Η κατά ΠΔ152 Αξιολόγηση:
Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας αποτυχίας;
Τον Απρίλιο του 2014, σε μια ομαδική προσπάθεια/κείμενο (http://www.esos.gr/arthra/axiologisi-ekpaideytikon-daskalon-kauhghton-protobathmias-deyterobathmias-ekpaideysis/parembash-omadas-sxolikvn-symboylvn-ajiologhsh-epimorfvsh-ekpaideytikvn-ueseis-ki-apoceis) εκφράσαμε την αγωνία μας για όσα διακυβεύονται στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, από την εισαγωγή και εφαρμογή του ΠΔ152/13, που αφορά την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Κι ενώ όλα τα σημεία και οι προτάσεις εκείνης της κριτικής προσέγγισης παραμένουν σε απόλυτη ισχύ, η εμπειρία της εφαρμογής του ΠΔ152 στην αξιολόγηση των στελεχών έως αυτήν την στιγμή επιβεβαίωσε ήδη κάποιες από τις ανησυχίες μας και πρόσθεσε επιχειρήματα για άμεση επανεξέτασή του ή και αντικατάστασή του με ένα νέο σύστημα που δεν θα συσχετίζει την αξιολόγηση με την προαγωγή, αλλά θα εστιάζει στον διαμορφωτικό του ρόλο και στην βελτιωτική προοπτική και θα συνδέει την αξιολόγηση με ένα ρεαλιστικό και ουσιαστικό σύστημα επιμόρφωσης. Ένα σύστημα αξιολόγησης, το οποίο δεν θα αποπροσανατολίζει το ανθρώπινο δυναμικό με χρονοβόρες διαδικασίες, θα επικεντρώνεται στην τρέχουσα επαγγελματική δυνατότητα του κάθε εκπαιδευτικού και θα συμπορεύεται με την ΑΕΕ και ένα ευρύτερο σύστημα αξιολόγησης του εκπαιδευτικού συστήματος.
Με την πρώτη εφαρμογή του ΠΔ αναδύθηκαν πολλαπλά προβλήματα, τα οποία εντόπισαν και προέβαλαν πολλοί αρθρογράφοι και εκπρόσωποι της ΠΕΣΣ. Οι κοινές τους διαπιστώσεις συνέκλιναν στα εξής:
- Ήταν αιφνιδιαστικός ο τρόπος και ο χρόνος (καλοκαιρινή περίοδος) που ανακοινώθηκε, καθώς και ασφυκτικά τα χρονικά περιθώρια για αξιολογητές και αξιολογούμενους, κυρίως για τους πρώτους. Η σπουδή για την εφαρμογή της αξιολόγησης μάλλον πρέπει να αναζητηθεί στην προχειρότητα, που επιδεικνύει το ΥΠΑΙΘ στον χειρισμό των θεμάτων του, αλλά και στις χρονικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης απέναντι στην τρόικα
- Η διαδικασία της επιμόρφωσης των στελεχών εκπαίδευσης, τα οποία θα υλοποιούσαν την αξιολόγηση, ήταν επιφανειακή και δυσανάλογα εσπευσμένη σε σχέση με το ειδικό βάρος του ρόλου, που θα διαδραμάτιζαν, ενώ και οι συνδικαλιστικές κινητοποιήσεις άσκησαν πρόσθετη και ασφυκτική πίεση
- Δεν υπήρξε διάλογος σε καμία φάση της διαδικασίας, ούτε στη προκαταρκτική ούτε στην μετα-αξιολογική μεταξύ των δύο πλευρών (αξιολογητές-αξιολογούμενοι), με συνέπεια να μην είναι σε θέση το σύστημα να προχωρήσει σε βελτιώσεις και παρεμβάσεις, αλλά και να αναζητήσει καλύτερες πρακτικές. Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν τηρήθηκαν ούτε τα προσχήματα των τυπικών διαδικασιών, όπως προβλέπονται από το ΠΔ152. Σ΄ αυτό το σημείο επιβεβαιώνεται απόλυτα η κριτική μας για τον κακό σχεδιασμό του ΠΔ152, το οποίο επιφορτίζει κάποια στελέχη με την υποχρέωση να αξιολογήσουν δυσανάλογα μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών ή στελεχών με αποτέλεσμα να καθίστανται ανεφάρμοστες ακόμα και οι θετικές του πρόνοιες
- Οι αξιολογικές εκθέσεις δεν τεκμηριώνονται επαρκώς ή εξαντλούνται σε μια ανούσια και στερεότυπη αναφορά -«το αποτέλεσμα βασίστηκε στο portfolio, στα επίσημα έγγραφα και στην εμπειρία από τη συνεργασία»- χωρίς να αιτιολογείται η αριθμητική αξιολόγηση και να προτείνονται οι τομείς, που θα επιδέχονταν βελτίωση από τον αξιολογηθέντα. Έτσι καταργείται νομοτελειακά η πεμπτουσία του αξιολογικού συστήματος και νομιμοποιείται μία στρεβλή λογική, η οποία, σε περίπτωση που αγγίξει και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών της τάξης, τότε το σύστημα αξιολόγησης δεν έχει κανέναν λόγο να υπάρχει γιατί αποστερεί την εκπαίδευση από δυνάμεις που δεν περισσεύουν
- Η βαθμολογία στις Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπ/σης εμφάνισε μεγάλες διακυμάνσεις (σε κάποιες ήταν χαρακτηριστικά υψηλή ή σχετικά χαμηλή) ώστε να παρουσιαστεί, ήδη από την πρώτη εφαρμογή, η προοπτική των προβλημάτων που θα δημιουργήσει η σύνδεση της αξιολόγησης με την προαγωγή και την επιλογή στελεχών. Εφόσον δεν σταθμιστούν ή ακόμη και «αποπληθωριστούν» οι βαθμολογίες με βάση τη σχέση των μέσων όρων των βαθμολογιών των Περιφερειακών Διευθύνσεων με τον Γενικό μέσο όρο, οι εκπαιδευτικοί θα προσέλθουν στις διαδικασίες κρίσεων και προαγωγών με άνισους όρους και προϋποθέσεις. Εάν μάλιστα αυξηθεί η βαρύτητα της αξιολόγησης (όπως φημολογείται) από το 16% (κατά προσέγγιση), που είναι αυτή τη στιγμή με βάση τις προβλέψεις του Ν3848/2010, στο 40% για τις επιλογές στελεχών, τότε θα διευρυνθεί αλλά και θα παγιωθεί η ανισότητα
- Η διαδικασία της αξιολόγησης και τα αποτελέσματά της αντιμετωπίστηκαν είτε πρόχειρα είτε απαξιωτικά από διάφορα στελέχη, τα οποία διατείνονταν ότι η όλη διαδικασία αποτελεί μέρος της απορρόφησης του ΕΣΠΑ, και επομένως καθίσταται επουσιώδης και τυπική. Ακόμη και αν δεχτεί κανείς ότι οι παραπάνω ισχυρισμοί αληθεύουν ως ένα βαθμό, δεν παύουν να συνιστούν μία διαχειριστική ρητορική από στελέχη, τα οποία αδυνατούν να επωμιστούν την ευθύνη των αποφάσεών τους και να στοιχειοθετήσουν την κρίση τους στους αξιολογηθέντες συναδέλφους τους, ενώ διαχέουν την απαξίωση ενσυνείδητα και για διαφορετικούς λόγους μέχρι τη βάση της εκπαιδευτικής πυραμίδας. Η στάση τους αυτή αποσιωπά και παραγνωρίζει δύο κεφαλαιώδους σημασίας συνέπειες, που απορρέουν από τη διαδικασία της αξιολόγησης και τα αποτελέσματά της:
6.1. παράγονται διοικητικά αποτελέσματα: οι νόμοι, στους οποίους θα στηριχτεί η διαδικασία των κρίσεων και των προαγωγών στηρίζονται στα αποτελέσματα της αξιολόγησης. Η ?κακή? εφαρμογή της, μπορεί να είναι η απαρχή ενστάσεων και προσφυγών σε διοικητικά δικαστήρια
6.2. οι ουσιαστικές συνέπειες είναι καθοριστικές: όταν είναι ?καλή? η κρίση, συμβάλλει στη βελτίωση την ατομική και του εκπαιδευτικού συστήματος, ενώ η ?κακή? διαταράσσει το κλίμα και τις συναδελφικές σχέσεις, πλήττει το κύρος και την αξιοπιστία του αξιολογητή και του αξιολογηθέντος, οι οποίοι στερούνται ουσιαστικής νομιμοποίησης ενώπιον των συναδέλφων τους
7. Θεμελιώνεται μια λογική ?εναρμονισμένων? πρακτικών, οι οποίες αποσκοπούν στη δικαίωση του συστήματος για τις επιλογές προσώπων ως στελεχών. Όλα τα υψηλόβαθμα στελέχη αξιολογήθηκαν ως «εξαίρετα», ενώ όσο πιο υψηλή θέση κατέχει το στέλεχος, τόσο πιο υψηλή βαθμολογία λαμβάνει, ιδιαιτέρως σε θέσεις με ενισχυμένα πολιτικά χαρακτηριστικά. Και για να αποφευχθούν οι έντονες αντιδράσεις, το σύστημα διέρρευσε ότι με μια αλλαγή του θεσμικού πλαισίου θα διατηρήσουν τις θέσεις τους εκείνοι, που θα κριθούν εξαίρετοι. Αυτό άλλωστε υλοποίησε το ΥΠΑΙΘ με την τροπολογία, που κατέθεσε για τους αξιολογηθέντες Περιφερειακούς Διευθυντές (άσχετα από την τελική τύχη της), ώστε να αξιοποιηθούν ως μόνιμοι σύμβουλοι του ΥΠΑΙΘ και Ελεγκτές. Πρόκειται για την πρώτη Πράξη, που αξιοποιεί τα αποτελέσματα της αξιολόγησης και επιβεβαιώνει ότι «όλα τα ίδια μένουν».
8. Η ΑΔΙΠΠΔΕ περιχαρακωμένη σε μια τακτική σιωπής, παρότι οι επιστήμονες, που την στελεχώνουν, είναι οι άμεσοι δημιουργοί της πρότασης από την οποία προέκυψε το ΠΔ152, δεν αποτύπωσε τη θέση της σε κανένα στάδιο της διαδικασίας (προ-μετα-αξιολογικό) και δεν έδωσε (ως όφειλε) οδηγίες και κατευθύνσεις απολύτως απαραίτητες κατά την πρώτη εφαρμογή, όταν οι διαδικασίες πραγματώθηκαν με τέτοιο «ακροβατικό» τρόπο.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: όλα όσα προαναφέρθηκαν, καταδεικνύουν την αποτυχία (;) της εφαρμογής της συγκεκριμένης αξιολόγησης στο εκπαιδευτικό μας σύστημα (παρά την επίκληση του ελαφρυντικού της πρώτης εφαρμογής). Ήταν βέβαια μια αποτυχία προδιαγεγραμμένη, αφού η αξιολόγηση βασίστηκε σε ένα νομοθέτημα με λάθη στη φιλοσοφία του και στη λογική του, που προσπαθεί να υπαγάγει σε ποσοτικοποίηση ποιοτικές παραμέτρους που δεν επιδέχονται τέτοια αντιμετώπιση, και με νομοτεχνικές ατέλειες και προβλήματα που εμφανίστηκαν με την πρώτη εφαρμογή σε όλη τους την έκταση. Εάν μάλιστα η ίδια πρακτική της πρώτης εφαρμογής διαχυθεί προς τα «κάτω», θα πολλαπλασιάσει την αποτυχία του ΠΔ152, ενώ θα απαξιώσει συνολικά την έννοια της αξιολόγησης, και θα αφήσει δυσεπούλωτες «πληγές» στο εκπαιδευτικό σώμα και στο ελληνικό σχολείο. Διαταραχή του κλίματος και των σχέσεων, απογοήτευση και πτώση ηθικού, απώλεια του κύρους των στελεχών και της ουσιαστικής νομιμοποίησής τους μπροστά στα στελέχη της ?πρώτης γραμμής και στους εκπαιδευτικούς της τάξης.
Η Πολιτεία και οι θεσμικοί φορείς οφείλουν άμεσα να λάβουν μέτρα σε δύο κατευθύνσεις:(έτσι ώστε η αξιολόγηση να κινηθεί προς την κατεύθυνση της ουσιαστικής αποτύπωσης και αναβάθμισης του εκπαιδευτικού έργου)
Πρώτη κατεύθυνση και αναγκαιότητα οι θεσμικές αλλαγές. Προτεραιότητες η υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής για την επιμόρφωση, για την οποία υπάρχουν προτάσεις,και η αποδέσμευση της αξιολόγησης από το σύστημα προαγωγών. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να προάγονται χωρίς ποσόστωση και
α. ακώλυτα μέχρι τον βαθμό Β, αν κρίνονται τουλάχιστον «επαρκείς»,
β. με αυξημένες προϋποθέσεις (π.χ. τουλάχιστον «πολύ καλοί») από τον Β΄ στον Α΄ βαθμό. Τα στελέχη, που κατά τη διάρκεια της θητείας τους θα κρίνονται «ελλιπή», να απαλλάσσονται άμεσα από τα καθήκοντά τους, ως στελέχη.
Η άλλη αναγκαιότητα είναι να ενεργοποιηθεί άμεσα η ΑΔΙΠΠΔΕ και όλοι οι φορείς, που την πλαισιώνουν, για να παράσχουν τέτοιες οδηγίες ώστε να βοηθούν τα στελέχη της εκπαίδευσης, που ασκούν την αξιολόγηση.
Προς αυτήν την κατεύθυνση αναπτύξαμε μια προσπάθεια να διασφαλίσουμε όρους και προϋποθέσεις, για την αντιμετώπιση του θέματος με ευθύνη και σοβαρότητα (όπως του αρμόζει, αφού, παρά τη διαφωνία μας, αποτελεί θεσμική υποχρέωση), ώστε:
α) να διαμορφώνεται μια, κατά το δυνατόν, σαφής εικόνα του κάθε αξιολογούμενου
β) να σχηματοποιούνται έγκυρες προτάσεις για βελτίωση στην σωστή κατεύθυνση
γ) να στοιχειοθετείται η βαθμολογία
δ) να τεκμηριώνεται η διαφάνεια και
ε) να αντιμετωπίζονται όλοι ισότιμα.
Σχεδιάσαμε και προτείνουμε ένα εύχρηστο εργαλείο, που κάθε αξιολογητής και αξιολογούμενος μπορεί να βρει και να αξιοποιήσει στις παρακάτω ιστοσελίδες:
http://users.sch.gr/gkelesidis/ και http://e-symvoulos.mysch.gr/
Το εργαλείο δεν επιδιώκεινα αντικειμενικοποιήσει ή περιορίσει την κρίση ?άλλωστε αυτό θα ήταν αδύνατο-, αλλά να τη διασαφηνίσει και να την παραμετροποιήσει, να προσφέρει προοπτική θεώρησης και θέασης των δεδομένων από την ίδια οπτική.
Η λογική της πρότασης βασίζεται στην ανάλυση των προβλέψεων του ΠΔ152/13, του καθηκοντολογίου, του θεσμικού πλαισίου της ΑΕΕ και όλων των θεσμικών ρυθμίσεων, που διέπουν τη λειτουργία των στελεχών και στη συστηματοποίηση επιμέρους δεικτών που ταυτόχρονα αποτελούν μονάδες αιτιολόγησης της κρίσης και διαμόρφωσης βελτιωτικών προτάσεων.
Βασίζεται επίσης σε συνδυασμούς δεδομένων που αφορούν την επιστημονική και επαγγελματική ανάπτυξη, ώστε για τα ίδια προσόντα να παράγεται σταθερά ίδιο αποτέλεσμα. Μ? αυτούς τους τρόπους δημιουργείται μία σχετικά αντικειμενική και άρα κοινή και σταθερή βάση, επάνω στην οποία θα στηρίζεται η τελική αξιολογική κρίση για κάθε αξιολογούμενο. Στο βαθμό που υιοθετηθεί από μεγάλο αριθμό συναδέλφων, θα μπορούσε να υποστηρίξει μία ενιαία αντίληψη και κοινή στάση, που θα σχετικοποιούσε τις αποκλίσεις της πρώτης εφαρμογής. Είναι βέβαια απαραίτητο, πέρα από την πρώτη καταγραφή μέσω του εργαλείου, ο ανθρώπινος παράγοντας να επεξεργαστεί περαιτέρω τα πληροφοριακά δεδομένα που παράγει το αυτοματοποιημένο μέρος, ώστε να αποτυπωθούν στην τελική ποιοτική και αριθμητική αξιολόγηση και όλα τα εξατομικευμένα χαρακτηριστικά του κάθε εκπαιδευτικού, τα οποία δεν είναι δυνατόν να ληφθούν υπόψη από ένα εργαλείο γενικής χρήσης.
Όμως η πιο καίρια συνεισφορά του φιλοδοξούμε να είναι ότι, τεκμηριώνοντας μια πιο διάφανη και ισότιμη βαθμολογική αποτίμηση, θα αμβλύνει τις παρενέργειες, που προκύπτουν από την αριθμητική βαθμολογία, και θα προκρίνει και θα επιτρέψει ουσιαστικές συζητήσεις μεταξύ αξιολογητών και αξιολογούμενων σχετικά με βελτιωτικές παρεμβάσεις.
Το εργαλείο είναι ένα «βιβλίο» του MicrosoftExcel, κάθε φύλλο του οποίου αποτελεί μια καρτέλα αξιολόγησης για κάθε κατηγορία αξιολόγησης. Κάθε δείκτης αναλύθηκε σε επιμέρους ερωτήσεις που αναδεικνύονται τόσο από τις απαιτήσεις του ΠΔ όσο και από το καθηκοντολόγιο των διευθυντών. Έτσι καθίσταται ευκολότερο να αναζητηθούν συγκεκριμένα στοιχεία σε κάθε δείκτη. Για να δημιουργηθεί ο βαθμός υπάρχει αναδυόμενο μενού σε κάθε ερώτηση διερεύνησης. Ανάλογα με το συνολικό βαθμό δημιουργείται αυτόματα μια πρόταση που τεκμηριώνει τη βαθμολόγηση. Ο βαθμός κάθε δείκτη συνυπολογίζεται στην τελική βαθμολογία της κατηγορίας που αυτόματα περνά στην αρχική καρτέλα με τα ατομικά στοιχεία του αξιολογούμενου. Παράλληλα δημιουργείται αυτόματα μια «πρόταση» για την έκθεση κάθε κατηγορίας. Η έκθεση αυτή μπορεί να αντιγραφεί, να εξειδικευτεί ανάλογα με τον αξιολογούμενο και να επικολληθεί στο πλαίσιο κειμένου της πλατφόρμας.
Το εργαλείο σ? αυτήν τη φάση αποτελεί μια beta έκδοση μόνο για τις κατηγορίες Ια, Ιβ, ΙΙβ και Vα και β, έτσι ώστε να καλύπτει τις ανάγκες αξιολόγησης των στελεχών που κλήθηκαν να αξιολογηθούν με το με ΑΠ 10940/201-10-14 έγγραφο του ΥΠΑΙΘ. Επειδή η αξιολόγηση δεν διενεργείται σε όλες τις κατηγορίες δεν καθίσταται εφικτό αυτή τη στιγμή να εξαχθεί ένας γενικός βαθμός αξιολόγησης σύμφωνα με το γενικό τύπο που περιγράφεται στο ΠΔ.
Είναι σημαντικό για εμάς να δοκιμαστεί στην πράξη για να αποτυπωθούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του ώστε να διορθωθούν ή να τροποποιηθούν στη συνέχεια. Προς αυτήν την κατεύθυνση προσβλέπουμε στις γόνιμες προτάσεις και παρατηρήσεις όσων συναδέλφων το αξιοποιήσουν. Για το σκοπό αυτό μπορείτε να επικοινωνείτε υποβάλλοντας κάθε πρόβλημα ή πρόταση στο email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.">Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Κατσαρός Ιωάννης
Κελεσίδης Γεώργιος
Κελεσίδης Ευάγγελος
Μανάφη Ιωάννα
Σχολικοί Σύμβουλοι
ΨΑΧΝΕΤΕ ΓΙΑ ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Η ΑΝΤΙΘΕΣΗ
Μικρό λεξικό του Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία: άλλο ρητορικό περιτύλιγμα για πολιτικές που προτάθηκαν και πολεμήθηκαν ως ?νεοφιλελεύθερες?
Γιάννης Κατσαρός (Σχολικός Σύμβουλος)
Ο κ. Λιάκος σε άρθρο του για τις ?Αφετηριακές θέσεις για τον Εθνικό και Κοινωνικό Διάλογο για την Παιδεία (Λιάκος, 23/12/2015, http://www.esos.gr/arthra/41596/afetiriakes-theseis-gia-ton-ethniko-kai-...) αποτιμά τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις που προηγήθηκαν μιλώντας για ?πολιτικές που αποχύμωσαν την εκπαίδευση από την παιδεία και δυσφήμισαν τον όρο και την έννοια μεταρρύθμιση?. Και διερωτάται; ?Πώς θα ξαναδώσουμε στις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις το βάρος που είχαν στην ιστορία μας; Πώς θα ξαναβρούμε το νήμα που μας ενώνει με τις προσπάθειες του Εκπαιδευτικού Ομίλου, του Δελμούζου, του Γληνού και της Ρόζας Ιμβριώτη, του Κακριδή, του Παπανούτσου και του Δημαρά, με τα ιδεώδη της δημοκρατικής μας Μεταπολίτευσης;?
Ο αείμνηστος Α. Δημαράς το απάντησε σε άρθρο του, που δημοσιεύτηκε το 2010 σε ένα ένθετο αφιέρωμα της εφημερίδας «Τα Νέα» στη μεταρρύθμιση του ?Νέου Σχολείου? με τίτλο «Επιτέλους» γράφοντας: «Σήμερα που στην κοινωνία μας η μόνη συμφωνία για τα εκπαιδευτικά θέματα είναι στη δυσφορία, και που περισσεύουν οι επιπόλαιες, ατομικές, αστόχαστες τοποθετήσεις, η πρόταση για το σύγχρονο «Νέο Σχολείο» εμφανίζεται ορθολογικά συγκροτημένη. Και έχει φανερή συνάφεια με το προγονικό του στον σαφή ιδεολογικό προσανατολισμό. Όπως τότε, έτσι και τώρα, το σχολείο, απευθύνεται χωρίς περιορισμούς σε όλους, και πέρα από τα εφόδια για τον επαγγελματικό βίο στοχεύει στη διαμόρφωση ενός πολίτη υπερήφανου για τον κόσμο στον οποίο ζει, με επίγνωση των προβλημάτων της κοινωνίας στην οποία ανήκει, και με διάθεση να συμβάλει στην αντιμετώπισή τους. Η κρίση που περνάει η Χώρα χρειάζεται να αποτελέσει αφορμή και για να ξεκινήσει από το σχολείο μια εθνική ανάταση. Η πρόταση διατυπώθηκε. Τελικά, πάντως, επειδή σχολείο (νέο ή παλιό) δεν υπάρχει χωρίς δασκάλους, όλα κρίνονται από την έκταση και την ένταση της δικής τους συμμετοχής στην προσπάθεια.»
Για Συνέχεια - Ολόκληρο το Κείμενο.
* Ο Γιάννης Κατσαρός είναι σχολικός σύμβουλος, δρ Διοίκησης στην Εκπαίδευση
ΠΛΟΗΓΟΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
Η ΑΛΛΗ ΜΑΤΙΑ
Η κ. Διαμαντοπούλου απέστειλε επιστολή προς τον πρόεδρο της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, με την οποία εξηγεί τους λόγους για τους οποίους δεν αποδέχεται την πρόσκληση.
Αξιότιμε Κύριε Πρόεδρε της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων
Έλαβα την πρόσκληση σας για συμμετοχή μου στην συνεδρίαση της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής στις 18 Φεβρουαρίου 2016 που έχει ως αντικείμενο ?να διατυπωθούν τα προβλήματα και να διαμορφωθούν λύσεις?.
Εκτιμώ ιδιαίτερα τον ρόλο της Επιτροπής και θεωρώ ύψιστης σημασίας την ενεργή συμμετοχή των Βουλευτών, στην «επεξεργασία και εξέταση σχεδίων νόμων» που αποτελεί, άλλωστε, και τον βασικό σκοπό λειτουργίας της.
Γι΄αυτό και κατά την 28μηνη περίοδο που είχα την ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας, η συγκεκριμένη Επιτροπή συνεδρίασε δεκάδες φορές, στις περισσότερες εκ των οποίων συμμετείχα προσωπικά. Υπογραμμίζω δε, ότι σε όλα τα πολυνομοσχέδια που έφερα τότε προς ψήφιση στην ολομέλεια, υπήρξε καθοριστική η συμβολή στην τελική διαμόρφωση και ψήφισή τους, των βουλευτών της Επιτροπής - όλων των κομμάτων - και ιδιαίτερα όσων συμμετείχαν και στα άλλα διακομματικά όργανα και σε συναντήσεις διαλόγου που τότε ενεργοποιήσαμε στον διάλογο για την μεταρρύθμιση.
Η σημερινή Κυβέρνηση, ενώ εξαγγέλλει «εθνικό διάλογο», προωθεί συνεχώς καίριες ανατροπές του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου. Οι περισσότερες από τις ανατροπές αυτές πραγματοποιούνται με την ευθέως αντισυνταγματική διαδικασία των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου και με τον τρόπο αυτό η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων και όλοι οι Βουλευτές στερούνται της δυνατότητας ακόμη και να εκφέρουν τις απόψεις τους.
Αλήθεια, ποια «εξαιρετικά επείγουσα και απρόβλεπτη ανάγκη» επιβάλλει αυτή την επιλογή; Αντιλαμβάνεσθε ότι με τέτοιες προϋποθέσεις δεν είναι δυνατό να υπάρξει διάλογος, παρά μόνο ως πρόσχημα.
Κατά συνέπεια περιορίζομαι στα παρακάτω:
1. Τα προβλήματα του εκπαιδευτικού μας συστήματος είναι γνωστά. Τα γνωρίζουμε και τα συζητούμε όλοι, βιώνοντας τα ως γονείς, μαθητές, φοιτητές, ως εκπαιδευτικοί κάθε βαθμίδας. Ίσως μας διαφεύγουν όταν, πολιτευόμενοι, ερχόμαστε αντιμέτωποι με το πολιτικό κόστος, τις αντικρουόμενες βλέψεις επιμέρους κοινωνικών ή επαγγελματικών ομάδων, τα κάθε είδους μικροσυμφέροντα ή ακόμη και τις ιδεοληψίες που μας κρατούν προσκολλημένους σε άλλες εποχές και άλλες συνθήκες.
2. Μια μεταρρύθμιση δεν μπορεί να έχει ως ορίζοντα τις εκάστοτε «παρούσες συνθήκες». Αντίθετα, πρέπει να έχει προοπτική δεκαετιών, σαφή και καθαρό στόχο και επομένως να βασίζεται στην μακρόχρονη εθνική και διεθνή εμπειρία και γνώση ανάλογων προσπαθειών, να αξιολογεί εφαρμοσμένες πρακτικές, να απαντά επί του συγκεκριμένου, να ανατρέπει παθογένειες και να δημιουργεί ένα νέο περιβάλλον.
3. Οι προσωπικές μου θέσεις, είναι γνωστό ότι δεν βρίσκονται, πλέον, σε επίπεδο προβληματισμού και αναζητήσεων . Οι προβληματισμοί και οι αναζητήσεις μου μαζί με σημαντικούς συνεργάτες πολιτικούς, εκπαιδευτικούς και τεχνοκράτες προηγήθηκαν και συχνά ανακαθορίστηκαν μετά από εξαντλητικό διάλογο. Στο επίκεντρο είχαν πάντα τα παιδιά μας και τι καλύτερο μπορούσε να προσφέρει ένα αναβαθμισμένο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα και ό,τι αυτό εμπεριέχει, στις νέες γενιές και την προοπτική της Χώρας. Έτσι, κατέληξαν σε ολοκληρωμένες θέσεις οι οποίες αποτυπώθηκαν στη συνέχεια σε πέντε νόμους και τρία νομοσχέδια που όλα είχαν περάσει από την βάσανο διακομματικών συνεργασιών και μεγάλων συναινέσεων και αποτελούσαν ένα ενιαίο και αλληλοσυμπληρούμενο σύνολο. Αν αυτό το νομοθετικό έργο είχε τεθεί σε πλήρη εφαρμογή ?όπως συμβαίνει στις ευνομούμενες δημοκρατίες- πιστεύω ακράδαντα ότι σήμερα (5 χρόνια μετά) θα είχε συνεισφέρει τα μέγιστα στην αναβάθμιση του Εκπαιδευτικού μας Συστήματος και, βέβαια, θα μπορούσε να αποτελεί αντικείμενο συνεχών διορθώσεων , βελτιώσεων αλλά και μιας πάντα αναγκαίας αναμόρφωσης, βασισμένης στα αποτελέσματα που παρήγαγε και όχι στις ιδεοληπτικές προσεγγίσεις οποιασδήποτε πλευράς.
4. Όλη η τεκμηρίωση, τα στοιχεία δημόσιας διαβούλευσης οι αναμορφώσεις, οι προτάσεις κοινωνικών, επιστημονικών και άλλων φορέων, οι θέσεις των κομμάτων και βουλευτών που συμμετείχαν, που οδήγησαν στο διαμορφωθέν νομοθετικό έργο, υπήρχαν αναρτημένα στο διαδίκτυο, άμεσα προσβάσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη και προφανώς στους Βουλευτές. Όλα όμως φαίνεται να εξαφανίσθηκαν επί Υπουργίας του κ. Μπαλτά!
Έχω λοιπόν την τιμή, να υποβάλλω στην Επιτροπή σας πέντε προτάσεις στις οποίες ενσωματώνεται όλη η εμπειρία μου, η γνώση μου και, κυρίως, οι πράξεις μου:
1. Άμεση επαναφορά στο διαδίκτυο, από το Υπουργείο Παιδείας, όλου του υλικού που αφορά στην μεταρρύθμιση του 2009-2011, όπως και κάθε προηγούμενης προσπάθειας . Δεν πρόκειται για «το έργο της Διαμαντοπούλου» ή κάποιου Υπουργού, αλλά για δημόσιο κτήμα, που πρέπει να είναι πάντα προσβάσιμο σε όλους τους Έλληνες.
2. Διάθεση στα μέλη της Επιτροπής των παρακάτω νόμων και των αντίστοιχων αιτιολογικών εκθέσεων, που άμεσα συνδέονται με μια συνολική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, από το νηπιαγωγείο, μέχρι την δια βίου μάθηση και επαγγελματική αποκατάσταση.
a. Ν. 3839/2010 «Σύστημα επιλογής προϊσταμένων οργανικών μονάδων με αντικειμενικά και αξιοκρατικά κριτήρια ? Σύσταση Ειδικού Συμβουλίου Επιλογής Προϊσταμένων (ΕΙ.Σ.Ε.Π.) και λοιπές διατάξεις. (ΦΕΚ 51/ 29.3.2010)
b. N. 3848/2010 «Αναβάθμιση του ρόλου του εκπαιδευτικού ? καθιέρωση κανόνων αξιολόγησης και αξιοκρατίας στην εκπαίδευση και λοιπές διατάξεις (ΦΕΚ 71/ 19.5.2010)
c. Ν. 3879/2010 «Ανάπτυξη της Δια Βίου Μάθησης και λοιπές διατάξεις (ΦΕΚ 163/ 21.9.2010)
d. Ν. 3966/2011 «Θεσμικό πλαίσιο των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων, Ίδρυση Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Οργάνωση του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» και λοιπές διατάξεις. (ΦΕΚ 118/ 24.5.2011)
e. N. 4009/2011 «Δομή, λειτουργία, διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών και διεθνοποίηση των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.» (ΦΕΚ 195/6.9.2011)
f. Ν. 4027/2011 «Ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 233/ 4.11.2011)
3. Διάθεση στα μέλη της Επιτροπής των έτοιμων σχεδίων νόμου τα οποία συντάχθηκαν ύστερα από ευρεία διακομματική συναίνεση, τα οποία παρέδωσα στον διάδοχο μου Υπουργό Παιδείας, όταν αποχώρησα από το Υπουργείο μετά την αναστολή κάθε νομοθετικής πρωτοβουλίας επί Κυβερνήσεως Παπαδήμου και συγκεκριμένα τα νομοσχέδια:
Α) για το Νέο Λύκειο,
Β) για την Τεχνολογική Εκπαίδευση,
Γ) για την Έρευνα και Ανάπτυξη Τεχνολογίας και Καινοτομίας τα οποία στην συνέχεια ακολούθησαν άλλο δρόμο?
Όλο το παραπάνω υλικό, θεωρώ ότι μπορεί να συνεισφέρει μιας και αποτελεί ένα συνολικό έργο και αναφέρεται σε μια ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση. Αποσπασματικές ρυθμίσεις και αλλαγές, που αντιμετωπίζουν ευκαιριακές σκοπιμότητες, δημιουργούν αναπόφευκτα παρενέργειες.
4. Ενημέρωση των Βουλευτών από το ΙΕΠ:
? Για τα Νέα Προγράμματα Σπουδών - για το Νέο Σχολείο τα οποία όχι μόνο ολοκληρώθηκαν αλλά εφαρμόστηκαν και πιλοτικά.
? Για την πιλοτική εφαρμογή της αυτοαξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου η οποία μέχρι το 2014 γενικεύθηκε για να παγώσει από τον Ιανουάριο του 2015
? Για Το ψηφιακό σχολείο ένα σύνολο εν εξελίξει δράσεων που σταμάτησε με επιλογή του κ. Μπαλτά
5. Διάθεση στα μέλη της Επιτροπής της ολοκληρωμένης μελέτης του ΟΟΣΑ και των εμπειρογνωμόνων της ΕΕ, έργο το οποίο ελήφθη σοβαρά υπόψη σε όλη την προσπάθεια.
Κύριε Πρόεδρε,
Η σχετικά πρόσφατη Ευρωπαϊκή ιστορία μάς διδάσκει ότι όλες οι χώρες που θέλησαν να συνομιλήσουν παραγωγικά με το μέλλον τους, πραγματοποίησαν μεγάλες μεταρρυθμιστικές τομές στον τομέα της Εκπαίδευσης, ύστερα από εξαντλητικό διάλογο με την Εκπαιδευτική Κοινότητα, τους Κοινωνικούς Φορείς και βεβαίως τα Πολιτικά Κόμματα.
Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που είχα την τιμή να εισηγηθώ στη Βουλή των Ελλήνων με διαδοχικά νομοσχέδια που ψηφίστηκαν με πρωτοφανείς πλειοψηφίες, καθώς και με τα νομοσχέδια που προετοιμάστηκαν, ήταν ενταγμένη σ' αυτήν την πετυχημένη ευρωπαϊκή παράδοση.
Δεν υπαγορεύθηκαν από κανένα "μνημόνιο", αλλά ήταν μια καθαρά εθνική πολιτική πρωτοβουλία που προσπάθησε να βάλει τις βάσεις για την υποβοήθηση της ανάταξης της χώρας, μέσα από την αναβάθμιση όλου του εκπαιδευτικού συστήματος και την εξασφάλιση ενός καλύτερου μέλλοντος για τα παιδιά μας.
Η σημερινή κυβέρνηση επέλεξε την πλήρη κατεδάφιση αυτής της προσπάθειας. Δυστυχώς, δεν είναι η πρώτη φορά που κάτι τέτοιο συμβαίνει στη σύγχρονη ιστορία μας.
Όμως, εξαιτίας των συνθηκών που βιώνει η πατρίδα μας, φοβάμαι ότι αυτή η κατεδάφιση θα έχει πολύ χειρότερες συνέπειες από οποιαδήποτε άλλη φορά και κανένας διάλογος δεν θα μπορέσει να θεραπεύσει.
Με εκτίμηση,
Άννα Διαμαντοπούλου
ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Μιά πρόταση για την αλλαγή των δομών της διοίκησης της εκπαίδευσης και την αποκέντρωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Για χρώμα στην εκπαίδευση ενάντια στο γκρίζο, την παραίτηση, την επαγγελματική κόπωση και τη μιζέρια της εποχής.
Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
Ο ΠΙΝΑΚΑΣ
Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ