Οικονομικές
εξελίξεις
Οι απαρχές της βιομηχανικής επανάστασης
Οικονομικές Θεωρίες
Τι είναι η
βιομηχανική επανάσταση;
Ένας
ριζικός οικονομικός μετασχηματισμός που ξεκίνησε από την Αγγλία κατά το 18ο
αιώνα για να περάσει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Βέλγιο,
Γερμανία, Η.Π.Α) το 19ο. Η επανάσταση αυτή δεν έχει να
κάνει μόνο με τη βιομηχανία αλλά και με τις μεταφορές.
Πώς
ξεκίνησε η βιομηχανική επανάσταση;
v
Υψηλά κέρδη
που προέρχονται από την αύξηση της νομισματικής κυκλοφορίας, την ανάπτυξη
του τραπεζικού συστήματος, του εμπορίου και της βιομηχανίας προκάλεσαν
συσσώρευση κεφαλαίων.
v
Αύξηση του
πληθυσμού
v
Αύξηση της
ζήτησης αγαθών λόγω των καλύτερων συνθηκών ζωής του πληθυσμού.
v
Άφιξη
μεγάλων ομάδων αγροτικού πληθυσμού στις πόλεις.
v
Η
χρησιμοποίηση της νέας τεχνολογίας δηλαδή των μηχανών και του ατμού.
Πώς
προέκυψαν νέες οικονομικές θεωρίες;
v
Τα νέα
δεδομένα απαιτούν νέα οικονομική πολιτική από τα διάφορα κράτη.
v
Η
οικονομική σκέψη του διαφωτισμού που ζητούσε από το κράτος να μην
ανακατεύεται στην οικονομική ζωή (μερκαντιλισμός).
Ποιες είναι
οι βασικότερες οικονομικές θεωρίες;
Φυσιοκράτες
– Γαλλία – Κεναί, Γκουρναί, Νεμούρ:
Ø
Πηγή
πλούτου μιας χώρας είναι η γεωργία.
Ø
Στην
οικονομία πρέπει να εφαρμοστούν οι νόμοι της φύσης που δεν εμποδίζουν την
ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα.
Οικονομικός
φιλελευθερισμός – Αγγλία - Άνταμ Σμιθ:
Υπάρχει
ένας βασικός νόμος που ρυθμίζει την παραγωγή, τη διακίνηση και τις τιμές των
αγαθών και αυτός είναι ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης. Το
κράτος δεν πρέπει να παρεμβαίνει με δασμούς και φόρους.
(LAISEZ FAIRE, LAISSEZ PASSER)
Συνέπειες:
Διαμόρφωση
του καπιταλιστικού συστήματος:
v
Οικονομική
ανάπτυξη
v
Κοινωνικά
αδιέξοδα – κοινωνικές ανισότητες –έντονες κοινωνικές συγκρούσεις.
v
Νέες
ιδεολογικές αναζητήσεις
v
Αύξηση της
παραγωγής
v
Ανάπτυξη
των συγκοινωνιών
v
Ιμπεριαλισμός:
ανάγκη για εδάφη που θα προσέφεραν νέες αγορές και πρώτες ύλες. Η ανάγκη
αυτή οδηγεί σε έντονο ανταγωνισμό τις μεγάλες δυνάμεις και πολύ συχνά σε
πολεμικές αναμετρήσεις.
Ερωτήσεις*
1. Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν στη γένεση της Βιομηχανικής
Επανάστασης; Γιατί, κατά τη γνώμη σας, αυτή ξεκίνησε από την Αγγλία;
2. Σε ποια χώρα πραγματοποιήθηκε η έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης και
πώς επεκτάθηκε στη συνέχεια;
3. Αφού εξηγήσετε την οικονομική πρακτική του Μερκαντιλισμού, αξιοποιώντας
το πρώτο παράθεμα της σελ. 170 του σχολικού βιβλίου, να εξηγήσετε γιατί ήταν
απορριπτέος από την οικονομική σκέψη του Διαφωτισμού.
4. Ποιες υπήρξαν οι βασικές οικονομικές θεωρίες του Διαφωτισμού και ποιοι οι
εκφραστές τους;
5. Να επισημάνετε τον οικονομικό τομέα στον οποίο ο Κεναί δίνει
προτεραιότητα με βάση το δεύτερο παράθεμα της σελ. 170 του σχολικού βιβλίου
και να προσπαθήσετε να ερμηνεύσετε τη θέση του αυτή.
6. Να κατατάξετε σε κατηγορίες τις συνέπειες του οικονομικού
φιλελευθερισμού. Να επισημάνετε μία θετική και μία αρνητική.
7. Να προσδιορίσετε τις συνέπειες της Βιομηχανικής Επανάστασης:
- στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων
- στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών κοινωνιών.
*Τις ερωτήσεις έχει συντάξει η
φιλόλογος Στέλλα Ναλπάντη
INDUSTRIAL REVOLUTION
Industrialization: The First Phase
Most
products people in the industrialized nations use today are turned out
swiftly by the process of mass production, by people (and sometimes, robots)
working on assembly lines using power-driven machines. People of ancient and
medieval times had no such products. They had to spend long, tedious hours
of hand labor even on simple objects. The energy, or power, they employed in
work came almost wholly from their own and animals' muscles. The Industrial
Revolution is the name given the movement in which machines changed people's
way of life as well as their methods of manufacture.
Changes That Led to the Revolution
The most
important of the changes that brought about the Industrial Revolution were
(1) the invention of machines to do the work of hand tools; (2) the use of
steam, and later of other kinds of power, in place of the muscles of human
beings and of animals; and (3) the adoption of the factory system.
Many
factors helped bring about this revolution in trade. The Crusades opened up
the riches of the East to Western Europe. America was discovered, and
European nations began to acquire rich colonies there and elsewhere. New
trade routes were opened. The strong central governments which replaced the
feudal system began to protect and help their merchants. Trading firms, such
as the British East India Company, were chartered by governments. Larger
ships were built, and flourishing cities grew up.
With the
expansion of trade, more money was needed. Gold and silver from the New
World helped meet this need. Banks and credit systems developed. By the end
of the 17th century Europe had a large accumulation of capital. Money had to
be available before machinery and steam engines could come into wide use for
they were costly to manufacture and install.
By 1750
large quantities of goods were being exchanged among the European nations,
and there was a demand for more goods than were being produced. England was
the leading commercial nation, and the manufacture of cloth was its leading
industry.
Economic
theories
The
physiocrats were a group of economists who believed that the wealth of
nations was derived solely from the value of land agriculture or land
development. Their use of the term laissez faire meant that the only
legitimate form of government revenue derived from the value of land. Their
theories originated in France and were most popular during the second half
of the 18th century. Physiocracy is perhaps the first well developed theory
of economics. The movement was particularly dominated by Anne-Robert-Jacques
Turgot (1727–1781) and François Quesnay (1694–1774).[1] It
immediately preceded the first modern school, classical economics, which
began with the publication of Adam Smith's The Wealth of Nations in 1776.
The most
significant contribution of the physiocrats was their emphasis on productive
work as the source of national wealth. This is in contrast to earlier
schools, in particular mercantilism, which often focused on the ruler's
wealth, accumulation of gold or the balance of trade. A chief weakness from
the viewpoint of modern economics is that they only considered agricultural
labor to be valuable. Physiocrats viewed the production of goods and
services as consumption of the agricultural surplus, while modern economists
consider these to be productive activities which add to national income.
The father
of modern political economy Adam Smith (1723-1790) is popularly seen
as the father of modern political economy. His publication of the An Inquiry
Into the Nature and Causes of the Wealth of Nations in 1776 happened to
coincide not only with the American Revolution, shortly before the Europe
wide upheavals of the French Revolution, but also the dawn of a new
industrial revolution that allowed more wealth to be created on a larger
scale than ever before. Adam Smith described the law of supply and demand
which describes market relations between prospective sellers and buyers of a
good. The supply and demand model determines price and quantity sold in the
market.
Laissez-faire is a French phrase literally
meaning "let do." From the French diction first used by the 18th century
physiocrats as an injunction against government interference with trade, it
became used as a synonym for strict free market economics. It is generally
understood to be a doctrine that maintains that private initiative and
production are best allowed to roam free, opposing economic interventionism
and taxation by the state beyond that which is perceived to be necessary to
maintain individual liberty, peace, security, and property rights.
