Ο ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ

Πως θα γίνουν οι εργασίες;

Προσοχή, το συγκεκριμένο άρθρο δημοσιεύθηκε το σχολικό έτος 2007-2008 για το μάθημα της Τεχνολογίας ,

Ωστόσο, περιλαμβάνει χρήσιμες υποδείξεις για εργασίες σε όλα τα μαθήματα

Πολλοί εκπαιδευτικοί που διδάσκουν το μάθημα Στοιχεία Τεχνολογίας στην Α΄ ΕΠΑΛ, δηλώνουν αδυναμία να πείσουν τους μαθητές να αναλάβουν εργασίες ή και να φέρουν σε πέρας τις εργασίες τους. Σημειωτέον ότι, το συγκεκριμένο μάθημα για να διδάσκεται επιτυχώς είναι απαραίτητο, σύμφωνα με το αναλυτικό του πρόγραμμα, να βασίζεται στις καθημερινές εργασίες που πρέπει να φέρνουν οι μαθητές.

Το παρόν υλικό βασίζεται στο σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε στις 7-12-2007 στον Πειραιά και στην ανταλλαγή εμπειριών με τους διδάσκοντες.

Κατ’ αρχήν θα προτείναμε στους εκπαιδευτικούς να διαβάσουν τις Συχνές Ερωτήσεις – Απαντήσεις που βρίσκονται στη σελίδα http://users.sch.gr/kontaxis/mathimata/ataxi/technologia_faqs.htm

Από την εμπειρία που αποκομίσαμε από τα σχολεία, αρκετοί καθηγητές έχουν καταφέρει όχι μόνο να αναθέσουν την τελική εργασία και να την φέρουν σε πέρας οι μαθητές αλλά να πραγματοποιείται όλο το χρόνο το μάθημα με συνεχείς εργασίες των μαθητών, οι οποίοι αισθάνονται υπερήφανοι για τις εργασίες τους.

Ξεκινώντας από τον μαθητή

Έχουν εμπειρία από εργασίες οι μαθητές;
Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι περισσότεροι μαθητές ενδέχεται να μην έχουν αξιόλογη εμπειρία από τη συμμετοχή σε σχολική εργασία κατά το παρελθόν, εκτός από τα γνωστά copy /paste που με κανένα τρόπο δεν μπορούν να θεωρηθούν εργασία. Αν μάλιστα δεν έχουν διδαχθεί σωστά το μάθημα της Τεχνολογίας στο Γυμνάσιο και δεν έχουν συμμετάσχει σε κάποια καινοτόμα προγράμματα, τότε κανείς δεν τους έχει διδάξει πως γίνεται μια εργασία
Τους μαθαίνουμε να κάνουν εργασίες, βήμα – βήμα
Δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι οι μαθητές θα είναι σε θέση από την αρχή να ανταποκριθούν στην εκπόνηση κάποιας εργασίας. Τους βάζουμε κατ’ αρχήν σε καθημερινή βάση να κάνουν ατομικές ή ομαδικές προκαταρκτικές μικροεργασίες, οι οποίες μπορούν να είναι και προφορικές, του τύπου: Ρωτήστε κάποιον από την οικογένειά σας ή κάποιο φιλικό σας πρόσωπο που γνωρίζει, να σας πει ποια υλικά χρησιμοποιεί συνήθως ο υδραυλικός, ή πως δουλεύει η θέρμανση κλπ. Απομυθοποιούμε τη φόρτιση της εργασίας καθώς δεν είναι ανάγκη να αντικαταστήσουμε το φόβο του διαγωνίσματος με τον φόβο της εργασίας, η οποία επιπλέον επιβαρύνεται και με το «ρίσκο» της παρουσίασής της. Προχωρώντας στη συνέχεια σε όλο πιο σύνθετες μικροεργασίες, καθιστούμε την έννοια της εργασίας προσιτή σε όλους τους μαθητές.
Τι είδους εργασίες αναλαμβάνουν οι μαθητές
Εκτός του ότι ξεκινάμε από απλές προκαταρκτικές εργασίες, επιπλέον, για να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον των μαθητών, είναι χρήσιμο το θέμα των εργασιών να επικεντρώνεται στο μαθητή:

Ποια κατ’ αρχήν ειδικότητα θέλει να ακολουθήσει ο μαθητής (Υδραυλικός, ηλεκτρολόγος, ψυκτικός, ηλεκτρονικός, δομικός κλπ)
Τι εμπειρίες είχε μέχρι σήμερα (Επάγγελμα πατέρα ή συγγενικού προσώπου, εργασιακή εμπειρία κλπ)
Ποιο το μαθησιακό του επίπεδό του (πχ Για να αναλάβει θεωρητικές ή πρακτικές εργασίες)
Άλλες μαθησιακές ιδιαιτερότητες / κλίσεις (πχ του αρέσει να σχεδιάζει, του αρέσει η φωτογραφία κλπ)

Για παράδειγμα, μπορούμε να δημιουργήσουμε ομάδες που να βασίζονται στο κατ’ αρχήν ενδιαφέρον των μαθητών ως προς την ειδικότητα που θα ακολουθήσουν. Στη συνέχεια, τους ζητάμε να εκπονούν ομαδικές εργασίες για κάθε κεφάλαιο, με βάση όμως το επάγγελμα που θέλουν να ακολουθήσουν (Προσοχή, στις ομαδικές εργασίες είναι απαραίτητο να τους μάθουμε ότι κάθε ένας θα αναλαμβάνει ένα επιμέρους τμήμα της ομαδικής εργασίας, έναν ρόλο). Οι εργασίες με αντικείμενο προσανατολισμένο στο αρχικό επαγγελματικό ενδιαφέρον των μαθητών, τους βοηθάει να ελέγξουν αν πράγματι η κατ’ αρχήν επιλογή τους είναι συμβατή με τα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητές τους. Η προσέγγιση όλων των διδακτικών αντικειμένων θα γίνεται για κάθε μαθητή και μέσα από τις εργασίες των υπόλοιπων μαθητών, έστω και αν ο ίδιος δεν συμμετέχει. Επιπλέον, θα γίνεται προσπάθεια ώστε κάθε εργασία να συμπεριλαμβάνει και στοιχεία από διαφορετικές ειδικότητες (πχ Θέρμανση – Ηλεκτρολογικά και Αυτοματισμοί Θέρμανσης, Αρχιτεκτονική – Design Επίπλων – Πως κατασκευάζονται)

Μερικά παραδείγματα προκαταρκτικών εργασιών:

Τι θέλω να γίνω και γιατί – Ατομική εργασία

Τι γνωρίζω για την ειδικότητα – επάγγελμα που επέλεξα (κατ’ αρχήν) - Ομαδική

Απλές πληροφορίες για ένα επιμέρους θέμα– Ατομική

Ρώτησα τον πατέρα μου ή τον θείο μου - Ατομική

Επισκέφθηκα έναν γνωστό μου επαγγελματία - Ατομική ή ομαδική

Έφερα κάποιο υλικό – κάποια πληροφορία (φωτογραφία, προσπέκτους κλπ)

Σύνθεση πληροφοριών – πχ Τα υλικά του ψυκτικού (κυρίως ομαδικές)

Κατάταξη πληροφοριών – υλικών

Διερεύνηση ενός θέματος μέσα από βιβλίο(α), Ιντερνετ, Applet κλπ

Επίλυση ενός προβλήματος, διερεύνηση μιας λειτουργίας (πχ πως δουλεύει ο ηλιακός θερμοσίφωνας, η εγκατάσταση θέρμανσης, το τηλέφωνο, το home cinema κλπ)

Μικροκατασκευή (πχ μια μικρή μακέτα, ένα λειτουργικό μοντέλο από χαρτόνι, μια συνδεσμολογία με μεταχειρισμένα εξαρτήματα, ένα διακοσμητικό από χαρτί αξιοποιώντας τη λογική του αναπτύγματος κλπ)

Ενδεικτικές εργασίες ανά κεφάλαιο

Οι παρακάτω εργασίες αποτελούν ενδεικτικά παραδείγματα για τον τρόπο που μπορούμε να προσεγγίσουμε κάθε κεφάλαιο με βάση το επαγγελματικό ενδιαφέρον των μαθητών (ποια ειδικότητα θέλουν κατ’ αρχήν να παρακολουθήσουν).

Υλικά – Εξαρτήματα – Τεχνικές παραγωγής
Εργασίες για υλικά και εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται σε κάθε ειδικότητα (πληροφορίες, φωτογραφίες ή προσπέκτους, ή πως κατασκευάζονται)

Υγιεινή και Ασφάλεια (Υ & Α)
Στη σελίδα http://users.sch.gr/kontaxis/SEK/odigos_ygieinis_asfaleias.htm υπάρχει πλήρης οδηγός και πληροφορίες όπου οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν θέματα ανάλογα με το ενδιαφέρον τους ή ακόμη και να κάνουν μια εργασία με φωτογραφίες από καλές ή κακές πρακτικές σε θέματα Υ & Α

Μετρήσεις
Ποιες είναι οι βασικές μετρήσεις σε κάθε επάγγελμα (Δομικοί, Μηχανολόγοι, Ηλεκτρονικοί κλπ), προσπέκτους ή φωτογραφίες μετρητικών οργάνων κλπ

Συστήματα – Μηχανές – Εργαλεία
Μπορούν να γίνουν εργασίες σχετικά με Εργαλεία παλιών επαγγελμάτων, Εργαλεία ανά ειδικότητα, Προσπέκτους από εταιρίες μετρητικών οργάνων, Πως δουλεύει ένα βασικό εργαλείο (πχ Black & Decker, γρύλος ανύψωσης, τόρνος, Μπετονιέρα, σύγχρονη κοπή αλουμινίου κλπ), Βασικές αρχές λειτουργίας οχήματος (ποδήλατο, αυτοκίνητο κλπ), Αυτοματισμοί στα εργαλεία / μηχανήματα

Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας
Τρόποι παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ανά ομάδες), κατασκευή Χάρτη με τα Υδροηλεκτρικά ή Θερμικά εργοστάσια ή τα πάρκα ανεμογεννητριών, Τα δομικά έργα των σταθμών παραγωγής, πως κατασκευάζονται οι πυλώνες της ΔΕΗ, τα μηχανολογικά των σταθμών παραγωγής, τα συστήματα αυτοματισμού και ελέγχου στους σταθμούς παραγωγής ή και στις εγκαταστάσεις

Αρχιτεκτονική &Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός
Συλλογή φωτογραφιών από ωραία κτίρια και συζήτηση πχ γιατί το επιλέξατε, Παραδοσιακή αρχιτεκτονική από όσους κατάγονται από σχετικές τοποθεσίες, Εγκαταστάσεις στα ποιοτικά κτίρια, Πως κατασκευάζεται ένα πέτρινο σπίτι, μια στέγη, τα όμορφα κάγκελα ή τα φωτιστικά, Κάτοψη δωματίων σπιτιού μαθητή, Βιοκλιματικά κτίρια (Υλικό από ΚΑΠΕ www.cres.gr)

Δομική Τεχνολογία
Συλλογή από φωτογραφίες ενός έργου της γειτονιάς στη φάση που βρίσκεται και διερεύνηση (θεμελίωση, αποχέτευση, ηλεκτρική εγκατάσταση, Θέρμανση κλπ), Βασικές αρχές θεμελίωσης, εγκαταστάσεων, τοιχοποιίας, συζήτηση με γονιό, τεχνίτες, βιβλιογραφία, Ιντερνετ), Υλικά κτιρίων/ Εγκαταστάσεων (είδη τοιχοποιίας, μονώσεις, σκυρόδεμα, χρώματα, θερμαντικά σώματα, είδη φωτιστικών, αυτοματισμοί, διακοσμητικά υλικά κλπ) Αποτύπωση εγκατάστασης κτιρίου (σπιτιού, σχολείου κλπ)

Ηλεκτρονικά κυκλώματα, Επικοινωνίες κλπ
Τεχνικά χαρακτηριστικά από συσκευές και επιλογή τους πχ από τεχνικό περιοδικό ή προσπέκτους (Κινητό, ήχος, εικόνα, ρολόι κλπ), Πως δουλεύει – βασικές αρχές λειτουργίας, Παρουσίαση applets από Ιντερνετ και εξήγηση λειτουργίας, Συλλογή από τρανζίστορ ή άλλα ηλεκτρονικά τοποθέτησή τους σε κάποιο χαρτόνι ή ταμπλώ και παρουσίαση τους, Απλή παρουσίαση δικτύων χαμηλής τάσης πχ τηλεφώνων ή Η/Υ, Αυτοματισμοί εγκαταστάσεων κτιρίων, βιοτεχνιών, βιομηχανίας, Πως δημιουργείται ένα video clip ή και δημιουργία ενός video clip.

Οχήματα
Παρουσίαση κάποιων βασικών συστημάτων ή αρχών λειτουργίας του αυτοκινήτου (απαραίτητο φωτογραφικό ή ηλεκτρονικό υλικό, το συνεργείο αυτοκινήτου και πως δομείται, επεξήγηση των στοιχείων που αναφέρονται σε ένα προσπέκτους αυτοκινήτου ή των χαρακτηριστικών ενός αυτοκινήτου από ένα τεχνικό περιοδικό αυτοκινήτου (αυτά που απευθύνονται στον καταναλωτή).

Καύσιμα Αέρια
Πως παράγονται, που χρησιμοποιούνται, υλικά και φωτογραφίες για καύσιμα αέρια, αυτοματισμοί στις εγκαταστάσεις αερίων, χρήση αερίου στα οχήματα κλπ.

Γραφικός και Βιομηχανικός Σχεδιασμός – Σχεδιασμός εντύπου - Αρχές σχεδιασμού εσωτερικών χώρων – Καλές και εφαρμοσμένες τέχνες.
Στο παρόν κεφάλαιο είναι ανάγκη να υπάρξει συνεργασία με το μάθημα του Τεχνικού Σχεδίου. Αν δεν υπάρχουν ενδιαφερόμενοι μαθητές, είναι καλό να γίνουν κάποιες παρουσιάσεις από φωτογραφικό υλικό και να ζητηθεί από τους μαθητές, με βάση την ειδικότητα που επιθυμούν, να προβληματιστούν, για τον τρόπο με τον οποίο είναι δυνατόν, στην ειδικότητά τους, να εξασφαλιστούν οι κανόνες της Τέχνης και του ωραίου. (πχ πως χαλάει η όψη ενός όμορφου σπιτιού από τα κλιματιστικά μηχανήματα, πως οι μηχανολογικές ή οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις μπορούν να αποτελέσουν στοιχείο αρχιτεκτονικής και διακόσμησης (πχ Το Γκάζι, το Μπομπούρ) ή πως κατασκευάζονται τα μεταλλικά διακοσμητικά κλπ.

Επίσης μπορεί να γίνει παρουσίαση καλών πρακτικών, έργων design, ειδών τέχνης, επίπλων κλπ ή και τρόπου κατασκευής τους, παρουσίαση μιας εταιρίας παραγωγής εντύπου, ενός εργαστηρίου τέχνης, ενός εργαστηρίου αγγειοπλαστικής κλπ. Κάποιες ομάδες μαθητών, σε συνεργασία με το μάθημα της πληροφορικής, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα έντυπο με το σύνολο των εργασιών που πραγματοποίησαν μέχρι αυτό το κεφάλαιο ή να δημιουργήσουν ένα μικρό εφημεριδάκι με τις δραστηριότητές τους. Χρήσιμη είναι και η δημιουργία αναπτυγμάτων για τη δημιουργία ενός όμορφου κουτιού συσκευασίας ή ενός χαρτονένιου διακοσμητικού, ή ο σχεδιασμός ενός μπιμπελό από χαλκό ή μέταλλο και να περιγραφεί ο τρόπος κατασκευής του ή ακόμη και να κατασκευαστεί, εφ όσον μπορεί να αξιοποιηθεί το μηχανουργείο. Σε αυτήν την περίπτωση χρειάζεται προσοχή – η κατασκευή πρέπει να γίνει από καθηγητή, μπροστά στους μαθητές και σύμφωνα με τον σχεδιασμό που οι ίδιοι έκαναν.

Πως αξιολογούμε την καθημερινή εργασία των μαθητών;
Για να αποτελέσει η αξιολόγηση ένα πρόσθετο κίνητρο βελτίωσης της συμμετοχής των μαθητών είναι απαραίτητο να γίνεται καθημερινή αξιολόγηση των δραστηριοτήτων τους, ΕΠΙΔΕΙΚΤΙΚΑ. Ορισμένοι καθηγητές δημιουργούν ειδικό κατάλογο για αυτόν τον σκοπό, ο οποίος περιλαμβάνει δίπλα από κάθε μαθητή όλες τις διδακτικές εβδομάδες, στις οποίες μπορούμε με κατάλληλα σύμβολα και σχόλια να αξιολογήσουμε την καθημερινή δραστηριότητά του. Πχ ένα + στην περίπτωση που έφερε την πληροφορία που είχε αναλάβει στο προηγούμενο μάθημα, έστω και αν δεν είναι πλήρης ή σωστή. Η παραπάνω διαδικασία αποτελεί ένα άριστο αποδεικτικό για την προφορική βαθμολογία του μαθητή, όπως συμβαίνει και με το μάθημα του Σχεδίου.
Οι πιο σύνθετες προκαταρκτικές εργασίες, οι οποίες παρουσιάζονται μέσα στην τάξη, προφανώς έχουν πρόσθετα στοιχεία που μπορούμε να αξιολογήσουμε όπως γραπτό κείμενο (έστω μια σελίδα με σημειώσεις ή με φωτογραφίες και λεζάντες), ένα χαρτόνι με εξαρτήματα και λεζάντες, ένα ντοσιέ με προσπέκτους, ένα cd με εικόνες ή βίντεο κλπ. Στην περίπτωση που οι παραπάνω εργασίες είναι ομαδικές, τότε δίνεται ιδιαίτερο βάρος στην παρουσίαση, κατά την οποία ο κάθε μαθητής αναλαμβάνει να παρουσιάσει ένα μέρος της.

Μην ξεχνάτε να αξιοποιείτε:

Το μάθημα της Πληροφορικής, σε συνεργασία με τους αντίστοιχους διδάσκοντες, με την έννοια σε αυτό το μάθημα να γίνονται οι αναζητήσεις πληροφοριών στο Ιντερνετ και οι παρουσιάσεις των εργασιών σε word ή power point – Οι ίδιες εργασίες των μαθητών μπορούν να βαθμολογούνται και στα δύο μαθήματα, στην Πληροφορική ως προς τη μορφή και στα Στοιχεία Τεχνολογίας ως προς το περιεχόμενο. Ακόμη, αν υπάρχει ενδιαφέρον, μπορούν οι μαθητές να δημιουργήσουν σχετικές ιστοσελίδες ανά ομάδα εργασίας.

Τον Μικρό Οδηγό Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Θεμάτων στο Ιντερνετ

Το Υλικό για Μηχανολόγους που έχει δοθεί σε όλα τα σχολεία από τους Σχολικούς Συμβούλους (2-3 cd)

Τα εργαστήρια του σχολείου στα οποία πρέπει να γίνονται τουλάχιστον επισκέψεις ή σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς των εργαστηρίων και κάποιες ασκήσεις επίδειξης

Την παρουσία δεύτερου καθηγητή στην τάξη, στην περίπτωση που υπάρχουν στο σχολείο υπεράριθμοι καθηγητές τεχνικών ειδικοτήτων, με μειωμένο ωράριο. Η εμπειρία από σχολεία στα οποία έχει εφαρμοστεί το μέτρο είναι ιδιαίτερα θετική, όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας και στη συμμετοχή των μαθητών.

   Περιμένω τις παρατηρήσεις σας!

              Αθανάσιος Κονταξής
       Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ12  
        Μηχανολόγος Μηχανικός