Αστρολάβος (σελ. 1/2)

 

Σφαιρικός Αστρολάβος Ιππάρχου

 

 

Ο σφαιρικός αστρολάβος ή αστρολάβος Ιππάρχου, πήρε το όνομα του από τον εφευρέτη του, που θεωρείται ότι είναι ο Ίππαρχος ο Ρόδιος. Είναι ένα αστρονομικό όργανο το οποίο χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι αστρονόμοι και  ναυτικοί, για την ναυσιπλοΐα και την παρατήρηση του Ήλιου και των αστεριών, από τον 2ο αιώνα π.Χ. μέχρι και τον 18ο αιώνα μΧ. Οι αρχαίοι χρησιμοποιώντας τον αστρολάβο, προέβλεπαν τις θέσεις του ήλιου, της σελήνης, των πλανητών και των άστρων. Με τη βοήθεια του αστρολάβου είναι δυνατό να βρεθεί η ώρα αν είναι γνωστό το γεωγραφικό μήκος και πλάτος ή αντίστροφα.  Υπάρχουν δυο είδη αστρολάβων: Ο σφαιρικός αστρολάβος και ο επίπεδος αστρολάβος.                                

 

Ο σφαιρικός αστρολάβος, αποτελείται από πέντε μεταλλικές στεφάνες σε μορφή δακτυλίων, κατά την ακόλουθη διάταξη: μία εξωτερική οριζόντια στεφάνη, η οποία εφάπτεται εσωτερικά με δύο άλλες, κάθετες μεταξύ τους στεφάνες, που συνδέονται  μόνιμα. Οι δύο αυτές μόνιμες στεφάνες φέρουν επιπρόσθετα άλλες δύο ομόκεντρες κινητές στεφάνες, που συνδέονται κατά διαφορετικό άξονα μεταξύ τους. Οι δύο μόνιμα σταθερές στεφάνες ονομάζονταν η μεν μία «κάθετος κύκλος» η δε άλλη «εκλειπτικός κύκλος».

 

Αργότερα, τον 8ο με 10ο περίπου αιώνα ο αστρολάβος έλαβε σχεδόν επίπεδη μορφή από τους Άραβες (λέγεται ότι ο πρώτος επίπεδος αστρολάβος φτιάχτηκε τον 8ο αιώνα από τον Πέρση μαθηματικό Fazari) που απαρτιζόταν από έναν κύκλο και ένα κινητό βραχίονα, ο οποίος προσδιόριζε το ύψος των ουράνιων σωμάτων. Από την Ισλαμική Ισπανία, ο αστρολάβος διαδόθηκε στην Ευρώπη τον 11ο αιώνα μ.Χ. και χρησιμοποιήθηκε στην ναυσιπλοΐα μέχρι τον 18ο αι. έως ότου τελικά αντικαταστάθηκε από τον εξάντα.