Μεσόγειος είναι γνωστή από τα αρχαιότατα χρόνια μεγάλη κλειστή θάλασσα, που βρίσκεται ανάμεσα σε τρεις ηπείρους: την Ευρώπη,την Ασία και την Αφρική. Στα δυτικά συνδέεται με τον Ατλαντικό Ωκεανό, δια του πορθμού του Γιβραλτάρ και στα ανατολικά με την Ερυθρά θάλασσα δια της διώρυγας του Σουέζ.

Μαζί με την Προποντίδα, τον Εύξεινο Πόντο και την Αζοφική θάλασσα που κατά την αντίληψη των Γάλλων γεωγράφων θεωρούνται εσωτερικά μέρη, παραρτήματά της, αλλά κατά την αντίληψη των Άγγλων γεωγράφων θα πρέπει να θεωρούνται ως άσχετα με τη Μεσόγειο, άποψη που έχει επικρατήσει ως πρακτικότερη επί της περιγραφής, έχει έκταση 2.966.000 τ.χλμ. ή περίπου 800.000 τετρ. μίλια. Το μέγιστο μήκος της, από το Γιβραλτάρ μέχρι τις ακτές της Συρίας, είναι 2.100 ν. μίλια ή 3.860 km, το μέγιστο πλάτος 1.800 km, ενώ το μέγιστο βάθος είναι 5.120 μέτρα σε απόσταση 62 μιλίων νοτιοδυτικά από το ακρωτήριο Ταίναρο. Το μέσο πλάτος είναι 600 km και το μέσο βάθος 1.500 μέτρα. Γενικά η Μεσόγειος Θάλασσα είναι η μεγαλύτερη κλειστή θάλασσα της Γης και μοιάζει με λίμνη.

Υπήρξε σημαντικό εμπορικό και ταξιδιωτικό πέρασμα από τα αρχαία χρόνια, καθώς στην ευρύτερη περιοχή της αναπτύχθηκαν πολλοί σημαντικοί πολιτισμοί

Mediterranean Sea

 

Προέλευση ονόματος

Παρά το πλήθος των παράκτιων λαών εκ των οποίων αναπτύχθηκαν με τη σειρά τους διάφοροι αρχαίοι πολιτισμοί, πρώτα εκ του Αιγαίου και της ανατολικής λεκάνης και μέχρι της δυτικής (που εξαπλώθηκαν στη συνέχεια με ενδιάμεσες αποικίες) περιέργως δεν είχε εξ αρχής και επί αιώνες ιδιαίτερο όνομα.

Ο Ηρόδοτος π.χ. χρησιμοποιεί επί μέρους ονόματα θαλασσών και κολπώσεών της αντί ενιαίου ονόματος (Α 163). Άλλοι αρχαίοι Έλληνες αναφέρονται σε αυτήν περιφραστικά, είτε προς τον έξω από τις Ηράκλειες στήλες απλωμένο ωκεανό, είτε ως γνωστότερη την έσω από τις εν λόγω στήλες. Π.χ. ο Στράβων την ονομάζει: «η εντός και καθ΄ ημάς λεγομένη θάλασσα», προσδιορισμό που πιστά μιμήθηκαν αργότερα οι Ρωμαίοι και τον μετέφρασαν ως «Μare Νostrum» (= ημέτερη θάλασσα). Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης την ονομάζει «θάλασσα» έναντι εκείνου του ωκεανού. Το αυτό και ο Πολύβιος, ενώ άλλοι Ρωμαίοι χρησιμοποιούν τον όρο «mare internum» ή «mare insentinum» (= εσωτερική θάλασσα) καθώς και «Μare magnum» (=Μεγάλη θάλασσα).

Η πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει ιστορικά στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα, οπότε πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει χαρακτηριστικά «Mare Mediterraneum» ως μεταξύ δύο ηπείρων θάλασσα, καθιστάμενος ιστορικός ανάδοχος του ονόματος αυτής.

Ο 16ος και 17ος αιώνας βρίσκει τη θάλασσα αυτή να ονομάζεται: Λευκή θάλασσα, ή θάλασσα των Ελλήνων (έτσι την ονόμαζαν και οι Τούρκοι σε αντιδιαστολή με το Αιγαίο και τον Εύξεινο Πόντο). Η πατρότητα του ελληνικού όρου «Μεσόγειος» οφείλεται στον γεωγράφο – επίσκοπο Αθηνών Μελέτιο (Γεωγραφία παλαιά και Νέα, Α 80 – 1707) με τον επιπρόσθετο χαρακτηρισμό ως «δεύτερο κόλπο του ωκεανού», εννοώντας ως πρώτο τον Βισκαϊκό.

Ιστορικά ονόματα που έχουν δοθεί για επιμέρους περιοχές της Μεσογείου είναι: Σαρδώο πέλαγος, Ιβηρικό π., Γαλλικό π., Ταρτησσός Κόλπος, Βαλεαρικό π., Λυγουρικό, Λιγυστικό, Αυσώνιο, Τυρρηνό, Σικελικό, Ιωνικό, Αιγαίο, Αδρίας, Ρόδιο, Κύπριο, Κιλικίας αυλών κ.ά.

Γεωγραφική θέση

Η γεωγραφική θέση της Μεσογείου στον παγκόσμιο χάρτη της Γης προσδιορίζεται από τους γεωγραφικούς παραλλήλους και μεσημβρινούς που την πλαισιώνουν, δηλαδή από το γεωγραφικό πλάτος 30° 15’ Β. έως 45° 50’ Β. και από το γεωγραφικό μήκος 05° 21’ Δ. μέχρι 36° 10’ Α.

Η Μεσόγειος Θάλασσα βρίσκεται λοιπόν στο Βόρειο, στο Ανατολικό και στο Δυτικό ημισφαίριο της Γης.

Γεωμορφολογία

Η Μεσόγειος έχει μέσο βάθος 1500 μέτρα και το βαθύτερο σημείο της είναι το «φρέαρ των Οινουσσών» στο Ιόνιο Πέλαγος, νοτιοδυτικά της Πύλου, κοντά στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Μεσσηνιακών Οινουσσών με βάθος 5267 μ. Μερικά νησιά της μεσογείου από το μεγαλύτερο προς το μικρότερο είναι:

Κλίμα

Λόγω της θέσης της και του ότι είναι μία κλειστή θάλασσα με μόνο δύο εξόδους στις ακτές της επικρατεί γενικά ήπιο κλίμα, το οποίο ονομάζεται μεσογειακό και επικρατεί και στη χώρα μας.

Πολιτική γεωγραφία

Η Μεσόγειος θάλασσα βρέχει την Ασία, την Ευρώπη και την Αφρική.

Στην Ευρώπη βρέχει τις εξής χώρες:

Ισπανία, Γαλλία, Μονακό, Ιταλία, Μάλτα, Σλοβενία, Κροατία, Βοσνία – Ερζεγοβίνη,Μαυροβούνιο, Αλβανία, Ελλάδα, Κύπρος, Γιβραλτάρ

Στον Εύξεινο Πόντο:

Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία, Ρωσία, Γεωργία

Στην Ασία βρέχει τις εξής χώρες:

Τουρκία, Συρία, Λίβανος, Ισραήλ, Παλαιστίνη

Στην Αφρική βρέχει τις εξής χώρες:

Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία, Λιβύη, Αίγυπτος.

Στις ακτές της Μεσογείου βρίσκονται μεγάλες πόλεις όπου βρίσκονται και τα μεγάλα λιμάνια της. Μεγάλες πόλεις και λιμάνια της Μεσογείου είναι: Μάλαγα, Αλμερία, Καρθαγένη, Αλικάντε, Βαλένθια, Πάλμα ντε Μαγιόρκα, Ίμπιζα, Ταρραγόνα, Βαρκελώνη, Μασσαλία, Τουλόν, Κάννες, Νίκαια, Μονακό, Γένοβα, Λιβόρνο, Ρώμη, Νάπολη, Κάλιαρι, Παλέρμο, Γέλα, Συρακούσες, Κατάνη, Μεσσήνη, Βαλέτα, Κρότωνας, Τάραντας, Μπρίντιζι, Μπάρι, Πεσκάρα, Ανκόνα, Ρίμινι, Βενετία, Τεργέστη, Πούλα, Ριέκα (Φιούμε), Ζαντάρ, Σπλιτ, Ντουμπρόβνικ, Δυρράχιο, Αυλώνας, Κέρκυρα, Πάτρα, Καλαμάτα, Αθήνα, Πειραιάς, Χανιά, Ηράκλειο, Χαλκίδα, Βόλος, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Αλικαρνασσός, Ρόδος, Αττάλεια, Μερσίνη, Άδανα, Αλεξανδρέττα (Ισκεντερούν), Λατάκεια, Πάφος, Λεμεσός, Λάρνακα, Τρίπολη (Λίβανος), Βηρυττός, Σιδώνα, Χάιφα, Τελ Αβίβ, Ασντόντ, Γάζα, Πορτ Σάιντ, Αλεξάνδρεια, Βεγγάζη, Τρίπολη (Λιβύη), Σφαξ, Τύνιδα, Αλγέρι, Οράν, Μελίγια, Τετουάν, Θέουτα.

Μεσογειος