Δες τον πίνακα με τους προσδιορισμούς. Κατέβασε τον πίνακα των προσδιορισμών σε αρχείο pdf
Για να δηλώσουμε τον τρόπο στα νέα ελληνικά χρησιμοποιούμε: ουσιαστικά σε γενική ή αιτιατική, προθετικά σύνολα, τροπικά επιρρήματα και επιρρηματικές φράσεις, μετοχές, αναφορικές προτάσεις που δηλώνουν τρόπο και επιρρηματικό κατηγορούμενο. Η ερώτηση στην οποία απαντούν οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί του τρόπου είναι πώς.
Ουσιαστικά σε γενική
Αρκετές φορές η επιρρηματική δήλωση του τρόπου γίνεται με τη χρήση ενός ουσιαστικού σε πτώση γενική, π.χ. του σκασμού, του θανατά, της μόδας, του κεφαλιού του κτλ.
Παραδείγματα
Έφαγε του σκασμού.
Δεν ακούει κανέναν. Κάνει του κεφαλιού του.
Ουσιαστικά σε αιτιατική
Παρόμοια λειτουργία έχουν και τα ουσιαστικά σε αιτιατική, π.χ. γραμμή, σειρά, τρεχάλα, πηλάλα (γρήγορο τρέξιμο), καβάλα.
Παραδείγματα
Οι στρατιώτες πήγαιναν γραμμή για το μέτωπο.
Ήρθε τρεχάλα να μας πει τα νέα.
Καβάλα παν στην εκκλησιά, καβάλα προσκυνάνε.
Προθετικά σύνολα
Από τις προθέσεις (κοινές και λόγιες) χρησιμοποιούνται για την επιρρηματική δήλωση του τρόπου οι εξής: άνευ, από, διά, εκ-εξ, εν, κατά, με, σε.
Παραδείγματα
Παραδόθηκαν άνευ όρων.
Ήρθε από μόνος του.
Τον υποδέχτηκε διά χειραψίας.
Οι πληροφορίες μου είναι εξ ακοής.
Μας τα είπε εν συντομία.
Το πρόβλημα μπορεί να λυθεί κατά τρεις τρόπους.
Την χτύπησε με μίσος.
Στοιχηθείτε σε τριάδες.
Τροπικά επιρρήματα
Τα τροπικά επιρρήματα είναι αυτά που χρησιμοποιούνται κυρίως για τη δήλωση του τρόπου. Μερικά από αυτά είναι τα εξής: καλά, κακά, σιγά, (αγάλια), έξαφνα (άξαφνα, ξαφνικά), ίσια, ωραία, χωριστά, συνεχιστά, ακουστά, μπρούμυτα, ανάσκελα, μόνο, μονάχα (μοναχά), καθαυτού, ίσια ίσια, διαρκώς, μεμιάς, μονομιάς, επίσης, επικεφαλής, ιδίως, κυρίως, προπάντων, ειδεμή, εξάλλου, του κάκου, τυχόν, παμψηφεί, σταυροπόδι, καλώς, ακριβώς, εντελώς, καταλεπτώς, συνεπώς, ευτυχώς, εξής, καθεξής, ελληνικά, γαλλικά, χωριάτικα κ.ά.
Παραδείγματα
Περάσαμε χάλια στο πάρτι του Γιάννη.
Καθίσανε χωριστά γιατί είχαν μαλώσει.
Δυστυχώς δεν πήγαμε εκδρομή!
Φύγαμε άρον άρον.
Είπε το μάθημα όπως όπως.
Μετοχές
Και με τις μετοχές σε -ώντας/-οντας ή -μένος δηλώνεται ο τρόπος.
Παραδείγματα
Κατέβαινε τρέχοντας και τραγουδώντας.
Γύρισε μεθυσμένος.
Προτάσεις
Κυρίως χρησιμοποιούνται οι αναφορικές προτάσεις που δηλώνουν τρόπο, π.χ.
Κοιμήσου όπως θέλεις.
Ένιωθα σαν να με τρυπούσαν με βελόνα.
Τα είπα έτσι όπως έπρεπε.
Επιρρηματικό κατηγορούμενο
Για τη δήλωση του τρόπου χρησιμοποιείται συχνά και το
επιρρηματικό κατηγορούμενο, π.χ.
