Διάφοροι

Κοτύλη και αρύβαλλος

Τέσσερα πουλιά. 720-690 π.Χ.

Ζωγράφος του Evelyn
Πήρε την ονομασία του από τον W. J. Evelyn, πρώην κάτοχο αγγείου που σήμερα φυλάσσεται στο Βρετανικό Μουσείο. Διακοσμούσε τους αρύβαλλους με ζώα, ανθρώπινες μορφές και πτηνά ζωγραφισμένα σε περίγραμμα ανάμεσα σε φυτικά και άλλα στολίδια με μερική χάραξη.

1. Ζωγράφος του Evelyn, Πολεμιστής και ιππέας

Ζωγράφος του Αίαντα
Πήρε την ονομασία του από αγγείο στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης.

1. Θεός / Ήρωας και κένταυρος, mfa Boston, 95.12

2. Αρπαγή της Ελένης, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου CA617

Ζωγράφος της Θυσίας
Πήρε την ονομασία του από αγγείο στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης.

1. Λιοντάρια και κριοί, mfa Boston, 99.511

Ζωγράφος του Hound (Κυνηγόσκυλου)
Πήρε την ονομασία του από παράσταση κυνηγόσκυλου σε αγγείο που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο.

1. Κοτύλη με σκύλο, (επώνυμο αγγείο) Βρετανικό Μουσείο, 1860,0404.18

Ζωγράφος των Κυνηγών
Πήρε την ονομασία του από αγγείο Βρετανικό Μουσείο με παράσταση κυνηγών.

Κυνήγι λιονταριού, (επώνυμο αγγείο) Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1856,1226.199

Διάφοροι

1. Αρύβαλλος σε σχήμα γυναικείου κεφαλιού

2. Ο αρύβαλλος της Ταταίας, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1885,0613.1

3. Αρύβαλλος, Μονομαχία, ερωτική σκηνή, Μπρίντιζι, Museo Archeologico Provinciale "F. Ribezzo", 1600097852

4. Πυξίδα, Ηρακλής και Γηρυόνης, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1865,0720.17

5. Αρύβαλλος, Κουκουβάγια, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, CA 1737

Ζωγράφος του Head in Air
Πήρε την ονομασία του από τον τρόπο που αποδίδει τα κεφάλια των ζώων.

1. Λιοντάρια και κάπροι, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1860,0404.16

Ζωγράφος της Βοστόνης 397
Πήρε την ονομασία του από αγγείο στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης.

1. Πολεμιστής μάχεται με τέρας, Βοστόνη, mfa, 95.11

Ζωγράφος του Chigi
Πήρε την ονομασία του από την όλπη που ανήκε κάποτε στη Συλλογή Chigi. Από άλλους μελετητές ονομάζεται Ζωγράφος του Macmillan. Θεωρείται δεξιοτέχνης στις μικρογραφικές συνθέσεις, όπως φαίνεται από τον αρύβαλλό του. Είναι επίσης ιδιαίτερα ικανός στη διακόσμηση και στη χρωματική ποικιλία των συνθέσεών του. Εντυπωσιάζει ακόμα και με τις έντονα κινημένες μορφές και γενικότερα με τις πηγαίες συνθέσεις του.

1. 18 πολεμιστές. 640 π.Χ., Βρετανικό Μουσείο, 1889,0418.1

2. Όλπη, Μάχη οπλιτών, Κυνήγι λιονταριού, Κρίση Πάριδος, Ρώμη, Museo Nazionale Etrusco di Villa Giulia, 22679

3. Ο Βελλερεφόντης και η Χίμαιρα, Βοστόνη, mfa, 95.10

Διάφοροι

1. Πάνθηρας, γρύπας

2. Κορινθιακή όλπη του ζωγράφου του Λονδίνου, Δύο λιοντάρια - Φίδι

3. Κορινθιακός αμφορέας, Χορεύτρια - Ζωικά και φυτικά μοτίβα, ΜΕΤ, 06.1021.18

4. Κιονωτός κρατήρας. Ο Ηρακλής και το συμπόσιο του Ευρυτίου, Αυτοκτονία του Αίαντα, Οδυσσέας, Διομήδης, Λούβρο, Ε 635

Ζωγράφος των Εραλδικών Λιονταριών
Πήρε την ονομασία του από αρύβαλλο που βρίσκεται στο Λούβρο με εραλδικά καθιστά λιοντάρια. Ήταν από του κορυφαίους της Ομάδας των Λιονταριών.

1. Εραλδικά λιοντάρια, (επώνυμο αγγείο) Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 521

2. Άντρες και τρίποδας, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου A472

3. Ζώα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1868,0110.766

Διάφοροι

1. Κιονωτός κρατήρας, Κυνήγι αγριόχοιρου, γαμήλια τελετή, Τολέδο, Μουσείο Τέχνης

2. Αρύβαλλος με έξι χορευτές, Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίας Κορίνθου, C 1954 - 1

3. Κιονωτός κρατήρας, Συμπόσιο, Ιππείς, Βορεάδες, Μουσείο του Λούβρου E 629

Ζωγράφος της Σάμου

1. Ηρακλής και Λερναία ύδρα, Κωμαστές, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου CA 3004

2. Πολεμιστές-Σφίγγες-Λιοντάρια, Βοστόνη, mfa 95.14

Ζωγράφος του Οφέλανδρου
Πήρε την ονομασία του από επιγραφή σε κιονωτό κρατήρα που βρίσκεται στο Λούβρο.

1. Επιστροφή του Ήφαιστου στον Όλυμπο, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1867,0508.860/B42

Ζωγράφος του Giessen
Πήρε την ονομασία του από αγγείο στο Giessen. Η δράση του τοποθετείται γύρω στο 600-575 π.Χ.

1. Μυθικά ζώα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1958,0721.1

Ζωγράφος της Χονολουλού
Πήρε την ονομασία του από αγγείο στη Χονολουλού. Η δράση του τοποθετείται γύρω στο 600-575 π.Χ.

1. Μυθικά ζώα, (επώνυμο αγγείο) Honolulu Museum of Art

2. Μυθικά ζώα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1873,1012.1

Ζωγράφος του Κυνηγιού του Αγριόχοιρου
Πήρε την ονομασία του από αρύβαλλο που βρίσκεται στο Λούβρο με παράσταση κυνηγιού αγριόχοιρου. Η δράση της τοποθετείται γύρω στο 600-575 π.Χ. και ασχολήθηκε με τη διακόσμηση κυρίως σφαιρικών αρυβάλλων.

1. Κυνήγι αγριόχοιρου, (επώνυμο αγγείο) Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 612 Bis

2. Μονομαχία, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1933,1026.1

Ζωγράφος του Dodwell
Πήρε την ονομασία του από πρώην κάτοχο μιας πυξίδας που σήμερα βρίσκεται στο Staatliche Antikensammlungen του Μονάχου. Η δράση του τοποθετείται γύρω στο 595-570 π.Χ. και διακόσμησε κυρίως πυξίδες και οινοχόες με ζώνες ζώων.

1. Σειρήνες, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1851,0507.7

2. Ζώνες με ζώα και άντρα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1851,0507.9

3. Μονομαχία, Ζώα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1928,0117.36

4. Σκηνή μάχης, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1814,0704.491

5. Ζώα, Στην τεχνοτροπία του Ζωγράφου του Dodwell, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Α 00262

Ζωγράφος του Detroit
Πήρε την ονομασία του από Κιονωτό κρατήρα στο Detroit (24.119) (Μη διαθέσιμη εικόνα). Ζωγράφισε κυρίως σκηνές συμποσίων και ιππείς. Η δράση του τοποθετείται γύρω στο 600-575 π.Χ.

1. Ιππείς, Ζὠα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1888,0601.562

2. Ιππείς, Ζὠα, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E614

3. Συμπόσιο, Ιππείς, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E630

Ομάδα της Ανδρομέδας
Πήρε την ονομασία της από αμφορέα στο Βερολίνο με παράσταση της Ανδρομέδας και του Περσέα.

1. Κυνήγι αγριόχοιρου, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1772,0320.6.+/B37

2. Ο Περσέας σώζει την Ανδρομέδα από το κήτος, Βερολίνο, Antikenmuseen F 1652

Διάφοροι

1. Κρατήρας. Ο Ηρακλής σώζει την Ησιόνη, Βοστόνη, Μουσείο Καλών Τεχνών, 63.420

2. Αμφορέας, Κεφάλι άντρα, προτομή αλόγου 570 - 550 π.Χ.

Ζωγράφος του Αναλάτου
Πήρε το όνομά του από ένα πρώιμο έργο του που βρέθηκε στην περιοχή του Αναλάτου, μεταξύ Αθηνών - Φαλήρου. Θεωρείται κορυφαίος καλλιτέχνης· οι συνθέσεις του είναι προσεγμένες και σαφείς και τα διάφορα μέρη τους είναι διευθετημένα με τάξη. Ζωγραφίζει τις μορφές του με μεγαλύτερη ευκρίνεια από την ύστερη γεωμετρική περίοδο. Οι γυναικείες μορφές του είναι ντυμένες με στιγμωτά φορέματα. Η θεματογραφία του είναι επηρεασμένη από την ύστερη γεωμετρική. Επηρεάζεται παράλληλα και από την κορινθιακή αγγειογραφία, αφού οι πίσω όψεις των αγγείων του είναι γεμάτες από ζώα και φυτά.

1. Χορός, πομπή αρμάτων, Λούβρο, CA 2985

2. Άρματα και λιοντάρια, Μόναχο 6077

3. Νεκρική πομπή, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα, 313

4. Άλογα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1977,1211.9

5. Πολεμικό πλοίο, Αθήνα, Ε.Α.Μ. 14935

1. Ζωγράφος των Μεσογείων, Χορός νέων, άνδρας και σφίγγες, Βερολίνο, Antikensammlung, 31312

2. Ζωγράφος των Μεσογείων, Πομπή θρηνωδών, Αθήνα, Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού 1370

1. Ζ. του εργαστηρίου της Οξφόρδης, Νεκρική πομπή, NY met, 21.88.18

Ζωγράφος της οινοχόης των κριών

1. Απόδραση του Οδυσσέα και των συντρόφων του, Αίγινα, Αρχαιολογικό Μουσείο, K 566

Ζωγράφος του Πολύφημου
Πήρε το όνομά του από το αγγείο στο οποίο απεικόνισε τον Πολύφημο που τον τυφλώνει ο Οδυσσέας. Παλιότερα τον ονόμαζαν Ζωγράφο του Μενελάου. Πρόκειται για έναν πρωτοπόρο και εφευρετικό αγγειογράφο. Προσθέτοντας κάποιες σκιάσεις κοντά στο περίγραμμα της μορφής που αποδίδει με λευκό χρώμα, καταφέρνει να δώσει κάτι από τον όγκο της.

1. Ο Οδυσσέας τυφλώνει τον Πολύφημο, Ελευσίνα, Αρχαιολογικό Μουσείο, 2630

2. Μενέλαος, Βερολίνο, Antikensammlung, 31573 A 42

3. Θραύσμα από αμφορέα, Δύο πουλιά, Νέα Υόρκη, met, 49.101.17a–q

Ζωγράφος της Ορέστειας

1. Αίγισθος - Ορέστης - Αγαμέμνονας, Βερολίνο Antikensammlung Α 32

Ζωγράφος του Κυνοσάργους

1. Αμφορέας του Κυνοσάργους, Αθήνα, Ε.Α.Μ. 1002

Ο Ζωγράφος του Βερολίνου Α34
Ο Ζωγράφος του Βερολίνου Α34, γνωστός πρωτύτερα ως Ζωγράφος των Γυναικών, αποτελεί τον συνδετικό κρίκο από το ανατολίζον Πρωτοαττικό ιδίωμα στο μελανόμορφο. Τα ανθρώπινα πρόσωπα στα λιγοστά γνωστά έργα του είναι ζωγραφισμένα με την παλιά τεχνική του περιγράμματος, τα ρούχα σκεπάζονται με κόκκινο, άσπρο και ρόδακες. Ανατολίζοντα είναι τα κοσμήματα, με τεθλασμένες γραμμές και στιγμωτούς ρόδακες. Σταδιακά εγκατέλειψε το περίγραμμα χρησιμοποιώντας άσπρο πάνω σε μαύρο, σύμφωνα με τη μελανόμορφη τεχνική. Οι ανθρώπινες μορφές των αγγείων του ανήκουν στην αθηναϊκή παράδοση, τα ζώα του όμως ανήκουν στη νέα τεχνική και είναι μνημειώδη. Θεωρείται πρωτοπόρος στην αθηναϊκή αγγειογραφία.

1. Σφίγγα, Αθήνα, Μουσείο Κεραμεικού, 801

2. Κύκνοι, Αθήνα, Μουσείο Κεραμεικού, 993

Ο Ζωγράφος του Νέσσου
Πήρε το όνομά του από το αγγείο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που εικονίζει στην κοιλιά τις Γοργόνες και στο λαιμό τον Ηρακλή να παλεύει με τον  Νέσσο. Τα πρώτα του αγγεία μοιάζουν μ' εκείνα του Ζωγράφου του Βερολίνου Α34. Σε μεταγενέστερα έργα του εισάγει τους εγχάρακτους ρόδακες του ώριμου κορινθιακού μελανόμορφου ρυθμού. Τα αγγεία του, όπως και οι μορφές του, είναι μεγάλα. Από τα μικρά του αγγεία διακρίνονται εκείνα που ανήκουν σε ένα νέο σχήμα, τις ρηχές λεκάνες με ζωφόρους ζώων σε άβαφο φόντο. Δεν εγκατέλειψε εντελώς το περίγραμμα στις μορφές του· δημιούργησε όμως και νέες συμβατικότητες, όπως η διπλή η τριπλή εγχάρακτη γραμμή για τον τονισμό σημαντικών λεπτομερειών. Χρησιμοποιεί λίγο άσπρο χρώμα, αρκετό κόκκινο σε μεγάλες επιφάνειες ή σε εναλλαγή με το μαύρο. Οι συνθέσεις του διακρίνονται για τη σφριγηλή σωματικότητα των μορφών, την έκδηλη δραματικότητα και τη ζωντάνια τους.

1. Κένταυρος Νέσσος, 1ο, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Α 01002

2. Ηρακλής - Κένταυρος Νέσσος, NY met, 11.210.1

3. Προμηθέας δεσμώτης, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο 16384

4. Σφίγγα, Αθήνα, Μουσείο Αρχαίας Αγοράς P1247

Ο Ζωγράφος του Πειραιά
Πήρε το όνομά του από αμφορέα με λαιμό που βρέθηκε στον Πειραιά και βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Οι φιγούρες του είναι πρωτόγονες και άκαμπτες, τα ζώα του όμως παρουσιάζουν μια σωστή αίσθηση μεγέθους και σχήματος.

1. Δύο άρματα, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 353

Ο Ζωγράφος του Βελλερεφόντη
Πήρε το όνομά του από αμφορέα με λαιμό που βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Γεμίζει τα μεγάλα αγγεία με πλήθος μορφών και κοσμημάτων, ώστε δεν ξεχωρίζουν αναμεταξύ τους.

1. Χίμαιρα, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 16391

Ο Ζωγράφος των Γοργόνων
Είναι ο παραγωγικότερος διάδοχος του ζωγράφου του Νέσσου. Ζωγραφίζει λίγες ανθρώπινες μορφές και μυθολογικές σκηνές και τις συνδυάζει πάντα με ζώα. Είναι ιδιαίτερα προσεκτικός στη σχεδίαση των ζώων και των φυτών. Οι ανθρώπινες μορφές του είναι λιγότερο εκφραστικές και κάπως άκαμπτες και άψυχες. Η γραμμή του σχεδίου του είναι σωστή και οι συνθέσεις του διακρίνονται από αυστηρή συμμετρική οργάνωση. Ζωγραφίζει δίνους, το νέο σχήμα της ληκύθου τύπου Δηιάνειρας, οινοχόες, πινάκια, κώθωνες και αμφορίσκους.

1. Ο αποκεφαλισμός της Μέδουσας, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E874 (επώνυμο αγγείο)

2. Η Γοργώ - Ο Βελλερεφόντης και η Χίμαιρα, The Walters Art Museum, 48.215

3. Ο Ηρακλής και ο Νηρέας, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, CA 823

4. Σφίγγες, Λιοντάρια, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E 817

5. Λιοντάρι, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, CA 3327

6. Αίγα, Βοστόνη, mfa, 63.2664

7. Κύκνος, Αθήνα, Μουσείο Αρχαίας Αγοράς, P15002

8. Σειρήνα, Kansas City, Nelson-Atkins Museum of Art, 59.22

9. Σάτυροι, The Art Museum, Princeton University, 2007.39

10. Έφιππος Σάτυρος καταδιώκει Μαινάδα, The Art Museum, Princeton University, 2007-39

Ομάδα των Κωμαστών
Συνεχιστές του Ζωγράφου των Γοργόνων είναι η Ομάδα των Κωμαστών. Οι σημαντικότεροι απ' αυτούς είναι ο Ζωγράφος ΚΧ και ο Ζωγράφος ΚΥ. (Οι ονομασίες δόθηκαν από τον Μπίζλι.) Η ονομασία της ομάδας οφείλεται στο κορινθιακό θέμα των Κωμαστών που εισάγουν στην αθηναϊκή αγγειογραφία, των αστείων χορευτών με τα ηλιοκαμένα πρόσωπα και στήθη, γυμνών ή με κόκκινες χλαμύδες, καμιά φορά με συντροφιά γυναικών. Οι κύλικες των Κωμαστών θα αποτελέσουν την πρώτη ομάδα μαζικής παραγωγής και θα έχουν διάδοση στον ελληνικό κόσμο.
Ζωγράφισαν σχήματα καινούρια στην Αθήνα, με προτίμηση στα μικρά αγγεία.
Ο Ζωγράφος ΚΥ εισάγει τον κιονωτό κρατήρα, που θα γίνει ένα από τα πιο συνηθισμένα σχήματα. Επίσης, ο κάνθαρος θα αρχίσει να γίνεται δημοφιλής.
Ο Ζωγράφος ΚΧ, εκτός από τους κωμαστές, ασχολήθηκε και με μυθολογικές σκηνές αλλά και με ζώα που παραπέμπουν στο Ζωγράφο των Γοργόνων.

1. Ζωγράφος ΚΧ, Κωμαστές, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 22609

2. Ζωγράφος ΚΧ, Κωμαστές, Νέα Υόρκη, met, 22.139.22

3. Ζωγράφος ΚΧ, Λιοντάρια, Βοστόνη, mfa, 97.366

4. Ζωγράφος ΚΧ, Ερμής, Σειρήνες, Λιοντάρια, Κύκνοι, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1905,0711.4

5. Ζωγράφος ΚΥ, Κωμαστές, Βερολίνο, Antikensammlung der Staatlichen Museen, 1966.17

6. Ζωγράφος ΚΥ, Κωμαστές, Μουσείο του Λούβρου, E 742

Ζωγράφος της Λεκανίδας της Δρέσδης
Τα ζώα και οι σειρήνες του μοιάζουν με κωμικές παραλλαγές των μορφών του Ζωγράφου ΚΧ. Πολλά από τα αγγεία του είναι κατασκευασμένα από ένα πιο ξανθό πηλό από τον Αττικό, τα πιο πολλά όμως βρέθηκαν στην Αθήνα. Μετανάστευσε στη Βοιωτία και δούλεψε με άλλα σχήματα αγγείων κυρίως την κατηγορία των Αμφορέων με Προτομές Αλόγων. Στη Βοιωτία είναι γνωστός ως Ζ. των Αλόγων-Πουλιών (Horse-Bird Painter).

1. Σειρήνες, Amsterdam, Allard Pierson Museum

2. Σφίγγες, Γρύπας, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1888,0601.563

3. Σειρήνα, (Ζ. των Αλόγων-Πουλιών) Amsterdam, Allard Pierson Museum, APM00700

Ο Σοφίλος
Ήταν μαθητής του ζωγράφου των Γοργόνων. Η γραμμή του είχε ζωντάνια αλλά όχι και ακρίβεια, ενώ στις συνθέσεις του είναι έκδηλη η εφευρετικότητά του. Το στιλ της ζωγραφικής του είναι επηρεασμένο από την κορινθιακή αγγειογραφία. Τον απασχολεί περισσότερο από τους προηγούμενους αγγειογράφους ο μύθος, ενώ τα πιο πολλά αγγεία του διακοσμούνται με ζώνες ζώων. Η διάταξη της διακόσμησης είναι παρόμοια με εκείνη του Ζωγράφου των Γοργόνων.

1. Ο γάμος του Πηλέα με τη Θέτιδα, Βρετανικό Μουσείο, 1971,1101.1

2. Ελικωτός κρατήρας με αγριόχοιρους, ΜΕΤ Νέα Υόρκη, 1977.11.2

3. Σφίγγες, Βοστόνη, mfa, 98.915a-b

4. Άρτεμη, Ερμής, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, CC592

5. Σοφίλος, Άρμα, Ζώα, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E 873

6. Σοφίλος, Κύκνος-Κάπροι, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 16385

7. Σοφίλος, Λιοντάρια, Κέρκυρα, Αρχαιολογικό Μουσείο, E61.09

8. Σοφίλος, Επιτάφιοι αγώνες προς τιμήν του Πατρόκλου, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Α 15499

Ο Ζωγράφος του Πόλου
Πήρε το όνομά του από τον διάγραμμο πόλο που φορούσαν οι γυναίκες. Στο Classical Art Rerarch Centre είναι καταγραμμένα 274 αγγεία. Διακόσμησε όλα τα σχήματα, με ιδιαίτερη προτίμηση στις λεκάνες και στα πινάκια.

1. Πενθούσες γυναίκες - Ζώα, Βοστόνη, mfa, 24.151

2. Ζώα, Παρίσι, Λούβρο, E 814

Ο ζωγράφος C
Ο Beazley τον αποκάλεσε Ζωγράφο C ως συντομογραφία του Corinthianising (Κορινθιάζων). Έχει ζωγραφίσει πολλά αγγεία. Ειδικεύτηκε κυρίως στις κύλικες τύπου Σιάνας, ένα ιδιαίτερα δημοφιλές είδος στην Αθήνα το 575-500 π.Χ. Ζωγράφισε επίσης κάποια δείγματα της πρώτης αθηναϊκής κύλικας, της merrythought (γιάντες). Αντλεί τα περισσότερα θέματά του από την Κόρινθο: πολεμιστές που μονομαχούν, ιππείς, συμπόσια, κωμαστές. Επίσης χρησιμοποιεί και το χρώμα σαν Κορίνθιος, με τη διαφορά ότι τοποθετεί το άσπρο πάνω από το μαύρο, όπως οι Αθηναίοι. Από την άλλη, διαφέρει από τους Κορίνθιους στην απόδοση των μυθολογικών σκηνών. Τις αναπτύσσει σε μακριές ζωφόρους, θυμίζοντάς μας τον Ζωγράφο των Γοργόνων ή τον Κλειτία, και σε μετόπες. Οι μορφές του είναι συμμαζεμένες, με μεγάλο κεφάλι και με μια συγκρατημένη ζωηράδα. Αγγεία του έχουν βρεθεί στη Μαύρη Θάλασσα, τη Ναύκρατη, την Κυρήνη, τη Μεγάλη Ελλάδα και την Ετρουρία.

1. Ηρακλής και Τρίτωνας, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1947,0714.16

2. Δρομείς-Πυγμάχοι, Πομπή προς τον Διόνυσο, Βερολίνο, Antikensammlung der Staatlichen Museen, V.I. 3755

3. Σκηνή μάχης, η γέννηση της Αθηνάς, η Κρίση του Πάρη, γαμήλια πομπή, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, CA 616

4. Περσέας-Ερμής-Αθηνά-Γοργόνες, Πομπή οπλιτών, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1885,1213.12 / B380

5. Γοργόνα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1864,1007.152 / Β385

6. Ζεύγη αντιμαχόμενων οπλιτών, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1867,0508.940 / B382

7. Ερμής, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1906,1215.3

8. Ερμής, σύγκρουση οπλιτών, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1885,1213.13 / B381

9. Ζεύγη που συζητούν, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, L 2 (MNC 676)

10. Σφίγγα, σύγκρουση οπλιτών, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 65

11. Αχιλλέας-Τρωίλος-Πολυξένη, Ζεύγη οπλιτών, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, CA 6113

12. Αχιλλέας-Μέμνων-Θέτιδα-Ηώ, Μόναχο, Antikensammlungen: 8600

13. Ιππείς, Φλωρεντία, Museo Archeologico Nazionale, SA FI3890

14. Σκηνή κωμού, Τάραντας, Museo Archeologico Nazionale, TA 50677

15. Αχιλλέας-Τρωίλος-Πολυξένη, Νέα Υόρκη, met, 01.8.6

Ο ζωγράφος της Xαϊδελβέργης
Είναι πιο ευαίσθητος από τον Ζωγράφο C. Αποδίδει τις μορφές του με μεγαλύτερη λεπτομέρεια, καλύπτοντας μια φαρδύτερη ζώνη στην κύλικα. Γενικότερα ασχολείται περισσότερο με κύλικες και συχνά είναι κάπως απρόσεκτος.

1. Σκηνή κωμού, Άμστερνταμ, Allard Pierson Museum, 3356

2. Δίας, Ερμής, αθλητές, Άμστερνταμ, Allard Pierson Museum, 10000

3. Ο Βελλερεφόντης και η Χίμαιρα, Πανδάρεως, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, A 478

4. Ιππέας και Οπλίτης, Αθλητές, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, CA 1684

5. Διόνυσος και Ικάριος, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, CA 576

6. Ιππείς, Παλαιστές, Βοστόνη, mfa

Ο Ζωγράφος της Βοστόνης CA
Πήρε το όνομά του από το επώνυμο αγγείο του που βρίσκεται στο μουσείο της Βοστόνης. Το C από την Κίρκη και το A από τον Αχελώο. Έχει πολλά κοινά με τον Ζωγράφο C. Πολλές από τις κύλικές του έχουν μαύρο χείλος.

1. Κίρκη - Αχελώος (επώνυμο αγγείο), Βοστόνη, mfa, 99.519

2. Σάτυρος και Μαινάδα, Νέα Υόρκη, met, 12.234.3

3. Σφίγγα, Νέα Υόρκη, met, 41.162.126

Ο Ζωγράφος του Σανδάλου
Πήρε το όνομά του από αγγείο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στο οποίο ένα μικρό παιδί τρώει ξύλο από τον πατέρα του με σανδάλι! Θεωρείται κάπως απρόσεκτος. Οι μορφές του έχουν πολύ μικρά μάτια, μικρά κεφάλια και καθόλου λεπτότητα στο σχέδιο. Ζωγραφίζει εκτός από τις κύλικες και ληκύθους με ώμο.

1. Μονομαχία, Νέα Υόρκη, 25.78.33

Ο Ζωγράφος του Civico
Θεωρείται κι αυτός κάπως απρόσεκτος με παρόμοια χαρακτηριστικά με τον Ζωγράφο του Σανδάλου.

1. Νίκη, Arete, Galerie fur Antike Kunst

2. Ιππέας-Νέοι, Σφίγγα, Arete, Galerie fur Antike Kunst

Ο Ζωγράφος του Γρύπα
Πήρε το όνομά του από αγγείο στο οποίο εικονίζεται γρύπας. Ήταν πολύ παραγωγικός και ο γρύπας είναι το "σήμα κατατεθέν" πολλών αγγείων του.

1. Κύκνος, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1842,0728.823 - B383

2. Νέος ιππεύει ιππαλεκτρυόνα, Cambridge, Harvard University Art Museums

Κλειτίας - Εργότιμος, το αγγείο Francois.
Ο Εργότιμος ήταν ο κεραμέας και ο Κλειτίας ο αγγειογράφος. Κατά γενική ομολογία ο Κλειτίας θεωρείται έξοχος αγγειογράφος με ικανότητες τόσο στη μικρογραφία και στη χάραξη όσο και στην απόδοση των μορφών. Χρησιμοποιεί με επιδεξιότητα το χρώμα και τη λεπτομέρεια, για να πετύχει ποικιλία στην υφή, για να εμπλουτίσει μια επίσημη σκηνή, για να εκφράσει έντονα συναισθήματα.

1. Το αγγείο Francois, Φλωρεντία, Museo Archeologico Etrusco

2. Δελφίνια, Βερολίνο, Antikensammlung der Staatlichen Museen V.I. 4604

3. Γοργόνειο, Νέα Υόρκη, met, 31.11.4

Ζωγράφος της Ακροπόλεως 606
Πήρε την ονομασία του από έναν δίνο με παράσταση μάχης οπλιτών. Θεωρείται ισάξιος του Κλειτία στην αίσθηση της λεπτομέρειας και του χρώματος και καλύτερός του στην πυκνή συμπαράθεση των μορφών. Η απόδοση των λεπτομερειών του σώματος είναι αρκετά επιτυχής. Ιδιαίτερα επιτυχημένοι είναι οι αμφορείς του με ιππείς σε μετόπες.

1. Μάχη οπλιτών (επώνυμο αγγείο), Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 15116

2. Ιππέας, Malibu (CA), The J. Paul Getty Museum, 86.AE.72

Νέαρχος
Είναι παράλληλα κεραμέας και ζωγράφος. Πρόκειται για έναν από τους καλύτερους αγγειογράφους του αττικού μελανόμορφου ρυθμού. Διακρίνεται για τις ικανότητές του στη σχεδίαση, τη χάραξη και τη σύνθεση. Πολλές φορές καταφέρνει να εκφράσει ακόμη και τον εσωτερικό κόσμο των μορφών του. Υπήρξε πιθανότατα μαθητής του Κλειτία και δάσκαλος του Εξηκία. Η δράση του τοποθετείται περίπου στο 565-555.

1. Μάχη μεταξύ Πυγμαίων και γερανών, Νέα Υόρκη, met, 26.49

2. Η ζεύξη του άρματος του Αχιλλέα, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Α 15166

Ζωγράφος του Πτώου
Ζωγράφισε ωοειδείς αμφορείς με λαιμό, υδρίες με σφαιρικό σώμα αλλά και κύλικες τύπου Σιάνας. Σε γενικές γραμμές αγαπά τις ζώνες με αντιθετικά ανθέμια και τα έντονα μαύρα και κόκκινα σχήματα στις φτερούγες. Συνεχίζει τις ζώνες των ζώων και προσθέτει εγχάρακτους ρόδακες στο βάθος των εικόνων του. Τα φυτικά του κοσμήματα συνδέονται με κύκλους αντί συμπλέγματα μίσχων και τα ρούχα των μορφών του πλησιάζουν πολύ εκείνα του Λυδού. Η δράση του τοποθετείται περίπου στο 565-555. Το αγγείο κλειδί του ζωγράφου είναι η υδρία του Χερστ (Hearst).

1. Τρεις άνδρες, Νέα Υόρκη, met, 56.171.28

2. Μυθικά ζώα, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E 623

Ζωγράφος Camtar
Πήρε αυτήν την ονομασία, επειδή τα αγγεία του βρίσκονται στο Καίημπριτζ και την Ταρκίνια. Θεωρείται ελάσσων καλλιτέχνης και συντηρητικός, αφού συνεχίζει τις ζώνες με τα ζώα, ενώνει με έλικες τα κοσμήματα και διακοσμεί ενιαίους αμφορείς με ζωφόρους αντί για μετόπες. Οι μορφές του κρίνονται ως χοντροκόκκαλες και διακοσμητικές, μ' ένα ρωμαλέο τρόπο. Από τις "παραξενιές" του η πιο έκδηλη είναι η χρήση του κόκκινου χρώματος στις επιγραφές αντί για μαύρο.

1. Ο Αχιλλέας παίρνει τα όπλα του, Βοστόνη, mfa, 21.21

2. Ο Ηρακλής και οι Αμαζόνες, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E 863

Ομάδα Μπέργκον (Burgon)
Ο Beazley τους έδωσε την ονομασία από έναν παναθηναϊκό αμφορέα που ανήκε στη συλλογή Burgon. Τώρα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο.

1. Παναθηναϊκός αμφορέας, συνωρίς, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1842,0728.834 / B130

2. Άρμα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1865,0103.31 / B485

3. Πρόθεση, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, CA 255

4. Θεσμοφόρια - Δήμητρα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1906,1215.1

Ζωγράφος του Λονδίνου Β76
Πήρε την ονομασία του από την υδρία που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο. Ζωγράφισε κυρίως θέματα παρμένα από τον Τρωικό κύκλο. Χρησιμοποιεί κόκκινα γράμματα για τις επιγραφές και οι συνθέσεις χαρακτηρίζονται από τη χρήση περισσότερου χρώματος.

1. Η αναχώρηση του Έκτορα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1861,0425.43 / B76

2. Αχιλλέας, Τρωίλου ενέδρα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1899,0721.2

3. Η Θέτιδα παραδίνει τα όπλα στον Αχιλλέα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1922,0615.1

4. Το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου, Βοστόνη, mfa, 34.212

5. Σκηνή μάχης, Νέα Υόρκη, met, 56.171.16

6. Αχιλλέας, Τρωίλου ενέδρα (β), Νέα Υόρκη, met, 45.11.2

Τυρρηνικοί αμφορείς
Ανάμεσα στα αττικά μελανόμορφα αγγεία που μας σώθηκαν ξεχωρίζει μια ομάδα που είναι, γνωστή στην έρευνα ως «τυρρηνική». Τα αγγεία της ομάδας αυτής καλύπτουν χρονικά το β' τέταρτο και τις αρχές του γ' τέταρτου του 6ου αι. Το πιο αγαπητό σχήμα της είναι, ο ωοειδής αμφορέας με λαιμό, που καταλήγει, σε στόμιο, συνήθως μορφής εχίνου· η βάση του, σε σχήμα ανεστραμμένου εχίνου, έχει τις περισσότερες φορές προφίλ λιγότερο καμπύλο απ' ό,τι του στομίου. Ένα πλαστικό δαχτυλίδι, που έχει χρώμα μενεξεδί, συνδέει, συνήθως τον  λαιμό με το σώμα του αγγείου. Οι λαβές, κυκλικής τομής, ξεκινούν περίπου από το μέσο του λαιμού και ισχυρά καμπυλωμένες καταλήγουν στον ώμο του αγγείου. Για τη διακόσμηση, ας σημειωθεί ότι το στόμιο, η βάση και οι λαβές καλύπτονται με μαύρο χρώμα. Αμέσως κάτω από το πλαστικό δαχτυλίδι του λαιμού, υπάρχει ένα γλωσσωτό κόσμημα από εναλλάξ μαύρες και κόκκινες (μενεξεδί) γλώσσες. Η ζώνη πάνω ακριβώς από τη βάση διακοσμείται με οξυκόρυφα «φύλλα», πού έχουν το οξύ πέρας προς τα πάνω. Η κύρια παράσταση καταλαμβάνει τον  χώρο αμέσως κάτω από το γλωσσωτό κόσμημα και φτάνει περίπου ως τη μεγαλύτερη διάμετρο της κοιλιάς του αμφορέα. Την υπόλοιπη επιφάνεια του σώματος περιτρέχουν μία ή και περισσότερες ζώνες, πού συνήθως κοσμούνται με σειρές ζώων ή με πλοχμούς από εναλλασσόμενα ανθέμια και λωτούς, ή καλύπτονται με μαύρο χρώμα. Οι ζώνες αυτές στο σώμα του αμφορέα συχνά χωρίζονται μεταξύ τους με μία ή και περισσότερες παράλληλες γραμμές. Στο λαιμό συναντούμε κατά κανόνα έναν πλοχμό από εναλλασσόμενα ανθέμια και λωτούς, μερικές φορές όμως υπάρχουν κι εδώ σειρές από ζώα ή ακόμη σκηνές μυθολογίας ή της καθημερινής ζωής. Τους «τυρρηνικούς» αμφορείς διακρίνει, έντονη διάθεση διηγηματικότητας και διακοσμητικότητας, ώστε η ομάδα αυτή να αποτελεί ένα ξεχωριστό και ευδιάκριτο σύνολο ανάμεσα στους άλλους αττικούς αμφορείς. Πηγή: Μ. Α. Τιβέριος, Οι «Τυρρηνικοί» (αττικοί) αμφορείς. Η σχέση τους με του «Ποντιακούς» (Ετρουσκικούς) και τον Νικοσθένη, Αρχαιολογική Εφημερίδα, 1976.

Ζωγράφος του Καστελάνι
Πήρε την ονομασία του από αγγείο στη συλλογή Καστελάνι. Οι μορφές του, αν και χοντροκέφαλες, είναι χαρούμενες. Χρησιμοποιεί μια ζώνη με ανθέμια πάνω από τις δύο ζωφόρους με τα ζώα.

1. Πομπή - Κωμαστές, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E 842

2. Αμαζονομαχία - Κωμαστές, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, Cp 10581

3. Η Άρτεμη και ο Απόλλωνας σκοτώνουν τον Τιτυό - Κωμαστές, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E 864

4. Ο Θησέας σκοτώνει τον Μινώταυρο - Κωμαστές, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E 850

Ζωγράφος του Γκουλιέλμι
Πήρε την ονομασία του από αγγείο που ανήκε στη συλλογή Γκουλιέλμι. Το αγγείο σήμερα ανήκει στη συλλογή του Μουσείου του Βατικανού. Αρκετά αγγεία του εικονίζουν ερωτικές σκηνές.

1. Ο Ηρακλής και η Κερυνίτις έλαφος. - Ο Ηρακλής στον κήπο των Εσπερίδων, Princeton (NJ), The Art Museum, Princeton University, 2001.218

2. Ερωτική σκηνή - Διόνυσος, Orvieto, Museo Civico, Collezione Faina, 41

3. Αμαζονομαχία - Ιππείς, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E 833

Ζωγράφος του Γκόλτιρ
Ζωγράφος που ασχολήθηκε και με τους τυρρηνικούς αμφορείς.

1. Αμαζονομαχία, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E 839

2. Αμαζονομαχία, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου

3. Δύο άνδρες, Βοστόνη, mfa, 41.913

Ζωγράφος του Τιμιάδη
Πήρε την ονομασία του από αγγείο που βρίσκεται στο mfa της Βοστόνης και εικονίζει τον Τιμιάδη. Το κυριότερο χαρακτηριστικό του είναι η απεικόνιση μυθολογικών θεμάτων στην άνω ζώνη των αγγείων και στις κατώτερες ζώα.

1. Αμαζονομαχία, Ηρακλής και Ανδρομάχη - Κωμαστές, Βοστόνη, mfa, 98.916

2. Θυσία της Πολυξένης - Κωμαστές, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1897,0727.2

Λυδός
Από το σύνολο των έργων που έχουν την υπογραφή του, επειδή διαφέρουν ποιοτικά, συμπεραίνουμε πως πρέπει να ήταν υπεύθυνος κάποιου εργαστηρίου. Είναι ο τελευταίος αττικός αγγειογράφος που στολίζει με μεγάλα ζώα ολόκληρα αγγεία, σχεδιασμένα με προσοχή και αρκετό χρώμα. Οι ανθρώπινες μορφές του αποτελούν το μεταβατικό στάδιο από τις πλούσια στολισμένες του Κλειτία στις επιβλητικές του Εξηκία.

1. Ο Θησέας σκοτώνει τον Μινώταυρο, Διόνυσος, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1848,0619.5

2. Η επιστροφή του Ηφαίστου στον Όλυμπο, Νέα Υόρκη, met, 31.11.11

3. Τέθριππο άρμα - Σφίγγα και Λιοντάρια, Cambridge, Harvard University Art Museums

4. Τέθριππο άρμα - Βορεάδες, Cambridge, Harvard University Art Museums

5. Στον κύκλο του Λυδού, Πετεινοί - Λιοντάρια, Toledo Museum of Art

6. Στον κύκλο του Λυδού, Στρατιώτης - Ιππέας, Χορευτές, NY, met, 1988.11.3

7. Αναχώρηση πολεμιστή, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E 804

8. Άρμα, Άνδρες, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E 868

9. Διόνυσος, Άνδρες - Σφίγγες, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, Cp 10634

10. Διόνυσος, Κρίση του Πάρη, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1948,1015.1

11. Αχιλλέας, Τρωίλου καταδίωξη, Βερολίνο, Antikensammlung der Staatlichen Museen, F 1685

12. Ηρακλής-Άρης-Κύκνος, Βερολίνο, Antikensammlung der Staatlichen Museen, F 1732

13. Θησέας και Μινώταυρος, The J. Paul Getty Museum, 86.AE.60

14. Μενέλαος, ανάκτηση Ελένης, Johnson Museum of Art, The Frank and Rosa Rhodes Collection 95.047

15. Αχιλλέας, Θέτιδα, Πηλέας, Νεοπτόλεμος, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο 507

Ο ζωγράφος του Άμαση
Οφείλει το όνομά του στον κεραμέα Άμαση, του οποίου η υπογραφή συναντάται στα έργα του. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο αγγειοπλάστης Άμασης ταυτίζεται με τον  ζωγράφο. Οι συνθέσεις του διακρίνονται από ενότητα και συμμετρία. Οι ανθρώπινες μορφές του έχουν μια ελαστικότητα στα μέλη. Είναι από τους πρώτους καλλιτέχνες που εισάγουν σύνθετες καθημερινές σκηνές, όπως τη γαμήλια πομπή, τον  γυρισμό του κυνηγού κ.ά.

1. Πολεμιστής ανάμεσα σε νέους, Παρίσι, Λούβρο, F 26

2. Γαμήλια πομπή, Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, 56.11.1

3. Η Θέτιδα παραδίνει τα όπλα στον Αχιλλέα, Boston mfa, 01.8027

4. Σειρήνα, Σάτυροι, Boston, mfa 10.651

5. Νέος που εξοπλίζεται, Νέα Υόρκη, met, 06.1021.69

6. Επεξεργασία μαλλιού, Νέα Υόρκη, met, 31.11.10

7. Νέος που δαμάζει άλογο, Νέα Υόρκη, met, 62.11.11

8. Ο Ποσειδώνας στους Αχαιούς, Νέα Υόρκη, met, 1989.281.62

9. Ο Περσέας σκοτώνει τη Μέδουσα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο B 471

10. Κυνηγός, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, Β 52

11. Τέθριππο άρμα, αναβάτης, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο B 524

12. Ιππέας, Εξημέρωση αλόγου, Αγία Πετρούπολη, The State Hermitage Museum, ГР-1991

Εξηκίας και Ομάδα Ε
Η Ομάδα Ε είναι μια μεγάλη ομάδα που είναι προγενέστερη του Εξηκία, αλλά που συνδέεται στενά με το έργο του. Σύμφωνα με τον Μπίζλι «Η Ομάδα Ε είναι το χώμα από το οποίο ξεπηδάει η τέχνη του Εξηκία, η παράδοση που αυτός απορροφά και ξεπερνάει.» Αποφεύγουν οι καλλιτέχνες της Ομάδας τη διακόσμηση με ζώα και προτιμούν περισσότερο τις μυθολογικές παραστάσεις.
Ο Εξηκίας είναι ένας από τους σημαντικότερους αγγειογράφους. Ανήκε στην Ομάδα Ε. Στα πρώτα έργα του παρουσιάζεται μάλλον ως αγγειοπλάστης και αργότερα αναγνωρίστηκαν οι ικανότητές του ως αγγειογράφου. Ο Μ. Τιβέριος επισημαίνει για τον Εξηκία: «Διακρίνεται για την ακρίβεια, τη σιγουριά, την καθαρότητα και την απαράμιλλη δεξιοτεχνία της γραμμής του. Αγαπά τη λεπτομέρεια και τη διακοσμητικότητα, φτάνοντας σε αποτελέσματα πραγματικά αξεπέραστα, χωρίς όμως να χάνεται και η συνολική εικόνα των συνθέσεών του. Συχνά απεικονίζει σκηνές που αναφέρονται σε χρονικές στιγμές πριν ή μετά την κύρια δράση. Προτιμά κυρίως τις ήρεμες στάσεις, χωρίς ωστόσο να απουσιάζουν εντελώς και οι ορμητικές, και αρκετές φορές μπορούμε να υποψιαστούμε στις εικονιζόμενες μορφές του την ψυχολογική τους κατάσταση και τον εσωτερικό τους κόσμο.» 1
1. Ελληνική Τέχνη, Αρχαία Αγγεία, Μιχάλης Τιβέριος, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1996, σελ. 263

1. Ο Ηρακλής και οι Στυμφαλίδες όρνιθες, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.40

2. Θάνατος Πριάμου - Ο Θησέας και ο Μινώταυρος, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1842,0314.3

3. Η γέννηση της Αθηνάς - Τέθριππο άρμα, Βοστόνη, mfa, 00.330

4. Ηρακλής - Λιοντάρι της Νεμέας - Γηρυόνης, Νέα Υόρκη, met, 56.171.11

5. Ανάκτηση Ελένης - Κωμαστές, Νέα Υόρκη, met, 56.171.18

6. Ηρακλής - Γηρυόνης, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 53

7. Ο Ηρακλής και ο Κέρβερος, Μενέλαος - Ανάκτηση Ελένης, Βαλτιμόρη, The Walters Art Museum, 48.16

8. Εξηκίας, Κύλικα με τον  Διόνυσο, Μόναχο, Antikensammlungen, KM3179

9. Εξηκίας, Ο Αχιλλέας σκοτώνει την Πενθεσίλεια, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1836,0224.127 / B210

10. Εξηκίας, Η αυτοκτονία του Αίαντα, Boulogne, Musee Communale, 558

11. Εξηκίας, Ο Αχιλλέας και ο Αίαντας παίζουν πεντάγραμμα, Η επιστροφή των Διόσκουρων, Βατικανό, Museo Gregoriano Etrusco, 16757

12. Εξηκίας, Αχιλλέας και Πενθεσίλεια, Μέμνων, Βρετανικό Μουσείο, 1849.0518.10 / Β 209

13. Εξηκίας, Πομπή, Νέα Υόρκη, met, 17.230.14a, b

14. Εξηκίας, Ακάμαντας και Δημοφώντας, Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Βερολίνο, Antikensammlung der Staatlichen Museen, F 1720

15. Εξηκίας, Σκηνή θρήνου, Βερολίνο, Antikensammlung der Staatlichen Museen, F 1813

16. Εξηκίας, Αναχώρηση πολεμιστή, Βερολίνο, Antikensammlung der Staatlichen Museen, F 1718

17. Εξηκίας, Απόλλωνας-Ερμής, Μέμνων, Νέα Υόρκη, met, 98.8.13

18. Εξηκίας, Ζεύξη άρματος - Αποχαιρετισμός πολεμιστή, Βοστόνη, 89.273

19. Εξηκίας, Αχιλλέας-Έκτορας-Πάτροκλος, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Α 26746

20. Εξηκίας, Διάσωση σορού Αχιλλέα, Διάσωση σορού Αντίλοχου, Φιλαδέλφεια, Penn Museum, MS3442

Ζωγράφος της Θρηνωδού του Βατικανού
Οφείλει την ονομασία του σε αγγείο που βρίσκεται στο Βατικανό και εικονίζει μια γυναίκα που θρηνεί πάνω από το σώμα νεκρού άνδρα. Εργάστηκε την ίδια περίοδο με τον Εξηκία και την Ομάδα Ε. Ο Μπόρντμαν τον χαρακτηρίζει στοχαστικό αλλά ανακριβή.

1. Ηώ-Μέμνων, Βατικανό, Museo Gregoriano Etrusco Vaticano, 16589 (επώνυμο αγγείο)

2. Αχιλλέας, Ενέδρα Τρωίλου - Αναχώρηση πολεμιστή, Βοστόνη, mfa, 1970.8

3. Διόνυσος, Αριάδνη, Ερμής, The J. Paul Getty Museum, 72.AE.148

4. Μενέλαος, Ανάκτηση Ελένης, Γαμήλια πομπή, Los Angeles Country Museum of Art, M.77.48.1

Ζωγράφος του Βερολίνου 1686
Οφείλει την ονομασία του σε αγγείο που βρίσκεται στο Βερολίνο, Antikensammlung der Staatlichen Museen. Εργάστηκε την ίδια περίοδο με τον Εξηκία και την Ομάδα Ε. Τα περισσότερα από τα αγγεία του είναι διακοσμημένα με μυθολογικές σκηνές. Προς το τέλος της σταδιοδρομίας του σχεδιάζει και πιο αμέριμνα θέματα, επηρεασμένος από τον Ζωγράφο της Αιώρας. Ασυνήθιστο χαρακτηριστικό του είναι η απόδοση της ίδιας σκηνής και στις δύο όψεις του αγγείου. Ο Μπόρντμαν τον χαρακτηρίζει ως ακαδημαϊκό.

1. Θυσία στην Αθηνά, Βερολίνο, Antikensammlung der Staatlichen Museen, F 1686 (επώνυμο αγγείο)

2. Γάμοι Δία-Ήρας, Ηρακλής-Κύκνος, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1861,0425.50 / B197

3. Εραστές, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1865,1118.39

4. Αποθέωση του Ηρακλή, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1837,0609.50 / B166

5. Αναχώρηση πολεμιστή - Σύγκρουση πολεμιστών, Παρίσι, Médailles et Antiques, Bibliothèque nationale de France, 207

6. Διόνυσος και Αριάδνη, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 3

7. Χορός "ιππέων", Cerveteri Antikensammlung

Ζωγράφος του Πρίνστον, Ομάδα του Πρίνστον
Οφείλει την ονομασία του σε αγγείο που βρίσκεται στο Pinceton University Museum. Αποτελεί τον αντιπροσωπευτικό εκπρόσωπο μιας ομάδας αγγειογράφων του τρίτου τέταρτου του 6ου αι. Αναπαράγουν τα συνηθισμένα και δημοφιλή για την εποχή μοτίβα με μικρές, αλλά πρωτότυπες παραλλαγές. Γνωρίζουν τις νέες εξελίξεις αλλά δεν τις κατανοούν. Ιδιαίτερα ο Ζωγράφος του Πρίνστον ασχολήθηκε με ενιαίους αμφορείς και αμφορείς με λαιμό, ενώ θεωρείται δεξιοτέχνης στα ανθεμωτά κοσμήματα.

1. Δίας(;) - Θησέας και Μινώταυρος, Pinceton University Museum, Trumbull-Prime Collection, y168 (επώνυμο αγγείο)

2. Γαμήλιο ζεύγος σε άρμα - Σκηνή μάχης, Pinceton University Museum, Trumbull-Prime Collection, y169

3. Αθηνά - Διαγωνισμός αυλητών, Νέα Υόρκη, met, 1989.281.89

4. Αθηνά - Δίας(;), Νέα Υόρκη, met, 53.11.1

5. Σκηνή μάχης, Νέα Υόρκη, met, 56.171.9

6. Ερμής, Αθηνά, Άρης(;) - Αναχώρηση πολεμιστών, Νέα Υόρκη, met, 1991.11.2

7. Πομπή θεών, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.100.x

8. Οπλίτες, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 217

1. Ομάδα του Πρίνστον, Ηρακλής - Γηρυόνης, Νέα Υόρκη, met, 2010.147

Ζωγράφος του Βατικανού 365
Ανήκει στην ομάδα των αγγειογράφων του τρίτου τέταρτου του 6ου αι. που ακολουθούν τον Εξηκία και την Ομάδα Ε.

1. Διόνυσος, Σάτυρος, Μαινάδες - Αναχώρηση οπλιτών, Μαδρίτη, Museo Arqueologico Nacional, 1999.99.61

Ζωγράφος του Μονάχου 1410
Ανήκει στην ομάδα των αγγειογράφων του τρίτου τέταρτου του 6ου αι. που ακολουθούν τον Εξηκία και την Ομάδα Ε.

1. Αμαζόνες, Βοστόνη, mfa, 80.610

2. Αμαζόνες - Μουσικοί, Φιλαδέλφεια, University of Pennsylvania, MS4832

Ζωγράφος του Φάρους
Ονομάστηκε έτσι από τον φάρο, τον μανδύα που μοιράζονται σε πολλά από τα αγγεία του δύο γυναίκες. Ζωγραφίζει κυρίως ληκύθους τύπου Δηιάνεριας με μετόπες με τεχνοτροπία της δεκαετίας του 540.

1. Δύο γυναίκες με φάρο, Νέα Υόρκη, met, 75.2.10

2. Ηρακλής, Νέσσος, Δηιάνειρα

Κατηγορία με Μαύρο Λαιμό
Η κατηγορία περιλαμβάνει μικρές ληκύθους διακοσμημένες σε μετόπες με ζωηρές αν και προχειροφτιαγμένες μορφές.

1. Ηρακλής και Κύκνος, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 497

Ζωγράφος της Αιώρας
Οφείλει την ονομασία του σε αγγείο που βρίσκεται στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης και εικονίζει μια οικογενειακή σκηνή με το παιχνίδι της αιώρας. Δούλεψε την εικοσαετία από το 540 ως το 520 π.Χ. και του αποδίδεται ένας μεγάλος αριθμός αγγείων. Δε θεωρείται καλός ζωγράφος. Οι ατάραχες μορφές του με τα μεγάλα κεφάλια, τις μικρές μύτες και τις σφιγμένες γροθιές μας προκαλούν το χαμόγελο, χωρίς όμως να είναι συνειδητά κωμικός. Είναι αρκετά απρόσεκτος στο σχέδιο, οι συνθέσεις του μετά την εμφάνιση του ερυθρόμορφου ρυθμού γίνονται περίπλοκες αλλά και αρκετά απλές. Από την άλλη είναι ικανός στη χρήση του χρώματος. Ασχολήθηκε με μυθολογικά θέματα, όπως και οι σύγχρονοί του, αλλά και με ιδιόρρυθμες εικόνες τόσο της καθημερινότητας όσο και με ξεχωριστά θέματα.

1. Αιώρα, Βοστόνη, mfa, 98.918 (επώνυμο αγγείο)

2. Αναχώρηση ιππέα, Βοστόνη, mfa, 89.257

3. Θησέας και Μινώταυρος - Αναχώρηση ιππέα, Βοστόνη, mfa, 00.331

4. Αναχώρηση ιππέα, Νέα Υόρκη, met, 17.230.8

5. Κρίση Πάριδος, Νέα Υόρκη, met, 98.8.11

6. Ο Ηρακλής και ο Ερυμάνθιος κάπρος, Σκηνή πυγμαχίας, Νέα Υόρκη, Brooklyn Museum, 1991.204.1

7. Δρομείς, Βουδαπέστη, Μουσείο Καλών Τεχνών, 51.21

8. Ποσειδώνας-Πολυβότης, Λητώ, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 226

9. Ηρακλής-Ερμής-Άλκηστη(;) - Αιώρα, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 60

10. Αθηνά, Ηρακλής, Γηρυόνης, Παρίσι, Médailles et Antiques, Bibliothèque nationale de France,223

11. Αθηνά, Γίγαντας, Παρίσι, Médailles et Antiques, Bibliothèque nationale de France,245

12. Αθλητές παίζουν μπάλα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1837,0609.65 / B182

13. Ο Διόνυσος καταβάλλει γίγαντα - Παλαίστρα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1851,0416.4 / B253

14. Ο Ηρακλής και ο Ερυμάνθιος κάπρος - Ο Ηρακλής(;) και η Χίμαιρα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.64 / B162

15. Ο Ηρακλής σκοτώνει τον Βούσιρη, Cincinnati Art Museum 1959.1

Ζωγράφος BMN
Η ονομασία ΒΜΝ προέρχεται από τα αρχικά των British Museum Nikosthenes (Νικοσθένης του Βρετανικού Μουσείου) Αποτελεί έναν από τους μόνιμους τεχνίτες του εργαστηρίου του Νικοσθένη, ίσως να είναι και ο πρώτος του τεχνίτης). Άλλωστε, του αποδίδονται μια κύλικα της Σιάνας, μερικές Μικρογραφικές, μια από αυτές με την υπογραφή του Νικοσθένη, και οι περισσότεροι από τους αμφορείς της Κατηγορίας του Βελλερεφόντη.

1. Δύο ιππείς, Βοστόνη, mfa, 60.640a-b

2. Θησέας και Μινώταυρος, Αναχώρηση Διόσκουρων, Βοστόνη, mfa, 60.1

3. Θησέας και Μινώταυρος, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1836,0224.112, B403

4. Αχιλλέας, Τρωίλου καταδίωξη, Φιλαδέλφεια, Penn Museum, MS4857

5. Ιππέας, Βασιλιάς, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 99

6. Πομπή ανδρών, Ιππείς, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, CA 2988

Ζωγράφος N
Ο Ζωγράφος Ν διακόσμησε μάλλον όλους τους Νικοσθένειους αμφορείς, κύαθους, κύλικες και ψυκτήρες. Ενώ είναι επιδέξιος στην απόδοση μεγάλων μορφών, οι μικρότερες μορφές του είναι κακότεχνες και πρόχειρες. Το ίδιο αδέξιος είναι και στη σχεδίαση των ανθεμωτών κοσμημάτων.

1. Σάτυροι και Μαινάδες, Βρετανικό Μουσείο, 1842,0407.22 / B296

2. Σάτυροι και Μαινάδες, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1873,0820.384 / B297

3. Νίκη, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 102

4. Διόνυσος και θίασος, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 103

5. Σφίγγες, Πρίαμος, Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 107

6. Αμαζονομαχία, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 111

7. Γυναίκα με σκύλο, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 114

8. Πυγμάχοι, The J. Paul Getty Museum, 68.AE.19

Επιτηδευμένος (The Affecter)
Ο Επιτηδευμένος (ή Ζωγράφος της Επιτήδευσης) είναι ένας από τους δύο σημαντικότερους μανιεριστές ζωγράφους της περιόδου. (Ο δεύτερος είναι ο Ζωγράφος των Αγκώνων.) Ήταν και αγγειογράφος και αγγειοπλάστης. Διακόσμησε ωοειδείς αμφορείς τύπου Γ, με χείλος γυριστό προς τα έξω, αλλά και μικρότερα αγγεία. Οι μορφές τους έχουν την εξής ιδιομορφία: όταν είναι γυμνές, τα σώματα είναι γωνιώδη και ψιλόγνινα, ενώ όταν είναι ντυμένες είναι παχουλά. Τα διακοσμητικά του μοτίβα είναι προσεγμένα και εξίσου παράξενα στις αναλογίες τους με τις μορφές του· τα ανθέμιά του είναι μικρά, οι λωτοί είναι αδύνατοι και καλοσχηματισμένοι και τα ρούχα διακοσμούνται με μικρές κόκκινες και άσπρες στιγμές. Δεν δείχνει να τον ενδιαφέρει τόσο το περιεχόμενο των εικονιστικών του στιγμών, όσο το στιλ. Γι' αυτό άλλωστε του δόθηκε και η ονομασία Επιτηδευμένος.

1. Χορευτές, The J. Paul Getty Museum, 86.AE.70

2. Ηρακλής και Κένταυρος, Θησέας και Μινώταυρος, The J. Paul Getty Museum, 86.AE.75

3. Άνδρες και νέοι, Βοστόνη, mfa, 99.516

4. Διόνυσος, Ερμής, Αριάδνη, Δίας, Βοστόνη, mfa, 01.8053

5. Άνδρες, Βοστόνη, mfa, 13.76

6. Διόνυσος, Αριάδνη, Ληνός, Βοστόνη, mfa, 01.8052

7. Δίας, Ερμής, Βοστόνη, mfa, 99.517

8. Άνδρες, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1867,0508.950 / B150

9. Διόνυσος - Ικάριος, Δίας - Ερμής, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1837,0609.66 / B149

10. Οπλίτης και άντρες, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.62 / B152

11. Εξοπλισμός πολεμιστή, Αναχώρηση πολεμιστή, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 27

12. Ερμής, Μενέλαος, Ελένη, Πήγασος, Νέα Υόρκη, met, 07.286.75

13. Ερμής, Διόνυσος, Αριάδνη, Βαλτιμόρη, The Walters Art Museum, 48.11

Ζωγράφος των Αγκώνων (Elbows out)
Ο Μπίζλι τον ονόμασε έτσι εξαιτίας της ανατομίας των πηδηχτών μορφών του αλλά και από τις υπερβολικές χειρονομίες τους. Ο Ζωγράφος των Αγκώνων είναι ο δεύτερος από τους δύο σημαντικότερους μανιεριστές ζωγράφους της περιόδου. (Ο πρώτος είναι ο Επιτηδευμένος.) Ζωγράφισε αρκετές ερωτικές σκηνές και δεν έδινε τόση μεγάλη σημασία στη μυθολογία. Ασχολήθηκε με αμφορείς με βαρύ ωοειδές σώμα, ψηλόλιγνο λαιμό που ανοίγει προς τα πάνω, απλωτή βάση και επίπεδες λαβές, που συνήθως διακοσμούνται με φύλλα δάφνης. Τα αγγεία του είναι γεμάτα με ζωφόρους είναι όμως και μικρογράφος, αφού διακόσμησε πολλές ταινιωτές κύλικες με έντονη παρουσία των ζώων.

1. Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, Cp 10522

2. Επιστροφή του Ήφαιστου, Διόνυσος, Ερωτική σκηνή, Βοστόνη, mfa, 95.62

3. Σειρήνες, Ελάφια, Πάνθηρες, The Cleveland Musem of Art, 1992.368

Ζωγράφος του Αντιμένη
Ένας από τους πιο παραγωγικούς αγγειογράφους του μελανόμορφου· του αποδίδονται περίπου 150 αγγεία που έγιναν ανάμεσα στο 530 και 510 π.Χ.. Πήρε το όνομά του από το όνομα ενός «καλού» σ' ένα αγγείο του. Γράφει ο Boardman: «Οι συνθέσεις του είναι απλές και περιποιημένες. Σπάνια τοποθετεί τη μια μορφή πάνω στην άλλη, εκτός όταν πρόκειται για άνδρες με άλογα ή ζευγάρια που χορεύουν.» «Το σχέδιό του δεν έχει πολύ μεγάλη ακρίβεια, αλλά είναι πάντα σωστό και οι αναλογίες των μορφών του δείχνουν πως ήταν μάστορας του χρωστήρα. Του αρέσει να γεμίζει άνετα το βάθος, χωρίς να υπερτονίζει το χρώμα, και στις Διονυσιακές σκηνές βλέπουμε τώρα τις έλικες του κισσού ή του κλήματος να διακλαδίζονται με χάρη γύρω στις μορφές, είτε τις κρατά κάποιος είτε όχι. Κατορθώνει να αποδείξει ότι, παρά τις νέες εξελίξεις, ο μελανόμορφος ρυθμός μπορεί ακόμα να υπηρετήσει την απλή αφήγηση. Είναι ένας συντηρητικός που εμπνέει εμπιστοσύνη, ένας χαρακτηριστικός ζωγράφος του μελανόμορφου ρυθμού.»

1. Μάζεμα ελιάς, Ο Ηρακλής με τον Φόλο, Βρετανικό Μουσείο, 1837,0609.42 / Β226

2. Ζέψιμο αλόγων σε τέθριππο άρμα, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.82 Β304

3. Υδροφορία, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.66 / Β336

4. Ο Ηρακλής και ο Ερυμάνθιος κάπρος,  Βρετανικό Μουσείο, 1836,0224.95 / Β 161

5. Απόλλων κιθαρωδός - Ερμής, Σκηνή μάχης,  Βρετανικό Μουσείο, 1863,0330.3 / B263

6. Ο Θησέας κι ο Μινώταυρος,  Βρετανικό Μουσείο, 1837,0609.56 / Β 247

7. Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Διόνυσος, Βοστόνη, mfa, 76.41

8. Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας - Ηρακλής, Αθηνά, Ερμής, Βοστόνη, mfa, 97.205

9. Αναχώρηση-Επιστροφή πολεμιστή, Βοστόνη, mfa, 22.404

10. Αθηνά και Ηρακλής - Διόνυσος, Άρτεμη, Απόλλωνας, Λητώ, Ερμής,  met, 41.162.174

11. Ηρακλής, η Αθηνά και ο Ερμής,  met, 56.171.19

12. Αθηνά και ο Ηρακλής - Ποσειδώνας, Λητώ, Απόλλωνας, Άρτεμη Διόνυσος,  met, 57.12.6

13. Ο Αίαντας μεταφέρει τον νεκρό Αχιλλέα, The Walters Art Museum, 48.17

14. Ηνίοχος με άρμα, The State Hermitage museum

15. Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Διόνυσος,  Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.67/B232

16. Διονυσιακός θίασος, Αριάδνη, Ερμής, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.81 / B267

17. Γέννηση Αθηνάς - Ακάμαντας, Δημοφώντας, Αίθρα, Βρετανικό Μουσείο, 1836,0224.10 / B244

18. Αθηνά, Απόλλωνας, Άρτεμη, Αφροδίτη, Ερμής - Διόνυσος, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.100 / B203

19. Σκύθες ιππείς, Βοστόνη, mfa, 1979.614

20. Ηρακλής και Τρίτων,  met, 23.160.1

21. Μυθολογικές σκηνές, The Cleveland Museum of Art, 1971.46

22. Άρμα, Θησέας και Μινώταυρος, The Cleveland Museum of Art, 1975.1

23. Διόνυσος, Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, The Cleveland Museum of Art, 1970.16

24. Συμπόσιο, Antikensammlung der Staatlichen Museen, F 1890

25. Κρίση Πάριδος, Antikensammlung der Staatlichen Museen, F 1895

26. Μάζεμα ελιάς, Antikensammlung der Staatlichen Museen, F 1855

27. Πυγμαχία, Antikensammlung der Staatlichen Museen, F 1831

28. Σκηνές μάχης, Museo Archeologico Nazionale, 226543

29. Κρίση Πάριδος, Firenze, Museo Archeologico Nazionale, 226543

30. Αναχώρηση πολεμιστών, Μουσείο του Λούβρου, F 319

31. Ο Ηρακλής και ο ερυμάνθιος κάπρος, Διόνυσος, Μουσείο του Λούβρου, F 202

32. Ο Αχιλλέας και ο Αίαντας παίζουν πεσσούς, The Fitzwilliam Museum, GR.29.1864

1. Κύκλος του Ζ. του Αντιμένη, Ηρακλής και Κύκνος,  Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.3 / B202

2. Κύκλος του Ζ. του Αντιμένη, Ηρακλής και Τρίτων,  Βρετανικό Μουσείο, 1837,0609.46 / B223

3. Κύκλος του Ζ. του Αντιμένη, Διαμάχη Απόλλωνα-Ηρακλή για τον  δελφικό τρίποδα, Επιστροφή Ήφαιστου-Διόνυσος, The Walters Art Museum, 48.21

4. Κύκλος του Ζ. του Αντιμένη, Πηλέας, Αρπαγή Θέτιδας, Αχιλλέας - Χείρων, The Walters Art Museum, 48.18

Ομάδα των Οφθαλμωτών Σειρήνων
Θεωρείται από τους καλύτερους συνεχιστές της παράδοσης του Αντιμένη.

1. Ερμής, Βρετανικό Μουσείο 1843,1103.60 / Β 215

2. Ακάμαντας και Δημοφώντας ελευθερώνουν την Αίθρα, Οπλίτης, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.101 / Β 243

3. Ηρακλής-Αθηνά-Ερμής-Ιόλαος, Βρετανικό Μουσείο 1847,0806.27 / Β 237

4. Αθηνά-Ηρακλής-Απόλλωνας-Ερμής, Mount Holyoke College Art Museum MH 1932.6.B.SII

5. Ηρακλής-Τρίτων, Αναχώρηση πολεμιστή, Μουσείο του Λούβρου, F 52

Ομάδα του Τορόντο 305
Συνεχιστές της παράδοσης του Αντιμένη.

1. Ηρακλής-Αθηνά, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.96 / Β 198

2. Ο Ηρακλής και ο Ερυμάνθιος κάπρος, met, 06.1021.88

3. Ηρακλής-Αθηνά-Ερμής, met, 41.85

4. κοντά στην Ομάδα του Τορόντο 305, Ηρακλής-Κύκνος, Αθηνά, Άρης, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.3 / Β 202

5. κοντά στην Ομάδα του Τορόντο 305, Ηρακλής-Τρίτων,Νηρεύς, Βρετανικό Μουσείο, 1837,0609.46 / B223

Ζωγράφος του Bucci
Η τεχνική του πλησιάζει εκείνη του Ζωγράφου του Ανδοκίδη. Για να πλαισιώσει τις σκηνές του, μερικές φορές χρησιμοποιεί τους κίονες των Παναθηναϊκών αμφορέων.

1. Απόλλωνας, Λητώ, Άρτεμη, Ackland Art Museum, 88.15

2. Νεοπτόλεμος - θάνατος Πριάμου, Σκηνή μάχης, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 222

Ομάδα του Λέαγρου
Η τελευταία σημαντική και πολυάριθμη ομάδα μελανόμορφων αγγείων. Πήρε το όνομά της από το όνομα του καλού σε πέντε υδρίες της. Αποδίδονται περίπου 400 αγγεία. «Οι εικονιστικές συνθέσεις αποκτούν μια νέα ζωντάνια και είναι ποιο περίπλοκες» Δύσκολα συμπλέγματα αποδίδονται με νέα ζωντάνια, γιατί η χάραξη είναι καθαρή και τολμηρή, ενώ δε γίνεται μεγάλη επίδειξη ανατομικών λεπτομερειών. Παράλληλα, η χρήση πρόσθετων χρωμάτων είναι περιορισμένη. Οι καλλιτέχνες της ομάδας αυτής καταφέρνουν να συνδυάσουν τη μελανόμορφη τεχνική με στοιχεία της ερυθρόμορφης. Οι μετόπες είναι πάντα γεμάτες, χωρίς σπατάλη μορφών ή χώρου. Από τους καλλιτέχνες της σειράς ξεχωρίζουν ο Ζωγράφος του Αχελώου και ο Ζωγράφος του Κιούζι Chiousi)

1. Τέθριππο άρμα-Αθηνά, Νέα Υόρκη, met, 99.13.1

2. Περσέας (;) - Διόνυσος, Νέα Υόρκη, met 41.162.179

3. Ο Αχιλλέας και ο Αίαντας παίζουν πεσσούς, Νέα Υόρκη, met 56.171.29

4. Ιπποδρομία-Αθηνά, Νέα Υόρκη, met 07.286.80

5. Ο Ηρακλής δαμάζει τον ταύρο της Κρήτης, Βρετανικό Μουσείο, Β 474

6. Αθηνά-Εγκέλαδος-Ερμής, Κιθαριστής, Βρετανικό Μουσείο, 1926,0628.7

7. Ο Αχιλλέας σκοτώνει τον Τρωίλο, Πένταθλο, Βρετανικό Μουσείο, Β 326

8. Αγώνας παγκράτιου, Βρετανικό Μουσείο, Β 271

9. Αριάδνη-Διόνυσος, Βρετανικό Μουσείο, Β 206

10. Ο Νεοπτόλεμος θανατώνει τον Πρίαμο, Διόνυσος, Βρετανικό Μουσείο, Β 241

11. Επιστροφή της Περσεφόνης από τον Άδη, Βρετανικό Μουσείο, Β 261

12. Μήδεια-Ιάσονας-Πελίας, Βρετανικό Μουσείο, Β 328

13. Η διαμάχη Αίαντα και Οδυσσέα, Βρετανικό Μουσείο, Β 327

14. Αμαζόνες, Βρετανικό Μουσείο, Β 158

15. Ο Ηρακλής οδηγείται στον Όλυμπο, Βρετανικό Μουσείο, Β 199

16. Αρπαγή της Περσεφόνης, Ηρακλής και Γηρυόνης, Βρετανικό Μουσείο, Β 310

17. Ο Αινείας μεταφέρει τον πατέρα του Αγχίση, The J. Paul Getty Museum, 86.AE.82

18. Γιγαντομαχία, Αθλητές, The J. Paul Getty Museum, 96.AE.95

19. Ο Ηρακλής και ο Κέρβερος, The J. Paul Getty Museum, 86.AE.80

20. Διόνυσος και θίασος, The J. Paul Getty Museum, 86.AE.115

21. Ο Αχιλλέας και ο Αίαντας παίζουν πεσσούς, The J. Paul Getty Museum, 86.AE.81

22. Ο Ηρακλής και ο ερυμάνθιος κάπρος, The J. Paul Getty Museum, 86.AE.83

23. Σκηνές μάχης, Μουσείο του Λούβρου, F 262

24. Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Διόνυσος, Μουσείο του Λούβρου, F 308

25. Υδροφορία, Αναχώρηση πολεμιστή, Μουσείο του Λούβρου, F 302

26. Ο Ηρακλής και το κύπελλο του Ήλιου, Βοστόνη, mfa, 03.783

27. Ερμής, Ηρακλής κιθαρωδός, Αθηνά, Βερολίνο, Antikensammlung, F 1845

28. Αθηνά, Απόλλωνας, Διόνυσος, Cambridge, The Fitzwilliam Museum, GR.35.1864

29. Αχιλλέας, κακοποίηση Έκτορα, Cambridge, The Fitzwilliam Museum, GR.2.1955

30. Ο Αχιλλέας και ο Αίαντας παίζουν πεσσούς, Virginia Museum of Fine Arts, 60.10

31. Σκηνή μάχης, Allard Pierson Museum, APM03521

32. Η Μήδεια βράζει κριάρι, Harvard Art Museums/Fogg Museum, 1960.315

33. Αρματοδρομία, Harvard Art Museums/Fogg Museum, 1933.54

34. Αναχώρηση αρματηλάτη, Harvard Art Museums/Fogg Museum, 1960.317

35. Ευρώπη, Ερμής, Museum of Art, Rhode Island School of Design, 22.216

36. Αρματοδρομία, Tampa Museum of Art, 1986.35

37. Πηλέας και Θέτιδα, Διόνυσος, Princeton University Art Museum, y1981-12

38. Θησέας - Ελένης αρπαγή, Σκηνή μάχης, Παρίσι, Cabinet des Medailles, 256

39. Διόνυσος και Αριάδνη, Παρίσι, Cabinet des Medailles, 257

40. Φτερωτή Αθηνά, Παρίσι, Cabinet des Medailles, 260

41. Ο Ηρακλής παλεύει με τον Νηρέα, Παρίσι, Cabinet des Medailles, 255

42. Ηρακλής και Ανταίος, Γοργόνειο, Παρίσι, Cabinet des Medailles, 322

43. Ο Αχιλλέας και ο Αίαντας παίζουν πεσσούς, Ηρακλής - Αμαζονομαχία, Madrid, Museo Arqueologico Nacional, 10918

44. Αναχώρηση πολεμιστή, Los Angeles Country Museum of Art, M.82.77.9

45. Απόλλωνας και Άρτεμη, Museo Archeologico Nazionale di Firenze, 3857

Ζωγράφος του Αχελώου
Συγκαταλέγεται στην Ομάδα του Λέαγρου. Το όνομά του το οφείλει σε ένα από τα αγγεία του. Ζωγράφισε κυρίως μεγάλα αγγεία. Ξεχωρίζει για τις πρωτότυπες και ρωμαλέες μυθολογικές του σκηνές.

1. Ο Ηρακλής και ο Ερυμάνθιος κάπρος-Αθηνά, Cambridge, Harvard University Art Museums, 1960.314

2. Άνδρας και γυναίκα αγκαλιάζονται, Βρετανικό Μουσείο, 1865,1118.40

3. Ερμής-Ηρακλής-Ιόλαος, Βρετανικό Μουσείο, Β 167

4. Πομπή ανδρών, Νέα Υόρκη, met, 23.160.17

5. Μαινάδα-Σάτυροι, Σκηνή συμποσίου,, Νέα Υόρκη, met, 26.60.29

6. Σκηνή στη κρήνη-Κωμαστές, Νέα Υόρκη, met, 56.171.22

7. Πυγμάχοι, Νέα Υόρκη, met, 49.11.1

8. Ο Ηρακλής και η Κερυνίτις έλαφος, Firenze, Museo Archeologico Nazionale, FI3871

9. Ο Ηρακλής και ο Αχελώος - Αναχώρηση πολεμιστών, Berlin, Antikenmuseen, F 1851

Ζωγράφος του Κιούζι
Το πραγματικό του όνομα είναι άγνωστο. Ονομάστηκε έτσι από αγγείο στο μουσείο του Chiusi. Έχει ζωγραφίσει διάφορα είδη αγγείων με κυριότερα τους αμφορείς, τους κρατήρες και τις υδρίες. Ο Μπόρντμαν τον διακρίνει για την "κάπως πληκτική του ευγένεια".

1. Ο Ηρακλής παλεύει με τον Τρίτωνα, Βοστόνη, mfa, 62.1185

2. Σκηνή τρύγου και ληνός, Médailles et Antiques, Bibliothèque Nationale de France, 320

3. Ο Αχιλλέας και ο Αίαντας παίζουν πεσσούς, Βερολίνο, Antikensammlung der Staatlichen Museen, 1962.28

4. Διαμάχη Ηρακλή - Απόλλωνα για τον δελφικό τρίποδα, Wisconsin-Madison, Chasen Museum of Art, 1983.6

5. Ο Ηρακλής παλεύει με τον Τρίτωνα, The J. Paul Getty Museum, 96.AE.59

6. Διόνυσος, Ερμής, Σάτυροι, Μαινάδες, Museo Archeologico Nazionale di Paestum, 133153

7. Ο Αχιλλέας και ο Αίαντας παίζουν πεσσούς, Ερμής, Museo "Claudio Faina" e Museo civico, 2678

8. Διόνυσος - Σάτυροι - Μαινάδες, Museo "Claudio Faina" e Museo civico, 2682

9. Διόνυσος - Ερμής, Museo "Claudio Faina" e Museo civico, 2679

10. Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Museo "Claudio Faina" e Museo civico, 2681

11. Ο Ηρακλής και ο Τρίτων, Museo "Claudio Faina" e Museo civico, 2686

12. Ομάδα μουσικών, Museo "Claudio Faina" e Museo civico, 2689

Κατηγορία του Cabinet des Medailles 218 (C.M.)
Οφείλει την ονομασία της σε αγγείο του Μουσείου του Λούβρου. Ασχολήθηκε με μια παραλλαγή του Νικοσθένειου αμφορέα, στις οποίες το περίγραμμα δεν είναι τόσο γωνιώδες, αποκτώντας πιο "ελληνικό" χαρακτήρα. Δύο τέτοιους αμφορείς κατασκεύασε ο Παμφαίος και τους ζωγράφισε ο Όλτος με την ερυθρόμορφη τεχνική. Όλα τα αγγεία βρέθηκαν στην Καίρη της Ετρουρίας, αποδεικνύοντας ότι η παραγωγή τους προοριζόταν για εξαγωγή.

1. Ηρακλής-Γηρυόνης-Αθηνά, Μουσείο του Λούβρου, F 115

2. Ηρακλής-Αμαζόνες, Διόνυσος-Σάτυροι, Νέα Υόρκη, met, 56.171.24

Κατηγορία του Υποβιβάζοντος
Οφείλει την ονομασία της σ' ένα αγγείο όπου εικονίζεται πολεμιστής έτοιμος να ιππεύσει και έδρασε στη δεκαετία του 510. Στην κατηγορία περιλαμβάνονται αμφορείς ενιαίου περιγράμματος. Χαρακτηριστικό στοιχείο είναι ένας γραμμικός μαίανδρος πάνω από τις μετόπες. Κυριαρχούν οι σκηνές της καθημερινής ζωής, με ασυνήθιστα θέματα, όπως ψαράδες ή άντρες που κουβαλούν αγγεία.

1. Ψαράδες, Βερολίνο, Antikensammlung der Staatlichen Museen, 4860

2. Μεταφορείς, Richmond, Museum of Fine Arts, 62.1.5

Ομάδα της Τριπλής Γραμμής
Η ομάδα οφείλει την ονομασία της από την τριπλή διακοσμητική γραμμή ανάμεσα στις διακοσμητικές ζώνες. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της ομάδας είναι τα μικρά ανθέμια με μικρά φύλλα στο λαιμό των αγγείων. Αρκετά συχνά οι ζωγράφοι της ομάδας προσθέτουν επιγραφές των μορφών. Της αποδίδονται μερικοί αμφορείς με λαιμό μικρότεροι σε μέγεθος από το σύνηθες.

1. Αχιλλέας(;) - Πενθεσίλεια, Βερολίνο, Antikensammlung der Staatlichen Museen, F1847

2. Ερμής-Αθηνά-Δίας-Ήρα-Άρης, Αναχώρηση πολεμιστών, Παρίσι, Cabinet des Medailles, 229

3. Αθηνά-Ερμής-Ποσειδώνας, Γυναίκες, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F224

Ομάδα της Μήδειας
Η ομάδα οφείλει την ονομασία της στον Μπίζλι, από αγγείο του Βρετανικού Μουσείου όπου εικονίζεται η Μήδεια να θυσιάζει κριάρι. Ασχολήθηκαν κυρίως με μικρούς αμφορείς και αντλούν τα θέματά τους από τη μυθολογία<

1. Η Μήδεια αναγεννά το κριάρι, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1837,0609.62/B221 (επώνυμο αγγείο)

2. Ο Αχιλλέας κι ο Αίαντας παίζουν πεσσούς, The J. Paul Getty Museum, 71.AE.441 (κοντά στην Ομάδα της Μήδειας)

3. Απόλλωνας κιθαρωδός, Άρτεμη/Αμφιτρίτη, Ποσειδώνας, Αφροδίτη/Λητώ, Ερμής, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1842,0407.2/B262

4. Ο Ηρακλής μάχεται με τον Κένταυρο Νέσσο, The J. Paul Getty Museum, 88.AE.24

5. Τριπτόλεμος, Περσεφόνη, Δήμητρα, Απόλλωνας, Βουδαπέστη, Μουσείο Καλών Τεχνών, 50.732

6. Σύγκρουση Αχιλλέα-Μέμνονα, Dallas, Museum of Fine Arts, 1965.29.M

Ομάδα του Περιζώματος
Η ομάδα οφείλει την ονομασία της στο λευκό περίζωμα που φορούν οι αθλητές, οι πολεμιστές που χορεύουν και οι συμποσιαστές. Κάποια νέα σχήματα που εμφανίζεται γύρω στο 520 είναι ο στάμνος, ο μόνωτος κάνθαρος που προορίζεται για την αγορά της Δύσης και, τέλος, ένας μεταγενέστερος στάμνος διαφορετικού σχήματος με υψηλό λαιμό.

1. Αθλητές, Cabinet des Medailles, 354

2. Συμπόσιο, Κωμός, Los Angeles, County Museum, 50.8.2

3. Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Μαινάδες, Βρετανικό Μουσείο, 1836,0224.96 / B277

4. Αθλητές, Σάτυροι και Μαινάδες, Cabinet des Medailles, 252

Ζωγράφος του Ευφίλητου
Ο Μπίζλι τον ονόμασε Ευφίλητο από την επιγραφή «καλός» σε έναν παναθηναϊκό αμφορέα. Ζωγράφισε αρκετά είδη αγγείων, είναι όμως γνωστός για τους Παναθηναϊκούς αμφορείς, στους οποίος φαίνεται η λεπτότητα της δουλειάς του και η επιμονή στη λεπτομέρεια. Ακολουθώντας τις σημαντικές αλλαγές της εποχής, απέδωσε με μεγαλύτερη αληθοφάνεια τις ανατομικές λεπτομέρειες. Η δουλειά του της δεκαετίας του 520 είναι πολύ κατώτερη.

1. Δρομείς, Βοστόνη, mfa, 99.520

2. Πένταθλο, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1842,0314.1 / B134

3. Δρομείς, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1836,0224.177 / B137

4. Δρομείς, Νέα Υόρκη, met, 14.130.12

5. Διόνυσος, Αναχώρηση πολεμιστή, Βοστόνη, mfa, 86.155 / B137

6. Αποθέωση του Ηρακλή, Ο Ηρακλής και ο Τρίτων, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.70 / B201

7. Διόνυσος, Tampa Museum of Art, 1986.27

8. Αποθέωση του Ηρακλή, Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Παρίσι, Cabinet des Medailles, 254

9. Ο Αχιλλέας και ο Αίαντας παίζουν πεσσούς, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F290

Ζωγράφος της Μαδρίτης
Αν και είναι γνώστης των ανατομικών επιτεύξεων των συγχρόνων του ζωγράφων της ερυθρόμορφης, ο ίδιος παρέμεινε αρκετά συντηρητικός και όχι πολύ πειστικός. Σε μερικά αγγεία του χρησιμοποιεί την δευτερεύουσα ζώνη με τα ζώα.

1. Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Νέοι με άλογα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1867,0508.958 / B159

2. Διαμάχη Ηρακλή Απόλλωνα για τον δελφικό τρίποδα, Μαδρίτη, Museo Arqueologico Nacional, 10913

3. Διαμάχη Ηρακλή Απόλλωνα για τον δελφικό τρίποδα, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 293

4. Συμπόσιο Ηρακλή, The Art Museum, Princeton University, 170

5. Ο Αχιλλέας και ο Αίαντας παίζουν πεσσούς, Berlin, Antikensammlung, F1870

Ζωγράφος του Πριάμου
Αξιόλογος και παραγωγικός ζωγράφος. Πήρε το όνομά του από τον Πρίαμο, τον  βασιλιά της Τροίας, που τον ζωγράφισε σε μια υδρία του. Η δουλειά του είναι ευφάνταστη πρωτοτυπώντας στη λεπτομέρεια και τη σύνθεση. Το στιλ του σχετίζεται με αυτό του Ψίακα και του Ζωγράφου του Ανδοκίδη, του οποίου υπήρξε μαθητής. Η δράση του τοποθετείται ανάμεσα στο 520-515 ως το 505 π.Χ. Προτιμά να ζωγραφίζει βρύσες και παραστάσεις αρμάτων με την Αθηνά και τον Ηρακλή.

1. Κρήνη, Διόνυσος-Ερμής, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.17 / Β 332

2. Ο Ηρακλής οδηγείται στον Όλυμπο, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.37 / Β 200

3. Κρήνη, Βοστόνη, mfa 61.195

4. Απόλλωνας κιθαρωδός-Ερμής, Διόνυσος, Αναχώρηση πολεμιστών, Βρετανικό Μουσείο, 1867,0508.952 / B255

5. Αχιλλέας,-κακοποίηση σορού Έκτορα, Αμαζόνες, Βρετανικό Μουσείο, 1899,0721.3

6. Απόλλωνας κιθαρωδός, Αριάδνη, Διόνυσος, Ερμής, Βρετανικό Μουσείο, 1843,1103.48 / B259

7. Απόλλωνας κιθαρωδός, Διόνυσος, Ερμής, Μούσες, Βρετανικό Μουσείο, 1836,0224.6 / B347

8. Ερμής, Εστία, Αθηνά, Ηρακλής, Απόλλωνας, Άρτεμη, Διόνυσος, Αριάδνη, Έριδα, Βρετανικό Μουσείο, 1836,0224.84 / B345

9. Ηρακλής και Τρίτων, Αναχώρηση πολεμιστή, Μουσείο του Λούβρου, F 286

10. Απόλλωνας, Άρτεμη, Ερμής, Λητώ, Ίριδα, Μουσείο του Λούβρου, F 297

11. Ηρακλής-Κέρβερος, Αθηνά, Περσεφόνη, Ρώμη, Museo nazionale etrusco di Villa Giulia, 131423

12. Διόνυσος, Λουόμενες,co dlla Giulia, 106463

13. Πρίαμος, λύτρα Έκτορος, Μαδρίτη, Museo Arqueologico Nacional, 10920

14. Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Μαδρίτη, Museo Arqueologico Nacional, 1999/99/53

15. Διόνυσος, Ηρακλής-Αθηνά, The Art Museum, Princeton University, 346

16. Διόνυσος-Αριάδνη-Ερμής-Αθηνά, Αναχώρηση άρματος, The Art Museum, Princeton University, 167

Ζωγράφος του Ράικροφτ (Rycroft)
Επηρεασμένος από τον ερυθρόμορφο περιγράφει με εγχάραξη αρκετές από τις μορφές του. Αγαπημένο του θέμα οι διονυσιακές σκηνές. Τα έργα του σε αμφορείς τύπου Α είναι επιβλητικά και με έντονη παρουσία. Ο Μπίζλι διακρίνει σχέσεις με τον Ζωγράφου του Πριάμου αλλά και με τον Ψίακα. Κάποια από τα έργα του συγκρίνονται ακόμη και με εκείνα των Σκαπανέων. Διακρίνεται, επίσης, για την απόδοση των ανατομικών λεπτομερειών.

1. Πομπή με άρμα-τέθριππο άρμα, Νέα Υόρκη, met, 06.1021.67

2. Αποθέωση του Ηρακλή, Διαμάχη Ηρακλή Απόλλωνα για τον δελφικό τρίποδα, Βοστόνη, mfa, 98.919

3. Διόνυσος-Σάτυροι, Σκηνή μάχης, Βοστόνη, mfa, 80.612

4. Διόνυσος-Μαινάδες, Απόλλωνας-Άρτεμη-Λητώ, Βουδαπέση, mfa, 50.612

5. Διόνυσος-Απόλλωνας-Ερμής, Διαμάχη Ηρακλή Απόλλωνα για τον δελφικό τρίποδα, Βρετανικό Μουσεί ο, 1843,1103.89 / B195

6. Ο Ηρακλής και ο ερυμάνθιος κάπρος, Διόνυσος-Μαινάδες, Μαδρίτη, Museo Arqueologico Nacional, 10914 / L72

7. Διόνυσος-Μαινάδες, Σκηνή μάχης, Παρίσι, Cabinet des Medailles, 208

8. Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Αναχώρηση πολεμιστή, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 215

9. Ο Αχιλλέας και ο Αίαντας παίζουν πεσσούς, Αθλητές, Τολέδο, Museum of Art, 1963.26

10. Λύτρα Έκτορος, Αναχώρηση πολεμιστή, Τολέδο, Museum of Art, 1972.54

Ζωγράφος της Αυγής (Daybreak)
Οφείλει την ονομασία του σε λήκυθο που δείχνει τον Ηρακλή σε κύπελλο του Ήλιου. Σύμφωνα με τον Μπόρντμαν έχει σωστή αίσθηση της λεπτομέρειας και του χρώματος. Ασχολήθηκε με ληκύθους, οινοχόες, όλπες, ζωγραφίζοντας μυθολογικά, κυρίως, θέματα.

1. Ήλιος, Βοστόνη, mfa, 03.783 (επώνυμο αγγείο)

2. Είδωλο Αχιλλέα, Σκηνή μάχης, Βρετανικό Μουσείο, 1848,0619.2 / B240

Του αποδίδεται επίσης:

1. Διόνυσος και Αριάδνη, Cabinet des Medailles, 257

Ζωγράφος της Γέλας
Οφείλει την ονομασία του στον μεγάλο αριθμό αγγείων που βρέθηκαν στη Γέλα της Σικελίας. Αρχίζει τη σταδιοδρομία του αυτήν την εποχή και συνεχίζει στον ερυθρόμορφο. Προσεγγίζει με πρωτοτυπία τον μύθο και τις σκηνές της καθημερινής ζωής, παρά τις απροσεξίες του στην τεχνοτροπία. Ιδιαίτερη αγάπη φαίνεται να έχει στα λουλούδια με τα οποία διακοσμεί τους ώμους των ληκύθων. Σε πολλά αγγεία του χρησιμοποίησε το λευκό βάθος.

1. Ήλιος, Βοστόνη, mfa, 93.99

2. Τρεις άνδρες, Βοστόνη, mfa, 99.526

3. Πομπή ανδρών, Νέα Υόρκη, met, 06.1021.79

4. Χορός ορνίθων, Βρετανικό Μουσείο, Β 509

5. Απόδραση του Οδυσσέα, Copenhagen, National Museum, 13788

6. Ηρακλής και Φόλος, Βοστόνη, mfa, 93.100

7. Αθλητές, Δήλος, Αρχαιολογικό Μουσείο, B6.133

8. Διαμάχη Ηρακλή Απόλλωνα για τον δελφικό τρίποδα, Βρετανικό Μουσείο, 1863,0330.5 / B528

9. Αρματοδρομία, Βρετανικό Μουσείο, 1836,0224.179 / B582

10. Διόνυσος-Σάτυρος-Μαινάδα, Βρετανικό Μουσείο, 1863,0728.8

11. Διόνυσος-Σάτυρος-Μαινάδα, Βρετανικό Μουσείο, 1863,0728.224

12. Ο Αχιλλέας μπροστά από τον τύμβο του Πάτροκλου, Βρετανικό Μουσείο, 1863,0728.248 / B543

13. Θυσία στην Αθηνά, Βρετανικό Μουσείο, 1905,0711.1

14. Ηρακλής και Αθηνά, Βρετανικό Μουσείο, 1842,0728.925 / B498

15. Κένταυρος Φόλος και Κένταυρος, The J. Paul Getty Museum, 80.AE.19

16. Διαμάχη Ηρακλή Απόλλωνα για τον δελφικό τρίποδα, Cabinet des Medailles, 284

17. Αθλητές, Μουσείο του Λούβρου, F 162

18. Αμαζόνες, Μουσείο του Λούβρου, F 322

19. Σάτυρος και Μαινάδα, Μουσείο του Λούβρου, F 327

Ζωγράφος των Κάκτων
Πήρε το όνομά του από τα αγκαθωτά "αχλάδια" πάνω στους βλαστούς των ανθεμίων του. Ήταν ιδιαίτερα ικανός στην απόδοση των λεπτομερειών.

1. Ο Ηρακλής και ο ταύρος της Κρήτης, Βοστόνη, mfa, 93.102

Ζωγράφος-Ομάδα της Φανυλλίδος
Ονομάστηκε έτσι από το όνομα του αναθέτη μια λήκυθου στη Δήλο. Ήταν μέλος μιας μεγαλύτερης ομάδας αγγειογράφων, ιδιαιτέρως ληκύθων, κυρίως των παλαιών με το κωνικό σχήμα. Κάποια αγγεία τους φέρουν γραμμική διακόσμηση στο λαιμό, ενώ τα ανθέμια και οι λωτοί έχουν καταντήσει απλές ακτίνες ή φύλλα στον ώμο. Το θεματολόγιό τους είναι μαζικής παραγωγή με καθιερωμένες παραστάσεις, όπως ο αποχαιρετισμός πολεμιστή ή ο Διόνυσος ανάμεσα σε μάτια. Η τεχνοτροπία ποικίλλει, χωρίς να ξεπερνά το μέτριο.

Ζωγράφος της Φανυλλίδος

1. Ηρακλής και Κύκνος, Βρετανικό Μουσείο, 1864,1007.265 / B529

2. Αναχώρηση πολεμιστή, Cabinet des Medailles, 288

3. Σάτυρος, Βρετανικό Μουσείο, 1864,1007.261 / B559

Ομάδα της Φανυλλίδος

1. Αναχώρηση πολεμιστή, Museo "Claudio Faina" e Museo civico, 2753

2. Αναχώρηση πολεμιστή, Museo "Claudio Faina" e Museo civico, 2755

Ζωγράφος του Ταλείδη
Θεωρείται ελάσσων καλλιτέχνης. Του χρωστάμε τον αμφορέα με τη ζύγιση εμπορευμάτων.

1. Ζύγιση εμπορευμάτων - Θησέας και Μινώταυρος

Ζωγράφος του Εδιμβούργου
Γύρω στο 500 π.Χ. Του αποδίδεται η τεχνική της διακόσμησης μεγαλύτερων κυλινδρικών λυκήθων με μελανές μορφές σε λευκό έδαφος αντί του παραδοσιακού κόκκινου χρώματος του πηλού. Επίσης περιόρισε τον αριθμό των ανθεμίων από επτά σε πέντε. Ακόμη χρησιμοποίησε μελανό χρώμα στην απόδοση του γυναικείου δέρματος, αντί του συμβατικού λευκού από τη μελανόμορφη τεχνική. Η τεχνοτροπία του είναι «καθαρή απλή και λιτή, η έκφραση των προσώπων του μάλλον κενή, με μεγάλα στρογγυλά μάτια» παρατηρεί ο Boardman.

1. Θησέας-Μινώταυρος, Αριάδνη, Αμαζόνα, Νέα Υόρκη, met museum, 21.88.92

2. Αθλητές, Νέα Υόρκη, met museum, 56.49.1

3. Τέθριππο άρμα, Νέα Υόρκη met museum, 22.139.3

4. Ο Απόλλων ζεύει το άρμα του Άδμητου, Yale University Art Gallery, 1913.111

5. Ο Ηρακλής και ο Κέρβερος, Επιστροφή οπλίτη, Los Angeles County Museum of Art, 50.8.19

6. Κοντά στον ζωγράφο του Εδιμβούργου, Ο Ηρακλής και ο Κύκνος, Toledo Museum of Art, 161, 219

7. Ο γάμος του Πηλέα με τη Θέτιδα, Tampa Museum of Art, 217

Ζωγράφος του Θησέα
Ανήκει σε μια ομάδα αγγειογράφων που προτιμά κυρίως λήκυθους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δε ζωγραφίζει και άλλα αγγεία. Χρησιμοποιεί πολλές φορές λευκό έδαφος. Ο Beazley επισημαίνει: «Παρατηρεί σωστά τα ζώα, έχει μεγάλη φαντασία στα τέρατα, κι ήταν ένας από τους πρώτους καλλιτέχνες του μελανόμορφου που πρόσεξε τη νέα μόδα για τον  μυθολογικό κύκλο του Θησέα, από τον οποίο πήρε το όνομά του.»

1. Ηρακλής-Αθηνά-Ερμής, Boston, mfa, 21.277

2. Αμαζόνα αντιμετωπίζει τέρας, Boston, mfa, 99.523

3. Διονυσιακή πομπή, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, Β 513

4. Αγώνες παγκράτιου-πάλης, Νέα Υόρκη, met, 06.1021.49

5. Εργαστήριο κεραμικής, Harvard University Art Museums 1960.321 και 1958.19

6. Ο Οδυσσέας τυφλώνει τον Πολύφημο, Παρίσι, Λούβρο, 06.1021.49

7. Ο Περσέας κυνηγάει τις Γοργόνες, J.P. Getty Museum 86.AE.146

8. Διόνυσος, Ερμής, Ηρακλής, Σάτυρος, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1864,1007.1686

Ζωγράφος της Αθηνάς
Πήρε το όνομά του από την προτίμησή του στις απεικονίσεις της Αθηνάς. Χρησιμοποιεί την τεχνική του λευκού βάθους που τη διδάχθηκε από τον  ζωγράφο του Εδιμβούργου. Πρόσθεσε έλικες με λεπτά κλειστά μπουμπούκια στα πέντε ανθέμια του ώμου, έβαψε μαύρους μερικούς λαιμούς, πρόσθεσε περίγραμμα στα όρθια ραβδιά του ώμου, κατάργησε τη γραμμή του εδάφους. Διακρίνεται για μια λιτή ζωντάνια, ενώ οι μορφές του τείνουν προς την απλοϊκότητα.

1. Ο Ηρακλής οδηγεί τη Σφίγγα, Boston, mfa, 98.924

2. Οπλίτης χορεύει τον πυρρίχιο, Νέα Υόρκη, met, 06.1021.75

3. Έφιππος πολεμιστής-Οπλίτης, Νέα Υόρκη, met, 06.1021.71

4. ΣάτυροςΝέα Υόρκη, met, 39.94.2

5. Νέος με άλογο, Νέα Υόρκη, 06.1021.76

6. Οπλίτης χορεύει τον πυρρίχιο, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1864,1007.237

7. Αθηνά-Αχιλλέας(;)-Αίαντας(;), Λονδίνο Βρετανικό Μουσείο, Β 541

8. Αθλητές, Λονδίνο Βρετανικό Μουσείο, 1772,0320.394/Β 576

Κατηγορία της Αθήνας 581
Πρόκειται για μια ομάδα καλλιτεχνών που ζωγράφισαν κυρίως ληκύθους στους ώμους των οποίων υπάρχουν ανθέμια, μπουμπούκια και ακτίνες. Το βάθος γεμίζει με φυλλωτά κλαδιά. Οι μορφές είναι απρόσεκτα σχεδιασμένες και επιπόλαιες.

1. Οπλίτες, Νέα Υόρκη, met, 41.162.256

2. Άρμα, Νέα Υόρκη, met, 41.162.167

3. Διόνυσος, Νέα Υόρκη, met, 41.162.248

4. Διαμάχη Ηρακλή-Απόλλωνα για τον δελφικό τρίποδα, Νέα Υόρκη, met, 46.129.1

Ζωγράφος του Μαραθώνα
Πήρε το όνομά του από τις πολλές ληκύθους που βρέθηκαν στον τύμβο των Μαραθωνομάχων. Εισάγει τις ζώνες με αφηρημένα σχέδια στο λαιμό και στο κατώτερο τμήμα πολλών αγγείων και ποικίλλει τους χώρους που σκεπάζονται με λευκό.

1. Διόνυσος-Μαινάδες, Νέα Υόρκη, met, 75.2.21

2. Διόνυσος-Μαινάδες, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1865,0720.27 / B560

Ζωγράφος της Σαπφώς
Πήρε το όνομά του από το επώνυμο αγγείο που απεικονίζει τη Σαπφώ. Παρά τη βιαστική χάραξη οι μορφές του έχουν ζωντάνια. Γεμίζει το βάθος με πολλές επιγραφές χωρίς νόημα. Προτιμά νεκρικές σκηνές που μας δίνουν αρκετές πληροφορίες για τα έθιμα της εποχής του. Πολλά από τα αγγεία του είναι ζωγραφισμένα με την τεχνική Six.

1. Θυσία του Ηρακλή, Νέα Υόρκη, met, 41.162.29

2. Τοποθέτηση νεκρού στο φέρετρο, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1928,0716.1

3. Πρόθεση νεκρού, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, MNB 905

4. Σάτυρος, Νέα Υόρκη, met, 23.160.87

5. Αθηνά, Νέα Υόρκη, met, 41.162.35

6. Αθηνά, Νέα Υόρκη, met, 06.1021.70

7. Ετοιμασία αρμάτων, Νέα Υόρκη, met, 41.162.138

Ζωγράφος του Διόσφου
Κατώτερος από τον  Ζωγράφο της Σαπφώς και με φτωχότερο θεματολόγιο. Πολλά από τα αγγεία του είναι ζωγραφισμένα με την τεχνική Six. Ασχολήθηκε με ληκύθους, μικρούς αμφορείς με λαιμό, μερικά όμως από τα καλύτερα έργα του είναι πάνω σε αλάβαστρα.

1. Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Ήρα-Ίρις-Αθηνά, Νέα Υόρκη, met, X.21.15

2. Ηώς-Μέμνων-Αχιλλέας, Ύπνος-Θάνατος-Σαρπηδόνας, Νέα Υόρκη, met, 56.171.25

3. Ερμής-Αθηνά, Νέα Υόρκη, met, 41.162.178

4. Διόνυσος-Μαινάδα, Νέα Υόρκη, met, 41.162.175

5. Ο Περσέας και η Μέδουσα, Νέα Υόρκη, met, 06.1070

6. Σάτυρος-Νύφη, Βοστόνη, mfa, 98.885

7. Αμαζόνες-Επεξεργασία μαλλιού, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, L 10 (MNC 624)

8. Θησέας και Μινώταυρος, Νέα Υόρκη, met, 64.300

9. Ηώς- Μέμνων, Νέα Υόρκη, met, 24.97.29

10. Ηρακλής και Στυμφαλίδες όρνιθες, Βοστόνη, mfa, 1989.317

11. Οι Κένταυροι καταχώνουν τον Καινέα, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, CA 2494

12. Ηρακλής και Κύκνος, Αμαζονομαχία, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 385

13. Ηρακλής και Λερναία Ύδρα, Αθηνά, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, F 386

14. Χείρων - Αχιλλέας - Πηλέας, Ερμής - Μαία, Βαρσοβία, Εθνικό Μουσείο, 607800

Ζωγράφος του Αίμονα
Οφείλει την ονομασία του στον Haspels ABL που τον ονόμασε Ζωγράφο του Αίμονα από τέσσερα αγγεία στα οποία εικονίζει τη Σφίγγα να καταβροχθίζει τα θύματά της. Το τελευταίο θύμα της Σφίγγας ήταν ο Αίμονας, ο γιος του Κρέοντα. Ήταν δραστήριος ζωγράφος και ασχολήθηκε κυρίως με λεπτές ληκύθους, ιδιαίτερα με τις ληκύθους-καμινάδες, αυτές που τα κυλικόσχημα χείλη τους ανοίγουν προς τα έξω και ψηλώνουν αποκτώντας κοίλες πλευρές. Οι μορφές του είναι λεπτές και εντάσσονται σε τοπίο με κλαδιά· πολλλές φορές φαίνεται να χειρονομούν χωρίς λόγο.

1. Ο Αχιλλέας κι ο Αίαντας παίζουν πεσσούς, (κοντά) Βρετανικό Μουσείο, 1867,0508.961/B466

2. Ο Ηρακλής και ο ταύρος της Κρήτης, Βρετανικό Μουσείο, 1842,0728.980/B636

3. Νίκη και ταύρος, Βρετανικό Μουσείο, 1864,1007.283/B350

4. Σάτυροι μεταγγίζουν κρασί, Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο, 91.1.457

Ζωγράφος της Μέγαιρας (Beldam)
Στο επώνυμο αγγείο του οι Σάτυροι βασανίζουν μια ανώνυμη γριά. Ειδικευόταν σε ληκύθους με αφηρημένα σχέδια, με λευκό βάθος και φυτικά ή διάγραμμα μοτίβα και ληκύθους με ανθέμια. Θεωρείται αρκετά καλός στο σχέδιο. Του άρεσαν, προφανώς, τα σαδιστικά θέματα, αφού γνωρίζουμε άλλο ένα αγγείο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας στο οποίο δεμένοι κρατούμενοι πετιούνται στη θάλασσα.

1. Αμαζόνες, The Walters Art Museum, 48.249

2. Ηρακλής και Φόλος, The Walters Art Museum, 48.229

3. Αλάβαστρο, Νέα Υόρκη, met, 1985.201.1

4. Οπλίτες, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1842,0728.979 / B 658

5. Πομπή ιππέων, Harvard Art Museums, 1960.334

6. Αριάδνη, Θησέας, Μινώταυρος, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 1061

7. Αττική λήκυθος, Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου

Ζωγράφος της Κόκκινης Γραμμής
Πήρε το όνομά του από τις κόκκινες γραμμές τις οποίες βάζει κάτω από τη διακοσμητική ζώνη. Συνήθως ζωγράφιζε μικρά αγγεία, έχει ζωγραφίσει όμως και μεγαλύτερα.

1. Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Αθηνά, Fitzwillam Museum, GR.7.1937

2. Διόνυσος, Νέα Υόρκη, met, 98.8.12

3. Απόλλωνας-Διόνυσος, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1867,0508.986/B282

4. Γυναίκα-ταύροι, Βοστόνη, mfa, 76.53

Κατηγορία του Βατικανού G47
Στην κατηγορία αυτή βρίσκουμε αρκετά αγγεία με σκηνές της καθημερινής ζωής.

1. Κρεοπώλης, Βοστόνη, mfa, 99.527

2. Σκηνή μάχηςΛονδίνο Βρετανικό Μουσείο, 1894,1101.681

Κατηγορία του Άλτενμπουργκ
Όπως και στην προηγούμενη κατηγορία βρίσκουμε αρκετά αγγεία με σκηνές της καθημερινής ζωής.

1. Ο Ηρακλής και ο Κένταυρος Φόλος, Νέα Υόρκη, met, 56.171.32

Αργίτικα αγγεία

1. Η τύφλωση του Πολύφημου, Αρχαιολογικό Μουσείο Άργους, C149

2. Πήλινη αναθηματική ασπίδα με παράσταση Αμαζονομαχίας, Αρχαιολογικό Μουσείο Ναυπλίου

Λακωνική Ι

1. Λάκαινα, Νέα Υόρκη, met, 1986.11.7

2. Λάκαινα, Τάραντας, Museo Archeologico Nazionale di Taranto, 1600216546

3. Λάκαινα, Ρώμη, Musei Capitolini, Palazzo de' Conservatori 327

Λακωνική ΙΙ

1. Κύλικα με γοργόνειο, Ρώμη, Villa Giulia, 1200951474

2. Κύλικα με στροβιλισμό ψαριών, Τάραντας, Museo Archeologico Nazionale di Taranto, Τ. 285

Ζωγράφος της Ναυκράτειας
Διακρίνεται για τα ζώα του και για τα μετάλλια με τις μεγάλες μορφές. Εργάστηκε γύρω στο 575-550 π.Χ.

1. Δίας και αετός, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 668

2. Δίας και αετός, Τάραντας, Museo Archeologico Nazionale di Taranto, IG 4988

3. Σφίγγα, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 664

4. Σκηνή συμποσίου, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 667

5. Ζώα, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 661

6. Βορέας, Βοστόνη, mfa 64.1459

Ζωγράφος των Βορεαδών
Ονομάστηκε έτσι από παράσταση με τους Βορεάδες που καταδιώκουν τις Άρπυιες. Παλαιότερα του είχε δοθεί η ονομασία Ζωγράφος του Ηφαίστου. Ήταν η ηγετική μορφή εργαστηρίου κεραμεικής στη Σπάρτη και εκτός από αγγειογράφος ήταν και κεραμέας. Εργάστηκε γύρω στο 575-550 π.Χ.

1. Οι Βορεάδες καταδιώκουν τις Άρπυιες, (επώνυμο αγγείο) Ρώμη, Museo Villa Giullia

2. Ανδρικό γοργόνειο, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1888,0601.523/B5

3. Ο Βελλερεφόντης σκοτώνει την Χίμαιρα, Malibu, The J. Paul Getty Museum 85.AE.121

4. Αποθέωση του Ηρακλή, Νέα Υόρκη, met 50.11.7

5. Επιστροφή του Ήφαιστου στον Όλυμπο, Ρόδος, Αρχαιολογικό Μουσείο 10711

6. Ψάρια, Ναύπλιο, Αρχαιολογικό Μουσείο 202327

7. Γοργόνειο, Ζώα, (Κατά την τεχνοτροπία) Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1849,0518.14/B58

Ζωγράφος του Αρκεσίλα
Ονομάστηκε έτσι από παράσταση με τον βασιλιά Αρκεσίλαο Β' της Κυρήνης που φυλάσσεται σήμερα στο Cabinet des Medailles στο Παρίσι. Εργάστηκε γύρω στο 560-530 π.Χ.

1. Ζύγισμα βαμβακιού ή σίλφιου, (επώνυμο αγγείο) Παρίσι, Cabinet des Medailles 189

2. Άτλαντας-Προμηθέας, Βατικανό, Museo Gregoriano Etrusco Vaticano 16592

3. Ο Ηρακλής και ο ταύρος της Κρήτης, (κοντά στην τεχνοτροπία) Νέα Υόρκη, met 59.15

Ζωγράφος του Κυνηγιού (Hunt)
Ονομάστηκε έτσι από παράσταση με το κυνήγι του καλυδώνιου κάπρου. Ήταν παράλληλα και κεραμέας. Εργάστηκε γύρω στο 565-530 π.Χ.

1. Κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου, (επώνυμο αγγείο) Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 670

2. Μονομαχία, Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου 15373

3. Λιοντάρι, Malibu, The J. Paul Getty Museum 86.AE.51

4. Πουλί, Malibu, The J. Paul Getty Museum 87.AE.31

5. Μεταφορά πεσόντων στη μάχη, Βερολίνο, Antikenmuseen VI 3404

Ζωγράφος του Ιππέα
Δευτερεύων καλλιτέχνης σύμφωνα με τον Μπόρντμαν ξεχωρίζει όμως από πολλούς σύγχρονούς του. Εργάστηκε γύρω στο 565-530 π.Χ.

1. Η τύφλωση του Πολύφημου, Παρίσι, Cabinet des Medailles 190

2. Ιππέας, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1842,0407.7/B1

3. Ο Κάδμος σκοτώνει τον δράκο της πηγής του Άρη, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 669

4. Ηρακλής και Φόλος, Αχιλέας και Τρωίλος, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 662

5. Αχιλέας και Τρωίλος, Ρώμη, Villa Giullia, Κωδ. εθν. καταλόγου, 1200951479

Ζωγράφος του Τυφώνα
Δευτερεύων καλλιτέχνης γνωστός για την κύλικα με τον Τυφώνα, απ' όπου πήρε και το όνομά του. Εργάστηκε γύρω στο 560-550 π.Χ.

1. Τυφώνας, Cerveteri 67658

2. Πότνια θηρών, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου A 468

Βοιωτικά αγγεία Ι

1. Πήλινα ειδώλια, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο

Βοιωτικά αγγεία ΙΙ

1. Μέδουσα-Περσέας, Κωμαστές, Βερολίνο, Antikenmuseen F 1727

2. Ο Θησέας σκοτώνει τον Μινώταυρο, Ίκαρος, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου MNC 675

3. Ζωγράφος του Γαμήδη, Ο βοσκός και το κοπάδι του, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου MNB 501

4. Θυσία στην Αθηνά, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1879,1004.1/B80

5. Γοργόνειο, Βοστόνη, mfa 66.269

6. Μελαμβαφής κάνθαρος του Τεισία, από τη Ριτσώνα, Μουσείο Θηβών

7. Μέδουσα, από τη Ριτσώνα, Μουσείο Θηβών

8. Κωμαστές, Σφίγγες και Λιοντάρια, από τη Ριτσώνα, Μουσείο Θηβών

9. Λιοντάρια, από τη Ριτσώνα, Μουσείο Θηβών

10. Διόνυσος, Σάτυροι, Μαινάδες, από τη Ριτσώνα, Μουσείο Θηβών

11. Αναβάτης και άρμα, από τη Ριτσώνα, Μουσείο Θηβών

12. Λιοντάρι, από το Ακραίφνιο, Μουσείο Θηβών

13. Γυναίκες και σφίγγες, από το Ακραίφνιο, Μουσείο Θηβών

14. Σκηνή συμποσίου, Σκηνή μάχης, από τη Θήβα, Μουσείο Θηβών

Ευβοϊκά αγγεία Ι

1. Λιοντάρι, Μουσείο Ερέτριας ΜΕ 16619

2. Πομπή γυναικών, Σφίγγα, Αθήνα Ε.Α.Μ., 12129

3. Γυναίκες, Μουσείο του Λούβρου, CA 2365

4. Οινοχόη από τη Σκύρο, Ζώα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 2006,1007.1

Ευβοϊκά αγγεία ΙΙ

1. Πάλη του Ηρακλή με τους Κένταυρους, Μουσείο Ερέτριας ΜΕ 16618

Ομάδα Ad

1. Ζώα, Μύκονος, Αρχαιολογικό Μουσείο, Ad1

Θηραϊκά αγγεία

1. Λιοντάρι, Παρίσι, Medailles et Antiques de la Bibliothèque de France, inv.65.4710

2. Οινοχόη με γρυποκεφαλή, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1873,0820.385

Ναξιακά αγγεία

Μηλιακά αγγεία

1. Μονομαχία Αχιλλέα και Μέμνονα - Άρτεμη, Απόλλωνας, Μούσες, Αθήνα, Ε.Α.Μ. 3961

2. Ηρακλής και Δηιάνειρα, Αθήνα, Ε.Α.Μ. 354

3. Αντικριστά άλογα, Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας

4. Πετεινός - Ζώα, Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας

5. Αρπαγή της Θέτιδας από τον Πηλέα, Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας

6. Κόρη, Αντικριστές σφίγγες, Αρχαιολογικό Μουσείο Μυκόνου

7. Βελλεροφόντης και Χίμαιρα, Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας

Κρητικά αγγεία

1. Ζωόμορφος ασκός, Ηράκλειο, Αρχαιολογικό Μουσείο

2. Δίνος με γρυποκεφαλές, Ηράκλειο, Αρχαιολογικό Μουσείο, L18a

3. Πυξίδα με τον Τάλω, Ηράκλειο, Αρχαιολογικό Μουσείο

4. Θεά, Ηράκλειο, Αρχαιολογικό Μουσείο, L43

5. Θησέας και Αριάδνη, Ηράκλειο, Αρχαιολογικό Μουσείο, L60

6. Ζωόμορφο αγγείο, Ηράκλειο, Αρχαιολογικό Μουσείο, R77

7. Αρματοδρομία, Ηράκλειο, Αρχαιολογικό Μουσείο

8. Oινοχόη, Ηράκλειο, Αρχαιολογικό Μουσείο

Ρυθμός Αιγάγρων

Την περίοδο που στην Κόρινθο είχε αρχίσει να χρησιμοποιείται εκτεταμένα ο μελανόμορφος ρυθμός, στα παράλια της Μ. Ασίας και στα γειτονικά νησιά διατηρούνται οι επιρροές από την Ανατολή με αποτέλεσμα την εμφάνιση ενός ρυθμού που είναι γνωστός ως Ρυθμός των Αιγάγρων. Αν και παλαιότερα θεωρούνταν ως κέντρο η Ρόδος, τον κύριο ρόλο τον παίζει η Μίλητος. Χρονολογικά ο ρυθμός καλύπτει το διάστημα από το 650 ως το 550 π.Χ. Συμβατικά χωρίζεται σε τρεις περιόδους την πρώιμη (ΠΡΑ) 650-630 π.Χ., τη μέση (ΜΡΑ) 630-590/570 π.Χ. και την ύστερη (ΥΡΑ) 610-550 π.Χ., επικαλύπτοντας τη μέση. Η μέση περίοδος χωρίζεται σε ΜΡΑ Ι (630-615 π.Χ.), σε ΜΡΑ ΙΙ (615-595/590 π.Χ.) και ΜΡΑ ΙΙΙ (595/590-570 π.Χ). Τα κύρια χαρακτηριστικά του ρυθμού είναι η κυριαρχία του σχεδίου σε περίγραμμα με πρόσθετο λευκό και ερυθρό χρώμα, οι ζώνες με ζώα, κυρίως του αίγαγρου, που συμπληρώνονται με πυκνά κοσμήματα, κυρίως ρόδακες και ημιρόδακες. Σε άλλες ζώνες προστίθενται πλοχμοί, ακανθώδη φυτά λωτού και ζωφόροι με ανθέμια ασσυριακού τύπου. Η γενική εντύπωση είναι ανάλογη με αυτήν ενός υφαντού, γι' αυτό άλλωστε ως πηγή έμπνευση θεωρούντα τα υφαντά της Συρίας.

Στην ΠΡΑ βασικό διακοσμητικό μοτίβο είναι η ζώνη με ζώα, κυρίως του αίγαγρου, αλλά και με σκύλους, λιοντάρια, σφίγγες, γρύπες, λαγούς και σπανιότερα αγριόχοιρους, κριούς και αλεπούδες. Οι ανθρώπινες μορφές είναι εξαιρετικά σπάνιες. Διατηρούνται τα γεωμετρικά κοσμήματα, όπως η σκακιέρα, αλλά εισάγονται και νέα, όπως το ακτινωτό στη βάση των αγγείων και η τρέχουσα σπείρα σε διάφορες ζώνες.

Στη ΜΡΑ υιοθετείται ως σχήμα η οινοχόη με ευρύ στόμιο και χαμηλό σφαιρικό σώμα, αργότερα όμως επικρατεί η τριφυλλόσχημη. Άλλα σχήματα είναι ο δίσκος με ψηλό κωνικό πόδι, ο κρατήρας και το κύπελλο στο σχήμα της υπογεωμετρικής κύλικας με πτηνά. Οι μορφές βρίσκονται στον ώμο και στην κοιλιά του αγγείου. Εκτός από τον αίγαγρο εμφανίζονται και ελάφια με στικτό δέρμα, ταύροι, πάνθηρες και κυρίως χήνες. Συμπληρωματικό ρόλο παίζει και το χελιδόνι. Στη ΜΡΑ Ι οι εικονιστικές ζώνες εναλλάσσονται με διακοσμητικές, ενώ στη ΜΡΑ ΙΙ η επικρατεί η διάταξη με διαδοχικές οριζόντιες ζωφόρους που διακρίνονται με μια στενή γραμμή χρώματος. Οι αίγαγροι, που είναι πολύ διαδεδομένοι, αποκτούν μακρύτερο σώμα, με αποτέλεσμα να χωρούν λιγότεροι στην επιφάνεια του αγγείου, έτσι ώστε οι συνθέσεις να είναι πιο αραιές και άνετες. Δεύτερη σε «δημοτικότητα» έρχεται η χήνα. Μορφές τεράτων, όπως η σφίγγα, απαντούν πλέον συχνότερα από ό,τι στις προηγούμενες φάσεις.

Στην ΥΡΑ κυριαρχεί η χρησιμοποίηση του μελανόμορφου ιδιώματος, που ανταγωνίζεται την τεχνική της σκιαγραφίας και της εξαίρεσης σε διαφορετικές διακοσμητικές ζώνες του ίδιου αγγείου. Παρουσιάζεται προς το τέλος του μέσου ρυθμού ΙΙ στη βόρεια Ιωνία. Επικρατούν οι τριφυλλόσχημες οινοχόες που έχουν πιο σφαιρικά σώματα. Τα υπόλοιπα σχήματα είναι νεωτερικά για τον ρυθμό (όλπες, αμφορείς, κιονωτός κρατήρας, ημισφαιρικά κύπελλα και δίσκοι). Ο αίγαγρος παρουσιάζεται σε καλπασμό, με το κεφάλι γυρισμένο προς τα πίσω. Άλλα ζώα που απαντούν είναι ο ταύρος, η σφίγγα, ο γρύπας, ο αγριόχοιρος και το ελάφι· η χήνα είναι σπανιότερη. Γίνεται πλέον γενναία χρήση του ιώδους χρώματος, με το λευκό να αποκτά κάποια δημοτικότητα μόνο στα μέσα του 6ου αι. π.Χ.

Πηγές:

J. Boardman Πρώιμη ελληνική αγγειογαφία

Παλαιοθόδωρος Δημήτρης, «Κεραμική του Ρυθμού των Αιγάγρων», 2002, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

1. Αίγαγροι, ελάφια, Μουσείο του Λούβρου E 658

2. Αίγαγροι, πουλιά, Μουσείο του Λούβρου AM 1007

3. Αίγαγροι, πάπιες, Μουσείο του Λούβρου CA 4518

4. Μενέλαος, Έκτορας, Εύφορβος, Βρετανικό Μουσείο 1860,0404.1

5. Δύο μιλησιακές οινοχόες, Βοστόνη, Μουσείο Καλών Τεχνών 03.89 & 03.90

6. Ιωνικός δίνος, Μουσείο του Λούβρου A 312

7. Πινάκιο από τη Μίλητο, Αθήνα, Ε.Α.Μ.

Χίος

Η Χίος είχε μακρά παράδοση στην παραγωγή κρασιού, άρα και στην κατασκευή αγγείων. Ο χιώτικος πηλός είναι γκρίζος και άσχημος, αλλά λεπτός, έτσι κατασκευάζονταν αγγεία με λεπτά τοιχώματα, τα οποία έπρεπε να καλύπτονται με λευκό επίχρισμα, εύκολα όμως απολεπιζόμενο.

Τα περισσότερα αγγεία του 7ου αι. είναι υπογεωμετρικά με περιορισμένη απεικόνιση ζώων. Στα τέλη του 7ου αι. εμφανίζεται ο χιακός ρυθμός των αιγάγρων. Τα γραπτά ζώα διαθέτουν κατά κανόνα κομψά καμπυλόγραμμα εξηρμένα σχέδια στο σώμα τους (κυρίως οι ταύροι) ενώ οι ημιρόδακες που χρησιμοποιούνται ως παραπληρωματικό κόσμημα είναι συχνά πεταλόσχημοι. (1, 2, 3)

Γύρω στο 600 π.Χ. εμφανίζεται η τεχνοτροπία των «σφιγγών και των λιονταριών» απεικονίζοντας σφίγγες, λιοντάρια με ανορθωμένες χαίτες, πουλιά σειρήνες κ.ά σε αγγεία με κατακόρυφα χείλη (π.χ. λεκάνες) κωνικοί κρατήρες με κωνικό κάλυμμα. (4)

Ακολουθεί ο «ρυθμός των ζώων» με τα χαρακτηριστικά χιακά ζώα του ΥΡΑ και τα συνηθισμένα παραπληρωματικά κοσμήματα, συχνά με πρόσθετο χρώμα ή και χωρίς τα κοσμήματα.

1. Χιακή κύλικα, Wuerzburg, L 128

2. Ζ. του κύπελλου της Αφροδίτης, Λεκανίδα, Βρετανικό Μουσείο, 1888,0601.456

3. Ζ. του κύπελλου της Αφροδίτης, Χιακό αμφίφυλο κύπελλο, Βρετανικό Μουσείο, 1924,1201.178

4. Τεχνοτροπία σφιγγών και λιονταριών, Βρετανικό Μουσείο, 1888,0601.547.a

Σάμος

Τα περισσότερα αγγεία του 7ου αι. εξακολουθούν να συνεχίζουν την γεωμετρική παράδοση συνδυάζοντας στοιχεία από τον ρυθμό των αιγάγρων. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί μια σειρά ιωνικών μικρογραφικών κυλίκων που χρονολογείται περίπου στα μέσα του 6ου αι. Θυμίζουν τον μελανόμορφο ρυθμό, οι λεπτομέρεις όμως αποδίδονται με λεπτές εξηρμένες γραμμές, τεχνική που χρησιμοποιήθηκε κυρίως στη Μίλητο. Ονομάστηκαν έτσι από την ομοιότητά τους με το σύγχρονο αθηναϊκό φαινόμενο μικυλλογραφίας σε κύλικες με ψηλό στέλεχος, λεπτά τοιχώματα και ψηλά χείλη. Το εξωτερικό του χείλους διακοσμείται με φύλλα μυρτιάς ή κισσού και στο εσωτερικό του με ζωφόρο ζώων. Το εσωτερικό τους είναι διακοσμημένο με μία ή περισσότερες μορφές, δελφίνια γύρω από πολεμιστή, ή φυτικά συμπλέγματα, που περιβάλλονται από ομόκεντρους κύκλους.

Αξιοσημείωτοι είναι οι κάνθαροι με σώματα πλασμένα σε σχήμα ανθρώπινης κεφαλής.

1. Διόνυσος(;), Μουσείο του Λούβρου F 68

2. Πλαστικός κάνθαρος, Μουσείο του Λούβρου H 41

Μίλητος

Κατά τη διάρκεια του 7ου αι. οι Μιλήσιοι αγγειοπλάστες έχουν θεωρηθεί ως κορυφαίοι στη δημιουργία των καλύτερων αγγείων του «ρυθμού των αιγάγρων».

Από τα μέσα του 6ου αι. εμφανίζεται μια νέα ομάδα αγγείων του ρυθμού του Φικελλούρων (από την ονομασία της περιοχής της Ρόδου όπου βρέθηκαν).

Ο ρυθμός Φικελλούρων, ο τελευταίος πραγματικά ανατολικοελληνικός κεραμικός ρυθμός, εμφανίζεται γύρω στο 560 π.Χ., ενώ το τέλος του δεν μπορεί να τοποθετηθεί πέρα από το 494 π.Χ., χρονολογία της καταστροφής της Μιλήτου από τους Πέρσες. Αποτελεί επίγονο του μέσου ρυθμού των αιγάγρων, με τον οποίο συνδέεται άμεσα στην τεχνοτροπία, αν και τους δύο ρυθμούς χωρίζει διάστημα περίπου 30 ετών.

Οι αγγειογράφοι που εισάγουν τον  ρυθμό είναι νεωτεριστές, έχουν όμως και την τάση να απλοποιούν παλιότερες επινοήσεις. Ο ρυθμός Φικελλούρων διαφοροποιείται από τον ρυθμό των αιγάγρων ως προς την τεχνική της απόδοσης των μορφών: η σκιαγραφία χρησιμοποιείται όχι μόνο για τα σώματα, αλλά και για τα κεφάλια. Οι λεπτομέρειες αποδίδονται με λεπτές γραμμές στο χρώμα του πηλού. Αν και πρόκειται για απομίμηση του μελανόμορφου ρυθμού, η αποφυγή της εγχάραξης για τα περιγράμματα των μορφών εμπόδισε την εκτέλεση συνθέσεων με επικάλυψη μορφών, κάτι που προσδίδει στα έργα μια αίσθηση απλοϊκότητας και επαρχιωτισμού. Λεπτομέρειες σε ιώδες χρώμα απαντούν σπάνια, ενώ το λευκό χρησιμοποιείται μόνο στη διακόσμηση του χείλους των οινοχοών (στο εσωτερικό, στους οφθαλμούς και στους ρόδακες που κοσμούν το εξωτερικό) και με τη μορφή στιγμών στα ενδύματα και στα δέρματα των ζώων. Το γάνωμα ποικίλλει, από το κίτρινο υπόλευκο ως το λευκό. Η βαφή είναι σκούρα καστανή προς ερυθρωπή. Ο πηλός έχει ένα απαλό ερυθρό προς ροζ χρώμα με προσμείξεις από μίκα. Η εργασία του αγγειοπλάστη είναι συχνά βιαστική και απρόσεκτη, με αποτέλεσμα τα περισσότερα από τα μεγάλα αγγεία να μην έχουν συμμετρικό περίγραμμα.

Σχήματα: Τα σημαντικότερα είναι ο αμφορέας, ο αμφορίσκος, η τριφυλλόσχημη οινοχόη. Λιγότερο συχνά απαντούν η κύλικα με δακτυλιόσχημο πόδι ή μικρογραφική, ο στάμνος, η υδρία, ο αμφορίσκος με μία λαβή, η όλπη, ο αρύβαλλος, το κύπελλο, το πινάκιο, ο δίνος, ο κρατήρας και το πώμα.

Διακόσμηση: Η διακόσμηση των αμφορέων είναι στερεότυπη: αδρές πινελιές στα χείλη, στο λαιμό διπλός πλοχμός, μαίανδρος με τετράγωνα ή μαιανδρικός σταυρός. Τα ύστερα δείγματα παρουσιάζουν ένα απλούστερο κόσμημα που παραπέμπει στο μαίανδρο ή έναν πλοχμό. Οι τριπλές λαβές διακοσμούνται με αδρές κεραίες. Η διακόσμηση του σώματος παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ποικιλία: όταν επιλέγονται εικονιστικά θέματα, προτιμάται η παράταξη των μορφών σε ζώνες, με έμφαση αρχικά στη διακόσμηση του ώμου, ενώ σταδιακά η ανώτερη πλευρά της κοιλίας του αγγείου αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον υπό την επίδραση της αττικής κεραμικής.

Χαρακτηριστικά δείγματα της τελευταίας τάσης παρουσιάζει το έργο του «ζωγράφου του Altenburg», όπου κυριαρχεί η ανθρώπινη μορφή, ενώ στο τελευταίο τρίτο του 6ου αι. π.Χ. την εικονιστική ζώνη αντικαθιστούν οι συνεχείς έλικες που γεμίζονται με απρόσεκτα ανθέμια και με μπουμπούκια λωτού. Στις περιπτώσεις που το αγγείο δεν έχει παραστάσεις, επάλληλες ζώνες από τον ώμο του ως το κατώτερο σημείο του σώματος γεμίζονται με μισοφέγγαρα, γλώσσες, διαγώνιες γραμμές ή σειρές στιγμών, φύλλα κισσού, μαιάνδρους, αλυσίδες λουλουδιών και μπουμπουκιών λωτού ή με στιλιζαρισμένες σειρές πτηνών. Σπανιότερα απαντούν τα διπλασιαζόμενα φύλλα μυρτιάς, σειρές από εγγεγραμμένα ανθέμια, καθώς και ένα σχέδιο από επικαλυπτόμενους ρόδακες, που το συναντάμε επίσης σε αρυβάλλους και κύλικες. Αυτή η τάση επικρατεί στα τελευταία στάδια του ρυθμού, που χαρακτηρίζονται από βιαστική εργασία και σύγχυση στην απόδοση των λεπτομερειών.

Πρωτοπόρος του ρυθμού Φικελλούρων είναι ο «ζωγράφος του Altenburg», ο οποίος εισάγει τις ζωντανές, αν και κάπως απρόσεκτες παραστάσεις, όπου κυριαρχεί η ανθρώπινη μορφή. Σημαντικότερος εκπρόσωπος της δεύτερης γενιάς είναι ο «ζωγράφος του άνδρα που τρέχει», ο οποίος μαζί με τον σύγχρονό του «ζωγράφο της ομάδας Μ» καθιέρωσε την τεχνική του ελεύθερου πεδίου. Άλλος αξιόλογος ζωγράφος της ίδιας περιόδου είναι ο «ζωγράφος των Σατύρων που τρέχουν», ο οποίος διακρίνεται για την ακρίβεια του σχεδίου, που μαρτυρεί αττική επίδραση, αλλά και για την ευφάνταστη εικονογραφία.

Εικονογραφία: Τα μυθολογικά θέματα είναι ελάχιστα: Περσέας, Ηρακλής και Κένταυροι, Βούσιρις, καταδίωξη του Τρωίλου από τον Αχιλλέα και γερανομαχία. Συνηθέστερες είναι οι απεικονίσεις Σατύρων και Κενταύρων, ενώ ο Διόνυσος στο συμπόσιο και ο Άρης ως οπλίτης είναι οι μόνοι θεοί που παρουσιάζονται.

Αξιοπρόσεκτες είναι οι μοναδικές μορφές κυνοκέφαλου φτερωτού άνδρα και λαγοκέφαλου δαίμονα. Σκηνές κωμαστών είναι συνηθισμένες στο έργο του «ζωγράφου του Altenburg», ενώ ο «ζωγράφος των Σατύρων που τρέχουν» προτιμά τις θεωρίες γυναικείων μορφών και τους λατρευτές. Τέλος, ο «ζωγράφος του άνδρα που τρέχει» αγαπά τα θέματα εφήβων που κυνηγούν λαγούς. Παραστάσεις ζώων και τεράτων, των οποίων η καταγωγή ανάγεται στο μέσο ρυθμό των αιγάγρων, είναι πολύ συχνότερες: στην πρωιμότερη φάση του ρυθμού συναντάται μεγαλύτερη ποικιλία ζώων (λιοντάρια, πάνθηρες, ταύροι, αγριόχοιροι, σκύλοι με ορθά τεντωμένα αυτιά). Τα περισσότερα από αυτά δεν επιβιώνουν στην ώριμη φάση όπου σταθερά εμφανίζονται σε σκηνές κυνηγιού ή μεμονωμένα λαγοί, κυνηγόσκυλα, αίγαγροι, ελάφια, σφίγγες, γρύπες, αλλά και σειρές πτηνών (κυρίως πέρδικες, αλλά και ερωδιοί).

Πηγή: Παλαιοθόδωρος Δημήτρης, «Κεραμική του Ρυθμού Φικελλούρων», 2002, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

1. Ζ. του Altenburg, Ζώα, Βρετανικό Μουσείο, 1888,0208.49

2. Ζ. του Άνδρα που Τρέχει, Άνδρας που τρέχει, Βρετανικό Μουσείο, 1864,1007.156

3. Ομάδα του Würzburg 221, Σκύλος κυνηγάει λαγό, Μουσείο του Λούβρου A329

4. Ομάδα του Λούβρου, Κύκνοι, Μουσείο του Λούβρου A 321

5. Ομάδα των Ελεύθερων Σπειρών, Μουσείο του Λούβρου A 327

Κλαζομενές

Ο κλαζομενιακός ρυθμός αποτελεί τη σημαντικότερη σχολή μελανόμορφου ρυθμού στην Ανατολική Ελλάδα κατά το β΄ μισό του 6ου αι. π.Χ. Οι απαρχές του ρυθμού θα πρέπει να αναζητηθούν σε μια ομάδα αγγειογράφων του βορειο-ιωνικού Ύστερου Ρυθμού των Αιγάγρων, οι οποίοι, γύρω στο 560 π.Χ., εγκατέλειψαν την παλαιότερη τεχνική και χρησιμοποίησαν τη μελανόμορφη τεχνική και επίθετο λευκό χρώμα για τις μορφές των ζώων, τα οποία σε μεγάλο βαθμό αντικαταστάθηκαν από ανθρώπινες μορφές. Αυτή η τεχνική εξελίχθηκε στις Κλαζομενές σε ένα καλλιτεχνικό ιδίωμα.

Ο πηλός είναι καστανωπός, αρκετά ανοικτόχρωμος και ποικίλλει σε καθαρότητα. Δεν υπάρχει επίχρισμα, με εξαίρεση τα πρωιμότερα αγγεία. Η βαφή είναι μελανή, παίρνοντας κατά τόπους μια ερυθρωπή χροιά λόγω κακού ψησίματος. Οι ζωγράφοι χρησιμοποιούν την εγχάραξη με ποικίλα αισθητικά αποτελέσματα: τις περισσότερες φορές οι μορφές είναι βιαστικά και απρόσεκτα αποδομένες, αν και ορισμένα έργα του ρυθμού αξιολογούνται πολύ πάνω από τον  μέσο όρο. Χαρακτηριστική είναι η τάση προς την πολυχρωμία, με τη χρήση επίθετου χρώματος, του ιώδους και κυρίως του λευκού για το δέρμα των ανθρώπινων μορφών (όχι μόνο των γυναικείων αλλά και των ανδρικών), το τρίχωμα των ζώων, τις ενδυματολογικές λεπτομέρειες και τα φυτικά κοσμήματα. Συχνά το λευκό χρώμα προσαρμόζεται απευθείας στον πηλό και όχι στη μελανή βαφή, όπως γίνεται στα μελανόμορφα αγγεία ρυθμών της κυρίως Ελλάδας. Ανατομικές λεπτομέρειες αποδίδονται με εγχάραξη στις μελανές και με μελανή βαφή στις λευκές επιφάνειες.

Τεχνοτροπική και ιστορική εξέλιξη

Αναγνωρίζονται τρεις κυρίως μεγάλες ομάδες κλαζομενιακής κεραμικής, που αντιστοιχούν πιθανότατα σε διαφορετικά εργαστήρια ή ομάδες ζωγράφων, οι οποίες προσφέρουν μια διαδοχή με σημαντικές επικαλύψεις: η Oμάδα του Tübingen, η Ομάδα του Petrie και η Ομάδα της Urla. Γενική είναι η εντύπωση μεταξύ των μελετητών ότι η ποιότητα ακολουθεί φθίνουσα πορεία, παράλληλα με την αυξανόμενη, αν και πάντα ισορροπημένη με τα ιωνικά στοιχεία, αττική επιρροή.

Πρωιμότερη χρονολογικά είναι η Ομάδα του Tübingen, στην οποία ανήκουν αγγεία μεγάλων κυρίως διαστάσεων με παραστάσεις γυναικών (πυξίδες με πώμα, αμφορείς με λαβές στον ώμο και πλαστικές απολήξεις με μορφή γυναικείων κεφαλών, υδρίες). Το χρονολογικό εύρος της ομάδας μοιάζει να περιορίζεται στην πρώτη δεκαετία του β΄ μισού του 6ου αι. π.Χ. ή και λίγο αργότερα.

Η Ομάδα του Petrie απαρτίζεται κυρίως από αμφορείς με λαιμό, με ψηλό σχετικά σώμα και υπερβολικά ραδινές αναλογίες, ύψους από 35 έως 55 εκ. (συνήθως γύρω στα 45 εκ.), οι περισσότεροι από τους οποίους αποτελούν μάλλον έργο ενός μόνο ζωγράφου, του συμβατικά επονομαζόμενου Ζωγράφου του Petrie, από τον  γνωστό Βρετανό αιγυπτιολόγο. Όλα σχεδόν τα αγγεία της ομάδας προέρχονται από την Αίγυπτο. Η Ομάδα του Petrie χαρακτηρίζεται από την τολμηρότερη χρήση των αττικών θεμάτων και χρονολογείται, με βάση τις σχέσεις με την αττική μελανόμορφη κεραμική της περιόδου, μεταξύ του 540 (ή λίγο νωρίτερα) και του 530 π.Χ.

Η Ομάδα της Urla είναι η τελευταία χρονολογικά και οφείλει μέρος της έμπνευσής της τόσο στο έργο του Ζωγράφου του Petrie όσο και στην προγενέστερη Ομάδα του Tübingen, αν και παρουσιάζει εμφανή σημεία εξάντλησης της ευρηματικότητας των ζωγράφων. Τα αγγεία που της αποδίδονται είναι κατά βάση αμφορείς με λαιμό μεσαίου μεγέθους και βαριού ωοειδούς σώματος, καθώς και υδρίες με ανάλογο περίγραμμα. Ο λαιμός στους αμφορείς διακοσμείται συνήθως με ανθέμιο. Στην εικονογραφία χαρακτηριστικό στοιχείο είναι η έμφαση σε θέματα που κινούνται μεταξύ του μυθολογικού και του ανεκδοτολογικού (π.χ. γενειοφόρος άνδρας με Σφίγγα: ίσως ο Οιδίπους). Η χρονολόγησή της είναι απόρροια των σχέσεων με τις προγενέστερες ομάδες: η παραγωγή ξεκινά περίπου το 540 π.Χ., ώστε να είναι εφικτή η τεχνοτροπική επιρροή από την Ομάδα του Tübingen, και καταλήγει γύρω στο 525 ή το 520 π.Χ. χωρίς εμφανή διάδοχο. Διάφορα άλλα αγγεία που ανήκουν στο ρυθμό και δε σχετίζονται με τις τρεις προαναφερθείσες ομάδες είναι μάλλον πρώιμα, έτσι ώστε να μπορούμε με σιγουριά να τοποθετήσουμε το τέλος του ρυθμού ταυτόχρονα με τη διακοπή της παραγωγής της Ομάδας της Urla.

Σε γενικές γραμμές λίγα σχήματα είναι δημοφιλή: ο αμφορέας με λαιμό με τις υπερβολικά ραδινές αναλογίες, ο αμφορέας με λαβές στον ώμο, η υδρία με επίπεδο ώμο, η πολύ πλατιά χαμηλή πυξίδα, ο κρατήρας, ο ασκός και ο δίνος. Ορισμένα από αυτά έλκουν την καταγωγή τους από πρωιμότερους ρυθμούς κεραμικής της Ανατολικής Ελλάδας (π.χ. ο αμφορέας με λαβές στον ώμο που θυμίζει αιολική κεραμική της Πιτάνης, αν και οι πλαστικές απολήξεις είναι χιακό χαρακτηριστικό, και η πυξίδα που κατάγεται από την αιολική τεφρή κεραμική), ενώ άλλα αποτελούν νεωτερισμό στο επίπεδο της γραπτής κεραμικής (π.χ. ο βαθύς ασκός). Στους ωοειδείς αμφορείς της Ομάδας Urla είναι ευκρινής η αττική επίδραση.

Διακόσμηση – Εικονογραφικά θέματα: Οι διακοσμητικές ζώνες ακολουθούν σε γενικές γραμμές την αττική μελανόμορφη κεραμική. Στην κύρια ζωφόρο ή μετόπη απαντούν ανθρώπινες μορφές, ενώ φιγούρες ζώων και πτηνών κατέχουν δευτερεύουσα θέση. Τα φυτικά κοσμήματα είναι ελάχιστα δημοφιλή και αποδίδονται με άτεχνο σχετικά τρόπο.

Χαρακτηριστικός τύπος φυτικής διακόσμησης είναι το ανθέμιο με κλειστά πέταλα στο λαιμό αμφορέων της ομάδας Urla. Φολίδες και μισοφέγγαρα, δανεισμένα ίσως από το ρεπερτόριο του Ρυθμού της Φικελλούρας, είναι σχετικά δημοφιλή σε πρώιμους αμφορείς. Πηγή έμπνευσης για την εικονογραφία και τα σχήματα αποτελεί κυρίως η χιακή κεραμική, ενώ δε λείπουν και οι επιρροές της σύγχρονης αττικής μελανόμορφης κεραμικής που την περίοδο εκείνη κατακλύζει τις διεθνείς αγορές.

Εικόνες ζώων είναι σχετικά σπάνιες, ενώ αντίθετα ο κόσμος των πτηνών και των πτηνόμορφων τεράτων είναι ιδιαίτερα αγαπητός με προεξάρχοντα τον κόκορα, την πάπια, τα υδρόβια πτηνά με μακρύ λαιμό και τη σφίγγα. Από τα θέματα με ανθρώπινους πρωταγωνιστές ξεχωρίζουν σκηνές μάχης, κυνηγιού, κωμαστών, επαναληπτικές και άνευρες ομάδες γυναικών που χορεύουν πιασμένες από τον καρπό και πομπές γυναικών τυλιγμένων στα ιμάτιά τους.

Μυθολογικά θέματα απαντούν με σχετική συχνότητα σε κλαζομενιακά αγγεία κυρίως μεγάλων σχημάτων, όπως υδρίες, αμφορείς και κρατήρες. Σε πρόσφατη έρευνα αποδείχτηκε ότι οι ζωγράφοι του ρυθμού οφείλουν μικρότερο μέρος της έμπνευσής τους στην αττική κεραμική απ’ ό,τι πιστευόταν παλιότερα. Τα μυθολογικά θέματα που επιλέγονται μαρτυρούν τεχνίτες με βαθιά γνώση της ομηρικής ποίησης. Δημοφιλέστερη είναι η σκηνή της ενέδρας και της καταδίωξης του Τρωίλου από τον Αχιλλέα, ενώ επιλέγονται ακόμη θέματα όπως οι γάμοι του Έκτορα και της Ανδρομάχης, η σκύλευση του σώματος του Έκτορα από τον Αχιλλέα, ο Οδυσσέας και η Κίρκη, ο Οδυσσέας και οι Σειρήνες, η επιστροφή του Ηφαίστου στον Όλυμπο. Παραδοσιακά θέματα του μυθολογικού ρεπερτορίου της αρχαϊκής τέχνης είναι λιγότερο διαδεδομένα (η Αθηνά, ο Προμηθέας Δεσμώτης, ο Πήγασος και ο Ηρακλής με το λιοντάρι της Νεμέας ή να πολεμά Κενταύρους). Μυθολογικά τέρατα όπως Κένταυροι και Τρίτωνες είναι λιγότερο αγαπητά από τους ακολούθους του Διονύσου, τους Σατύρους (οι οποίοι σύμφωνα με το ανατολικό ιδίωμα εικονίζονται με οπλές) και τις νύμφες ή Μαινάδες.

Αντιγραφή από: Παλαιοθόδωρος Δημήτρης, «Κλαζομενιακή Μελανόμορφη Κεραμική», 2006, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

Τέλος διακρίνουμε άλλες δύο ομάδες, η ομάδα Enmann και η ομάδα Knipovitch. Κύριο χαρακτηριστικό της ομάδας Enmann είναι οι μεγάλες παραστάσεις με ζώα ή ανθρώπους που κοσμούν τις μετόπες αμφορέων. Από την άλλη χαρακτηριστικό της Ομάδας Knipovitch είναι η διακόσμηση των αμφορέων με το πάνω μισό φτερωτού αλόγου μέσα σε μετόπη.

1. Ομάδα του Tübingen, Γυναίκες σε κυκλικό χορό, Tübingen, Museum Alte Kulturen S./12 2656

2. Ομάδα του Tübingen, Γυναίκες σε κυκλικό χορό, München, Staatliche Antikensammlung 570

3. Ομάδα του Petrie, Πομπή γυναικών, Βρετανικό Μουσείο, 1888,0208.81.b

4. Ομάδα του Petrie, Κωμαστές, Βρετανικό Μουσείο, 1888,0208.77.a

5. Ομάδα του Petrie, Κωμαστές, Βρετανικό Μουσείο, 1888,0208.78.a

6. Ομάδα του Petrie, Έφιππος νέος, Βρετανικό Μουσείο, 1888,0208.70.g

7. Ομάδα της Urla, Σφίγγα και Οιδίποδας(;), Βρετανικό Μουσείο, 1888,0208.101

8. Ομάδα της Urla, Γυναίκες σε κυκλικό χορό, Βρετανικό Μουσείο, 1888,0208.106.h

9. Ομάδα της Urla, Θεά σε άρμα, Βρετανικό Μουσείο, 1888,0208.104

10. Ομάδα Knipovitch, Άλογο, Βρετανικό Μουσείο, 1888,0208.45

Ζωγράφος των Επιγραφών
Ονομάστηκε έτσι από το πλήθος των επιγραφών που συνοδεύουν τις μορφές στα αγγεία του. Θεωρείται ο ιδρυτής του χαλκιδικού εργαστηρίου στο Ρήγιο. Πρέπει να ήταν μορφωμένος όπως αποδεικνύεται από τον τρόπο που προσέγγιζε την ερμηνεία των μύθων. Ο Μπόρντμαν τον χαρακτηρίζει ως Καλλιτέχνη με το Κ κεφαλαίο. Η ποιότητα των έργων του και η επινοητικότητά του θεωρούνται ισάξιες των καλύτερων Αθηναίων καλλιτεχνών.

1. Τέθριππο άρμα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1843,1103.38/B15

2. Μάχη του Ηρακλή με τον τρισώματο Γηρυόνη, Εξοπλισμός του Περσέα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1843,0724.1/B155

3. Ο Οδυσσέας και ο Διομήδης σκοτώνουν τον Ρήσο και τους άνδρες του, Malibu, The J. Paul Getty Museum 96.AE.1

4. Μαινάδα και Σάτυρος, Βατικανό, Museo Gregoriano Etrusco Vaticano 50401

5. Σκηνή μάχης, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1865,0722.15 / B75

6. Αθηνά - Ηρακλής - Γηρυόνης, Παρίσι, Médailles et Antiques de la Bibliothèque nationale de France, 202

7. Δίας και Τυφώνας, Αταλάντη και Πηλέας, Μόναχο, Staatliche Antikensammlung 596

8. Σκηνές μάχης από τον Τρωικό πόλεμο, Αχιλλέας, Ευρύμαχος, Γλαύκος, Μελβούρνη, National Gallery of Victoria, 1643.a-b-D4

9. Έκτορας και Ανδρομάχη, Ελένη και Πάρης, Würzburg, Martin von Wagner Museum L 160

Ζωγράφος του Φινέα
Ονομάστηκε έτσι από χαλκιδική κύλικα με τον Φινέα να γευματίζει, αφού οι Βορεάδες έδιωξαν τις Άρπυιες. Ειδικευόταν στις κύλικες, στους σκύφους, στις οινοχόες και στους αμφορείς με λαιμό. Οι οφθαλμωτές κύλικές του μοιάζουν περισσότερο με προσωπεία, μιας και προσέθετε ανθρώπινα ή ζωώδη αυτιά. Στην πλειονότητά τους τα αγγεία του εικονίζουν ζώα και τέρατα, συχνά γύρω από αλυσίδες ανθεμίων και ανθοκαλύκων.

1. Άντρας και νέος, Νέα Υόρκη, met 49.113

2. Οφθαλμωτή κύλικα, Νέα Υόρκη, met 96.18.65

Ομάδα του Μέμνωνα
Ονομάστηκε έτσι από αγγείο με παράσταση της μονομαχίας του Αχιλλέα με τον Μέμνωνα. Κατατάσσεται στις ομάδες των ψευδο-χαλκιδικών αγγείων. Σχετίζεται άμεσα με την κύρια ομάδα, χωρίς να τη συναγωνίζεται σε ποιότητα και πρωτοτυπία.

1. Άρμα, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1772,0320.5.+/B17

2. Πετεινοί, Πάνθηρες, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 808

Ομάδα του Πολύφημου
Ονομάστηκε έτσι από αγγείο με παράσταση της τύφλωσης του Πολύφημου από τον Οδυσσέα και τους συντρόφους του. Κατατάσσεται στις ομάδες των ψευδο-χαλκιδικών αγγείων. Σχετίζεται άμεσα με την κύρια ομάδα, χωρίς να τη συναγωνίζεται σε ποιότητα και πρωτοτυπία.

1. Λιοντάρια, Νέα Υόρκη, met 46.11.5

2. Ιππείς, Χορευτές, Βοστόνη, mfa 61.942

3. Ο Ηρακλής και το λιοντάρι της Νεμέας, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 812

4. Ο Νεοπτόλεμος σφαγιάζει τον Αστυάνακτα, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 799

5. Η τύφλωση του Πολύφημου, (επώνυμο αγγείο) Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1866,0805.3/B154

6. Η επιστροφή του Ήφαιστου στον Όλυμπο, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1949,0217.1

Ζωγράφος του Λούβρου Ε 736
Του αποδίδονται 6 δίνοι κι ένας αμφορέας. Το ύφος του είναι ιωνικό και κοντά στην Ομάδα του Enmann από τη βόρεια Ιωνία. Θεωρείται ότι δημιούργησε τα περισσότερα από τα υστερότερα αγγεία της Ομάδας των Δίνων Campana.

1. Ετοιμασία φαγητού, Βοστόνη, mfa 13.205

2. Επιστροφή του Ήφαιστου στον Όλυμπο, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου CP10233

3. Σάτυροι και Μαινάδες, (επώνυμο αγγείο) Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E736

4. Υδρία Ricci, Θυσία στον Διόνυσο, Αποθέωση του Ηρακλή, Μονομαχία Αχιλλέα-Μέμνωνα, Museo Nazionale Etrusco di Villa Giulia Q3248828

Μια ιδιαίτερη κατηγορία αγγείων αποτελούν οι καιρετανές υδρίες οι οποίες κατασκευάζονταν από αγγειοπλάστες-αγγειογράφους που είχαν μεταναστεύσει στην Καίρη της Ετρουρίας από την Ανατολική Ελλάδα τα τελευταία τριάντα χρόνια του 6ου αι. Το ύφος τους είναι γνήσια ιωνικό και συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο γραφικών και διασκεδαστικών αγγείων της ελληνικής αγγειογραφίας. Οι υδρίες έχουν βαριές αναλογίες με ελαφρά τονισμένο τον ώμο. Η μελέτη των αγγείων έχει δείξει ότι πρόκειται για έργα δύο κυρίως καλλιτεχνών και των βοηθών τους. Οι διακοσμητικές ζώνες είναι το ίδιο χαρακτηριστικές με τα εικονιστικά θέματα. Σε διάφορες θέσεις πάνω στα αγγεία υπάρχουν ταινίες με μεγάλα και πολύχρωμα γλωσσωτά κοσμήματα. Οι ζωφόροι με τους λωτούς, τα ανθέμια και τους κισσούς είναι μεγαλύτερες και εντονότερες σε σύγκριση με τα άλλα ελληνικά έργα. Για να εξασφαλιστεί η ομοιομορφία των φυτικών κοσμημάτων χρησιμοποιούσαν οδηγούς. Το σχήμα και οι λεπτομέρειες των κεφαλιών καθώς και τα ρέοντα περιγράμματα ακολουθούν το ιωνικό ύφος. Κατά κανόνα οι άνδρες αποδίδονται μελανόχρωμοι και οι γυναίκες λευκές, παρουσιάζονται όμως και κάποιοι λευκοί ή κόκκινοι άνδρες και κάποιες κόκκινες γυναίκες. Τα περιγράμματα των μορφών τονίζονται με βαθιά εγχάραξη.

Ζωγράφος του Αετού
Ονομάστηκε έτσι από τον Jaap, M Hemelrijjk μετά από παράσταση με αετό σε αγγείο του. Υπήρξε ο πιο γόνιμος και παραγωγικός από τους αγγειογράφου των καιρετανών υδριών. Θεωρείται αρκετά πιθανό να ήταν μετανάστης από την Ιωνία.

1. Αριμασπός και γρύπας, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1923,0419.1

2. Σκηνή μάχης, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο 1887,0725.30/B59

3. Σκηνή μάχης, Malibu, The J. Paul Getty Museum 83.AE.346

4. Λιοντάρι και πάνθηρας κατασπαράζουν ταύρο, Νέα Υόρκη, met 64.11.1

5. Κενταυρομαχία, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 700

6. Ο Ηρακλής φέρνει τον Κέρβερο στον Ευρυσθέα, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E 701

7. Κυνήγι κάπρου, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E696,CP63

8. Ο Ερμής και τα βόδια του Απόλλωνα, Η Ηώ καταδιώκει τον Κέφαλο, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E702

9. Κυνήγι λιονταριού, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου E698

10. Η επιστροφή του Ήφαιστου στον Όλυμπο, Βιέννη, Kunst Historisches Museum IV 3577

1. Ο Ηρακλής σκοτώνει τον Βούσιρη, Βιέννη, Kunst Historisches Museum IV 3576

2. Κυνήγι, Βοστόνη, mfa 67.598