Η ψηφίδα για να θεωρείται ότι είναι κατάλληλη για χρήση στο ψηφιδωτό πρέπει να
τηρεί την έξης απαραβίαστη αρχή: ‘σε κάθε πλευρά της πρέπει να μας δίνει το ίδιο
χρώμα. Ακόμη και όταν κοπεί απαραιτήτως πρέπει να δίνει και πάλι το ίδιο
χρώμα’.Οι ψηφίδες που υπάρχουν στη φύση ή στο εμπόριο είναι:
1. Βότσαλα θαλασσινά ή του ποταμού.
2. Οι σμάλτινες που κατασκευάζονται ειδικά για δημιουργία ψηφιδωτών.
3. Τα ελληνικά μάρμαρα τα οποία μπορούν να μας δώσουν 7-8 χρώματα
4. Οι ψηφίδες που είναι κατασκευασμένες από πορσελάνη. Χρησιμοποιούνται και για επενδύσεις τοίχων.
5. Οι ψηφίδες από κακής ποιότητας σμάλτο που χρησιμοποιούνται για επενδύσεις σε
πισίνες.
6. Περιστασιακές ψηφίδες. Με τον όρο αυτό θα ονομάσουμε τις ψηφίδες εκείνες που
προέρχονται από υλικά που η χρήση τους δεν έχει σχέση με το ψηφιδωτό. Για
παράδειγμα ψηφίδες που προέρχονται από σπασμένα μπουκάλια, κουμπιά,
φανάρια αυτοκινήτων και άλλα.
Στις μέρες μας οι σμάλτινες ψηφίδες παρασκευάζονται σχεδόν αποκλειστικά στο
Μουράνο της Βενετίας. Οι Βενετοί έμαθαν τον τρόπο κατασκευής τους από τους
Έλληνες Βυζαντινούς πρόσφυγες που κατέφυγαν στην Ιταλία μετά τη διάλυση του
κράτους. Δια μέσου της αρχαιολογία μόνο σε ένα σημείο της ελεύθερης Ελλάδας
εντοπίζουμε φούρνους για τη βιομηχανική παραγωγή ψηφίδων, η οποία τελειώνει το
14ον αιώνα. Στην περιοχή της Θεσσαλίας κοντά στο κατεστραμμένο μοναστήρι
‘Πόρτα Παναγίας’ έχουν βρεθεί ειδικοί φούρνοι για την κατασκευή ψηφίδων. Το
εκπληκτικό είναι ότι οι φούρνοι αυτοί, αν και είναι βέβαιο ότι δεν υπήρξαν οι
μοναδικοί στην αυτοκρατορία, είχαν τη δυνατότητα να παράγουν άριστης ποιότητας
ψηφίδες σε ασύγκριτα μεγαλύτερες ποσότητες από τις σημερινές. Έτσι και μόνο με
αυτό το στοιχείο δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε σε ποια έκταση ήταν διαδεδομένη η τέχνη του ψηφιδωτού.