72 73 74 E Δ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ


72

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΟΥΤΣΟΣ

O επιστάτης των εθνικών οικοδομών επί I. Καποδίστρια

1 Ιωάννης Καποδίστριας [πηγή: Βικιπαίδεια]
1 Το ελληνικό κράτος από την ίδρυσή του έως τις αρχές του 20ού αιώνα [Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου]

Tο σατιρικό ποίημα του Aλέξανδρου Σούτσου τοποθετείται χρονικά, όπως σημειώνεται στον τίτλο της πρώτης έκδοσης, τον Mάιο του 1831 και φανερώνει τον τρόπο με τον οποίο η ρομαντική ποίηση παρεμβαίνει στην πολιτική και κοινωνική επικαιρότητα της εποχής της.

Φοίνικες* και ταλαράκια το πουγκί μου κουδουνίζει,
και το στόμα μου σαμπάνιες και ρυζόγαλο μυρίζει·
χαιρετάτε με με σέβας, με βαθύν προσκυνισμόν·
επιστάτης, κύριοί μου, έγινα οικοδομών.
Τερερέμ, λαλά, λαλά·
η δουλειά πάγει* καλά.

Έκτακτε Διοικητή μου, πόσα γρόσια* θησαυρίζεις;
Όσα παίρνω σ' ένα μήνα σ' ένα χρόνο τα κερδίζεις;
Έκτακτα τον μήνα παίρνεις εσύ χίλια… κι ας να μη!
Εγώ παίρνω τρεις χιλιάδες εις την κάθε πιθαμή.
Τερερέμ, λαλά, λαλά·
η δουλειά πάγει καλά.

Η αυτού Πανεξοχότης* μ' αγκαλιάζει κάθε μέρα.
Μα ρημάζω* το Ταμείον; Αλλού βλέπει, βρέχει πέρα,
φθάνει μόνον, πουρνό* βράδυ, να τον λέγω εις τ' αυτί
τι φρονεί ο ένας κι άλλος και τι δρόμο περπατεί.
Τερερέμ, λαλά, λαλά·
η δουλειά πάγει καλά.

Σήμερον το Ναύπλιόν μας η πρωτεύουσά μας είναι·
αύριο θα είναι, λέγουν, αι περίφημαι Αθήναι.
Τότε, γρόσια μιλιούνια* τότε δα θα ξοδευθούν,
και πατόκορφ' απ' εμένα αι Αθήναι θα κτισθούν.
Τερερέμ, λαλά, λαλά·
η δουλειά πάγει καλά.

 


73

   
Κριματίζει* όποιος λέγει πως εγώ μισώ τα φώτα
τα σχολεία, στην τιμή μου, τ' αγαπώ απ' όλα πρώτα·
και πολλές φορές λαχαίνει στ' όνειρό μου να ιδώ
πως οικοδομώ Μουσεία, κι απ' το στρώμα τραγουδώ:
Τερερέμ, λαλά, λαλά·
η δουλειά πάγει καλά.

Με κολνούνε* οι γυναίκες και γλυκές ματιές με ρίχνουν·
μ' όλες μου τες άσπρες τρίχες πως μ' ορέγουνται* με δείχνουν·
γαμβρός είμαι όπου πάγω, κι εις το κάθε σπιτικό
ταπεινότατες προτάσεις υπανδρείας αγρικώ*.
Τερερέμ, λαλά, λαλά·
η δουλειά πάγει καλά.

 

Λ. Πολίτη, Ποιητική Ανθολογία, τόμ. 4, Δωδώνη

Ηλίας Κουμετάκης, Η Ακαδημία της Αθήνας

Ηλίας Κουμετάκης,
Η Ακαδημία της Αθήνας

Παράλληλο Κείμενο
Κ. Παλαμάς, [Πολεμάς να στυλώσης, κυβερνήτη...] Κ. Παλαμάς, [Πολεμάς να στυλώσης, κυβερνήτη...]


Λεξιλόγιο
*φοίνικες: νομίσματα του Καποδίστρια *πάγει: πηγαίνει, πάει *γρόσια: τουρκικά νομίσματα *Η αυτού Πανεξοχότης: ο Καποδίστριας *ρημάζω: ληστεύω *πουρνό: πρωί *μιλούνια: εκατομμύρια *κριματίζει: αμαρτάνει *τα φώτα: γνώσεις, παιδεία *με κολνούνε: μου κολλούν, με φλερτάρουν *μ' ορέγουνται: με θέλουν *αγρικώ: ακούω

 


74

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

  • Πώς παρουσιάζεται η σχέση Καποδίστρια - επιστάτη;
  • Ποια πλεονεκτήματα έχει εξασφαλίσει για τον εαυτό του και για την κοινωνική του θέση ο επιστάτης; Ποιες προβλέψεις κάνει για το μέλλον του;
  • Σε ποια σημεία του κειμένου διακρίνεται ειρωνεία; Ποιος και πώς τη χρησιμοποιεί;

    Αλέξανδρος Σούτσος (17  Παραθέματα) [πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού] Αλέξανδρος Σούτσος (17 Παραθέματα) [πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού]
  • O επιστάτης επαναλαμβάνει διαρκώς το αυτοσχέδιο τραγουδάκι του. Πώς ερμηνεύετε το περιεχόμενό του και τι νομίζετε ότι θέλει να δείξει με την επανάληψη αυτή ο ποιητής;

 

 

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1. Ποια πρόσωπα εμφανίζονται στο ποίημα; Ποιο δημόσιο ρόλο έχει ο καθένας;

2. Περιγράψτε τον ανθρώπινο τύπο του επιστάτη, με βάση τα λεγόμενα και τις αντιλήψεις που εκφράζει στο ποίημα.

3. Πώς αντιμετωπίζουν ο Σούτσος και ο Παλαμάς την εξουσία; Ποια ιδεολογική στάση κρατά κάθε ποιητής απέναντι στο πρόσωπο του Κυβερνήτη;

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά σκάνδαλα παρατηρούνται σε πολλές εποχές. Χωριστείτε σε ομάδες και καταγράψτε τα σημαντικότερα σκάνδαλα που ξέσπασαν στην επιφάνεια στην Ελλάδα, στη διάρκεια του εικοστού αιώνα. Μία από τις ομάδες μπορεί να αναφερθεί σε επίκαιρα σκάνδαλα της σημερινής εποχής και να παρουσιάσει το πρόβλημα στην τάξη, σε συνεργασία με τον καθηγητή της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής.


ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

  • Στο ποίημα είναι έκδηλη η αντιπολιτευτική στάση του Αλ. Σούτσου. Σε συνεργασία με τον καθηγητή της Ιστορίας, βρείτε ιστορικές πηγές και συζητήστε σχετικά με τη δημοσιονομική πολιτική του Καποδίστρια, με σκοπό να σχηματίσετε μια πληρέστερη εικόνα για τη στάση και το ήθος του Κυβερνήτη. Συγκρίνετε αυτή την εικόνα με την καταγγελτική για τον Καποδίστρια τρίτη στροφή του ποιήματος.

 

Διονύσιος Τσόκος, Η δολοφονία του Καποδίστρια

Διονύσιος Τσόκος, Η δολοφονία του Καποδίστρια


 

Αλέξανδρος Σούτσος (1803-1863)

Αλέξανδρος Σούτσος

Διάβασε για τη ζωή και το έργο του εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό . Δες και παρακάτω στο Υλικό.


Ο Σούτσος, με απροκάλυπτη αντιπολιτευτική διάθεση εναντίον του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, δημιουργεί μια καρικατούρα επιστάτη δημόσιων έργων, ο οποίος, μαζί με άλλους επιτήδειους, διασπαθίζει το δημόσιο χρήμα, κολακεύοντας ή κατασκοπεύοντας για λογαριασμό του κυβερνήτη. Ο γλοιώδης αυτός τύπος ζει τρυφηλή ζωή, σαν παράσιτο της εξουσίας, σε βάρος του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Ειρωνεύεται κάθε δημιουργική διάσταση του πνεύματος και εκμεταλλεύεται κάθε δυνατότητα υλικού πλουτισμού. Προβάλλει μια δημόσια εικόνα πετυχημένου τεχνοκράτη και επίδοξου γαμπρού, και ονειρεύεται διαρκώς νέα κέρδη από τις εργολαβικές του ατασθαλίες. Η αδηφάγα διάθεσή του διογκώνεται μάλιστα, καθώς σύντομα προβλέπεται η μεταφορά της πρωτεύουσας από το Ναύπλιο στην Αθήνα. Μια σύγκριση με τα προτεινόμενα παράλληλα κείμενα μπορεί να αναδείξει διάφορες πλευρές πολιτικής κριτικής και σάτιρας στα χρονικά του νεοελληνικού κράτους, οι οποίες μπορούν ακόμη να εμπλουτιστούν με επίκαιρες γελοιογραφίες ή σατιρικά κείμενα, με αφορμή σύγχρονα οικονομικά και άλλα σκάνδαλα.

 


Αλέξανδρος Σούτσος
Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου] Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου]
Βικιπαίδεια Αλ. Σούτσος
Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού Αλ. Σούτσος
Ψηφίδες (Πρόσωπα και θέματα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας) Αλ. Σούτσος

Διονύσιος Τσόκος, βιογραφία και έργα
στην Εθνική Πινακοθήκη Διονύσιος Τσόκος
στο paleta art Διονύσιος Τσόκος, Διονύσιος Τσόκος
Βικιπαίδεια Βικιπαίδεια
artnet artnet
Η δολοφονία του Καποδίστρια σε υψηλή ανάλυση στο Google Art & Culture Google
«Η Σχολή του Μoνάχου», άρθρο από την Ανδριανή Αμπάβη στο art magazine art magazine
«Η Γέννηση της Νεότερης Ελληνικής Ζωγραφικής», άρθρο από την Νάνσυ Μπαλούτογλου στο art magazine art magazine

 

Για τα λογοτεχνικά ρεύματα - κινήματα δείτε εδώ

 

Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.

 

Ποιο είναι το ποιητικό υποκείμενο, ο αφηγητής;

Το ποιητικό υποκείμενο είναι...

 

Σε ποιον απευθύνεται;

Απευθύνεται...

 

Σε ποιο πρόσωπο και αριθμό βρίσκονται τα ρήματα του ποιήματος, π.χ. γ' ενικό

Τα ρήματα βρίσκονται...

 

Ποιος είναι ο χώρος;

Ο χώρος του ποιήματος είναι...

 

Ποιος είναι ο χρόνος;

Ο χρόνος του ποιήματος είναι...

 

Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος;

Οι εικόνες του ποιήματος είναι...

 

Από πού αντλεί τις εικόνες του ο ποιητής; (π.χ. φύση)

Ο ποιητής αντλεί τις εικόνες του...

 

Ποιους εκφραστικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο ποιητής; (π.χ. σχήματα λόγου, χρήση επιθέτων)

Οι εκφραστικοί τρόποι είναι οι εξής...

 

Πώς χρησιμοποιεί τη στίξη;

Ο ποιητής....

 

Ποια είναι η γλώσσα; (π.χ. κοινή, λόγια, κοινή με λόγια στοιχεία κλπ.)

Το ποίημα είναι γραμμένο σε...

 

Το ποίημα έχει ομοιοκαταληξία κι αν ναι τι είδους; (π.χ. ζευγαρωτή, πλεκτή, σταυρωτή κλπ.)

Η ομοιοκαταληξία είναι....

 

Ποια συναισθήματα σου προκαλεί;

Τα συναισθήματα...

 

pano