- 1η άσκηση στα αρχαιόκλιτα ονόματα της νέας ελληνικής φόρμα google
- 2η άσκηση στα αρχαιόκλιτα ονόματα της νέας ελληνικής φόρμα google
Στην ενότητα αυτή παρουσιάζεται η κλίση των ονομάτων που προέρχονται από την αρχαία ελληνική. Ο πρώτος τύπος (με μαύρα γράμματα) είναι της δημοτικής και ο δεύτερος της αρχαίας (με κόκκινα γράμματα). Οι τύποι της αρχαίας αναγράφονται μόνο εφόσον διαφοροποιούνται από τους τύπους της νέας. Παραλείπεται η δοτική.
Η ενότητα αυτή δημιουργήθηκε επειδή παρουσιάζεται τα τελευταία χρόνια όλο και μεγαλύτερο πρόβλημα με την κλίση των ονομάτων αυτών. Η αρχαιολατρία και ο νεοκαθαρευουσιανισμός αρκετών δημοσιογράφων δημιούργησε νέα προβλήματα. Ενώ παλιότερα το βαφτιστικό κάποιου/ας μπορεί να ήταν Φαίδων, Τιμολέων ή Άλκηστις, στην κλίση τους όμως χρησιμοποιούνταν οι τύποι Φαίδωνας, Τιμολέοντας και Άλκηστη. Σήμερα εμφανίζεται μια επιμονή στη διατήρηση του αρχαίου τύπου στην ονομαστική, χωρίς όμως οι χρήστες να γνωρίζουν και τη σωστή κλίση τους. Έτσι, συναντάμε ακόμη και περιπτώσεις που οι ίδιοι άνθρωποι που έχουν κάποιο αρχαιόκλιτο όνομα διατηρούν (από άγνοια;) τον τύπο της ονομαστικής σε όλες τις πτώσεις, με συνέπεια να ακούμε τα: του/τον Φαίδων, του/τον Τιμολέων, της/την Άλκηστις!
Η κατάταξη έγινε σύμφωνα με τις καταλήξεις των ονομάτων στη νέα ελληνική.
Ονόματα σε -ας
Κάποια από τα ονόματα αυτής της κατηγορίας ανήκουν στην α' κλίση της αρχαίας (π.χ. Φειδίας).
Κάποια ανήκουν στα αττικόκλιτα της β' κλίσης (π.χ. Μίνως)
Κάποια ανήκουν στην γ' κλίση: π.χ. Αίας (οδοντικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα με θέμα σε -ντ), Φοίνικας, Πέλοπας (αφωνόληκτα), Ξενοφώντας (οδοντικόληκτα ακατάληκτα διπλόθεμα με θέμα σε -ντ), Ιάσονας (διπλόθεμα ακατάληκτα σε -ων -ονος), Κάστορας (διπλόθεμα ακατάληκτα σε -ωρ -ορος).
Τέλος, κάποια ήταν ανώμαλα: Οιδίποδας, Απόλλωνας, Δίας Ποσειδώνας.
| α' κλίση αρχ. | αττικόληκτα β' κλίση | ||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
ο του τον |
Φειδίας Φειδία / Φειδίου Φειδία / Φειδίαν Φειδία |
Μίνωας /
Μίνως Μίνωα / Μίνωος / Μίνω Μίνωα / Μίνωα / Μίνω(ν) Μίνωα / Μίνως |
| γ' κλίση αρχ. | γ' κλίση αρχ. | γ' κλίση αρχ. | ||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
ο του τον |
Αίαντας ή Αίας /
Αίας Αίαντα / Αίαντος Αίαντα / Αίαντα Αίαντα / Αίαν |
Φοίνικας /
Φοίνιξ Φοίνικα / Φοίνικος Φοίνικα / Φοίνικα Φοίνικα / Φοίνιξ |
Πέλοπας /
Πέλοψ Πέλοπα / Πέλοπος Πέλοπα / Πέλοπα Πέλοπα / Πέλοψ |
| γ' κλίση αρχ. | γ' κλίση αρχ. | γ' κλίση αρχ. | ||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
ο του τον |
Ξενοφώντας / Ξενοφών Ξενοφώντα / Ξενοφώντος Ξενοφώντα / Ξενοφώντα Ξενοφώντα / Ξενοφών |
Ιάσονας - Σόλωνας / Ιάσων
- Σόλων Ιάσονα - Σόλωνα / Ιάσονος - Σόλωνος Ιάσονα - Σόλωνα / Ιάσονα - Σόλωνα Ιάσονα - Σόλωνα / Ιάσον - Σόλων |
Κάστορας / Κάστωρ Κάστορα / Κάστορος Κάστορα / Κάστορα Κάστορα / Κάστορ |
| Ανώμαλα | |||||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
ο του τον |
Οιδίποδας / Οιδίπους Οιδίποδα / Οιδίποδος ή Οιδίπου Οιδίποδα / Οιδίποδα ή Οιδίπουν Οιδίποδα / Οιδίπου(ς) |
Απόλλωνας /
Απόλλων Απόλλωνα / Απόλλωνος Απόλλωνα / Απόλλωνα Απόλλωνα / Άπολλον |
Δίας /
Ζευς Δία / Διός Δία / Δίαν Δία / Ζευ |
Ποσειδώνας /
Ποσειδών Ποσειδώνα / Ποσειδώνος Ποσειδώνα / Ποσειδώνα Ποσειδώνα / Πόσειδον |
Ονόματα σε -ης
Από τα ονόματα αυτής της κατηγορίας άλλα ανήκουν στην α' κλίση της αρχαίας: Ατρείδης, Ερμής (συνηρημένο)
Άλλα ανήκουν στη γ' κλίση: Πάρης (οδοντικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα με χαρακτήρα δ), Σωκράτης, Περικλής (σιγμόληκτα).
Υπάρχουν όμως και αυτά που στα αρχαία ελληνικά ήταν ανώμαλα, π.χ. Άρης, Θαλής, Αστυάγης
| α' κλίση αρχ. | α' κλίση αρχ. | γ' κλίση αρχ. | ||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
ο του τον |
Αισχίνης Αισχίνη / Αισχίνου Αισχίνη / Αισχίνην Αισχίνη |
Ερμής Ερμή / Ερμού Ερμή / Ερμήν Ερμή |
Πάρης /
Πάρις Πάρη / Πάριδος Πάρη / Πάριν Πάρη / Πάρι |
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
οι των τους |
Αισχίνηδες Αισχήνηδων Αισχίνηδες Αισχίνηδες |
Ερμήδες Ερμήδων Ερμήδες Ερμήδες |
| γ' κλίση | γ' κλίση | ||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
ο του τον |
Σωκράτης Σωκράτη / Σωκράτους Σωκράτη / Σωκράτην Σωκράτη / Σώκρατες |
Περικλής Περικλή / Περικλέους Περικλή / Περικλέα Περικλή / Περίκλεις |
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
οι των τους |
Σωκράτηδες /
Σωκράται Σωκράτηδων / Σωκρατών Σωκράτηδες / Σωκράτας Σωκράτηδες / Σωκράται |
Περικλήδες /
Περικλείς Περικλήδων / Περικλέων Περικλήδες / Περικλείς Περικλήδες / Περικλείς |
| Ανώμαλα | ||||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
ο του τον |
Άρης Άρη / Άρεως Άρη / Άρην Άρη / Άρες |
Θαλής Θαλή / Θαλού / Θάλεω / Θάλητος Θαλή / Θαλήν / Θάλητα Θαλή |
Αστυάγης Αστυάγη / Αστυάγους Αστυάγη / Αστυάγην Αστυάγη / Αστυάγη ή Αστύαγες |
Ονόματα σε -ος
Τα ονόματα αυτής της κατηγορίας ανήκουν στη β' κλίση της αρχαίας (π.χ. Λουκιανός) και διακρίνονται σε οξύτονα (Λουκιανός), παροξύτονα (Πύρρος) και προπαροξύτονα (π.χ. Τηλέμαχος).
Μερικά από αυτά ανήκουν και στην αττική β' κλίση με κατάληξη -ως (π.χ. Μενέλαος).
| οξύτονο | παροξύτονο | προπαροξύτονο | ||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
ο του τον |
Λουκιανός Λουκιανού Λουκιανό / Λουκιανόν Λουκιανέ |
Πύρρος Πύρρου Πύρρο / Πύρρον Πύρρε |
Τηλέμαχος Τηλέμαχου / Τηλεμάχου Τηλέμαχο / Τηλέμαχον Τηλέμαχε |
| αττικόληκτα β' κλ. Μενέλαος | ||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
ο του τον |
Μενέλαος / Μενέλεως / Μενέλαος Μενέλαου / Μενέλεω / Μενελάου Μενέλαο / Μενέλεων / Μενέλαον Μενέλαε / Μενέλεως / Μενέλαε |
Ονόματα σε -ους
Τα ονόματα αυτής της κατηγορίας ανήκουν στα συνηρημένα της β' κλίσης της αρχαίας π.χ. Πειρίθους αλλά και στα ανώμαλα π.χ. Ιησούς (ιδιόκλητο).
| Πειρίθους | Ιησούς | ||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
ο του τον |
Πειρίθους Πειρίθου Πειρίθου / Πειρίθουν Πειρίθου |
Ιησούς Ιησού Ιησού(ν) Ιησού |
Ονόματα σε -εας
Τα ονόματα αυτής της κατηγορίας ανήκουν στη γ' κλίση της αρχαίας και είχαν κατάληξη -ευς (π.χ. Μενεσθεύς).
| Μενεσθέας | ||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
ο του τον |
Μενεσθέας /
Μενεσθεύς Μενεσθέα / Μενεσθέως Μενεσθέα / Μενεσθέα Μενεσθέα / Μενεσθεύ |
Ονόματα σε -α
Κάποια από τα ονόματα αυτής της κατηγορίας ανήκουν στην α' κλίση, π.χ. Φαίδρα
Κάποια άλλα ανήκουν στη γ' κλίση: Ερινύα (καταληκτικά μονόθεμα σε -υς, γεν. -υος), Αθηναΐδα (οδοντικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα με χαρακτήρα δ), Δήμητρα (συγκοπτόμενα διπλόθεμα: ακατάληκτα σε -ηρ γεν. -ρος)
| α' κλ. αρχ.: | οξύτονο | παροξύτονο | |
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
η της την |
Αθηνά Αθηνάς Αθηνά Αθηνά |
Φαίδρα Φαίδρας Φαίδρα Φαίδρα |
| α' κλ. αρχ.: | γ' κλ. αρχ. | γ' κλ. αρχ. | γ' κλ. αρχ. | |
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
η της την |
Ερινύα /
Ερινύς Ερινύας / Ερινύος Ερινύα / Ερινύν Ερινύα / Ερινύ |
Αθηναΐδα /
Αθηναΐς Αθηναΐδας / Αθηναΐδος Αθηναΐδα / Αθηναΐδα Αθηναΐδα / Αθηναΐς |
Δήμητρα /
Δημήτηρ Δήμητρας / Δήμητρος Δήμητρα / Δήμητρα Δήμητρα / Δήμητερ |
Ονόματατα σε -η
Από τα ονόματα αυτής της κατηγορίας κάποια ανήκουν στην α' κλίση, π.χ. Φρύνη
Άλλα ανήκουν στη γ' κλίση: Άλκηστη (οδοντικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα με χαρακτήρα δ)
| α' κλ. αρχ. | γ' κλ. αρχ. | ||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
η της την |
Φρύνη Φρύνης Φρύνη(ν) Φρύνη |
Άλκηστη / Άλκηστις Άλκηστης / Αλκήστιδος Άλκηστη / Άλκηστιν Άλκηστη / Άλκηστι |
Ονόματα σε -ω
Τα ονόματα αυτής της κατηγορίας ανήκουν στη γ' κλίση της αρχαίας π.χ. Κλειώ, Σαπφώ (ακατάληκτα διπλόθεμα σε -ώ γεν. -ούς), Ηώς (σιγμόληκτα ακατάληκτα διπλόθεμα σε -ώ γεν. -ούς ). Φυσικά και τα ονόματα αυτά κλίνονται σύμφωνα με τη νέα ελληνική και στη γενική κάνουν -ως και όχι όπως συνηθίζεται πρόσφατα να χρησιμοποιείται η κατάληξη -ους.
| Κλειώ | Ηώ | ||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. |
η της την |
Κλειώ Κλειώς / Κλειούς Κλειώ Κλειώ |
Ηώ /
Ηώς Ηώς / Ηούς Ηώ / Ηώ Ηώ / Ηώς |