Ο Κηφέας καταγόταν από αρκαδική οικογένεια. Ήταν γιος του Αλεού και της Κλεοβούλης ή της Νέαιρας, κόρης του Περέα, και αδελφός του Λυκούργου. Έγινε βασιλιάς της Τεγέας και υπήρξε ένας από τους Αργοναύτες. Κατά μία εκδοχή αυτός ίδρυσε τις Καφύες στην Αρκαδία, για να εγκαταστήσει φυγάδες από την Αττική, οι οποίοι είχαν ζητήσει τη βοήθειά του:
Το όνομα στην πόλη είναι φανερό πως δόθηκε από τον Κηφέα, γιο τον Αλεού, επικράτησε όμως η πόλη να ονομάζεται Καφυές, στη διάλεκτο των Αρκάδων. Οι Καφυείς λένε πως κατάγονται από την Αττική και πως ο Αιγέας τούς είχε διώξει από την Αθήνα· κατέφυγαν στην Αρκαδία, έγιναν ικέτες τον Κηφέα και εγκαταστάθηκαν εδώ. Η πολίχνη τους βρίσκεται στην άκρη της πεδιάδας, στους πρόποδες βουνών όχι πολύ ψηλών. Ιερά θεών οι Καφυάτες έχουν τον Ποσειδώνα και της Άρτεμης της επονομαζόμενης κνακαλησίας [από το όρος Κνάκαλος της Αρκαδίας].
(Παυσ.
8.23.3
)
Ο Κηφέας είχε πάρει ως δώρο από την Αθηνά την υπόσχεση ότι η Τεγέα δεν θα έπεφτε ποτέ σε ξένα χέρια, μάλιστα η θεά έκοψε μερικές τρίχες από το κεφάλι της Μέδουσας και του τις έδωσε για να προστατεύουν την πόλη:
Οι Τεγεάτες έχουν και άλλο ιερό, της Αθηνάς πολιάτιδος, στο οποίο ιερέας μπαίνει μία μόνο φορά το χρόνο. Το ιερό αυτό το ονομάζουν Έρυμα και έχουν την παράδοση πως στον Κηφέα, το γιο του Αλέου, η Αθηνά παραχώρησε ως δώρο να μένει πάντα ακυρίευτη η Τεγέα· λένε ακόμα πως η θεά έκοψε μέρος της κόμης της Μέδουσας και το έδωσε στον Κηφέα ως φυλαχτό της πόλης.
(Παυσ.
8.47.5)
Η ιστορία αυτή παραδίδεται και διαφορετικά: Πλόκιον Γοργάδος:
τὸν δοθέντα πλόκαμον τῆς Γοργόνης Ἀστερόπῃ τῇ Κηφέως· καθ᾽ ὃν χρόνον Κηφεὺς Ἡρακλεῖ συνεστράτευσεν εἰς Λακεδαιμονίαν, ἵνα τούτου ἀποδημοῦντος ἡ πόλις ἀπόρθητος μείνῃ.
(Σούδα)
Με άλλα λόγια: Όταν ο Ηρακλής συγκέντρωνε στρατό στην Αρκαδία για να επιτεθεί εναντίον των Λακεδαιμονίων, ζήτησε από τον Κηφέα και τους είκοσι γιους του να συμμαχήσουν μαζί του και να τον βοηθήσουν. Όμως ο Κηφέας αρνήθηκε, επειδή φοβήθηκε μήπως οι Αργείοι εκμεταλλευτούν την απουσία του από την Τεγέα, επιτεθούν στη χώρα του και την καταλάβουν. Ο Ηρακλής έκαμψε τις αντιρρήσεις του Τεγεάτη βασιλιά με τη βοήθεια της Αθηνάς. Συγκεκριμένα, ζήτησε και πήρε από τη θεά έναν βόστρυχο από τα μαλλιά της Γοργόνας τοποθετημένο σε χάλκινη υδρία. Την υδρία αυτή την έδωσε στην κόρη του Κηφέα Στερόπη και της είπε, σε περίπτωση που ξένος στρατός πλησιάσει με εχθρικές διαθέσεις, να σηκώσει τον βόστρυχο τρεις φορές επάνω από τα τείχη, χωρίς όμως αυτή να τον κοιτάζει· οι εχθροί τότε θα τρέπονταν σε φυγή. Έτσι, ο Κηφέας μαζί με τα παιδιά του, τους είκοσι γιους του, ακολούθησε τον Ηρακλή στη Λακεδαίμονα χώρα, όμως σκοτώθηκαν όλοι (Σουίδ. πλόκιον Γοργάδος, Απολλόδ. 2.7.3) ή μόνο τρεις από τους είκοσι (Διόδ. Σ. 4.33.6). Η συμμετοχή του Κηφέα στον πόλεμο του Ηρακλή κατά της Λακωνίας ανακαλεί στη μνήμη τις προστριβές Λακωνίας και Αρκαδίας των ιστορικών χρόνων.
Σχετικά λήμματα