Ψηφιδωτό (βοτσαλωτό δάπεδο) με παράσταση Γρύπα που κατασπαράζει ελάφι, σωζόμενες διαστάσεις: 1,885Χ0,69 μ., περίπου 325 π.Χ.

Ένας γρύπας, με μεγάλα εντυπωσιακά φτερά, λεπτό νευρώδες σώμα και μια μακριά ουρά που περιελίσσεται και σχηματίζει κύκλο, σπαράσσει ένα ωραίο ελάφι, που έχει παραδοθεί στο μοιραίο. Συγκρατώντας το ελάφι με τα δύο μπροστινά πόδια, μπήγει με μανία τα δόντια στη ράχη του ελαφιού, που αιμάσσει.

Πάνω στο μαύρο πεδίο τα ζώα αποδίδονται λευκά. Οι πλαστικοί όγκοι διαγράφονται με γκρίζες γραμμές και τονίζονται με λίγη φωτοσκίαση. Ο οφθαλμός μια μαύρη ψηφίδα μέσα σε άσπρο κύκλο. Η φωτοσκίαση αποδίδεται όπως και στο ψηφιδωτό του Διονύσου επί πάνθηρος. Πλατιές ζώνες σκούρου ή ανοιχτού γκρίζου χρώματος. Στη ράχη του γρύπα κοντά στο φτερό και στο πάνω μέρος του πίσω αριστερού ποδιού η φωτοσκίαση αποδίδεται με σκούρο γκρίζο. Στο πάνω μέρος του λαιμού και στο φτερό η φωτοσκίαση αποδίδεται με ανοιχτό γκρίζο.

Το ψηφιδωτό έχει υποστεί φθορές και τα δύο ζώα σώζονται αποσπασματικά. Από το ελάφι λείπει το κάτω σώμα, το μπροστινό δεξιό πόδι και τα δύο πίσω πόδια. Από τον γρύπα λείπει το πάνω μέρος των φτερών και τω κάτω μέρος των δύο πίσω ποδιών.

Η σύνθεση, το καλλιγραφικό σχέδιο και η τεχνική του ψηφιδωτού είναι ενδείξεις για την απόδοσή του στον ψηφοθέτη του Διονύσου.

Το θέμα του σπαραγμού ενός ζώου από ένα θηρίο συνηθίζεται στα ψηφιδωτά δάπεδα του 4^ου αι. π.Χ. Αθήνας, Κορίνθου, Ολύνθου και στα ιταλιωτικά αγγεία του 4^ου αι. π.Χ. Το ίδιο θέμα παριστάνεται στον κρατήρα του Δερβεβίου. Το αρχαϊκό θέμα του σπαραγμού ενός ζώου από θηρία επανέρχεται στον 4^ο αι. π.Χ. μαζί με άλλα παρόμοια θέματα: ζωφόροι ζώων και θηρίων, παραστάσεις θηρίων, εικόνες Σειρήνων. Η αναβίωση των αρχαϊκών αυτών θεμάτων αρχίζει από το τέλος του 5^ου αι. π.Χ.

Το κείμενο αντιγράφτηκε από το βιβλίο των Χ. Μακαρόνα - Ε. Γιούρη Οι οικίες Αρπαγής της Ελένης και Διονύσου της Πέλλας, Η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, Αθήνα, 1989

Πηγή φωτογραφίας: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων

Για φωτογραφία σε μεγαλύτερη ανάλυση δείτε εδώ, από την ψηφιακή έκδοση του περιοδικού Αρχαιολογία και Τέχνες