμητο ύφος του. Τι πετυχαίνει να δείξει με αυτά τα εκφραστικά μέσα ο ποιητής;

2. Το ιστορικό δημοτικό τραγούδι αναφέρεται σε μια άλλη αρνητική συγκυρία: το 1830 έγινε γνωστό στην Κρήτη ότι το νησί δεν περιλαμβάνεται στα όρια του νεο¬σύστατου ελληνικού βασιλείου. Συγκρίνετε τον τρόπο αντίδρασης των Κρητικών στα 1669 και στα 1830, με βάση τα δύο κείμενα.


ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

  • Συγκρίνετε τη ζωή και τις διασκεδάσεις των Κρητικών του 17ου αι. με τις πληροφορίες που δίνονται στο εγχειρίδιο της αρχαίας ιστορίας για τη ζωή και τον πολιτισμό των αρχαίων Μινωιτών. Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές παρατηρείτε ανάμεσα στις αγροτικές κοινωνίες από την αρχαιότητα έως σήμερα;

Τζάνε Μαρίνος Μπουγιαλής


Διάβασε για τη ζωή και το έργο του εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό . Δες και παρακάτω στο Υλικό.


Το απόσπασμα αναφέρεται, με άμεσο τρόπο και λαϊκό ύφος, στα προβλήματα που προκύπτουν στη ζωή των σκλαβωμένων Κρητικών. Το προσωποποιημένο κάστρο του Ηρακλείου θρηνεί για τον λαό του, ο οποίος στο εξής θα στερείται την ελευθερία, τη χαρά της ζωής και τις υλικές απολαύσεις του τόπου του. Με την αναλυτική αναφορά στα αγαθά της γης και στην κοινωνική οργάνωση των Κρητικών, ο ποιητής σκιαγραφεί θαυμάσια τον καθημερινό, ευχάριστο τρόπο ζωής, την οικονομική ευρωστία, τις ασχολίες και τις διασκεδάσεις των κατοίκων, που ευφραίνονται μέσα στη φυσική πανδαισία του τόπου τους. Το κείμενο μπορεί επιτυχημένα να διδαχτεί συγκριτικά με το παρακάτω δημοτικό τραγούδι του 1830 και να σχολιαστεί η αντίδραση των Κρητικών μπροστά σε δυσμενείς ιστορικές εξελίξεις.


Μπουνιαλής Μαρίνος Τζάνε
στη Βικιπαίδεια Βικιπαίδεια
στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
στο Βιβλιοnet Βιβλιοnet
στο paletaart paleta
«Ο Κρητικός Πόλεμος» [πηγή: Ψηφιακοί Πόροι για την Ελληνική Γλώσσα]1

 

Τάσσος (Αλεβίζος Αναστάσιος)
στην Εθνική Πινακοθήκη Εθνική Πινακοθήκη
στη ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΟΥΣΕΙΟ Γ.Ι. ΚΑΤΣΙΓΡΑ Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας
στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων
στο Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης Δήμου Ροδίων Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης Δήμου Ροδίων
στο ΝΙΚΙΑΣ ΝΙΚΙΑΣ
στο paleta art paleta art, paleta art

 

Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.

 

 

Ήρωες

Οι ήρωες του ποιήματος είναι:

 

 

Τόπος

Τα γεγονότα του ποιήματος διαδραματίζονται

 

 

Χρόνος

Τα γεγονότα του ποιήματος γίνονται/έγιναν

 

 

Γλώσσα

Η γλώσσα του ποιήματος είναι

 

 

Στίχος-Μέτρο

Ο στίχος του ποιήματος είναι:

Το μέτρο του ποιήματος είναι:

 

 

Ενότητες

Το ποίημα μπορεί να χωριστεί στις εξής ενότητες:

 

 

Το σχόλιό σας...

...