Τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι στη Θήρα |
|
Το Σπίτι των Δελφίνων στη Δήλο και τα ψηφιδωτά του |
|
Το Σπίτι της Τρίαινας στη Δήλο |
|
Δελφίνια και χταπόδια, Φιάλη από την Ερέτρια, 510-500 π.Χ., Λούβρο |
|
Η Αφροδίτη και το δελφίνι, 2ος αι. μ.Χ. (αντίγραφο ελληνιστικού πρωτοτύπου) |
Ο Ποσειδών, 3ος αι. μ.Χ. |
Ο Έρωτας και το δελφίνι, Andrea del Verrocchio, 1470 |
Αρίων, Gustave Moreau, 1891 |
Και άλλοι μύθοι του Αισώπου: Δελφίνια-Φάλαινες-Κωβιός, Δελφίνι και Θύννος, Δελφίνι και Λιοντάρι |
|
Ο Εικάδιος, κρητικός αδερφός του Ιάπυγα, ταξίδευε για την Ιταλία και το πλοίο του ναυάγησε. Οδηγήθηκε από δελφίνι στους Δελφούς και έδωσε στην τοποθεσία το όνομά του. Το δελφίνι ήταν ο Απόλλων μεταμφιεσμένος. |
Δελφίνι έσωσε και τον Έναλο, ο οποίος πήδηξε από το πλοίο, για να σμίξει με την αγαπημένη του Φινηίδα. Η κοπέλα, σύμφωνα με χρησμό, είχε επιλεγεί από τους πρώτους άποικους της Λέσβου, με κλήρο, για να τη ρίξουν στη θάλασσα, ώστε να εξευμενιστεί η Αμφιτρίτη. Το ταίρι του δελφινιού που έσωσε τον Έναλο έσωσε και τη Φινηίδα. |
Στην Ιασό της Καρίας, στη Μικρά Ασία, ο τοπικός ήρωας Ερμίας παριστανόταν να ιππεύει ένα δελφίνι. |
Ησιόδου θάνατος (Πλουτάρχου, Επτά Σοφών Συμπόσιον - μετ. Ε. Δαυΐδ) Κάποτε ένας από την Μίλητον, καθώς φαίνεται, με τον οποίον μαζί ο Ησίοδος εφιλοξενείτο και διέμενεν εις την χώραν των Λοκρών, συνευρέθη κρυφά με την θυγατέρα του ανθρώπου που τους εφιλοξένει και απεκαλύφθη. Υπώπτευσαν τότε τον Ησίοδον, ότι εγνώριζεν από την αρχήν το έγκλημα και εκ συνεννοήσεως το έκρυψε. Έτσι, χωρίς να πταίη διόλου, περιεπλάκη αδίκως εις στιγμήν οργής και διαβολής. Οι αδελφοί δηλαδή της κόρης του έστησαν ενέδραν πλησίον εις το Λοκρικόν Νέμειον και τον εσκότωσαν μαζί δε και τον ακόλουθον του, που ωνομάζετο Τρωίλος. Τα σώματα των κατόπιν εσύρθησαν προς την θάλασσαν. Και του μεν Τρωίλου, ενώ εφέρετο έξω προς τον ποταμόν Δάφνον, εκρατήθη από ένα σκόπελον, που εξείχεν ολίγον από την θάλασσαν και έως την σήμερον ο σκόπελος αυτός ονομάζεται Τρωίλος. Το δε λείψανον του Ησιόδου ανεσήκωσεν αμέσως από την παραλίαν ένα κοπάδι δελφίνια, και το έφερε προς το Ρίον κατά το μέρος της Μολυ· κρείας. Συνέπεσε δε τότε να τελήται υπό των Λοκρών η συνηθισμένη θυσία και πανήγυρις των Ρίων, την οποίαν τελούν και τώρα ακόμη με λαμπρότητα εις την τοποθεσίαν εκείνην. Όταν λοιπόν εθεάθη το σώμα να φέρεται προς τα εκεί, εξεπλάγησαν φυσικά και έτρεξαν προς την παραλίαν. Όταν δε ανεγνώρισαν τον νεκρόν, αδιάλυτον ακόμη, ενόμισαν ότι, ένεκα της φήμης του Ησιόδου, έπρεπε να τα αφήσουν όλα τ' άλλα και να ζητήσουν να εξιχνιάσουν τον φόνον. Και το κατώρθωσαν γρήγορα· εύρον πραγματικώς τους φονείς και τους έρριψαν ζωντανούς εις την θάλασσαν, την δε οικίαν των κατεδάφισαν. Ετάφη δε ο Ησίοδος κοντά εις το Νέμειον· αλλά οι περισσότεροι επισκέπται δεν γνωρίζουν τον τάφον του· τον έχουν μυστικόν, επειδή ζητείται από τους Ορχομενίους, καθώς λέγουν, οι οποίοι σύμφωνα με ένα χρησμόν θέλουν να σηκώσουν τα λείψανα και να τα θάψουν εις την χώραν των. |
Ο Παυσανίας, συγγραφέας, είδε στην Ποροσελήνη το δελφίνι που το είχαν τραυματίσει ψαράδες και του περιποιήθηκε τις πληγές ένα αγόρι, να ακούει στο κάλεσμα του αγοριού, να το πλησιάζει και, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, να το αφήνει να ανεβαίνει στη ράχη του. Αυτό σημαίνει ότι η τελετουργική έλευση του Βρέφους του Νέου Έτους παριστανόταν στην Κόρινθο με τη βοήθεια εξημερωμένου δελφινιού, που εκπαιδευόταν από τους ιερείς του Ήλιου. |
|
Ο Πλίνιος, ρωμαίος συγγραφέας και ιστορικός, γράφει ότι ένα παιδάκι έριχνε ψίχουλα σε ένα δελφίνι, και αυτό, από ευγνωμοσύνη, το άφηνε να ανεβαίνει στη ράχη του και το πήγαινε βόλτα. |
Το δελφίνι ήταν ιερό σύμβολο του θεού της θάλασσας, του Ποσειδώνα. Η Αμφιτρίτη και ο Τρίτων πήγαιναν καβάλα σε δελφίνια. Η σύζυγος του Ποσειδώνα ήταν η κόρη του Ωκεανού Αμφιτρίτη. Στην προσπάθειά του για να την κατακτήσει τον βοήθησε ένα δελφίνι. Όταν ο Ποσειδώνας την πλησίασε, γεμάτος επιθυμία, εκείνη τον φοβήθηκε κι έτρεξε να εξαφανιστεί μέσα στο θαλασσινό βασίλειο του Άτλαντα. Τότε ο Ποσειδώνας έστειλε πολλούς φίλους του να ψάξουν να τη βρουν και ανάμεσα σε αυτούς το δελφίνι, που την ανακάλυψε στα νησιά του Άτλαντα, τη βεβαίωσε για τις σοβαρές προθέσεις του Ποσειδώνα και την έπεισε να το ακολουθήσει στη συνάντησή του με το θαλασσινό θεό. Ο Ποσειδώνας από τότε τίμησε το δελφίνι θεσπίζοντας να το θεωρούν ιερό και ονομάτισε για χάρη του στον ουρανό τον αστερισμό του Δελφίνος. |
Δελφίνια είχαν σώσει και τον Τηλέμαχο από πνιγμό και ο Οδυσσέας έβαλε στο πλοίο του, ως έμβλημα, ένα δελφίνι. Επίσης, είχε φυλαχτά με το δελφίνι και στην ασπίδα του εικονιζόταν ένα δελφίνι. |
|
Tο δελφίνι αγαπά τη μουσική. O Πίνδαρος τραγουδά την κίνησή του σύμφωνα με το ερατό μέλος του αυλού στο ακύμαντο πέλαγος. Στην αγάπη του δελφινιού για τη μουσική οφείλεται το όνομα Musicum Signum του αστερισμού Δελφίνος, που, σύμφωνα με μια παραλλαγή, τον ονόμασε έτσι ο Ποσειδών για να τιμήσει το δελφίνι που βρήκε την κρυμμένη στα παλάτια του Aτλάντα Αμφιτρίτη. Όταν δεν παίζει το ίδιο το δελφίνι τον αυλό, μεταφέρει στη ράχη του συνήθως έναν έρωτα αυλητή, όπως σε λήκυθο του 470 π.X. O φτερωτός θεός δείχνει το δρόμο απλώνοντας το χέρι του. Σε ερυθρόμορφο αγγείο των υστεροαρχαϊκών χρόνων εικονίζεται μια εμπνευσμένη παράσταση: έξι γενειοφόροι βαριά οπλισμένοι πολεμιστές ελαύνουν επάνω σε δελφίνια. Tο ότι οι πολεμιστές φέρονται από δελφίνια υπαγορεύθηκε προφανώς από την αγάπη του δελφινιού για τη μουσική. Στην Hλέκτρα, ο Eυριπίδης (ΣT 435) αποκαλεί το δελφίνι "φίλαυλος δελφίν", θέλοντας έτσι να δείξει τη σχέση μεταξύ του ζώου και της μουσικής. (H συμβολή του Πυθαγόρα, των Θρακών αοιδών και άλλων, στη μουσική ιατρική της αρχαίας Eλλάδας, του Θ. Κ. Ταμπάκη - από το site: http://www.iatrikionline.gr/deltio_49c/epi10.htm) |
....Δεν έχει υπάρξει άλλος λαός που να είχε ποτέ τόσο στενή σχέση με τα δελφίνια, που να τα θαύμαζε, να τα λάτρευε και να τα εξύψωνε όσο οι αρχαίοι Ελληνες. Έχουμε τις μινωικές τοιχογραφίες στην Κρήτη 2.000 χρόνια π.Χ., στη Θήρα 1.500 χρόνια π.Χ., τους αμέτρητους μύθους και θρύλους που υπάρχουν για σχέση δελφινιών-ανθρώπου ή τις θεωρίες του Πλούταρχου, ο οποίος γράφει χαρακτηριστικά: «Στο δελφίνι έχει δοθεί η ιδιότητα που αναζητούν όλοι οι φιλόσοφοι: η ανιδιοτελής συμπαράσταση και φιλία». Έχουμε επίσης τον Πυθαγόρα που πειραματίστηκε με τις μελωδικές συχνότητες τις οποίες εκπέμπουν τα δελφίνια καθώς και τις πρακτικές έρευνες του Αριστοτέλη. Επίσης, ο Μέγας Αλέξανδρος έκανε αρχιερέα του Ποσειδώνα στη Βαβυλώνα το Διονύσιο από την Ιασώ της Μιλήτου, ο οποίος, παιδί κιόλας, είχε στενές επαφές και επικοινωνία με ελεύθερα δελφίνια. Οι Ελληνες επέκριναν σκληρά τους «βάρβαρους» γείτονές τους, τους Θράκες, επειδή σκότωναν τα δελφίνια και εμπορεύονταν το δέρμα τους, τα δόντια τους και το λάδι που έβγαζαν από το λίπος τους. Δοσοληψίες με τους Θράκες σε «είδη δελφινιών» ήταν αυστηρώς απαγορευμένες και τιμωρούνταν με βαριές ποινές στην αρχαία Ελλάδα. Οι Αβορίγινες, οι αυτόχθονες δηλαδή της Αυστραλίας, έχουν τα δελφίνια ως κεντρικά στοιχεία στη λατρεία τους και τα θεωρούν «ονειρικά» πλάσματα που έχουν κατεβεί στη γη για να βοηθήσουν τον άνθρωπο. Θεωρούν πως, όταν ένας άνθρωπος πεθαίνει, η ψυχή του γίνεται δελφίνι. Παρόμοιες αντιλήψεις βρίσκουμε και σε ινδιάνικες φυλές της Αμερικής, που λατρεύουν τα δελφίνια σαν θεότητες, εκτελούν ειδικούς χορούς δελφινιών, ντύνονται σαν δελφίνια και κατεβαίνουν στις παραλίες χορεύοντας γύρω από αγάλματα δελφινόμορφων θεών. Πολλές φυλές πιστεύουν ότι τα δελφίνια βοήθησαν κάποτε τους προγόνους τους να φθάσουν στην αμερικανική ήπειρο από τα νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού. Σε αρκετά μέρη της Δυτικής Αφρικής οι ψαράδες, όταν εντοπίσουν κοπάδια ψαριών, χτυπούν με ράβδους την επιφάνεια του νερού και φωνάζουν τα δελφίνια, που έρχονται αμέσως και μεριμνούν, ώστε τα ψάρια να πέσουν στα δίχτυα των ψαράδων. Δυστυχώς, στο μοντέρνο «πολιτισμένο» κόσμο της Δύσης ο άνθρωπος έχει ανεπανόρθωτα σπάσει τους δεσμούς που χιλιάδες χρόνια τώρα τον συνέδεαν με το δελφίνι... (Θαλάσσια ζωή - Ο μαγικός κόσμος των δελφινιών: από το site: http://tovima.dolnet.gr/print.php?e=B&f=13000&m=C11&aa=1) |