Ταξιδιωτικό της Παναγιώτας Π. Λάμπρη Ένα ξεχωριστό σχολείο, (10-9-2021)   Δημοσιεύτηκε: "Λογοτεχνικά Μονοπάτια" της Ομάδας "Ζωντανές - Νοσταλγικές Μνήμες Γυμνασίων Αιγίου" στο fb, 10-9-2021. Προσωπική σελίδα μου στο fb, 11-9-2021. Εφημερίδα "Ηχώ της Άρτας", 14-9-2021, σ. 1.      Αν φτάσεις ταξιδευτής στην Κάρπαθο, ειδικά τη βόρεια, εκτός από το τοπίο, θα σε συναρπάσουν η πολιτιστική κληρονομιά εν γένει και ιδιαίτερα η αρχιτεκτονική της, η οποία έλκει υπερθετικά το βλέμμα, μόλις πατήσεις το πόδι σου εκεί. Κι κείνο που τα καθιστά αξιοσημείωτα όλα τούτα – η πολιτεία τα έχει ανακηρύξει διατηρητέα –, είναι που υπάρχουν ακόμη άνθρωποι στο νησί, οι οποίοι πασχίζουν για τη συνέχειά τους.    Ανάμεσα σ’ αυτά ξεχωρίζει το Δημοτικό Σχολείο στο Διαφάνι της Καρπάθου, επινείου της μοναδικής για το κάλλος της Ολύμπου, μια και η όψη του συναρπάζει, θαρρώ, καθέναν που τ’ αντικρίζει!    Μα, τι διαθέτει το συγκεκριμένο σχολείο κι αποτελεί αξιοθέατο; Πέραν της θέσης του στην κορυφή πευκόφυτου λόφου, στον οποίο απολήγει μια πλευρά του χωριού, απ’ όπου το Καρπάθιο πέλαγος ατενίζει, η λιτή αρχιτεκτονική του, οι ανάγλυφες παραστάσεις στην πρόσοψή του, καθώς κι άλλα διακοσμητικά και χρηστικά αντικείμενα στον αύλειο χώρο, τα οποία αφορούν στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην καλλιέργεια της καλαισθησίας, το καθιστούν ένα αρμονικό αρχιτεκτονικό σύνολο, ευχάριστο και διδακτικό για τους μαθητές, αλλά και για τους επισκέπτες.    Όποιος, λοιπόν, μπει στον κόπο ν’ ανέβει με τα πόδια στον λόφο που το φιλοξενεί, έχει πολλά να κερδίσει, καθώς η ανάβαση του δίνει τη δυνατότητα να σταματά και ν’ απολαμβάνει όμορφες κατοικίες, ξεχωριστής τέχνης ζωγραφιστά κάγκελα ή διάφορα μικρής κλίμακας ανάγλυφα.    Όσο με αφορά, τούτο το ανέβασμα το έκανα την τελευταία μέρα παραμονής μου στο νησί και μάλιστα λίγο πριν το μεσημέρι που η ζέστη ήταν ήδη αρκετά υψηλή. Φορώντας καπέλο και αθλητικά υποδήματα κίνησα τον ανήφορο, απευθύνοντας καλημέρες σε ντόπιους, χαζεύοντας τις ομορφιές, πολλές εκ των οποίων απαθανάτιζα με τον φωτογραφικό μου φακό. Πλησιάζοντας προς την κορφή, τα σπίτια λιγόστευαν κι αυξάνονταν ο αριθμός των πεύκων, των οποίων τα κλαδιά απλώνονταν ικετευτικά προς τον κοσμοκράτορα ήλιο, ενώ πλήθος τζιτζικιών ανέπεμπε εφήμερες ψαλμωδίες στο σύμπαν! Σε κείνο το σημείο, αν απουσίαζε η ιδιότυπη υμνωδία τους, θα ’νιωθα απέραντη μοναξιά, ακόμα και φόβο, αφού κανένας άνθρωπος δεν κινείτο πέριξ. Παρόλα αυτά, ο σκοπός της ανάβασης μού ’δινε φτερά και κατάπαυε τις όποιες ανησυχίες μου, οι οποίες δια μαγείας διαλύθηκαν, όταν αντίκρισα το σχολείο!    Πέρασα, λοιπόν, την αυλόθυρα και πορεύτηκα στον αύλειο χώρο, διερευνώντας με το βλέμμα τον χώρο στο σύνολό του, κυριολεκτικά μαγεμένη από το ξεχωριστό κτήριο, το οποίο δέσποζε με τον ανάλαφρο όγκο και την όψη του.    - Τι ομορφιά είναι αυτή! Σε τι προσκύνημα ιερό έφτασα τούτη τη μέρα; αναφώνησα κι ο αντίλαλος της φωνής μου αναμίχθηκε με το ελαφρύ θρόισμα των πεύκων και το τραγούδι τον ιπτάμενων τραγουδιστών!    Ο ήλιος έκαιγε και το πυρωμένο δάπεδο αντανακλούσε τη θέρμη του στο κορμί και στο πρόσωπό μου, αλλά πλέον τίποτα δε μ’ ένοιαζε. Η ομορφιά με είχε συναρπάσει και είχε κατακυριεύσει τις αισθήσεις μου και δεν αρκούσαν οι φωτογραφίες, στις οποίες την απαθανάτιζα. Έπρεπε αυτή ν’ αποτυπωθεί ανεξίτηλα στα μάτια και στην ψυχή μου, να γίνει ένα με το είναι μου! Έτσι, ένιωθα! Τι, όλα και κυρίως οι ανάγλυφες απεικονίσεις της πρόσοψης του σχολείου βαθιά με γοήτευαν, καθώς, εκτός από το κάλλος τους, σχετίζονταν με διδάγματα του ελληνικού πολιτισμού στη διαχρονία του.    Στο πάνω μέρος της ορθογώνιας πρόσοψης του σχολείου, λοιπόν, οι άκρες της οποίας κοσμούνται με αρχαιοπρεπείς κίονες,  δεσπόζει ένα υπέροχο αέτωμα κατά το πρότυπο των αρχαίων ελληνικών ναών, του οποίου οι άκρες κοσμούνται με ακροκέραμα. Στο εσωτερικό απεικονίζονται τρεις γυναικείες μορφές και τέσσερις ερωτιδείς. Η κεντρική μορφή, πολυεπίπεδη στον συμβολισμό της, κρατά ταινία, η οποία γράφει «Αὐτός ὁ κόσμος ὁ μικρός, ὁ Μέγας», από το «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ» του Οδυσσέα Ελύτη, ενώ αριστερά της βρίσκεται η Παράδοση και δεξιά της η Ιστορία, που συνιστούν βασικούς πυλώνες και στηρίγματα κάθε έθνους, και εκατέρωθέν τους από δύο ερωτιδείς.    Στο υπέρθυρο της εισόδου του σχολείου υπάρχει ημικύκλιο, διανθισμένο  με ανάγλυφα. Στο επάνω άκρο του γράφει «ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΦΑΝΙΟΥ», εσωτερικά είναι γραμμένο το «ΕΥ ΖΗΝ» κι από δω και από κει έχει δυο κουκουβάγιες, σύμβολα της Σοφίας, ενώ δεξιά κι αριστερά της εισόδου απεικονίζονται δύο κόρες, η ΗΘΙΚΗ και η ΕΠΙΣΤΗΜΗ.    Στη μέση, πάνω από τα παράθυρα, ξεχωρίζουν δύο μορφές με αντίστοιχα παραγγέλματα· ο Όμηρος κι ο Μακρυγιάννης! Το παράγγελμα του πρώτου είναι «ΑΙΕΝ ΑΡΙΣΤΕΥΕΙΝ ΚΑΙ ΥΠΕΙΡΟΧΟΝ ΕΜΜΕΝΑΙ ΑΛΛΩΝ ΜΗΔΕ ΓΕΝΟΣ ΠΑΤΕΡΩΝ ΑΙΣΧΥΜΕΝΕΜΕΝ» – ακολουθεί η μετάφραση – και του δεύτερου «Αν θέλωμεν το λίγον να γένη μεγάλον, πρέπει να λατρεύωμεν τον Θεόν,  ν’ αγαπάμε την πατρίδα, νάχωμεν αρετή, τα παιδιά μας να τα μαθαίνωμεν γράμματα κ’ ηθική.»    Τελευταίες στην παρουσίαση άφησα τις ανάγλυφες παραστάσεις κάτω από τα παράθυρα, οκτώ τον αριθμό, των οποίων τα θέματα είναι τα ακόλουθα: Η πρώτη προβάλλει τη σημασία της άσκησης, για την υγεία του πνεύματος και του σώματος με το ιπποκρατικό «ΝΟΥΣ ΥΓΙΗΣ ΕΝ ΣΩΜΑΤΙ ΥΓΙΕΙ»· η δεύτερη, μέσω του ελαφρώς τροποποιημένου σιμωνίδειου «ΕΣΤΙ ΤΙΣ ΛΟΓΟΣ ΤΑΝ ΑΡΕΤΑΝ ΝΑΙΕΙΝ ΕΠΙ ΠΕΤΡΑΣ ΔΥΣΑΝΑΒΑΤΗΣ», το πανάρχαιο δίλημμα για το αν πρέπει να επιλέξεις στη ζωή τον δρόμο της Αρετής ή της Κακίας· η τρίτη, το σολώνειο απόφθεγμα «ΜΗΔΕΝΑ ΠΡΟ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ ΜΑΚΑΡΙΖΕ»· η τέταρτη, τα κρυφά σχολειά, τα οποία οι κάτοικοι της Δωδεκανήσου έζησαν και κατά την ιταλική κατοχή, με τη λεζάντα «ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΠΟΥ ΜΑΘΑΜΕ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ - ΤΙΣ ΜΝΗΜΕΣ ΜΟΥ ΔΙΑΤΗΡΗΣΑ ΜΕΣ ΣΤΑ ΚΡΥΦΑ ΣΧΟΛΕΙΑ»· η πέμπτη, την άκρα ταπείνωση του Ιησού, που πλένει τα πόδια των μαθητών του, λέγοντάς τους «ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΓΑΡ ΕΔΩΚΑ ΥΜΙΝ ΙΝΑ ΚΑΘΩΣ ΕΓΩ ΕΠΟΙΗΣΑ ΥΜΙΝ ΚΑΙ ΥΜΕΙΣ ΠΟΙΗΤΕ»· η έκτη, το τέλος του Αρχιμήδη με την ιστορική φράση του «ΜΗ ΜΟΥ ΤΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ ΤΑΡΑΤΤΕ»· η έβδομη, τη γνωστή συνάντηση του φιλοσόφου Διογένη με τον Μ. Αλέξανδρο, που, όταν ο τελευταίος τον ρώτησε τι χάρη θα ήθελε, εκείνος απάντησε «ΜΗ ΜΕ ΣΤΕΡΕΙΣ Ο ΟΥΧ ΟΙΟΣ Τ’ ΕΙ ΔΟΥΝΑΙ», δηλαδή, μη μου στερείς αυτό που δεν μπορείς να μου δώσεις, εννοώντας τον ήλιο, καθώς έπεφτε πάνω του η σκιά του βασιλέως, και η όγδοη, τη διδακτική ιστορία του Δαίδαλου και του Ίκαρου με τη ρήση «ΓΝΩΜΗ ΓΕΡΟΝΤΩΝ ΑΣΦΑΛΕΣΤΕΡΑ ΝΕΩΝ»!       Αλλά ποιος δημιούργησε όλα αυτά; Τα αδέλφια Αντώνης, Μανόλης και Γιάννης, γιοι του εμπνευστή τους, του σημαντικού Καρπάθιου λαϊκού καλλιτέχνη Βασίλη Χατζηβασίλη (1918-2005),  ο οποίος, όταν σε δημοτικό συμβούλιο προτάθηκε να στολιστεί το εν λόγω σχολείο με ζωγραφιές κινούμενων σχεδίων, είπε: «Δεν είναι δυνατόν σε Ελληνικό σχολείο να μπουν τέτοιου είδους δημιουργήματα. Έχουμε Ιστορία. Έχουμε Πολιτισμό. Από κει πρέπει να αντλήσουμε τις εικόνες. Να φτιάξουμε το Ωραίο και να εκπέμπει Ελληνισμό. Ο καλλιτέχνης πρέπει να δημιουργεί από αυτό που τρέφεται και βλέπει. Να εμπνέει τις επόμενες γενιές»!    Αυτά διάβασα, μέρες μετά,  ότι είπε ο λαϊκός καλλιτέχνης, και οι γιοι του, συνεχιστές της τέχνης του, το έκαναν και το κάνουν πράξη! Εξάλλου, τα λόγια του αυτά, πέραν άλλων, αναδεικνύουν το πόσο σημαντικό είναι για τη νέα γενιά, όχι μόνο να μαθαίνει γράμματα, αλλά και να μπολιάζεται με αξίες, οι οποίες τη βοηθούν να ζήσει με Ήθος και με αίσθηση του Ωραίου.    Κι εγώ, με πλήρη τον μέσα κόσμο μου από ομορφιά, την οποία εμφατικά μου προσέφεραν το σχολείο, το κοντινό τοπίο και το Καρπάθιο πέλαγος, που από ψηλά αγνάντεψα, αναχώρησα. Καθώς πήρα τον κατήφορο, ένιωθα απέραντη ευφροσύνη κι ευδαιμονία! Οι σκέψεις μου φτερούγιζαν και με γέμιζαν μ’ αισιοδοξία. Και μολονότι ο νους μου συννέφιασε για λίγο, όταν συλλογίστηκα το Δημοτικό Σχολείο, όπου έμαθα τα πρώτα γράμματα, το οποίο πλέον έχει χάσει μέρος της γοητείας που άλλοτε είχε, αλλά και πολλά από τα διδάγματα, που σ’ όλους τους χώρους του εξέπεμπε, θετικές σκέψεις πάλι με κατέκλυσαν. Οι περισσότερες τα σχολεία είχαν ως επίκεντρο! Και μολονότι  το προσδοκώμενο των ευχών είναι αβέβαιο, επειδή θεωρώ σημαντική την αισθητική του χώρου, μέσα στον οποίο ζουν και αναπτύσσονται τα παιδιά, εύχομαι οι Δήμοι, στους οποίους τα σχολεία ανήκουν, οι εκπαιδευτικοί, η κοινωνία ολόκληρη, να λάβουν παραδείγματα και να συμβάλουν, εκτός από τη γνωστική, στην ηθική και στην αισθητική καλλιέργεια των παιδιών! Τι, όλα αυτά καλλιεργούνται και γίνονται κτήμα, όχι με την παρέμβαση κάποιου από μηχανής θεού, αλλά με τα ισχύοντα στο σπίτι, στο σχολείο, στη γειτονιά, στην πόλη!   Σχόλια   Πάνος Κουμπούρας: Δράξασθε Παιδείας, αγαπητή συναδέλφισσα Παναγιώτα. Σχολείο ζωής είναι ο κόσμος γύρω μας και μέσα μας. Ως συνταξιούχοι, να ευχηθούμε Καλή - Ποιοτική Σχολική χρονιά σ' όλα τα σχολιαρούδια, κυρίως σ' αυτά που διαπλάθουν χαρακτήρα σε ανήλιαγα θρανία και σε κακόγουστες αίθουσες - κελιά. Εγώ: Καλημέρα, Παναγιώτη! Σ' ευχαριστώ πολύ! Το σχολείο αρχίζει από τη μέρα που γεννιόμαστε, αλλά τα σχολεία οφείλουν να προσφέρουν γνώση και να διαπαιδαγωγούν! Όσο για το τελευταίο, πράγματι, υφίσταται, αλλά θυμάμαι πως το σχολείο, όπου έμαθα τα πρώτα μου γράμματα, πάνε χρόνια από τότε, πρόσφερε στους μαθητές πάρα πολλά, εκ των οποίων κάποια προβάλλονται πλέον ως πρωτοποριακά.  Μαρία Λιόπα: Άψογη περιγραφή, συναισθηματική προσέγγιση, λυρική απόδοση και αξιοπρόσεκτη παραίνεση προς τους Δημοτικούς άρχοντες, αναμοχλεύουν μέσα μου την χθεσινή περιπέτεια των ανθρώπων που θέλουν να δώσουν ζωή στο εγκαταλειμμένο σχολειό του χωριού τους. Εγώ: Καλημέρα σας! Σας ευχαριστώ πολύ! Πράγματι, κυρίως λόγω της αστυφιλίας, η οποία οδήγησε στη μείωση του πληθυσμού και κατ' επέκταση στην απουσία μαθητών, πολλά ωραία πέτρινα σχολεία εγκαταλείφθηκαν και υπέστησαν τη φθορά του χρόνου. Βέβαια, σε αρκετές περιοχές αξιοποιήθηκαν εγκαίρως από διάφορους φορείς και μετατράπηκαν σε μουσεία, σε ξενώνες, κ.λπ. Εύχομαι και το ευρισκόμενο στο χωριό σας να συντηρηθεί και να εξελιχθεί σε κάτι αξιόλογο.  Μιχάλης Δημητρίου: «Δεν είναι δυνατόν σε Ελληνικό σχολείο να μπουν τέτοιου είδους δημιουργήματα. Έχουμε Ιστορία. Έχουμε Πολιτισμό. Από κει πρέπει να αντλήσουμε τις εικόνες. Να φτιάξουμε το Ωραίο και να εκπέμπει Ελληνισμό. Ο καλλιτέχνης πρέπει να δημιουργεί από αυτό που τρέφεται και βλέπει. Να εμπνέει τις επόμενες γενιές»! (Αριστείο! στο κείμενο). Εγώ: Σας ευχαριστώ πολύ! Να είστε καλά! Θέα Κολέζα: Υπέροχο κείμενο μέσα από τη τόσο παραστατική διήγηση σας μας χαρίσατε έντονα τις εικόνες που ζήσατε!!! Εγώ: Πολύ σας ευχαριστώ! Χαίρομαι που σας άρεσε! Κάθε καλό να έχετε! Άντα Μιχαλοπούλου – Καραμάνου:  Κυρία Λάμπρη, καλωσορίσατε στα "Λογοτεχνικά Μονοπάτια"! Το κείμενο που μας προσφέρατε, κέρδισε αμέσως την προσοχή μου και αιχμαλώτισε το νου μου! Ο λόγος σας είναι έντεχνος, επιστημονικός και λυρικός, ενώ παράλληλα έχει κίνηση και ρυθμό! Μας μιλήσατε με όρους αρχιτεκτονικής, φιλοσοφίας, αρχαίας ελληνικής ιστορίας, ψυχολογίας και παιδαγωγικής, πράγμα που δηλώνει ευρυμάθεια και καλλιέργεια! Καλή συνέχεια...! Εγώ: Καλημέρα σας! Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τα λόγια σας! Με συγκινείτε! Να είστε καλά και να χαίρεστε ό,τι αγαπάτε! Αχιλλέας Σπυρόπουλος: Εύγε!!! Εγώ: Καλή σας μέρα! Σας ευχαριστώ πολύ! Μαρία Μπατάλη - Καραλή: Ευχαριστούμε για την εξαίρετη αυτή ανάρτηση!!! Εγώ: Καλημέρα σας! Πολύ σας ευχαριστώ! Να είστε καλά! Βάσω Κίτσου: Χειροκρότημα εις τριπλούν (εικόνες). Εγώ: Σ' ευχαριστώ πολύ, Βάσω μου! Να περνάς υπέροχα! Διαμάντω Κίτσου: Σε ευχαριστούμε, Γιώτα, που με τη ζωντανή αυτή περιγραφική αφήγηση και τις εικόνες, ταξίδεψες και μας στο καταπληκτικό αυτό σχολείο, που αφήνει έκθαμβους τους επισκέπτες!!! Συγχαρητήρια!!! Εγώ: Τα "ευχαριστώ" δικά μου, Διαμάντω! Χαίρομαι που σου άρεσε το κείμενό μου και πέρασες καλά διαβάζοντάς το! Καλό απόγευμα και χαρούμενη Κυριακή! Γιάννης Καραμπούλας: Καταπληκτικό κτίσμα, ξεχωριστό και ιδιαίτερο, ίσως μοναδικό σ' ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο! Η άψογη λογοτεχνική περιγραφή σου ανέδειξε την ομορφιά και την αξία του με τον ιδανικότερο τρόπο! Σ' ευχαριστούμε που μας "ταξίδεψες" και πάλι! Εγώ: Πολύ σ' ευχαριστώ, Γιάννη, για τα λόγια σου! Είναι πράγματι υπέροχο και αξιομίμητο! Τα λόγια είναι φτωχά, για να περιγράψουν την αίσθηση που έχεις αντικρίζοντάς το! Καλό ξημέρωμα! Αθανάσιος Πόραβος: Να τι μπορούμε να κάνουμε στα σχολεία όλα. Να τα συμπαθούν τα παιδιά και να χαίρονται να πάνε. Θα το δουν οι Δήμαρχοι; Εγώ: Καλημέρα σας, κ. Πόραβε! Θα ήταν ευχής έργο, αλλά έχω την αίσθηση πως πολλοί από μας έχουμε χάσει με την πάροδο του χρόνου εκείνο το "κάτι", το οποίο μας στερεί τη δυνατότητα να βλέπουμε την ουσία των πραγμάτων, με ό,τι αυτό σημαίνει. Αν έχετε χρόνο, διαβάστε το ακόλουθα: http://users.sch.gr/panlampri/arthr47.html & http://users.sch.gr/panlampri/arthr75.html Θεόδωρος Θανόπουλος: Σαν "προσκύνημα"!.. Υπέροχη αφήγηση - περιγραφή για ένα μοναδικό, ξεχωριστό, για όλους πρότυπο, θα έλεγα, Σχολείο!.. Εύγε, κ. Γιώτα!... (Χειροκρότημα - εικόνα) Εγώ: Καλή σας μέρα! Σας ευχαριστώ πολύ! Πράγματι, πρόκειται για κάτι υπέροχο! Αγάθη Βαρμάζη: 1. Με τι μεράκι έγινε αυτό το σχολείο! Και μόνο από την υπέροχη περιγραφή σου καταγοητεύθηκα! Έργο τέχνης θα έλεγα. Μαθητές να υπάρχουν άραγε; Εγώ: Καλημέρα, Αγάθη! Όντως, πρόκειται για έργο τέχνης (δες και την ανάρτησή μου της 11ης/9ου· η τωρινή είναι από διαφορετική δημοσίευση) κι έχει ακόμα μαθητές, λίγους, αλλά έχει!  2. Σχολείο! Έργο τέχνης! Εγώ: Υπέροχο, Αγάθη! 3. Υπέροχο το κείμενό σου, η περιγραφή, Παναγιώτα, μοναδική! Εγώ: Πολύ σ' ευχαριστώ, Αγάθη μου! Χαίρομαι που ταξίδεψες μαζί μου! Να είσαι καλά! Λευτέρης Τσιρώνης: Χειροκρότημα (εικόνα). Εγώ: Καλημέρα, Λευτέρη! Σ' ευχαριστώ πολύ! Ιωάννης Δαλάπας: Συγχαρητήρια, Παναγιώτα! Η ξενάγησή σου στα Αθάνατα της Ελλάδος, μας δίνει δύναμη να προχωρούμε με Σεβασμό στις Αξίες των Προγόνων μας. Εγώ: Σ' ευχαριστώ πολύ, Γιάννη! Το αξίζουν! Πολλούς χαιρετισμούς... Ηλίας Δημητρακόπουλος: Θερμά συγχαρητήρια, κ. Λάμπρη! Το κρατώ σαν κειμήλιο να μας εμπνέει! Εγώ: Πολύ σας ευχαριστώ, κ. Δημητρακόπουλε! Να είστε καλά!