ΤΟΠΩΝΥΜΙΟ "ΣΚΟΥΛΑΡΑΣ" ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΛΥΣΣΑΡΕΑ
ΗΡΑΙΑΣ
Γράφει ο Γιώργος Ε. Ιωαννίδης
Ο λόφος που δεσπόζει στην Δυτική πλευρά της Λυσσαρέας, φέρει δύο
ονομασίες :Ονομάζεται "Λόφος της Αγίας Παρασκευής" επειδή στην κορυφή του υπήρχε
εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής (σήμερα δεν υπάρχουν ίχνη).
Η δεύτερη ονομασία είναι "Σκουλαράς"
- Η ονομασία ίσως οφείλεται στα σφεντάμια και τα πουρνάρια που τον καλύπτουν.
Για την προέλευση της ονομασίας "Σκουλαράς"
κάποιοι παλαιοί Λυσσαρεώτες - ακολουθώντας μια
εσφαλμένη παράδοση - διηγούνται έναν
κατά τα άλλα ωραίο θρύλο
"Το μοσχάρι με
τα σκουλαρίκια"
Κάποτε
- λέει - εδώ στο Λόφο της Αγίας Παρασκευής γεννήθηκε ένα
μοσχάρι
που είχε εξογκώματα
στα αυτιά (που θύμιζαν σκουλαρίκια) Το αφεντικό του
το φώναζε "Σκουλαρά".
Πολλοί περίεργοι έρχονταν "να δούν τον Σκουλαρά"
("το μοσχάρι με
τα σκουλαρίκια"). Έτσι σιγά - σιγά έμεινε η ονομασία στο Λόφο..
Ο θρύλος, αν και απλοϊκός, είναι ο μόνος γνωστός. Παραδίδεται από
γενιά σε γενιά. Θα ήταν όμως χρήσιμο να αναζητηθεί - με κάθε
επιφύλαξη - η πραγματική σημασία του ονόματος στην
ετυμολογία
της λέξης Σκουλαράς (προέρχεται από την
ελληνική ρίζα <σκωλ>(1)
που έγινε στο Μεσαίωνα <σκουλ> =
σκληρό ξύλο -πουρνάρι και σφεντάμι).
Είναι γνωστό ότι οι Αρβανίτες ονομάζουν ΣΚΟΥΛ το γερό και σκληρό ξύλο που δεν σαπίζει - και μπορεί να πελεκηθεί (μπορεί κανείς να το "σκαλίσει")(2)
.
Οι Άγγλοι - θαλασσοκράτορες το 17ο - 18ο αιώνα - γνώριζαν
τη χρήση του σκληρού ξύλινου τιμονιού. Το ονόμαζαν scull
(σκούλλ)(3)
.
Ο Λόφος της Αγίας Παρασκευής
είναι κατάφυτος από σφεντάμια και πουρνάρια - σκληρό και γερό
ξύλο. Ο
οικισμός στην πλαγιά του Σκουλαρά λέγεται Σφενταμέρι.
Πρέπει να ερευνηθεί η σχέση του Αρβανίτικου σκουλ - και του Μεσαιωνικού σκουλλε - με
την ονομασία του Λόφου Σκουλαρά.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(1) Η ρίζα <σκωλ> γνωστή
και στον Αριστοτέλη:
«Ἔστι δέ τι
σκωλήκιον ὅ καλεῖται ξυλοφθόρον...»(Των
περί ζώων Ιστοριῶν 557b 13)
(2) Στα Λατινικά
sculpo (σκουλπο) σημαίνει:
α. σκαλίζω το ξύλο
.;Iδια ρίζα
η λ
sculptura (= γλυπτικήτέχνη) (Κουμανούδη,
Λεξικόν Λατινο -Ελληνικόν Αθήναι 1854 )
β.
φτιάχνω
ξύλινο γλυπτό, Oι ναυπηγοί στους
Ταρσανάδες τον Μεσαίωνα, χρησιμοποιούσαν
για τα πλοία που ναυπηγούσαν
το
sculle (σκούλλε = σκληρό ξύλο)
ως εξάρτημα στην πρύμνη
- ειδικό για την πλοήγηση.
(3)
(
WEBSTER'S
New Collegiate Dictionary,
στο λήμμα scull),
|
