Πολλοί ήταν οι παράγοντες που οδήγησαν στην ένοπλη σύγκρουση των βαλκανικών κρατών με την Οθωμανική αυτοκρατορία, στα 1912-1913. Οι κυριότεροι από αυτούς ήταν οι εξής:

- Η έξαρση των βαλκανικών εθνικισμών που εκφραζόταν με τη σφοδρή επιθυμία απελευθέρωσης αλύτρωτων αδελφών και ενσωμάτωσης των εδαφών στα οποία κατοικούσαν.

- Η σκλήρυνση της τουρκικής πολιτικής απέναντι στις υπόδουλες εθνότητες, ιδίως μετά την επικράτηση του κινήματος των Νεοτούρκων (1908).

- Η προφανής αδυναμία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας να υπερασπιστεί τον εαυτό, γεγονός που είχε αποκαλυφθεί πλήρως και μετά τον ιταλοτουρκικό πόλεμο που στοίχισε στην τουρκική πλευρά την απώλεια των Δωδεκανήσων.

- Τα αντικρουόμενα συμφέροντα των Δυνάμεων στα Βαλκάνια (διείσδυση της Γερμανίας στην Οθωμανική αυτοκρατορία, επιδίωξη αναχαίτισης της από τις άλλες Δυνάμεις).

Ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος (Οκτώβριος 1912-Μάϊος 1913), βρήκε την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο να στρέφονται ένοπλα εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και να την νικούν.

Η Συνθήκη του Λονδίνου (17/30 Μαΐου 1913), με την οποία τερματίστηκε ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος, όριζε ότι ο Σουλτάνος

- παραχωρούσε στους νικητές συμμάχους όλα τα ευρωπαϊκά εδάφη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας δυτικά της γραμμής Αίνου-Μήδειας, δίχως, όμως, να διευκρινίζεται ποια εδάφη θα έπαιρνε το κάθε βαλκανικό κράτος,

- παραιτούνταν από τα κυριαρχικά του δικαιώματα στην Κρήτη, η οποία ήταν έως τότε αυτόνομη ηγεμονία στο πλαίσιο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Στην πραγματικότητα, η Συνθήκη του Λονδίνου άφηνε πολλά ζητήματα άλυτα: διανομή των βαλκανικών εδαφών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, κυρίως της Μακεδονίας και της Θράκης, μεταξύ των νικητών συμμάχων, τύχη των νησιών του βορειοανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων, αίτημα των Αλβανών για ανεξαρτησία και άλλα μικρότερης σημασίας.

Ο Β΄ Βαλκανικός πόλεμος (Ιούνιος-Ιούλιος 1913) υπήρξε αποτέλεσμα τόσο των παραπάνω εκκρεμοτήτων όσο και της άμεσης εμπλοκής των Δυνάμεων στα βαλκανικά πράγματα. Αυτή τη φορά, οι σύμμαχοι του Α΄ Βαλκανικού πολέμου έγιναν αντίπαλοι: η Ελλάδα και η Σερβία συγκρούστηκαν με τη Βουλγαρία, η οποία βγήκε ηττημένη από τον πόλεμο.

Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1913), με την οποία τερματίστηκε ο Β΄ Βαλκανικός πόλεμος όριζε τα εξής σχετικά με τις ελληνικές διεκδικήσεις:

- Η Ελλάδα κέρδιζε τη νότια Ήπειρο (το γεωγραφικό διαμέρισμα της σημερινής Ελλάδας που ονομάζεται Ήπειρος), την κεντρική Μακεδονία με τη Θεσσαλονίκη καθώς και την ανατολική Μακεδονία με την Καβάλα.

- Η βόρειος Ήπειρος, που διεκδικούνταν από την Ελλάδα, ενσωματώθηκε στο ανεξάρτητο κράτος της Αλβανίας που είχε ιδρυθεί το 1912.

- Τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου, εκτός από την Ίμβρο και την Τένεδο, παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα, με ειδική Διακοίνωση των Δυνάμεων.

- Τα Δωδεκάνησα παρέμειναν υπό ιταλικό έλεγχο.

- Η Ελλάδα ανακοίνωσε ότι θεωρεί την Κρήτη ελληνικό έδαφος, απόφαση που έγινε αποδεκτή τόσο από τις Δυνάμεις όσο και από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Έτσι, η Κρήτη ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος.

Το τέλος των Βαλκανικών πολέμων, το 1913, βρήκε την Ελλάδα να είναι μια χώρα πολύ διαφορετική από αυτή που ήταν λίγα χρόνια νωρίτερα, σχεδόν διπλάσια τόσο σε έκταση όσο και σε πληθυσμό.