Τσάμικος

 

 

Ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία. O τσάμικος (ή το τσάμικο) χορεύεται κυρίως στην Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα, την Πίνδο, τη Θεσσαλία και την Ήπειρο. O τσάμικος χορεύεται κυκλικά με 10 χορευτικά βήματα και έχει μέτρο3/4. Κατά περιοχές μπορεί να χορεύεται επίσης και με 12 ή 8 βήματα. Είναι χορός για τους δεξιοτέχνες πρωτοχορευτές οι οποίοι μπορούν να αυτοσχεδιάσουν με βάση τους στίχους και τη μελωδία του τραγουδιού. Το κεφάλι, το βλέμμα και όλη η κίνηση του πρώτου χορευτή εκφράζει περηφάνια.

 

Oνοματολογία. Σύμφωνα με μια εκδοχή, ο τσάμικος χορός πήρε την ονομασία του από την περιοχή Τσαμουριά της Θεσπρωτίας. Στην Ελλάδα, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, ο τσάμικος ήταν ο χορός που εξέφραζε τους κλεφταρματολούς, γι? αυτό τον συναντάμε και με το όνομα «κλέφτικος». Σε πολλές περιπτώσεις ο χορός παραγγέλνεται στην μουσική ορχήστρα με το όνομα του τραγουδιού, όπου οι στίχοι και η μελωδία αντιπροσωπεύουν αυτόν που το παρήγγειλε (π.χ. «Ένας λεβέντης χόρευε», «Νταλιάνα», «Να ?ταν τα νιάτα δυο φορές» κλπ.).

 

 

Είναι μικτός κυκλικός χορός σε διπλοκάγκελο (άνδρες στον εξωτερικό κύκλο ? γυναίκες στον εσωτερικό), ή σε έναν κύκλο με τους άνδρες να προηγούνται των γυναικών που παρουσιάζεται ως ομοιογενής αλυσιδωτή χορευτική φόρμα ή ως διμερής διαδοχής (αλισυδωτή) με γύρισμα στο δεύτερο μέρος στα τρία γρήγορο. Χορεύουν τσάμικο σε κάθε χορευτική περίσταση, αρκετά συχνά και ακούγονται πολλά συνοδευτικά του χορού τραγούδια, ιδιαίτερα δε το «Βαρέθηκα την ξενητειά».

Επίσης : "Μπιρμπίλης", "Πρωτομαγιά", "Τα μάγια", "Ένας λεβέντης χόρευε", "Να?   ταν τα νιάτα δυό φορές", "Στου παπά Λάμπρου την αυλή", "Τι με κοιτάς που γέρασα", "Αμάραντος", "Ιτιά", "Νταϊλιάνα", "Αϊτός", "Ήλιος", "Σ? αυτές τις ράχες τις ψηλές".

Λαβή: W.

Ανδρικός χορός, από τους πιο λεβέντικους ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς. Θεωρείται όπως και ο Συρτός Καλαματιανός, πανελλήνιος χορός γιατί χορεύεται στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας. Το όνομά του το πήρε από την Τσαμουριά ή Τσάμικο της Ηπείρου. Λέγεται και «κλέφτικος» γιατί χορευόταν από τους κλέφτες την εποχή της Τουρκοκρατίας. Ανάλογα με την περιοχή, συναντάμε διάφορες μορφές Τσάμικου, με 8, 12, 14 και 16 βήματα. Στα ορεινά της Ρούμελης για παράδειγμα προτιμούν τα 8 βήματα, ενώ αντίθετα στην Πελοπόννησο τον χορεύουν με τα 14. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτός που σέρνει το χορό, χορεύει στον τόπο, αυτοσχεδιάζει δηλαδή, κάνοντας πηδήματα, ψαλίδια, στροφές επιδεικνύοντας έτσι την λεβεντιά του και τις χορευτικές τους ικανότητες. Όταν ο πρώτος αυτοσχεδιάζει εκτελώντας φιγούρες, οι υπόλοιποι χορευτές ακολουθούν με τα βήματα της περιοχής ή επαναλαμβάνοντας συνέχεια τα 2 πρώτα βήματα του τσάμικου, προς τη φορά του κύκλου. Αντίθετα με την Ήπειρο, οι κινήσεις των Πελοποννήσιων χορευτών ήταν πιο απελευθερωμένες, με πηδήματα κλπ, ενώ στην Ήπειρο, κυριαρχούσε το αργό, βαρύ πάτημα. Τα βήματα του χορού είναι τα εξής:

1: Το δεξί πόδι προς τη φορά και λίγο πίσω.

2: Το αριστερό προς τη φορά, τα δάχτυλα προς το κέντρο.

3: Το δεξί προεκβολή στο κέντρο ελαφρά στα δάχτυλα.

4: Το δεξί σε προεκβολή πίσω και λίγο δεξιά.

5: Το αριστ. προεκβολή στο κέντρο, ελαφρά στα δάχτυλα.

6: Το αριστερό βήμα δεξιά.

7: Το δεξιό βήμα δεξιά και τα δάχτυλα προς το κέντρο

8: Πήδημα στο δεξιό - Άρση του αριστ. λυγισμένου πίσω.

9: Το αριστερό πόδι αριστερά (αντίστροφα στη φορά)

10: Το δεξί πόδι αριστερά.

11: Το αριστερό πόδι αριστερά.

12: Πήδημα στο αριστερό και άρση του δεξιού προς τα

     αριστερά και πάνω

13: Το δεξιό πόδι βήμα δεξιά, (μέτωπο προς τη φορά.)

14: Το αριστερό βήμα δεξιά με τα δάχτυλα προς το κέντρο.

15: Το δεξί βήμα δεξιά, στα δάχτυλα, που στρέφουν προς το κέντρο.

16: Το δεξί χιαστί μπροστά από το αριστερό, στην άκρη των δαχτύλων.

Αν παραληφθούν τα βήματα 13-16, τότε προκύπτει ο τσάμικος των 12 βημάτων.

Ο τσάμικος των οκτώ βημάτων χορεύεται ως εξής:

1: Το δεξί προς τη φορά και λίγο πίσω

2: Το αριστερό μπροστά από το δεξί προς τη φορά,

3: Το δεξί προς τη φορά.

4 : Το αριστερό σε άρση μπροστά από το δεξί.

5 : Το αριστερό, αριστερά, στη διάσταση

6 : Το δεξί προς τα αριστερά.

7 : Το αριστερό προς τα αριστερά, στη διάσταση.

8 : Το δεξί σε άρση μπροστά από το αριστερό.