Ατμοτηλεβόλο - Αρχιτρόνιτο Λεονάρντο ντα Βίντσι

Σχέδια του Λεονάρντο Ντα Βίντσι για το ατμοτηλεβόλο

(πατήστε επάνω για μεγέθυνση)

 

 

Με αυτό το όπλο ασχολήθηκε και ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο οποίος το ονόμασε "αρχιτρόνιτο" (architronito), από τις λέξεις Αρχιμήδης και τιτρώσκω (=τραυματίζω), και έκανε τα πρώτα κατασκευαστικά σχέδια του όπλου. Περιγράφοντας το ατμοτηλεβόλο του, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι αναφέρει: «Πρόκειται περί μηχανήματος από χαλκό που εκσφενδονίζει με πολύ θόρυβο και δύναμη σιδερένιες σφαίρες. Το 1/3 του οργάνου (σωλήνα) βρίσκεται μέσα σε μια μεγάλη φωτιά από ξύλο και όταν θερμανθεί καλά, στρέφουμε τον κοχλία D, έτσι ώστε να βρεθεί πάνω από το δοχείο νερού ΑΒ, οπότε και το νερό χύνεται εντός του θερμαμένου τμήματος του σωλήνα, όπου και μετατρέπεται απότομα σε ποσότητα ατμού. Η σφαίρα εκτινάσσεται τότε με μεγάλη ορμή και θόρυβο»

 

Ανάμεσα στα σχέδια του αρχείου του Λεονάρντο Ντα Βίντσι βρέθηκαν τρία που αφορούν το ατμοτηλεβόλο του Αρχιμήδη. Όπως σημειώνει ο Ε. Σταμάτης, ο Γερμανός ιστορικός Matschoss στο έργο του, «Ιστορία της Ατμομηχανής» : «….γράφει ότι ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι είχε σχετικόν χειρόγραφον του Αρχιμήδους, το οποίο έκτοτε απωλέσθη!» Τα τρία αυτά σχέδια δόθηκαν αργότερα στο Πολεμικό Μουσείο, το οποίο με την σειρά του ενημέρωσε τον Ι. Σακά γι’ αυτά και τον παρότρυνε στην ανακατασκευή του ατμοτηλεβόλου του Αρχιμήδη. Σαν συνέχεια των όσων αφορούν τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι και το ατμοτηλεβόλο είναι όσα πολύ ενδιαφέροντα σημειώνει σε σχετικό άρθρο του ο Γ. Χαραλαμπόπουλος: «Αν και ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι δεν αναφέρει την πηγή των πληροφοριών του για την κατασκευή του τηλεβόλου, σήμερα είναι επίσημα παραδεκτό ότι πρόκειται για το μηχανικό επίτευγμα του Αρχιμήδη. Σε μια συλλογική εργασία αφιερωμένη στους κώδικες και τα σχέδια του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, η οποία παρουσιάστηκε σε ειδικό ένθετο του περιοδικού Europeo, γίνεται μια πλήρης παρουσίαση του έργου του συμπεριλαμβανομένων και των κωδικών της Μαδρίτης που ανακαλύφθηκαν το 1967, καθώς επίσης κι ενός άλλου χειρογράφου, που βρέθηκε στην Φλωρεντία και εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1975 από τον Carlo Pedretti. Στην εργασία αυτή, από την οποία προέρχεται και το πρωτότυπο σχέδιο του τηλεβόλου του Λεονάρντο, οι παραπάνω ερευνητές αναφέρονται «στο κανόνι θερμικής ενέργειας του Αρχιμήδη», το οποίο παρουσίασε ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι σε ένα χειρόγραφο της περιόδου 1487 – 1490. Μάλιστα οι ίδιοι συμπεραίνουν ότι ο Λεονάρντο χρησιμοποίησε τις πληροφορίες του Πετράρχη ή άλλες πηγές, που ακόμα παραμένουν απροσδιόριστες (σημειώνοντας το όνομα του ιστορικού Guglielmo di Pastregno). Στο ίδιο κείμενο επίσης διαπιστώνεται και το συμπέρασμα πως η χρήση θερμικής ενέργειας στο όπλο του Λεονάρντο προέρχεται από τις «περί ατμοκίνησης» θεωρίες του Ήρωνα της Αλεξάνδρειας»

 

Η αναφορά στον Ήρωνα μας ξαναθυμίζει ότι την εποχή του Αρχιμήδη ή λίγο αργότερα υπήρχαν συσκευές που χρησιμοποιούσαν τον ατμό για πρακτικούς λόγους. Ήδη, γύρω στο 250π.Χ, ο γιατρός Φιλομένης χρησιμοποιούσε μια χύτρα ατμού όπου μαγείρευε διάφορα φαγητά, ίδια περίπου με αυτήν που «ανακάλυψε» 1800 χρόνια αργότερα ο Denis Papin (1681), η οποία όμως ήταν εφοδιασμένη με ασφαλιστική δικλείδα, εφεύρημα καθαρό του Papin,. Και ο Φίλων ο Βυζάντιος περιέγραψε ένα λέβητα που χρησιμοποιούσαν στα θυσιαστήρια της εποχής για την αναρρίπιση της φωτιάς. Ο λέβητας ήταν κλειστός και έφερε προς τα πάνω ένα λεπτό λυγισμένο σωλήνα, μέσω του οποίου ο ατμός που παραγόταν μέσα στον λέβητα εκτοξευόταν προς την φωτιά του θυσιαστηρίου. Ο ίδιος περιγράφει μια συσκευή, που σφύριζε με την βοήθεια του ατμού (ατμοσειρήνα) και πρότεινε τη χρησιμοποίησή της στους φάρους.

 

 

 

Πηγή: "Το Αρχιτρόνιτο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι" - yourforum.gr