ΟΙ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ   ΣΤΗΝ ΤΡΙΠΟΤΑΜΙΑ (ΜΠΕΛΕΣΙ) ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ
ΟΠΟΥ ΠΙΘΑΝΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΟΤΙ  ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Ο ΤΑΦΟΣ  ΤΟΥ ΚΟΡΟΙΒΟΥ
(Γράφει ο Σωκράτης Παν. Μάσσιοας - Φιλόλογος)
ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΣΤΟΥΣ arcadians.gr

Η έναρξη ανασκαφικών εργασιών στην Τριποταμιά  Γορτυνίας, για τον εντοπισμό και την ανακάλυψη του τάφου του Κόροιβου, του πρώτου Ολυμπιονίκη νικητή στο αγώνισμα του δρόμου (Παυσανίας 8.26.3), και άλλων αρχαιολογικών θέσεων, καθώς και τα πρώτα ενθαρρυντικά ευρήματα, είναι αποτέλεσμα πολύχρονης και επίμονης προσπάθειας του τριποταμίτη φιλολόγου καθηγητή και συγγραφέα Σωκράτη Π. Μάσσια, τ. Προϊσταμένου Β/θμιας Εκπ/σης Ν. Ηλείας, ο οποίος από τα φοιτητικά του ακόμα χρόνια είχε παρατηρήσει και είχε εντοπίσει το αρχαιολογικό ενδιαφέρον που παρουσίαζε η γενέτειρά του στις θέσεις «Νεράκια», «Λέϊκο Μνήμα» και «Ποτόκια».

Την άποψή του αυτή τη στήριζε αφ ' ενός μεν στα διάσπαρτα κεραμικά - όστρακα, που υπήρχαν στις παραπάνω θέσεις, και στα κατά καιρούς διάφορα αγγεία και ανθρώπινα οστά, που έφερνε στην επιφάνεια το καλλιεργητικό  υνί και αργότερα τα σύγχρονα αγροτικά μηχανήματα, και αφ ' ετέρου στις μαρτυρίες του Παυσανία, του Γερμανού αρχαιολόγου και ερευνητή Ερνέστου Κούρτιου,  του Δρ.ιστορικού Γεωργίου Ι. Παπανδρέου και άλλων σύγχρονων ερευνητών.

Τις ανησυχίες του αυτές, για το αρχαιολογικό ενδιαφέρον που παρουσίαζε η περιοχή της Τριποταμιάς, της θεμελίωνε ο Σ. Μάσσιας σε επιστημονική του έρευνα με τίτλο «Μαντικές ασχολίες και αντιλήψεις Ηλείων και Αρκάδων τον 1ο μ.Χ. αιώνα». Πατρίς, Πύργος 2003, και σε άρθρα του σε τοπικές εφημερίδες της Ηλείας και Αρκαδίας, που άρχισε να δημοσιεύει από το 1999, ενώ την ίδια αυτή χρονική περίοδο, μέσω του Δήμου Τροπαίων, υπέβαλε προς την Ε' Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων στη Σπάρτη σχετικό έγγραφο (το υπέγραφε άτυπη συντονιστική επιτροπή αποτελούμενη από τους Μακρή Βασίλη, Μάσσια Σωκράτη και Μπαρκολιά Θανάση), με το οποίο ζητούσαν να γίνουν δοκιμαστικές ανασκαφικές έρευνες στην περιοχή της Τριποταμιάς. Ακολούθησαν απανωτά παρόμοια έγγραφα προς την Αρχαιολογική Υπηρεσία επί τέσσερα συνεχή χρόνια, μέχρι που το 2005 ο τότε Υφυπουργός Πολιτισμού Πέτρος Τατούλης έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και έδωσε εντολή στην Αρχαιολογική Υπηρεσία να ενεργοποιήσει το Φ. της Τριποταμιάς.

Πράγματι το Μάιο του 2005 η αρχαιολόγος κ. Άννα Καραπαναγιώτου, συνοδευόμενη από τον Δήμαρχο Τροπαίων Γιάννη Παπασταματίου και το φιλόλογο Σωκράτη Μάσσια, επισκέφτηκε τη συγκεκριμένη περιοχή για αυτοψία και, αφού ενημερώθηκε από τον κ. Μάσσια και της παραδόθηκαν από τον ίδιο κεραμικά ευρήματα, που είχε συλλέξει από την περιοχή αυτή, καθώς και ένας κυβόλιθος - αρχιτεκτονικό μέλος αρχαίου κτίσματος - που είχε φέρει στην επιφάνεια αγροτικό μηχάνημα, δήλωσε ότι η περιοχή πράγματι παρουσιάζει αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Στη συνέχεια η Αρχαιολογική Υπηρεσία με το αριθμ. 4955π.ε,  - 5223 π.ε έγγραφό της προς το Δήμο Τροπαίων και κοινοποίηση στους ενδιαφερόμενους και το Υπουργείο Πολιτισμού ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής: «... Κατά την διενεργηθείσα αυτοψία υποδείχτηκαν από τον Σωκράτη Μάσσια τρείς (3) θέσεις στην κτηματική περιφέρεια Τριποταμιάς, που παρουσιάζουν αρχαιολογικό ενδιαφέρον και δεν ήταν καταγεγραμμένες έως σήμερα στο αρχείο αρχαίων θέσεων της Εφορείας μας...Οι πεδινές καλλιεργούμενες εκτάσεις στην περιοχή αυτή παρουσιάζουν σοβαρές επιφανειακές ενδείξεις για την ύπαρξη αρχαίας εγκατάστασης. Παρά την πυκνή βλάστηση εντοπίστηκαν κεραμίδες και όστρακα. Ο ίδιος ο κ. Μάσσιας παρέδωσε στην Υπηρεσία μας λαβές και όστρακα αρχαίων αγγείων καθώς και κεραμίδες, τα οποία είχε περισυλλέξει παλαιότερα από την περιοχή. Πρόκειται για θραύσματα προερχόμενα από χονδροειδή χρηστικά αγγεία. Από την ίδια θέση προέρχεται και ασβεστολιθική λιθόπλινθος, 0.78 Χ 0.54 Χ 0.40μ, με υποδοχές για ένθεση συνδέσμων. Το αρχαίο αυτό αρχιτεκτονικό μέλος εντοπίστηκε από τον κ. Μάσσια, ο οποίος το μετέφερε στην πλατεία της κοινότητας για καλύτερη φύλαξη... Με βάση τα παραπάνω και σε συνέχεια των προφορικών συνεννοήσεών μας, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: Η Υπηρεσία μας έχει τη δυνατότητα - με το μόνιμο εργατοτεχνικό προσωπικό που διαθέτει - να προβεί στη διενέργεια, κατ' αρχήν, μικρής διάρκειας δοκιμαστικών διερευνητικών εργασιών στις θέσεις  «Νεράκια» και «Λέικο Μνήμα». .. Πρέπει, ωστόσο, να τονισθεί ότι για μία συστηματικότερη ανασκαφική έρευνα στις θέσεις με αρχαιολογικό ενδιαφέρον στην περιοχή της Τριποταμιάς απαιτείται η εξασφάλιση ανάλογης πίστωσης...».

Στην όλη αυτή προσπάθεια αξίζει να σημειωθεί το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που έδειξε ο τριποταμίτης Γιώργος Π. Παπασταματίου, νομικός, τ. προσωπάρχης της ΔΕΗ, ο οποίος με εύστοχες προφορικές και γραπτές παρεμβάσεις του στα αρμόδια όργανα της πολιτείας συνέβαλε στην επίτευξη του στόχου.

Ήδη η Αρχαιολογική Υπηρεσία είχε πειστεί,  από την έρευνα του  κ. Μάσσια και την αυτοψία που έκανε, για το αρχαιολογικό ενδιαφέρον που παρουσίαζε η περιοχή, και δρομολόγησε την ένταξή της στο πρόγραμμα των ανασκαφικών εργασιών Αρκαδίας του 2007. Τελικά το καλοκαίρι του 2008 προσελήφθησαν για το σκοπό αυτό τέσσερεις (4) ανειδίκευτοι εργάτες από τη γύρω περιοχή και την 1^η Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους άρχισαν οι ανασκαφές στην περιοχή της Τριποταμιάς.

Το χρονικό των ανασκαφών
Οι ανασκαφικές εργασίες άρχισαν από τη θέση «Νεράκια» στο αγρόκτημα του Βαγγέλη Μιχ. Καραμάνη και στο σημείο, όπου είχε βρεθεί προ ετών από αγροτικό μηχάνημα ασβεστολιθικό αρχιτεκτονικό μέλος αρχαίου κτιρίου. Υπό την εποπτεία της αρχαιολόγου Αριστέας Γεωργακοπούλου οι εργάτες προέβησαν με σκαπτικά εργαλεία στη διάνοιξη δύο παράλληλων τομών και μιας παράπλευρης κάθετης, βάθους ενός περίπου μέτρου, σύμφωνα με το σχεδιασμό και τις οδηγίες της προϊσταμένης των ανασκαφών Αρκαδίας Βασιλικής - Άννας Καραπαναγιώτου.

Με τη λήξη της πρώτης εβδομάδας και ενώ είχαν εμφανιστεί τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία και τέθηκαν υπόψιν της κ. Καραπαναγιώτου, δόθηκε από την ίδια εντολή να σταματήσουν στο σημείο αυτό οι εργασίες και να συνεχιστούν στη θέση «Λέϊκο Μνήμα», που θεωρήθηκε ελκυστική για τον εντοπισμό και την ανακάλυψη του τάφου του Κόροιβου, του πρώτου Ολυμπιονίκη δρομέα.

Στις 8 Σεπτεμβρίου επισκέφτηκε την περιοχή για δεύτερη μέσα σε 15 ημέρες φορά η κ. Καραπαναγιώτου, προκειμένου να μορφώσει από κοντά άποψη και να αξιολογήσει τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα. Η έμπειρη αρχαιολόγος εντυπωσιάστηκε από τα πρώτα ευρήματα, τα οποία χαρακτήρισε πολύ ενδιαφέροντα, αντιπροσωπευτικά δείγματα των οποίων και παρέλαβε για εργαστηριακή εξέταση.

Οι εργασίες στο «Λέϊκο Μνήμα», όπου διανοίχτηκαν τέσσερεις τομές σε διαφορετικά σημεία του λοφίσκου, κράτησαν πάνω από μία εβδομάδα, λόγω της σκληρότητας του εδάφους, χωρίς θετικό αποτέλεσμα, και για το λόγο αυτό δόθηκε εντολή να συνεχιστούν οι δοκιμαστικές εργασίες στην περιοχή «Νεράκια», όπως και έγινε.

Η αιφνίδια όμως διακοπή της σύμβασης εργασίας του εργατικού και επιστημονικού δυναμικού των ανασκαφών του Ν. Αρκαδίας, στις 29 του ίδιου μήνα, οδήγησε και στη διακοπή για φέτος των εργασιών και στην περιοχή της Τριποταμιάς.

Τις ανασκαφικές τομές σε σχήμα τετραγώνου στα «Νεράκια» τις κάλυψαν με προστατευτικό υλικό και ο χώρος περιφράχτηκε με  συρματόπλεγμα, για να συνεχιστούν οι εργασίες προσεχώς με τον ίδιο ή άλλο τρόπο, που θα υποδείξει η αρμόδια Αρχαιολογική Υπηρεσία. Επίσης για τη φύλαξη και προστασία των αρχαιολογικών χώρων Θέλπουσας, Κοκορά, Κοντοβάζαινας και Τριποταμιάς προσελήφθη και φύλακας με τρίμηνη σύμβαση εργασίας. Οι δοκιμαστικές εργασίες ειδικά για τον τάφο του Κόροιβου θα συνεχιστούν σε άλλα ελκυστικά και ύποπτα σημεία ανάμεσα στις τοποθεσίες «Λέϊκο Μνήμα» και «Νεράκια», που γειτνιάζουν, καθώς και στην περιοχή «Ποτόκια», δίπλα στον Ερύμανθο.

Αναφορικά με το όλο θέμα των ανασκαφών και την προοπτική τους έγινε στις 11 Οκτωβρίου ενημέρωση στους κατοίκους της Τριποταμιάς, σε γενική συνέλευση του τοπικού συμβουλίου, από το φιλόλογο καθηγητή Σωκράτη Μάσσια, που παρακολουθεί από κοντά το θέμα και βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τη ΛΘ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Αρκαδίας.

Στο προσεχές αρχαιολογικό δελτίο της Υπηρεσίας θα ανακοινωθούν συγκεκριμένα τα αποτελέσματα των πρώτων ανασκαφικών εργασιών, μετά την επιστημονική αξιολόγηση των μέχρι τώρα ευρημάτων από τους αρμόδιους αρχαιολόγους. Πάντως, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της Προϊσταμένης των ανασκαφών του Ν. Αρκαδίας Άννας Βασιλ. Καραπαναγιώτου, στην περιοχή «Νεράκια» της Τριποταμιάς οι πρώτες διερευνητικές ανασκαφικές εργασίες έδειξαν ότι πρόκειται για μόνιμη εγκατάσταση του ανθρώπου (οικισμό) κατά την ρωμαϊκή περίοδο.

Σωκράτης  Παν. Μάσσιας - Φιλόλογος
 

Πρωτοδημοσιεύτηκε στους Arcadians.gr την Τρίτη 10 Μαρτίου 2009

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΚΟΡΥΒΟΣ

Ο Κόροιβος ήταν ο Ολυμπιονίκης στην Πρώτη Ολυμπιάδα  στο "Στάδιον" (δρόμος 192,27 μ)το 776 π.Χ. (Κορύβειος χρονολόγησις Ολυμπιάδων).
Ο Κόρυβος καταγόταν από την  Ηλεία. Δεν βρέθηκε - ίσως δεν υπήρξε -  ανδριάντας του στην Ολυμπία. Υπήρχε όμως ο τάφος του στα σύνορα Ηραίας και Ηλείας. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι επί του τάφου υπήρχε επιγραφή ότι «πρώτος από τους ανθρώπους ενίκησε εις την Ολυμπία ο Κόροιβος» (Αρκαδικά, 26.4., Ηλειακά Ι.8.6)
 

Στείλτε το μήνυμά σας στην Ηλεκτρονική Διεύθυνση geioanni@sch.gr 

Copyright © Οκτώβριος 2005
Η Ιστοσελίδα μας ενημερώνεται τακτικά (τουλάχιστον κάθε μήνα)
< >Τελευταία Ενημέρωση  της  Ιστοσελίδας</ > :  07-Απρ-2022