Της Πάργας
Γιάννης Ψυχοπαίδης, Μάθημα ιστορίας
Το τραγούδι αυτό ανήκει στην κατηγορία των ιστορικών δημοτικών τραγουδιών. Η Πάργα, παραλιακή πόλη της Ηπείρου, από τις αρχές του 15ου αιώνα βρισκόταν κάτω από την ηγεμονία των Ενετών, αλλά μετά την κατάλυση της ενετικής πολιτείας πέρασε στην κατοχή των Γάλλων μαζί με τα νησιά του Ιονίου. Το 1814 παραδόθηκε στους Άγγλους, οι οποίοι την κράτησαν για λίγο καιρό και μετά την παραχώρησαν στους Τούρκους. Oι τέσσερις χιλιάδες Παργινοί, για να αποφύγουν τις αγριότητες των Τούρκων και των Αλβανών, αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και να περάσουν απέναντι στα Επτάνησα, παίρνοντας μαζί τους τα ιερά κειμήλια και τις εικόνες των εκκλησιών. Λίγο πριν από την επίσημη παράδοση, που έγινε στις 28 Απριλίου του 1819, ανέσκαψαν τους οικογενειακούς τάφους τους, συγκέντρωσαν τα λείψανα των προγόνων τους στην πλατεία της αγοράς και τα έκαψαν, για να τα γλιτώσουν από τη βεβήλωση.
Τρία πουλιά απ' την
Πρέβεζα διαβήκανε στην Πάργα. |
Πάρτε, μανάδες, τα παιδιά, παπάδες, τους Αγίους.
Ν. Γ. Πολίτη, Εκλογαί από τα τραγούδια |
Παράλληλα Κείμενα
«Πάρθεν’ η Ρωμανία» (ιστορικό δημοτικό τραγούδι) [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου]
«Της Δέσπως» (ιστορικό δημοτικό τραγούδι) [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου]
«Εις Πάργαν», Α. Κάλβος
Λεξιλόγιο
*ασκέρι: στράτευμα *Λιάπηδες: Τουρκαλβανοί *πότρωγαν: που έτρωγαν *άσπρα: ασημένια νομίσμτα, αργύρια *κιβούρια: τάφοι
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ
1. Συγκρίνετε το κείμενο που ανθολογείται με τα δημοτικά «Της Λένως του Μπό¬τσαρη», «Της Δέσπως», καθώς και με το απόσπασμα από το Β' Σχεδίασμα των Ελεύθερων Πολιορκημένων του Διονύσιου Σολωμού. Πώς εμφανίζονται οι γυναί¬κες στα κείμενα αυτά; Ποια χαρακτηριστικά τους τονίζονται; Συμφωνούν με τη διαδεδομένη άποψη για τη φύση και τη θέση της γυναίκας σε παλιότερες εποχές;
2. Συγκρίνετε το τραγούδι «Της Πάργας» με την ομώνυμη παραλλαγή. Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές παρατηρείτε;
Τσόκος Διονύσιος, Η φυγή από την Πάργα, μετά το 1847
Λάδι σε μουσαμά , 37 x 47 εκ. , Συλλογή Ιδρύματος Ε. Κουτλίδη , Αρ. έργου: Κ.822, Αθήνα, Εθνική Πινακοθήκη
Δείτε τον πίνακα σε μεγαλύτερη ανάλυση στην
Εθνική Πινακοθήκη
Χέλμης Περικλής, Ηπειρώτισσα από την Πάργα
Λάδι σε μάρμαρο , 17 x 11 εκ. , Συλλογή Ιδρύματος Ε. Κουτλίδη , Αρ. έργου: Κ.755, Αθήνα, Εθνική Πινακοθήκη
Δείτε τον πίνακα σε μεγαλύτερη ανάλυση στην
Εθνική Πινακοθήκη
Το ιστορικό αυτό δημοτικό τραγούδι είναι ηπειρώτικο, έχει ελεγειακό χαρακτήρα και αναφέρεται στο γεγονός της παραχώρησης της Πάργας στους Τούρκους. Οι Παργινοί θεώρησαν ότι προδόθηκαν από τους Άγγλους, επειδή, ενώ ζήτησαν μόνοι τους την αγγλική προστασία και υποδέχτηκαν θερμά το αγγλικό αποβατικό άγημα, οι Άγγλοι ούτε καν τους ενημέρωσαν ότι η πόλη τους πουλήθηκε στους Τούρκους. Το θέμα αυτό προκάλεσε την αγανάκτηση πολλών Ευρωπαίων, όπως π.χ. του Γάλλου περιηγητή και συγγραφέα Πουκεβίλ, του Άγγλου στρατιωτικού και φιλέλληνα Τσωρτς, και του Ιταλοζακύνθιου ποιητή Ούγο Φόσκολο. Ο Φόσκολο μάλιστα, εξόριστος στην Αγγλία, διαμαρτυρήθηκε έντονα για την αγγλική πολιτική στο βιβλίο του Αι ατυχίαι και η παραχώρησις της Πάργας, Λονδίνο 1819. Στο βιβλίο αυτό συμπεριέλαβε και μια παραλλαγή του δημοτικού τραγουδιού «Της Πάργας», την οποία παραθέτουμε πιο κάτω.
Το τραγούδι που ανθολογείται καταγράφηκε για πρώτη φορά από τον Ιταλό φιλέλληνα συγγραφέα Νικολό Τομαζέο και δημοσιεύτηκε στη συλλογή του Canti popolari Creci, Βενετία 1842. Κεντρικός θεματικός άξονας του τραγουδιού είναι η έκφραση της αγανάκτησης για την πώληση της Πάργας και ο θρήνος για την ανα-γκαστική εξορία των κατοίκων της. Μοιάζει με μοιρολόι και μπορεί να διακριθεί σε τρεις ενότητες: α) στο προοίμιο (1-3), β) στη μνεία της ανδρείας των Παργινών και της προδοσίας, και γ) στην παραίνεση για την αποδημία με την καύση των προγονικών οστών, για να μη συληθούν από τους Οθωμανούς.
Το θεματικό μοτίβο των πουλιών, με το οποίο ανοίγει το ποίημα, είναι σημαδιακό και μαγικό, ενώ το τρίτο, το «κατάμαυρο» πουλί, έχει διπλό ρόλο: το τραγούδι του είναι ταυτόχρονα μοιρολόι και χρησμός, δείχνει δηλαδή το θέλημα της μοίρας, όπως συνέβαινε και στο τραγούδι «Του γιοφυριού της Άρτας». Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του τραγουδιού είναι η ποιητική σύζευξη χριστιανικών και παγανιστικών στοιχείων, προκειμένου να αποδοθεί η ποταπότητα της συμπεριφοράς των Άγγλων.
Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.
Ποιο είναι το ποιητικό υποκείμενο, ο αφηγητής;
Το ποιητικό υποκείμενο είναι...
Σε ποιον απευθύνεται;
Απευθύνεται...
Σε ποιο πρόσωπο και αριθμό βρίσκονται τα ρήματα του ποιήματος, π.χ. γ' ενικό
Τα ρήματα βρίσκονται...
Ποιος είναι ο χώρος;
Ο χώρος του ποιήματος είναι...
Ποιος είναι ο χρόνος;
Ο χρόνος του ποιήματος είναι...
Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος;
Οι εικόνες του ποιήματος είναι...
Από πού αντλεί τις εικόνες του ο ποιητής; (π.χ. φύση)
Ο ποιητής αντλεί τις εικόνες του...
Ποιους εκφραστικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο ποιητής; (π.χ. σχήματα λόγου, χρήση επιθέτων)
Οι εκφραστικοί τρόποι είναι οι εξής...
Πώς χρησιμοποιεί τη στίξη;
Ο ποιητής....
Ποια είναι η γλώσσα; (π.χ. κοινή, λόγια, κοινή με λόγια στοιχεία κλπ.)
Το ποίημα είναι γραμμένο σε...
Το ποίημα έχει ομοιοκαταληξία κι αν ναι τι είδους; (π.χ. ζευγαρωτή, πλεκτή, σταυρωτή κλπ.)
Η ομοιοκαταληξία είναι....
Ποια συναισθήματα σου προκαλεί;
Τα συναισθήματα...