|
|
|
Η
ΛΥΣΣΑΡΕΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΤΗΣ
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ
Δημοσίευμα στο ΓΡΙΓΡΙΛΙΔΙ
(Φύλλο 6, σελ. 7)
Γ
Στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας μας θα ασχοληθούμε με τους
τεχνίτες και τους επαγγελματίες του χωριού μας στα περασμένα
χρόνια. Με τους ανθρώπους εκείνους που με κόπο, ιδρώτα και
φιλότιμη εργασία και προσπάθεια πρόσφεραν στην τότε κοινωνία
ό,τι καλύτερο για να διακρίνεται το χωριό μας ανάμεσα στα γύρω
χωριά. Η Λυσσαρέα είχε τότε πάνω από 500 μόνιμους κατοίκους. Ο
γεωργικός κλήρος μικρός. Ο τόπος φτωχός.
Όμως παρά τα δυσμενή αυτά στοιχεία η Λυσσαρέα έσφυζε από κίνηση
και ζωή. Ήταν εν πάση περιπτώσει σε ασύγκριτα καλύτερη κατάσταση
από όλα τα γύρω χωριά. Αυτό το χρωστούσε στα παιδιά της, στους
υπέροχους τεχνίτες, στους ευσυνείδητους επαγγελματίες καιαι
εργάτες που διέθετε.
Είχε το προνόμιο να έχει στους κόλπους της τεχνίτες και
επαγγελματίες κάθε ειδικότητας. Είχε τέτοιο αξιόλογο και
πολυποίκιλο δυναμικό, που κανένα από τα γύρω της χωριά δεν
διέθετε. Θα προσπαθήσω να δώσω μια αμυδρή εικόνα των
όσων πιο πάνω ισχυρίζομαι. Και τούτο για να δώσω την ευκαιρία
στους νέους μας να καταλάβουν, όσο αυτό επιτρέπει η σύγχρονος
τεχνολογία, τι πρόσφεραν οι προπάτορες μας. Τι ήταν
εκείνο που διαφοροποιούσε το χωριό μας από όλα τα γύρω χωριά. Ας
σημειώσουμε τέλος ότι πολλά από τα επαγγέλματα που αναφέρονται,
σήμερα δεν υπάρξουν.Τα κατάπιε η πρόοδος της τεχνολογίας.
Καιρός όμως είναι ν' αρχίσουμε την καταγραφή των τεχνιτών και
των επαγγελματιών εκείνης της φτωχής μεν αλλά ωραίας εποχής
α) Κτίστες (μαστόροι). Το χωριό μας είχε τους
περισσότερους κτίστες. Αναλογικά ο αριθμός τους ίσως νσ ήταν
μεγαλύτερος από τους πασίγνωστους λαγκαδινούς μαστόρους. Η
ακτίνα δράσης τους δεν περιοριζόταν στην Αρκαδία. Έφθαναν,
ψάχνοντας για δουλειά, στη Μεσσηνία, την Ηλεία και τα
Καλαβρυτοχώρια. Ο αρχιμά-στορας λεγόταν μπουλουξής και η ομάδα
του μπουλούκι. Κάθε μπουλούκι περιελάμβανε τέσσερις καλούς
τεχνίτες (μαστόρους), ένα λιθαρά, ένα λασπιτζή και 3 ή 4 παιδιά
για τη μεταφορά των υλικών (χώματος, λιθαριών, νερού) και τον
ανάλογο αριθμό ζώων (μουλάρια, γαϊδούρια).
Τέτοιες ομάδες (μπουλούκια), είχε στην περίοδο της ακμής, πολλές
το χωριό μας. Είναι δύσκολο να αναφέρει κανείς ονόματα
μπουλουξήδων, γιατί θα κάμει παραλείψεις και θα δώσει
έτσι αφορμές για παρεξήγηση. Ενδεικτικά όμως θ'
αναφέρω μερικούς από αυτούς, γιατί δεν βρίσκονται τώρα πλέον
ανάμεσά μας.
Αναφέρω λοιπόν τους Γιάννη Αθ. Καρπούζο (Ρουπακιά), Γιάννη Γ.
Παρασκευόπουλο (Μαρογιάννης), Μαρίνη Ε. Χριστόπουλο κ.ά.
Ο μπουλουξής δεν ήταν αρκετό να είναι καλός μάστορας, αλλά το
κυριότερο ήταν να είναι καλός κυβερνήτης, ώστε και το μπουλούκι
να καλοπερνάει, αλλά και να εξασφαλίζει την αρμονία και την
συνεργασία των μελών του.
Τα ταξίδια των μπουλουκιών ήταν τρία: Το της Μ Σαρακοστής
άρχιζε
την Καθαρά Δευτέρα και τελείωνε τη Μεγάλη Εβδομάδα. Το
μαγιάτικο άρχιζε από τη Δευτέρα του Θωμά μέχρι το θερισμό
και το τρίτο και διαρκέστερο ήταν το Αυγουστιάτικο.
Άρχιζε από το τέλος του αλωνισμού και έφθανε στην εποχή της
σποράς. Προτού φύγει το μπουλούκι για το ταξίδι προηγείτο η
αναζήτηση δουλειάς από το μπουλουξή. Ο ίδιος έκανε τις
συμφωνίες με τους ιδιοκτήτες (αφεντικά) και κρατούσε το ταμείο
της συντροφιάς. Μετά το τέλος της ταξιδιωτικής περιόδου έδινε
λογαριασμό στην ομάδα και από κοινού μοίραζαν τα οφέλη της
δουλειάς τους.
Πρώτα αφαιρούσαν από το κοινό ταμείο τα έξοδα της αναζήτησης
δυο-λειάς και ό, τι άλλο δαπανήθηκε κατά τη διάρκεια του
ταξιδιού Ύστερα υπολόγιζαν το μερίδιο του κάθε μάστορα
και των αποδοτών (λασπιτζής, λιθαράς κ.λ.π). Οι αποδότες
λέγονταν και τριώτες και έπαιρναν 20-30% πάνω από το μερίδιο
των παιδιών, που ήταν το μισό του μάστορα. Τα ζώα έπαιρναν μισό
μερίδιο.
Την Κυριακή και τις γιορτές της κάθε ταξιδιωτικής περιόδου, όλα
τα μέλη της ομάδας πήγαιναν στο νταμάρι για να εξασφαλιστεί η
απαιτούμενη πέτρα για την εβδομάδα. Τα παιδιά όμως είχαν ακόμη
και μία ακόμα υποχρέωση. Να φυλάσσουν τα ζώα της ομάδας τις
νύχτες. Έβρεχε, χιόνιζε τα παιδιά κοιμούνταν στο βουνό.
Οι πιο καλές μέρες του χωριού μας ήταν τότε που οι μοστόροι μας
γύριζαν στα σπίτια τους. Τότε. εκτός των άλλων, γέμιζαν τα
μαγαζιά και οι ταβέρνες από κόσμο. Ιδιαίτερα τα βράδια και τις
Κυριακές το χρήμα ήταν ορατό. Οι μπακάληδες εισέπρατταν τα χρέη
και άνοιγαν τα καινούργια. Και η ζωή κυλούσε άνετη, χαρούμενη
και κυριολεκτικά ζωντανή.
β) Κτηνοτρόφοι (τσοπάνηδες).
Άλλη μια μεγάλη και πολυπληθής κατηγορία. Την εποχή αυτή το
χωριό μας είχε 2000 – 3000 αιγοπρόβατα. Με το πλήθος αυτό του
ζωικού κεφαλαίου τροφοδοτούσε με ποσότητα κρέατος ακόμα και τις
αγορές των Λαγκαδίων, της Δημητσάνας κ.ά. Φανερή είναι η
προσφορά των τσοπάνηδων στην οικονομία του χωριού. Αλλά πέραν
των προσφορών τους αυτών ας μη ξεχνάμε ότι αυτοί ήσαν οι μόνιμοι
κάτοικοι του χωριού. Αυτοί με τη διαρκή τους παρουσία ἐδιναν
ζωντάνια
ακόμα και με τα καθημερινά τους σχόλια.
Ιστορία στην κτηνοτροφική ανάπτυξη του χωριού μας άφησαν οι
οικογένειες των Νταμαλαίων, των Μαραθαίων,των Μαρινιαδαίων, των
Ντουβραίων κ.α. Ας σκεφθεί ο σύγχρονος Λυσσαρεώτης τι σημαίνει
για τους κατοίκους της εποχής τα βελάσματα των προβάτων, το
κουδούνισμα των σιδερικών, που με το κελάηδημα των χιλιάδων
φτερωτών αγγέλων, αποτελούσαν ένα αρμονικό σύνολο. Ένα σύνολο
που ζέσταινε τις ψυχές και πλημμύριζε με αγαλλίαση τις καρδιές
τους.
γ) Επαγγελματίες: Οι κάτοικοι του χωριού μας που
εξασκούσαν ένα συγκεκριμένο επάγγελμα ήταν πολλοί.
Αποτελούσαν μαζί με τους τσοπάνηδες, τους μόνιμους
κατοίκους του χωριού. Με τη δουλειά τους έφερναν καθημερινά στο
χωριό μας πολλούς επισκέπτες από τα γύρω χωριά. Την εποχή που
εξιστορώ και τα γύρω χωριά ήταν γεμάτα από κόσμο. Όλοι οι
κάτοικοι είχαν τα χωράφια τους, τα ζώα τους, τις ανάγκες τους.
Στη Λυσσαρέα κατέφευγαν για να αγοράσουν τρόφιμα,
ρουχισμό αλλά και να φροντίσουν τα ζώα τους.
Οι καταστηματάρχες της εποχής, Μαρίνης Παναγιωτόπουλος
και Ιωάννης Χαρόπουλος, έκαναν χρυσές δουλειές.
Οι τσαγκάρηδες Νικόλας Χαρόπουλος και Παναγιώτης
Μητρόπουλος έκαναν τα καινούργια παπούτσια σε ντόπιους και
ξένους.
Οι μπαλωματήδες Ιωάννης Τούντας (Μουγκός) και
Άγγελος Ζουμπουρλής, επιδιόρθωναν τα παπούτσια τους.
Οι κρεοπώλες Ιωάννης Μηττρόπουλος, Μιχάλης
Ζουμπουρλής, Χρήστος Χριστόπουλος (προτού γίνει ιερέας)
κ.α. πρόσφεραν κάθε σαββατόβραδο και κυρίως τις παραμονές
των μεγάλων εορτών άφθονο | κρέας σε ντόπιους και ξενοχωρίτες.
Μεγάλη υπηρεσία πρόσφεραν και οι σαγματοποιοί του
χωριού μας Κωνσταντίνος Καρπούζος και Βασίλης
Χριστόπουλος. Και οι δυο τους ήταν δεξιοτέχνες, καλλιτέχνες στη
δουλειά τους και διακρίνονταν για την καλοσύνη και την
ανθρωπιά τους. Είχαν πελάτες σ' ολόκληρη τη Βόρειο Ηραία και η
πελατεία τους απλωνόταν μέχρι Βλόγγο, Μελισσόπετρα, Αράχωβα και
Σέρβου. Ήταν τόσο καλοί στη δουλειά τους, ώστε η πελατεία
τους ημέρα με την ημέρα γινόταν μεγαλύτερη.
Μα τα τελευταία χρόνια εκείνος που διέπρεψε στο ίδιο
επάγγελμα, ήταν ο Ιωάννης Κίμωνας Τούντας (Κιμώγιαννης).
Ο Γιάννης εκτός από σαμαράς ήταν και άριστος πεταλωτής.
Είχε πελάτες σταθερούς. Κάθε μέρα ο περίγυρος του μαγαζιού του
ήταν γεμάτος - αληθινό πανηγύρι – ιδιαίτερα από τους ξένους
πελάτες. Εκτός της εργασίας που προσέφερε, δεν έλειπε η
κρασοκατάνυξη και το φαγοπότι.
Ένας άλλος, μοναδικός στην περιοχή, ήταν ο σιδηρουργός
Πανάγος Γ. Μηλιώνης. Σερβαίοι, Λυκουρεσαίοι, Ψαραίοι,
Αετοραχίτες, Αραπαίοι, Σαρακιναίοι, Παλουμπαίοι κ.ά. ήσαν
μόνιμοι πελάτες του για τα γεωργικά τους εργαλεία: Υνία,
κασμάδες, αλέτρια, ξυνάρια, τσεκούρια, σκεπάρνια κ.λ.π. Την
εποχή του οργώματος και της σποράς έκανε τη νύχτα ημέρα για να
τους εξυπηρετήσει. Με βοηθό του για πολλά χρόνια τον εξάδελφό
του Χαράλαμπο Ε. Αποστολόπουλο, έκανε χρυσές δουλειές και
πρόσφερε αρκετά στην τοπική κοινωνία.
Ο μπάρμπα – Βασίλης Λ. Τούντας (Καλαντζής) ήταν μοναδικός
στην δουλειά του. Όποιος του έδινε τα χαλκώματά του για
κασσιτἐρωμα (γάνωμα) δεν έφευγε ποτέ από πελάτης του. Και
τούτο γιατί ήταν άριστος και ευσυνείδητος επαγγελματίας. Πολλά
χωριά σύσσωμα ήταν η μόνιμη πελατεία του.
Αλλά και οι μαραγκοί του χωριού μας Ιωάννης Π.
Παναγιωτόπουλος και Παναγιώτης Χρ. Παναγιωτόπουλος, ήταν άριστοι
και αξιόλογοι τεχνίτες. Έκαναν τη δουλειά τους με κέφι και
μεράκι και γι’ αυτό η πελατεία τους δεν περιοριζόταν μόνο στα
όρια του χωριού μας.
Για πολλά χρόνια τότε που τα χωράφια σπέρνονταν και απέδιδαν
άφθονους καρπούς λειτουργούσε στο χωριό μας ο κυλινδρόμυλος.
Επειδή είχε πελατεία και από όλα τα γύρω χωριά, το άλεσμα
γινόταν σε 24ωρη βάση. Ιδιοκτήτης και εργάτης που εξυπηρετούσε
το μύλο, ήταν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος (Μυλωνάς). Ο Γιώργης ήταν
εκ γενετής δυνατός, ακούραστος, εξυπηρετικός. Πολλές ημέρες,
ιδιαίτερα το καλοκαίρι, άλεθε και 50 φορτώματα σιτάρι. Εύκολα
μπορεί ο καθένας από εμάς να φανταστεί την καθημερινή του
κούραση αλλά και την οικονομική ωφέλεια που είχαν τα μαγαζιά του
χωριού μας από την πελατεία του κυλινδρόμυλου.
Θα ήταν παράλειψή μου αν δεν ανέφερα κάτι για την προσφορά των
γυναικών στην ιστορούμενη περίοδο. Αυτές ήταν πραγματικές
ηρωίδες. Ιδιαίτερα όταν οι άνδρες τους έλειπαν στο ταξίδι. Είχαν
την ευθύνη για την καλή ανατροφή των παιδιών και για την κάλυψη
των αναγκών του νοικοκυριού. Έπρεπε να φροντίζουν τα πάντα
επάξια. Και όλο πετύχαιναν με απόλυτη πληρότητα. Όλη η κοινωνία
οφεἰλει να υποκλίνεται στην πολύπλευρη προσφορά τους.
Τώρα πλέον ούτε άνθρωποι στο χωριό, ούτε σπορά, ούτε αλέσματα.
Όλα τα επαγγέλματα στα οποία διακρίθηκαν πολλοί και αξιόλογοι
συμπολίτες μας δεν υπάρχουν πλέον. Και το δικό μας χωριό
ακολούθησε ακολούθησε τη μοίρα ολόκληρης της Ελληνικής υπαίθρου.
Οι μνήμες όμως, όσο και αν ξεθώριασαν παραμένουν σε εμάς τους
ηλικιωμένους αναλλοίωτες. Παρηγοριά και καμάρι μας είστε σεις οι
νεώτεροι, τα παιδιά μας. Σεις που εξακολουθείτε με τη δράση και
την προκοπή σας να δίνετε συνέχεια στην ιστορία και τις
παρακαταθήκες του χωριού μας, στην όμορφη και ωραία Λυσσαρέα.
Γεώργιος Ι. Μαρινόπουλος
|
|
|
