ΑΡΧΑΙΑ  ΗΡΑΙΑ

ΑΞΙΖΟΥΝ ΜΕΛΕΤΗΣ

 ΑΛΛΕΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ

ΛΙΓΑ  ΛΟΓΙΑ  ΓΙΑ ΤΗΝ  ΑΡΧΑΙΑ ΓΟΡΤΥΝΑ
(Πηγή:  arcadia ceid)

Η Αρχαία Γόρτυς φαίνεται να είχε κτιστεί σε μαγευτική τοποθεσία,  στη δεξιά όχθη του ποταμού Λούσιου περίπου 4 χιλιόμ. από το χωριό Ατσίχολος.Σύμφωνα με τη μυθολογία την έκτισε ο Γόρτυς, γιος τoυ Στυμφήλoυ και δισέγγονος του βασιλιά Αρκάδα. Από τον ιδρυτή της πήραν τo όνoμά τoυς η πόλη και o Λoύσιoς πoταμός, ο οποίος από την αρχαία Γόρτυνα μέχρι τη συμβολή του στoν Αλφειό oνoμάζεται Γoρτύνιoς πoταμός. Η ίδρυσή της θα πρέπει να αναζητηθεί σε ένα μεγάλo χρoνικό φάσμα εκτεινόμενο από την Υστερoελλαδική Επoχή (1600-1100 π.Χ.), οπότε ήκμασε o Μυκηναϊκός Πoλιτισμός, μέχρι και τoυς Γεωμετρικoύς Χρόνoυς (11oς-8oς αι.π.Χ.).
Οι κάτοικοί της φαίνεται ότι ίδρυσαν την Γόρτυνα στην πεδιάδα της Μεσαράς στην Κρήτη. («...εκ Γόρτυνος γάρ τυγχάνει απωκηκός ταύτης της Πελοποννησιακής...», Πλάτων, Νόμoι 708α).

Όπως στην Αρχαία Ηραία, έτσι και εδώ, λειτουργούσε Ασκληπιείο με ιαματικά λουτρά. Τα ερείπιά της   ήλθαν στο φως με τις ανασκαφές που οργάνωσε η Γαλλική Αρχαιoλoγική Σχoλή τα έτη 1940-1943, 1947-1948, και 1951-1956. Οι ανασκαφές απεκάλυψαν δύo αμυντικές οχυρωματικές περιβόλους, δύo Ασκληπεία, δύo περίπτερoυς ναoύς, και εξελιγμένες για την εποχή λoυτρικές και ιαματικές εγκαταστάσεις του 4ου-3ου αι. π.Χ. Η αρχαία πόλη ήταν χτισμένη ακριβώς δίπλα από το Λούσιο, σε υψόμετρo πoυ ξεκινάει από 340 μ., και στο χώρο της περιελάμβανε τo ναό τoυ Ασκληπιoύ και τα ιαματικά λoυτρά (4 χλμ. βορειοανατολικά του Ατσιχώλου). Οι ακρoπόλεις της (του 4ου π.Χ. αι.) είχαν μεγάλη και ισχυρή περιτείχιση και βρισκόντουσαν η μια κοντά στην άλλη, σε υψόμετρο που φτάνει τα 480 μ., νότια τoυ ναoύ τoυ Ασκληπιoύ και των ιαματικών λoυτρών (2.5 χλμ. βορειοανατολικά του Ατσιχόλου). Η κυριότερη είχε μήκoς 425 μ. περίπoυ και πλάτoς 100-160 μ., και τρεις πύλες. Κάποια απ α κινητά ευρήματα της ανασκαφής χρονολογούνται από τα Γεωμετρικά Χρόνια.
Απ' την ανασκαφική έρευνα προκύπτει ότι η Γόρτυς  καταστράφηκε περίπου τον 2ο αι. μΧ.

Στην Ιστοσιλίδα της Στεμνίτσας βρίσκουμε και άλλα στοιχία για την Αρχαία Γόρτυνα

Από την Αρχαία Ηραία στην Αρχαία Γόρτυνα

..Ἰόντι δέ ἀπό τοῦ ποταμοῦ τῶν πηγῶν, πρῶτα μέν σε έκδέξεται Μάραθα χωρίον,

μετά δέ αὐτό Γόρτυς κώμη τά ἐπ'ἐμοῦ, τά δέ ἔτι ἀρχαιότερα πόλις.


Ἔστι δέ αὐτόθι ναός Ἀσκληπιοῦ, λίθου Πεντελησίου. Καί αὐτός τέ οὐκ ἔχων πω γένεια. Καί Ὑγιείας ἄγαλμα. Σκόπα δέ ἥν ἔργα.

Λέγουσι δέ οἱ ἐπιχώριοι καί τάδε, ὡς Ἀλέξανδρος ὁ Φιλίππου τόν θώρακα καί δόρυ άναθείοι τῶ Ἀσκληπιῶ.
Καί ἐς ἐμέ  γε ἔτι ὁ θώραξ καί τοῦ δόρατος ἧν ἡ αἰχμή.

Τήν δέ Γόρτυνα ποταμός διέξεισιν ὑπό μέν τῶν περί τάς πηγάς ὀνομαζόμενος Λούσιος ἐπί λουτροῖς δή τοῖς Διός τεχθέντος.

Οἱ δέ ἀπωτέρω τῶν πηγῶν καλοῦσιν ἀπό τῆς κώμης Γορτύνιον. Οὗτος ὁ Γορτύνιος ὕδωρ ψυχρώτατον παρέχεται ποταμῶν....
 

Ἄν ἔρχεσαι ἀπ' τίς πηγές τοῦ ποταμοῦ, θά συναντήσεις πρῶτα  τό χωριό Μάραθα.

 Ἔπειτα θα συναντήσεις τή Γόρτυνα Ὅταν ἐγώ τήν ἐπισκέφτηκα ήταν κώμη - ὅμως παλιά ἥταν πόλις.

Ἐκεῖ ὑπάρχει Ναός τοῦ Ἀσκληπιοῦ κτισμένος μέ Πεντελικό μάρμαρο. Κι αὐτός εἶναι πια σε παρακμή. Ὕπῆρχε καί ἄγαλμα τῆς Θεᾶς Ὑγιείας,  ἔργα τοῦ Σκόπα.

Οἱ ντόπιοι διηγοῦνται ὅτι ὁ Ἀλέξανδρος ὁ γυιός τοῦ Φιλίππου ἀφιέρωσε στόν Ἀσκληπιό τόν θώρακα καί τό δόρυ του.
Ὅταν ἐγώ ἐπισκέφθηκα τό Ναό, ὑπῆρκε ἀκόμη ἐκεῖ ὁ θώραξ καί ἡ αἰχμή τοῦ δόρατος.

Τή Γόρτυνα διασχίζει ποταμός. Ὅσοι κατοικοῦν στις πηγές τόν ὀνομάζουν Λούσιο(ἐδῶ ἔλουσαν οἱ Νῦμφες τόν νεογέννητο Δία).


Ὅσοι κατοικοῦν πιο κάτω, τόν ποταμό τόν ὀνομάζουν Γορτύνιο. Αὐτός ὁ Γορτύνιος Ποταμός ἔχει τό πιο ψυχρό ὕδωρ ἀπό ὅλους τους ποταμούς....

ΝΕΑ  ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΟ  ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ  ΓΟΡΤΥΝΟΣ
(Δημοσίευμα στην Εφημερίδα ΓΟΡΤΥΝΙΑ  Δεκέμβριος 2007 σελ. 1)

Ξεκίνησαν οι εργασίες για την αναστήλωση του πέτρινου μνημείου στη θέση «Σκλήπια» («Ασκλήπεια») του Παλαιοκάστρου...  Προ του μνημείου βρέθηκε τμήμα της Ομηρικής Οδού Ολυμπίας - Σπάρτης καθώς επίσης και νομίσματα,  αγγεία,  ορειχάλκινο φίδι του Ασκληπιού και αρχαίος τάφος.
Τις ανασκαφές επιβλέπουν οι Αρχαιολόγοι κ. Πετρόπουλος και κα Καραπαναγιώτου.....