1. Τα Γράμματα

Απλή αναφορά στα νέα είδη του λόγου (ιστορία, φιλοσοφία, ρητορική, δραματική ποίηση) και τους κυριότερους εκπροσώπους

2. Οι τέχνες

3. Η αρχιτεκτονική των κλασικών χρόνων

4. Η γλυπτική και η ζωγραφική των κλασικών χρόνων

Διδασκαλία των ενοτήτων με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

Οι τρεις περίοδοι της κλασικής τέχνης (απλή αναφορά)

Η εμφάνιση του κορινθιακού ρυθμού, σ. 111

Τα έργα της Ακρόπολης, σ. 111

Το αρχαίο θέατρο, σ. 112

Η γλυπτική, σσ. 113-115

Υποστηρικτικό υλικό:

-Εικόνες οικοδομημάτων και γλυπτών, ώστε να αναγνωριστούν και να καταγραφούν τα βασικά χαρακτηριστικά τους, αλλά και να συγκριθούν με έργα της αρχαϊκής περιόδου.

Για σχετικό υλικό, βλ:

«Η Αρχαία ελληνική τέχνη και η ακτινοβολία της», στο Αρχαιογνωσία και αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας: εδώ

Η ζωφόρος του Παρθενώνα: εδώ

Εικονική περιήγηση στην Ακρόπολη: εδώ

Αρχαία ελληνικά θέατρα: εδώ

Προτεινόμενες δραστηριότητες:

-Επιλέξτε έναν αρχαιολογικό χώρο της περιοχής σας και παρουσιάστε τον, υποθέτοντας ότι ξεναγείτε σε αυτόν συνομήλικούς σας μαθητές και μαθήτριες από άλλο μέρος.

-Αναζητήστε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της περιοχής σας γλυπτά της κλασικής περιόδου και παρουσιάστε τα.

 3 ώρες 

 

Ειδικοί διδακτικοί στόχοι:

Οι μαθητές επιδιώκεται:

• Να κατανοήσουν τη σημασία του όρου «Κλασικός».

• Να εντοπίσουν τα γνωρίσματα της κλασικής αρχιτεκτονικής.

• Να εξοικειωθούν με τα σημαντικότερα κλασικά οικοδομήματα, τη χρήση τους και τους ρυθμούς τους.

 

Προσπέλαση-Εποπτικά Μέσα:

Η διδασκαλία μπορεί να ξεκινήσει από την περιγραφή και ανάλυση των εικόνων που παρατίθενται στο βιβλίο του μαθητή ή σε άλλα βιβλία της σχολικής βιβλιοθήκης, καθώς και με τη βοήθεια φωτεινών διαφανειών και CD που ενδεχομένως υπάρχουν διαθέσιμα. Η σύγκριση των κτιρίων διαφόρων ρυθμών και σχεδίων μεταξύ τους και σε συσχετισμό με τη χρήση τους θα συμβάλουν στην κατανόηση σε βάθος της αρχαίας αρχιτεκτονικής και της σχέσης μορφής-λειτουργίας των κτιρίων. Επισκέψεις σε γειτονικούς αρχαιολογικούς χώρους με αρχιτεκτονικά λείψανα αντίστοιχων οικοδομημάτων και εποχών θα προωθήσουν την εμπέδωση του διδακτικού υλικού.

 

Διαθεματικότητα:

Κατ' αρχήν είναι σκόπιμο να διευκρινιστεί ο όρος «κλασικός» στην τέχνη αλλά και σε όλες τις άλλες εκφάνσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ως συνέπεια αυτής της προσέγγισης θα καταδειχθεί η θέση και ο ρόλος της κλασικής τέχνης διαχρονικά που αποτέλεσε την αφετηρία και τη βάση για την τέχνη της Αναγέννησης και για τον Κλασικισμό. Προσοχή πρέπει να δοθεί στην αποφυγή της απαξίωσης της τέχνης άλλων περιόδων ως υποδεέστερης, αφού η τέχνη κάθε ιστορικής περιόδου αντικατοπτρίζει τις ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες δημιουργίας της και έχει αξία καθεαυτή.

Επίσης θα πρέπει να τεθούν σε συζήτηση η ύπαρξη ευημερίας και πλούτου ως προϋποθέσεων, όρων, για την ανάπτυξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας και κυρίως ως παράγοντα υλοποίησης των καλλιτεχνικών οραμάτων. Η επαρκής χρηματοδότηση των έργων πολιτισμού αλλά και η ελευθερία ως όρος ύπαρξης της καλλιτεχνικής και πνευματικής δημιουργίας θα πρέπει επίσης να αναδειχθεί.

Στο σημείο αυτό η αναφορά των σύγχρονων χορηγιών από μεγάλες εταιρίες, τράπεζες και άλλα ιδρύματα για την ενίσχυση και προώθηση της τέχνης, καθώς και του ρόλου του σύγχρονου κράτος στον τομέα της πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας μπορούν να προκαλέσουν γόνιμη συζήτηση και προβληματισμό.

Με την ευκαιρία της παρουσίασης του Παρθενώνα μπορεί να αναπτυχθεί συζήτηση σε βάθος για την τύχη των αρχαίων μνημείων από τον μεσαίωνα και εξής και για τον ρόλο που καλείται να παίξει η αρχαία κλασική τέχνη κατά τις διάφορες ιστορικές περιόδου (σύνδεση με επίσημη εξουσία, ηγεμόνες Αναγέννησης και μετέπειτα, προβολή αιώνιων αξιών κ.ά.).

Η σύγκριση με αρχιτεκτονικές κατασκευές αντίστοιχης χρήσης, όπως π.χ. με σύγχρονοι χώρους άθλησης, θέατρα, ναούς κλπ. θα προσδώσει ασφαλώς μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη διδασκαλία αυτής της διδακτικής ενότητας.

---

Πηγές

Κείμενα για τις τέχνες των κλασικών χρόνων

«Ο όρος "κλασσικός" προέρχεται από τη λατινική λέξη "classicus" που σήμαινε πο­λίτης υψηλής κοινωνικής τάξεως. Η χρήση της, με τη σημερινή σημασία για τις εικαστικές τέχνες άρχισε μόλις τον 17^ο αι. μ.Χ., μολονότι η έννοια του "κλασσικού", του έρ­γου δηλαδή που φθάνει την άκρα τελειότητα, είχε αρχίσει να διαμορφώνεται ήδη α­πό τον 4^ο αι. π.Χ. και να μεταβάλλει περιεχόμενο μέσα στους αιώνες που ακολούθη­σαν τον αρχαίο κόσμο.....

...Γιατί η παλαιά έκφραση "χρυσούς αιών του Περικλέους", αν περιορισθεί στην ακριβέστερη διατύπωση "γενεά του Περικλέους", παύει να αποτελεί ρητορική ωραιολογία και μεταβάλλεται σε μια ορθή και βαρυσήμαντη ιστορική διαπίστωση. Για­τί η κλασσική τέχνη, περισσότερο από κάθε άλλη, απλώνεται σε όλη την έκταση της ζωής και αγκαλιάζει όλες τις εκδηλώσεις της, με άλλα λόγια για να πραγματωθεί α­παιτεί συμμετοχή όλων των δυνάμεων του λαού στο σύνολό του. Η ισορρόπηση των αντίμαχων μορφικών στοιχείων που παρατηρούμε στα έργα της "κλασσικής γενεάς", αποτελεί μια μερική εκδήλωση της γενικής ισορροπίας που έχει επιτευχθεί στη σύγκρουση των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων που συγκροτούν την πολιτεία. Το αρμονικό συνταίριασμα και η εύρυθμη σύζευξη των πνευματικών και καλλιτε­χνικών στοιχείων σε μορφές που αποπνέουν ομορφιά και μέγεθος συνάμα προϋ­ποθέτουν ψυχική και πνευματική ευφορία, που γεννιέται μέσα σε κοινωνίες και πολιτείες με δημοκρατικούς θεσμούς και συνείδηση της μοναδικής αξίας της ανθρώπινης προσωπικότητας, με άρρηκτη συνοχή των μελών τους, με φρόνημα ελεύθερο και πειθαρχημένο, με πίστη στις δυνάμεις τους και με καθολική και πρόθυμη συμ­μετοχή στα κοινά. Τέτοια ήταν η κοινωνία και η πολιτεία της αθηναϊκής δημοκρατίας στα χρόνια του Περικλέους, όπως τον γνωρίζουμε από τον περίφημο "Επιτάφιο" του Θουκυδίδου.

Μ. Ανδρόνικος στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνoυς, «Κλασσικός Ελληνισμός», τόμ. Γ2 (Αθήνα 1972) σελ. 271­-272.