Δομή και περιεχόμενο: Το 6ο βιβλίο του Θουκυδίδη περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:
1. Κεφ. 1. Πρόλογος. Οι Αθηναίοι σχεδιάζουν εκστρατεία με στόχο την υποταγή της Σικελίας.
2. Κεφ. 2-5 «Αρχαιολογία» της Σικελίας. Πρώτοι κάτοικοι, ελληνικός αποικισμός, ελληνικές πόλεις στη Σικελία.
3. Κεφ. 6 «Αφορμή» της Σικελικής εκστρατείας. Η σικελική πόλη Έγεστα ζητάει βοήθεια από την Αθήνα στη διαμάχη της με τον γειτονικό Σελινούντα. Αποστολή Αθηναϊκής πρεσβείας στη Σικελία για να διερευνήσει τις δυνατότητες επέμβασης.
4. Κεφ. 7. Αψιμαχίες Αθηναίων-Λακεδαιμονίων στο Άργος και τη Χαλκιδική, με τις οποίες κλείνει το 16ο έτος του πολέμου.
5. Κεφ. 8. Επιστροφή της Αθηναϊκής πρεσβείας από τη Σικελία. Αποφασίζεται εκστρατεία και εκλέγονται στρατηγοί ο Αλκιβιάδης, ο Νικίας και ο Λάμαχος (415 π.Χ.)
6. Κεφ. 9-15 Δημηγορία του Νικία. Προβάλλει τις δυσκολίες της εκστρατείας στον Αθηναϊκό δήμο και εισηγείται ματαίωσή της.
7. Κεφ. 16-19 Δημηγορία Αλκιβιάδη. Αναιρεί τα επιχειρήματα του Νικία και υποστηρίζει ένθερμα την πραγματοποίηση της εκστρατείας.
8. Κεφ. 20-26. Οι Αθηναίοι αποφασίζουν την εκστρατεία στη Σικελία και δίνουν στους στρατηγούς απόλυτη εξουσία (στρατηγοί «αυτοκράτορες») για την προετοιμασία και την πραγματοποίησή της.
9. Κεφ. 27-29 Το Επεισόδιο των Ερμών.
10. Κεφ. 30-32 Αναχώρηση του Αθηναϊκού στρατού και στόλου για τη Σικελία.
11. Κεφ. 33-41 Δημηγορίες, στις Συρακούσες της Σικελίας, του Ερμοκράτη και του Αθηναγόρα. Ο Ερμοκράτης ζητεί συμμαχία των πόλεων της Σικελίας και αίτηση βοήθειας από Κόρινθο και Σπάρτη για την αντιμετώπιση των Αθηναίων, ο Αθηναγόρας θεωρεί απίθανη μια εκστρατεία των Αθηναίων στη Σικελία.
12. Κεφ. 42-60 Άφιξη των Αθηναίων στη Σικελία. Αναζήτηση συμμάχων. Συσκέψεις των στρατηγών περί του πρακτέου.
13. Κεφ. 60-62 Ανάκληση του Αλκιβιάδη στην Αθήνα και διαφυγή του στη Σπάρτη, στην οποία αποκαλύπτει τα σχέδια των Αθηναίων για τη Σικελία.
14. Κεφ. 63-71 Οι Αθηναίοι στις Συρακούσες. Μάχη με τους Συρακουσίους.
15. Κεφ. 72-88 Δημηγορίες Ερμοκράτη και Ευφόρου στη Σικελική πόλη Καμάρινα, σύμμαχο των Αθηναίων. Ο Ερμοκράτης ζητάει να εγκαταλείψει η πόλη τη συμμαχία, ο Εύφορος, να παραμείνει η πόλη σύμμαχος της Αθήνας. Η Καμάρινα αποφασίζει να μείνει ουδέτερη.
16. Κεφ. 89-94. Στη Σπάρτη φτάνουν πρέσβεις από τις Συρακούσες και ο Αλκιβιάδης συμβουλεύει Κορινθίους και Σπαρτιάτες πώς να βοηθήσουν τους Συρακουσίους εναντίον των Αθηναίων. Με την άφιξη της πρεσβείας των Συρακουσίων στη Σπάρτη κλείνει το 18ο έτος του πολέμου.
17. Κεφ. 95-104 Οι Αθηναίοι πολιορκούν τις Συρακούσες. Θάνατος του Λάμαχου. Ο Νικίας μένει μόνος αρχηγός του Αθηναϊκού στρατού και στόλου στη Σικελία. Στον Τάραντα φτάνουν με λίγα πλοία ο Σπαρτιάτης στρατηγός Γύλιππος και ο Κορίνθιος Πυθήνας για να βοηθήσουν τους Συρακουσίους (414 π.Χ.).
18. Κεφ. 105. Αψιμαχίες στο Άργος μεταξύ Αθηναίων και Λακεδαιμονίων.
Βιβλίο 6. Κεφάλαια 1-29, Περίληψη
Ο Θουκυδίδης αρχίζει την αφήγηση των «Σικελικών» — της εκστρατείας των Αθηναίων στη Σικελία με στόχο την υποταγή της— δηλώνοντας ότι οι Αθηναίοι ξεκίνησαν να υποτάξουν ένα μεγάλο νησί, για το οποίο δεν ήξεραν σχεδόν τίποτα (βλ. παράθεμα 1) μολονότι η γνώση του εδάφους και του ανθρώπινου δυναμικού του αντιπάλου είναι απαραίτητη προϋπόθεση επιτυχίας σε μια στρατιωτική επιχείρηση. Στην αφήγηση παρεμβάλλονται οι δημηγορίες του Νικία και του Αλκιβιάδη, εκλεγμένων στρατηγών του Αθηναϊκού εκστρατευτικού σώματος. Μέσω των δημηγοριών ο Θουκυδίδης εκφράζει αντιθετικά τις αντιρρήσεις πολλών Αθηναίων (δημηγορία Νικία) αλλά και την επιθυμία άλλων (δημηγορία Αλκιβιάδη) για την πραγματοποήση αυτής της εκστρατείας.
Και ενώ υπερισχύει η άποψη του Αλκιβιάδη και αρχίζει να συγκροτείται μεγάλος και άρτια εξοπλισμένος και εφοδιασμένος στόλος με προορισμό τη Σικελία, η καταστροφή των «Ἑρμῶν», πράξη ασέβειας και περιφρόνησης των θεών, των οποίων τη βοήθεια θα επικαλεστούν οι Αθηναίοι για την ευόδωση της εκστρατείας, σκιάζει τις προετοιμασίες, ερμηνεύεται ως κακός οιωνός από τους περισσότερους Αθηναίους και, το χειρότερο, οι υποψίες στρέφονται στον Αλκιβιάδη, τον πιο ένθερμο εμψυχωτή και υποστηρικτή της εκστρατείας. Παρά τις διαμαρτυρίες του και την απαίτησή του να δικαστεί πριν την αναχώρηση του στόλου και να εξαρτηθεί η συμμετοχή του στην εκστρατεία από την απόφαση του δικαστηρίου, οι Αθηναίοι προκρίνουν να διατηρήσει το αξίωμα του στρατηγού αυτοκράτορα και να ξεκινήσει για τη Σικελία.
* * *
Με αυτή την απόφαση οι Αθηναίοι, πριν ακόμα ξεκινήσει ο στόλος, έχουν ήδη διαπράξει δύο σφάλματα ανεπίτρεπτα για μια τόσο έμπειρη στρατιωτικά και πολιτικά δύναμη:
α) Δεν φρόντισαν να έχουν ακριβή εικόνα των πολιτικών και στρατιωτικών δεδομένων στη Σικελία.
β) Άφησαν να αναχωρήσει ως υπόδικος ο πιο ικανός στρατηγός τους, η «ψυχή» της εκστρατείας.
Στο 7ο βιβλίο ο Θουκυδίδης θα περιγράψει τον τραγικό τρόπο με τον οποίο πλήρωσαν οι Αθηναίοι αυτά τα δύο σφάλματα.
1. Τον ίδιο χειμώνα οι Αθηναίοι σχεδίαζαν να στείλουν στόλο στη Σικελία... και, αν μπορούσαν, να την υποτάξουν. Οι περισσότεροι από τους Αθηναίους δεν ήξεραν ούτε την έκταση της Σικελίας ούτε τον αριθμό των κατοίκων της, Ελλήνων και βαρβάρων, ούτε υποπτεύονται ότι θα άρχιζαν έναν πόλεμο, ο οποίος ελάχιστα θα διέφερε σε σπουδαιότητα από τον πόλεμο εναντίον των Πελοποννησίων. [Βιβλίο 6ο, Κεφ. 1 Μετάφραση Άγγελου Βλάχου]
Το κείμενο
Πάτα στα εικονίδια ή στις λέξεις - δεσμούς για να δεις το σχόλιο
Βιβλίο 6. Κεφάλαιο 30
[30.1] Μετὰ δὲ ταῦτα 
θέρους μεσοῦντος ἤδη ἡ
ἀναγωγὴ ἐγίγνετο ἐς τὴν Σικελίαν. Τῶν μὲν οὖν ξυμμάχων τοῖς πλείστοις καὶ
ταῖς σιταγωγοῖς ὁλκάσι καὶ τοῖς πλοίοις καὶ
ὅση ἄλλη παρασκευὴ ξυνείπετο πρότερον εἴρητο ἐς Κέρκυραν ξυλλέγεσθαι
ὡς ἐκεῖθεν
ἁθρόοις
ἐπὶ ἄκραν Ἰαπυγίαν τὸν
Ἰόνιον
διαβαλοῦσιν· αὐτοὶ δ᾽ Ἀθηναῖοι καὶ εἴ τινες τῶν ξυμμάχων παρῆσαν, ἐς τὸν Πειραιᾶ καταβάντες
ἐν ἡμέρᾳ ῥητῇ
ἅμα ἕῳ ἐπλήρουν τὰς ναῦς ὡς ἀναξόμενοι.
Σκιαγράφηση της προσωπικότητας του Αλκιβιάδη
[30.2] Ξυγκατέβη δὲ καὶ ὁ ἄλλος
ὅμιλος ἅπας ὡς εἰπεῖν ὁ ἐν τῇ πόλει καὶ ἀστῶν καὶ ξένων, οἱ μὲν
ἐπιχώριοι τοὺς σφετέρους αὐτῶν ἕκαστοι προπέμποντες, οἱ μὲν ἑταίρους, οἱ δὲ ξυγγενεῖς, οἱ δὲ υἱεῖς, καὶ
μετ᾽ ἐλπίδος τε ἅμα ἰόντες καὶ ὀλοφυρμῶν, τὰ μὲν ὡς κτήσοιντο, τοὺς δ᾽ εἴ ποτε ὄψοιντο, ἐνθυμούμενοι
ὅσον πλοῦν ἐκ τῆς σφετέρας ἀπεστέλλοντο.
Συντακτική ανάλυση - Μετάφραση
Δες τη συντακτική ανάλυση πατώντας (για διαδραστικό, κινητό) ή περνώντας τον δείκτη (για pc) πάνω στη λέξη.
Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ
ή εμφάνισε-απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ
Βιβλίο 6. Κεφάλαιο 30
μ
[30.1] Μετὰ δὲ ταῦτα
θέρους
μεσοῦντος
ἤδη
ἡ ἀναγωγὴ
ἐγίγνετο
ἐς τὴν Σικελίαν.
Τῶν μὲν οὖν
ξυμμάχων
τοῖς πλείστοις καὶ
ταῖς σιταγωγοῖς
ὁλκάσι καὶ
τοῖς πλοίοις καὶ
ὅση
ἄλλη
παρασκευὴ
ξυνείπετο
πρότερον
εἴρητο
ἐς Κέρκυραν
ξυλλέγεσθαι
ὡς
ἐκεῖθεν
ἁθρόοις
ἐπὶ ἄκραν
Ἰαπυγίαν
τὸν Ἰόνιον
διαβαλοῦσιν·
αὐτοὶ
δ᾽
Ἀθηναῖοι
καὶ εἴ
τινες
τῶν ξυμμάχων
παρῆσαν,
ἐς τὸν Πειραιᾶ
καταβάντες
ἐν ἡμέρᾳ
ῥητῇ
ἅμα
ἕῳ
ἐπλήρουν
τὰς ναῦς ὡς
ἀναξόμενοι.
μ
[30.2] Ξυγκατέβη δὲ καὶ
ὁ ἄλλος
ὅμιλος
ἅπας
ὡς εἰπεῖν
ὁ ἐν τῇ πόλει
καὶ ἀστῶν καὶ ξένων,
οἱ μὲν ἐπιχώριοι
τοὺς σφετέρους
αὐτῶν
ἕκαστοι
προπέμποντες,
οἱ μὲν
ἑταίρους,
οἱ δὲ
ξυγγενεῖς, οἱ δὲ
υἱεῖς, καὶ
μετ᾽ ἐλπίδος τε
ἅμα
ἰόντες καὶ
ὀλοφυρμῶν,
τὰ μὲν ὡς
κτήσοιντο,
τοὺς δ᾽ εἴ
ποτε
ὄψοιντο,
ἐνθυμούμενοι
ὅσον
πλοῦν
ἐκ τῆς σφετέρας
ἀπεστέλλοντο.
| [30.1] Μετὰ δὲ ταῦτα θέρους μεσοῦντος ἤδη ἡ ἀναγωγὴ ἐγίγνετο ἐς τὴν Σικελίαν. Τῶν μὲν οὖν ξυμμάχων τοῖς πλείστοις καὶ ταῖς σιταγωγοῖς ὁλκάσι καὶ τοῖς πλοίοις καὶ ὅση ἄλλη παρασκευὴ ξυνείπετο πρότερον εἴρητο ἐς Κέρκυραν ξυλλέγεσθαι ὡς ἐκεῖθεν ἁθρόοις ἐπὶ ἄκραν Ἰαπυγίαν τὸν Ἰόνιον διαβαλοῦσιν· αὐτοὶ δ᾽ Ἀθηναῖοι καὶ εἴ τινες τῶν ξυμμάχων παρῆσαν, ἐς τὸν Πειραιᾶ καταβάντες ἐν ἡμέρᾳ ῥητῇ ἅμα ἕῳ ἐπλήρουν τὰς ναῦς ὡς ἀναξόμενοι. | ||
| Μετάφραση Α. Βλάχου | Μετάφραση Ε. Λαμπρίδη | Μετάφραση Ε. Βενιζέλου |
| [30.1] Μετά απ’ αυτά, και ενώ είχε περάσει το μισό καλοκαίρι, ξεκίνησε η εκστρατεία για τη Σικελία. Προηγουμένως είχε δοθεί διαταγή, στους περισσότερους συμμάχους, στα σιταγωγά πλοία, στα μεταγωγικά και στην υπόλοιπη εφοδιοπομπή που ακολουθούσε, να συγκεντρωθούν στην Κέρκυρα, ώστε να περάσουν όλοι μαζί το Ιόνιο πέλαγος έως το ακρωτήριο Ιαπυγία. Οι Αθηναίοι και όσοι σύμμαχοί τους ήσαν στην Αθήνα, κατέβηκαν μιαν ορισμένη μέρα, με την αυγή, στον Πειραιά, και μπήκαν στα καράβια για να φύγουν. | [30.1] Ύστερα απ’ αυτά, στα μισά πια του καλοκαιριού, άρχισαν να ξεκινάν για τη Σικελία. Στα περισσότερα καράβια των συμμάχων και στα φορτηγά που μετέφεραν το σιτάρι και σ’ άλλα πλεούμενα κι όλη την άλλη νηοπομπή που ακολουθούσε την εκστρατεία είχε δοθεί η εντολή να μαζευτούνε στην Κέρκυρα με τον σκοπό να περάσουν το Ιόνιο πέλαγος όλοι μαζί προς το ακρωτήρι Ιαπυγία· οι Αθηναίοι οι ίδιοι κι όσοι λίγοι σύμμαχοι βρίσκονταν στην Αθήνα κατέβηκαν στον Πειραιά την ορισμένη μέρα και μπήκαν ως πληρώματα στα καράβια γιατί επρόκειτο να σηκώσουν άγκυρα. | [30.1] Μετά ταύτα, μεσούντος ήδη του θέρους, εξεκίνησεν η εκστρατεία διά την Σικελίαν. Και διά μεν τους περισσοτέρους εκ των συμμάχων, και τα μεταφορικά πλοία, και τα μικρότερα σκάφη, και γενικώς τας αποσκευάς του στρατού είχε δοθή προηγουμένως διαταγή να συγκεντρωθούν εις την Κέρκυραν, όπως εκείθεν διαπλεύσουν αθρόοι τον Ιόνιον κόλπον, κατευθυνόμενοι εις το ακρωτήριον της Ιαπυγίας. Ενώ οι αποτελούντες τον Αθηναϊκόν στρατόν και τα πληρώματα και όσοι εκ των συμμάχων είχαν έλθει ήδη εις τας Αθήνας, κατήλθαν από τα εξημερώματα της ωρισμένης διά την αναχώρησιν ημέρας εις τον Πειραιά και ήρχισαν επιβαίνοντες των πλοίων, έτοιμοι να εκπλεύσουν. |
| [30.2] Ξυγκατέβη δὲ καὶ ὁ ἄλλος ὅμιλος ἅπας ὡς εἰπεῖν ὁ ἐν τῇ πόλει καὶ ἀστῶν καὶ ξένων, οἱ μὲν ἐπιχώριοι τοὺς σφετέρους αὐτῶν ἕκαστοι προπέμποντες, οἱ μὲν ἑταίρους, οἱ δὲ ξυγγενεῖς, οἱ δὲ υἱεῖς, καὶ μετ᾽ ἐλπίδος τε ἅμα ἰόντες καὶ ὀλοφυρμῶν, τὰ μὲν ὡς κτήσοιντο, τοὺς δ᾽ εἴ ποτε ὄψοιντο, ἐνθυμούμενοι ὅσον πλοῦν ἐκ τῆς σφετέρας ἀπεστέλλοντο. | ||
| Μετάφραση Α. Βλάχου | Μετάφραση Ε. Λαμπρίδη | Μετάφραση Ε. Βενιζέλου |
| [30.2] Κατέβηκε μαζί όλος σχεδόν ο πληθυσμός της πολιτείας, πολίτες και ξένοι. Οι Αθηναίοι αποχαιρετούσαν τους δικούς τους, άλλοι τους φίλους τους, άλλοι τους συγγενείς τους, άλλοι τους γιους τους. Βάδιζαν με ελπίδες και θρήνους μαζί, γιατί θα είχαν βέβαια, νέες κατακτήσεις, αλλά τους δικούς τους ίσως να μην τους ξανάβλεπαν, γιατί αναλογίζονταν το μάκρος του ταξιδιού που θα έκαναν όσοι έφευγαν από την πατρίδα τους. | [30.2] Και μαζί τους κατέβηκε και σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός σα να πούμε, της πολιτείας, τόσο οι πολίτες, όσο κι οι ξένοι, οι εντόπιοι βέβαια για να ξεπροβοδίσει ο καθένας τους δικούς του, άλλοι συντρόφους, άλλοι συγγενείς, άλλοι γιους, και βάδιζαν μ’ ελπίδες μαζί και θρήνους, ελπίζοντας να κυριέψουνε μεγάλα μέρη και κλαίγοντας από το φόβο μη δεν τους ξανάβλεπαν πια, γιατί στοχάζονταν σε πόσο μακρύ ταξίδι από τον τόπο τους τους έστελναν. | [30.2] Μαζί με αυτούς κατέβη και όλος σχεδόν ο άλλος πληθυσμός των πολιτών και των ξένων της πόλεως. Και οι μεν πολίται κατέβησαν, διά να προπέμψουν τους ιδικούς των, άλλοι τους φίλους των, άλλοι τους συγγενείς των, άλλοι τους υιούς των. Και εβάδιζαν, ελπίζοντες συγχρόνως και κλαίοντες-ελπίζοντες ότι θα κατέκτων τήν Σικελίαν, κλαίοντες διότι αμφέβαλαν αν θα ξαναϊδούν τους ιδικούς των, όταν εσκέπτοντο εις πόσον μακρυνόν ταξείδιον απεστέλλοντο. |
Μετὰ δὲ ταῦτα
Αναφορά στο επεισόδιο των «Ἑρμῶν». Οι Ερμές ήταν μαρμάρινες στήλες με ορθογώνια βάση και πάνω το κεφάλι του Ερμή. Τις τοποθετούσαν στην Αγορά και στα σταυροδρόμια.
θέρους μεσοῦντος
Το θέρος του 415 π.Χ. Αντιστοιχεί στον μήνα Ιούλιο.
Ἰαπυγία
Η νοτιοανατολική χερσόνησος της Ιταλίας και το πλησιέστερο προς την Κέρκυρα ακρωτήριο της Ιταλίας.
ἐγίγνετο ἡ ἀναγωγή ἐς τὴν Σικελίαν
Η εκστρατεία είναι εντυπωσιακή σε αριθμό πλοίων και ανδρών. Ξέρουμε ότι ο Νικίας είχε προτείνει τουλάχιστον εκατό Αθηναϊκές τριήρεις, εκτός από τις συμμαχικές, και πέντε χιλιάδες οπλίτες, εκτός από τους ελαφρά οπλισμένους (τοξότες και σφενδονήτες) (βλ. παράθεμα 2). 0 Νικίας όμως αντιτίθεται στην εκστρατεία και μετέχει μόνο επειδή τον εξέλεξαν στρατηγό οι Αθηναίοι, αφού μάταια προσπάθησε να τους πείσει να μην την πραγματοποιήσουν. Αντίθετα, ο Αλκιβιάδης, που με ενθουσιασμό την υποστηρίζει, μετέχει βαρυνόμενος με την κατηγορία της ασέβειας, υπόδικος, αφού το αίτημά του να δικαστεί, και μόνο αν αθωωθεί να παραμείνει στρατηγός, δεν έγινε δεκτό.
ἐς Κέρκυραν ξυλλέγεσθαι
Με δεδομένο ότι τα σιταγωγά και τα πλοία εφοδιασμού ήταν αργοκίνητα και ότι συμμαχικά πλοία έρχονταν από μακρινές περιοχές για να προστεθούν στον στόλο, η συγκέντρωσή τους στην Κέρκυρα εξοικονομούσε χρόνο και απάλλασσε από επιπλέον κόπο τα πληρώματα.
Μετ' ἐλπίδος (ως κτήσοιντο) καὶ ὀλοφυρμῶν (εἰ ὄψοιντο)
Με αυτές τις δύο λέξεις περιγράφει ο Θουκυδίδης τα ανάμεικτα συναισθήματα του πλήθους, τα οποία προκαλούνται από το αβέβαιο της έκβασης της εκστρατείας, το φόβο του αγνώστου, τις μεγάλες αποστάσεις, με όλους τους κινδύνους ενός θαλάσσιου ταξιδιού (τρικυμία ή άπνοια θα αποδιοργάνωναν το στόλο), αλλά και την επιθυμία του κέρδους και της δύναμης (βλ. παράθεμα 3). Το λαμπρό θέαμα που αντικρύζουν Αθηναίοι και ξένοι στο λιμάνι ενισχύει την ενδόμυχη ελπίδα τους ότι η Αθήνα δεν είναι δυνατόν να ηττηθεί και οι δικοί τους θα επιστρέψουν σώοι από τη Σικελία.
2. Ο Νικίας αναγκάστηκε να πει ότι... έπρεπε ο στόλος να έχει εκατό τουλάχιστον αθηναϊκά καράβια, από τα οποία θα ήσαν οπλιταγωγά όσα κρίνονταν αναγκαία, και άλλα καράβια, που θα ζητούσαν από τους συμμάχους. Ο συνολικός αριθμός των οπλιτών, Αθηναίων και συμμάχων, δεν θα έπρεπε να είναι λιγότερος από πέντε χιλιάδες και, αν ήταν δυνατόν, θα έπρεπε να είναι περισσότερος.
[Βιβλίο (6ο. Κεφ. 25 Μετάφραση Άγγελου Βλάχου]
1. Να αναφέρετε, με βάση το κείμενο, τις πληροφορίες που δίνει ο Θουκυδίδης: α) για την οργάνωση της εκστρατείας, β) για την ψυχολογία των Αθηναίων.
Οι Αθηναίοι σχεδιάζουν τη Σικελική εκστρατεία
2. Να σχολιάσετε την πρόταση «πρότερον εἴρητο ἐς Κέρκυραν ξυλλέγεσθαι» αφού διαβάσετε το Κεφ. 32 του 1ου Βιβλίου (Δημηγορία Κερκυραίων).
3. α) Να σημειώσετε τα προσηγορικά (κοινά) ουσιαστικά του κειμένου που χρησιμοποιούνται στη ΝΕ με την ίδια (π.χ. θέρους) ή διαφορετική σημασία (π.χ. αναγωγή). β) Να σχηματίσετε όσα περισσότερα σύνθετα και παράγωγα της λέξης «ἀστός» μπορείτε και να τα εντάξετε σε ΟΣ (π.χ. αστικές συγκοινωνίες).
Το κείμενο: [1] Μετὰ δὲ ταῦτα θέρους μεσοῦντος ἤδη ἡ ἀναγωγὴ ἐγίγνετο ἐς τὴν Σικελίαν. Τῶν μὲν οὖν ξυμμάχων τοῖς πλείστοις καὶ ταῖς σιταγωγοῖς ὁλκάσι καὶ τοῖς πλοίοις καὶ ὅση ἄλλη παρασκευὴ ξυνείπετο πρότερον εἴρητο ἐς Κέρκυραν ξυλλέγεσθαι ὡς ἐκεῖθεν ἁθρόοις ἐπὶ ἄκραν Ἰαπυγίαν τὸν Ἰόνιον διαβαλοῦσιν· αὐτοὶ δ᾽ Ἀθηναῖοι καὶ εἴ τινες τῶν ξυμμάχων παρῆσαν, ἐς τὸν Πειραιᾶ καταβάντες ἐν ἡμέρᾳ ῥητῇ ἅμα ἕῳ ἐπλήρουν τὰς ναῦς ὡς ἀναξόμενοι. [2] Ξυγκατέβη δὲ καὶ ὁ ἄλλος ὅμιλος ἅπας ὡς εἰπεῖν ὁ ἐν τῇ πόλει καὶ ἀστῶν καὶ ξένων, οἱ μὲν ἐπιχώριοι τοὺς σφετέρους αὐτῶν ἕκαστοι προπέμποντες, οἱ μὲν ἑταίρους, οἱ δὲ ξυγγενεῖς, οἱ δὲ υἱεῖς, καὶ μετ᾽ ἐλπίδος τε ἅμα ἰόντες καὶ ὀλοφυρμῶν, τὰ μὲν ὡς κτήσοιντο, τοὺς δ᾽ εἴ ποτε ὄψοιντο, ἐνθυμούμενοι ὅσον πλοῦν ἐκ τῆς σφετέρας ἀπεστέλλοντο.
Η απάντησή σου:
α.:
β.:
3. Η επιθυμία του κέρδους
3. Όλους τους έπιασε μεγάλη επιθυμία να φύγουν στην εκστρατεία. Τους πιο ηλικιωμένους, επειδή νόμιζαν ότι θα κατακτήσουν τη Σικελία ή ότι τουλάχιστον δεν διέτρεχαν κίνδυνο με τόσο μεγάλες δυνάμεις. Τους νεότερους, επειδή είχαν την επιθυμία να δουν το μακρινό αυτόν τόπο και να τον γνωρίσουν αλλά και επειδή ήσαν βέβαιοι ότι θα γυρίσουν. Το πλήθος οι στρατιώτες, επειδή θα έπαιρναν μισθούς αμέσως και επειδή με την επέκταση της κυριαρχίας [της Αθήνας στη Σικελία] θα εξασφάλιζαν για πάντα τη μισθοφορία.
[Βιβλίο 6ο, Κεφ. 24 Μετάφραση Άγγελου Βλάχου]
Εύκολα τρίβεται ο άνθρωπος μες στους πολέμους·
ο άνθρωπος είναι μαλακός, ένα δεμάτι χόρτο·
χείλια και δάχτυλα που λαχταρούν ένα άσπρο στήθος
μάτια που μισοκλείνουν στο λαμπύρισμα της μέρας
και πόδια που θα τρέχανε, κι ας είναι τόσο κουρασμένα,
στο παραμικρό σφύριγμα του κέρδους.
Ο άνθρωπος είναι μαλακός και διψασμένος σαν το χόρτο,
άπληστος σαν το χόρτο [...]
Γ. Σεφέρης «Τελευταίος Σταθμός» 46-53
(Από το Ημερολόγιο Καταστρώματος Β')
Γ. Σεφέρης, «Τελευταίος Σταθμός» [πηγή: Πύλη για την Ελληνική γλώσσα]
Να συγκρίνετε τα παραθέματα αρ. 3 (Η επιθυμία του κέρδους) και να συζητήσετε τις απόψεις που εκφράζουν, σε σχέση και με τη σημερινή πραγματικότητα.α.
Θεωρείτε δικαιολογημένη τη στάση των Αθηναίων που διαφωνούσαν με την εκστρατεία, όπως περιγράφεται από τον Θουκυδίδη στο 6ο βιβλίο, κεφ. 24;
«Έτσι, εξαιτίας του γενικού ενθουσιασμού, ακόμα κι εκείνοι που διαφωνούσαν σώπαιναν, από φόβο μήπως, καταψηφίζοντας, θεωρηθούν κακοί πατριώτες».
(Μετάφραση: Άγγελος Βλάχος)