Εκτενέστερο βιογραφικό

Γεννήθηκε στην Κέρκυρα από αρχοντική οικογένεια. Τελειώνοντας το Γυμνάσιο πήγε στο Παρίσι και σπούδασε για τρία χρόνια φιλολογία, μαθηματικά και φιλοσοφία. Γύρισε στην Κέρκυρα και έμεινε στον οικογενειακό του πύργο στους Καρουσάδες κοντά 20 χρόνια με μια διετή διαμονή στη Γερμανία (1907-1909). Εκεί συνδέθηκε με τον Κώστα Χατζόπουλο και ασπάστηκε τις σοσιαλιστικές θεωρίες. Γνώριζε καλά Αρχαία Ελληνικά, Λατινικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Γερμανικά, Αγγλικά και επίσης Σανσκριτικά. Αυτό του έδινε τη δυνατότητα να μελετάει όλες τις λογοτεχνίες από το πρωτότυπο. Από νωρίς άρχισε να δημοσιεύει διηγήματα στα περιοδικά της εποχής του. Τα διηγήματά του έχουν εκδοθεί με τον τίτλο Κορφιάτικες ιστορίες. Άλλα έργα του είναι τα εκτεταμένα αφηγήματα Η Τιμή και το Χρήμα (1914), Ο Κατάδικος (1919), Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα (1920) και το μυθιστόρημα Οι σκλάβοι στα δεσμά τους (1922). Πλούσιο είναι και το μεταφραστικό έργο του. Έχει μεταφράσει Σαίξπηρ, Γκαίτε, Σίλερ, Χάινε, τα Γεωργικά του Βιργιλίου, το Περί φύσεως του Λουκρήτιου, τον Φαίδωνα του Πλάτωνα, τη Λυσιστράτη του Αριστοφάνη κ.ά. Ο Θεοτόκης είναι από τους πιο αξιόλογους πεζογράφους μας. Το έργο του ανανεώνει την ηθογραφική πεζογραφία και διακρίνεται για τους κοινωνικούς προβληματισμούς και τη ρεαλιστική γραφή.

 

Πηγή: Σχολικό βιβλίο β' λυκείου

 

Ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης γεννήθηκε το 1872 στην Κέρκυρα, γιος του Μάρκου Θεοτόκη και της Αγγελικής Πολυλά, ανιψιάς του Ιάκωβου Πολυλά. Είχε δυο αδερφούς. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο ιδιωτικό σχολείο Κοντούτη, στη συνέχεια φοίτησε για οχτώ χρόνια στο Εκπαιδευτήριο Καποδίστριας και τέλειωσε το γυμνάσιο το 1888. Μαθητής ακόμα έγραψε το σχολικό εγχειρίδιο Εγχειρίδιον προς κατασκευήν διαφόρων εκ χάρτου παιγνίων. Μέρος πρώτον: Το πτηνόν. Την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το ενδιαφέρον του για τις φυσικές επιστήμες και το 1884 σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών εξέδωσε με τον αδερφό του Κωνσταντίνο την εφημερίδα Ελπίς. Το 1887 εξέδωσε μια μελέτη για τον ηλεκτροχημικό τηλέγραφο και έστειλε μια μελέτη για το κυβερνώμενο αερόστατο στη Γαλλική Ακαδημία των Επιστημών που επαινέθηκε.Το 1889 γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης για σπουδές φυσικομαθηματικών επιστημών. Η κοσμική και σπάταλη ζωή που επέλεξε τον οδήγησε δυο χρόνια αργότερα για συνέχιση των σπουδών του στη Βενετία. Εκεί σύναψε δεσμό με τη βαρώνη Ερνεστίνη φον Μάλοβιτς, δεκαεφτά χρόνια μεγαλύτερή του, από την οποία χώρισε προσωρινά κατόπιν παρέμβασης του πατέρα του τον ίδιο χρόνο, την παντρεύτηκε όμως δυο χρόνια αργότερα στη Βοημία. Ένα χρόνο αργότερα εγκαταστάθηκε με τη σύζυγό του στον πύργο των Καρουσάδων. Τότε χρονολογείται και η έναρξη της βαθιάς φιλίας του με τον Λορέντζο Μαβίλη, με τον οποίο πήρε μέρος στην κρητική επανάσταση και στον πόλεμο του 1897 και από τον οποίο υιοθέτησε το ενδιαφέρον του για τη σανσκριτική μυθολογία. Στη συνέχεια ο Κωνσταντίνος έφυγε για σπουδές έξι μηνών στο Γκρατς της Αυστρίας, όπου ήρθε σε επαφή με τη σκέψη του Μαρξ και του Νίτσε και στράφηκε προς τις θεωρητικές επιστήμες. Το 1895 εξέδωσε ένα ρομάντζο στα γαλλικά, το 1899 δημοσίευσε σε συνέχειες το Πάθος και το Πίστομα στο περιοδικό Τέχνη του Κωνσταντίνου Χατζόπουλου. Το 1900 πέθανε η κόρη του Ερνεστίνη από μηνιγγίτιδα σε ηλικία πέντε ετών. Το 1901 δημοσίευσε στον Διόνυσο το διήγημα Juventus Mundi και τον επόμενο χρόνο την Κασσώπη. Το 1902 επισκέφτηκε τη Ζάκυνθο με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Σολωμού και τον ίδιο χρόνο δημοσίευσε ένα άρθρο για τον Σολωμό στην εφημερίδα Neue Presse της Βιέννης. Το 1903 γνωρίστηκε με την μετέπειτα στενή φίλη του Ειρήνη Δεντρινού και το 1904 δημοσίευσε στον Νουμά τη διατριβή του Σανσκριτική και καθαρεύουσα. Το 1905 οργάνωσε συνέδριο δημοτικιστών στην Κέρκυρα με αφορμή την εκεί επίσκεψη του Αλέξανδρου Πάλλη. Οι καλεσμένοι επίσης Κωστής Παλαμάς, Γιάννης Ψυχάρης και Ιωάννης Γρυπάρης δεν παρευρέθηκαν. Στη διετία 1907-1909 βρέθηκε στο πανεπιστήμιο του Μονάχου για σπουδές και επέστρεψε στην Κέρκυρα, όπου υποδέχτηκε τον σοσιαλιστή Μαζαράκη. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Σοσιαλιστικού Ομίλου Κερκύρας και κατόπιν του Αλληλοβοηθητικού Εργατικού Συνδέσμου Κερκύρας και το 1912 τιμήθηκε με το παράσημο του Σταυρού του Σωτήρος από την κυβέρνηση, βραβείο που όμως δε δέχτηκε. Το 1916 συμμετείχε σε ειδική αποστολή του επαναστατικού κινήματος Θεσσαλονίκης στη Ρώμη μετά από ανάθεση του τότε υπουργού Εξωτερικών Νικολάου Πολίτη. Επέστρεψε στην Κέρκυρα και διορίστηκε αντιπρόσωπος της κυβέρνησης στην Κέρκυρα, θέση από την οποία παραιτήθηκε τον ίδιο χρόνο. Το 1917 μετά την πτώση της αυστροουγγρικής μοναρχίας ο Θεοτόκης και η σύζυγός του καταστράφηκαν οικονομικά. Η υγεία του κλονίστηκε. Εργάστηκε σποραδικά ως διευθυντής λογοκρισίας (για δυο μέρες), ως υπάλληλος των εκδόσεων Ελευθερουδάκη, της Υπηρεσίας Ξένων και Εκθέσεων και της Εθνικής Βιβλιοθήκης, ενώ δεν έπαψε σ’ όλη τη ζωή του να δημοσιεύει πεζογραφικά, ποιητικά και μεταφραστικά έργα του σε πολλά λογοτεχνικά και εφημερίδες (όπως Η Τέχνη, ο Νουμάς, ο Διόνυσος κ.α.).Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν πολύ δύσκολα λόγω της άθλιας οικονομικής του κατάστασης και της αρρώστιας του. Εγχειρίστηκε στον Ευαγγελισμό και οι γιατροί τον συμβούλεψαν να φύγει για την Κέρκυρα, όπου πέθανε την πρώτη Ιουλίου του 1923, αφήνοντας ανολοκλήρωτο το τελευταίο του έργο με τίτλο Ο παπά Ιορδάνης περίχαρος και η ενορία του.

Στον χώρο της πρωτότυπης λογοτεχνικής δημιουργίας ο Θεοτόκης ασχολήθηκε κυρίως με την πεζογραφία. Ξεκίνησε γράφοντας διηγήματα (κυρίως κατά την περίοδο 1898-1910) με επιρροές από τον γερμανικό ιδεαλισμό και τη σκέψη του Νίτσε και θέματα μυθολογικά μεσαιωνικά και άλλα, όλα απομακρυσμένα από τη σύγχρονή του πραγματικότητα. Σύντομα άλλαξε κατεύθυνση και διέγραψε μια εξελικτική πορεία από την ψυχογραφική ηθογραφία και την αισθητιστική γραφή, προς τον ιδεολογικά φορτισμένο κοινωνικό ρεαλισμό (επιρροές από τον σοσιαλισμό) και τον νατουραλισμό.

Σταθμοί της πορείας του στάθηκαν Το Πάθος, Το Πίστομα, Η τιμή και το χρήμα, Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλλα. Στον χώρο της ποίησης έγραψε 32 σονέτα με ερωτική κυρίως θεματολογία. Άξιες λόγου είναι επίσης οι φιλολογικές του μελέτες και οι εξαιρετικά φροντισμένες μεταφράσεις σημαντικών έργων της παλαιότερης και σύγχρονής του παγκόσμιας λογοτεχνίας (ο Θεοτόκης μιλούσε δέκα γλώσσες), με τις οποίες στόχευε στην πνευματική αφύπνιση του λαού, παράλληλα προς τον φίλο του Κωνσταντίνο Χατζόπουλο.

 

Πηγή: Ε.ΚΕ.ΒΙ

 

Εργογραφία

 

Ι.Ποίηση

• Τα σονέτα· Εισαγωγή – Επιμέλεια Ορέστης Αλεξάκης. Αθήνα, Ωκεανίδα, 1999.

ΙΙ.Πεζογραφία

• Η τιμή και το χρήμα· Διήγημα· Με έξη εικονογραφίες χαραγμένες από το Μάρκο Ζαβιτσιάνο. Κέρκυρα, 1914.

• Κατάδικος. Αθήνα, Βασιλείου, 1919 (στη σειρά Εκλεκτά έργα, αρ.11).

• Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλλα. Αθήνα, Βασιλείου, 1920 (στη σειρά Εκλεκτά έργα, αρ.20).

• Οι σκλάβοι στα δεσμά τους. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1922.

• Κορφιάτικες ιστορίες· Προλεγόμενα Ειρήνης Α. Δεντρινού. Κέρκυρα, Εταιρεία προς ενίσχυσιν Επτανησιακών μελετών, 1935.

• Απελλής. Αθήνα, Κείμενα, 1973.

• Αγάπη παράνομη· Διήγημα ανέκδοτο · Επιμέλεια Φίλιππος Βλάχος. Αθήνα, Καστανιώτης, 1977.

• Διηγήματα. Αθήνα, τυπ.Κείμενα, 1978.

• Το Πάθος. Αθήνα, Γραφή, 1980.

• Η χάση του κόσμου - Το όνειρο του Σατνή - Κέρκυρα· Ανέγδοτα διηγήματα. Αθήνα, τυπ.Κείμενα, 1981.

• Το βιο της κυρά Κερκύρας. Αθήνα, τυπ.Κείμενα, 1982.

• Ο παπα Ιορδάνης Πασίχαρος και η ενορία του. Αθήνα, Συνέχεια, 1994.

ΙΙΙ.Μεταφράσεις

• Το δράμα που συνέθεσε ο περίφημος Καλιδάσας, το ονομαζόμενο ο Αναγνωρισμός της Σακουντάλας. Κέρκυρα, χρωμοτυπολιθογραφείο Κ.Γ.Ασπιώτη, 1908.

• Τα Γεωργικά του Βεργιλίου· Μεταφρασμένα από τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη. Τυβίγγη, τυπ.Λάουπ, 1909.

• Νάλας και Νταμαγιάντη· Επεισόδιο του Μαχαμπχαράτα· Μεταφρασμένο από το Λορέντζο Μαβίλη και τον Κων/νο Θεοτόκη . Αλεξάνδρεια, τυπ.Κασιμάτη - Ιωνά, 1914.

• Οθέλλος· Ο μαύρος της Βενετίας. Αθήνα, Βασιλείου, 1915.

• Η Τρικυμία·Τραγωδία του Γουλιάμου Σαιξπήρου. Αθήνα, τυπ.Κασιμάτη - Ιωνά, 1914.

• Γκαίτε· Ερμάννος και Δωροθέα. Αθήνα, Βασιλείου, 1919 (στη σειρά Εκλεκτά έργα, αρ.8).

• Βερτράνδου Ρώσσελ· Πρώην καθηγητού της Φιλοσοφίας εις το Πανεπιστήμιον του Καίμπριτζ, μέλους της Βασιλικής Αγγλικής Εταιρίας των Επιστημών· Τα προβλήματα της φιλοσοφίας. Φιλοσοφική και Κοινωνιολογική Βιβλιοθήκη Γ.Ι.Βασιλείου1. Αθήνα, Βασιλείου, 1923.

• Σαίξπηρ · Μάκβεθ. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1923.

• Γουσταύου Φλωμπέρ· Η κυρία Μποβαρύ, τ.Α΄. Αθήνα, Βασιλείου, 1923 (στη σειρά Εκλεκτά Έργα, αρ.88).

• Γουσταύου Φλωμπέρ, Η κυρία Μποβαρύ, τ.Β΄ . Αθήνα, Βασιλείου, 1924.

• Τίτου Λουκρήτιου Κάρου· Περί φύσεωςΑ΄. Αθήνα, Κείμενα, 1973.

• Τίτου Λουκρήτιου Κάρου· Περί φύσεως (de rerum natura) · Βιβλία έξη μεταφρασμένα από τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη. Αθήνα, τυπ.Κείμενα, 1986.

• Γουίλλιαμ Σαίξπηρ· Ο Άμλετ. Τραγωδία σε πέντε πράξεις. Θεατρική Βιβλιοθήκη. Αθήνα, Εταιρία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 1977.

• Ινδικά μεταφράσματα· Φυλλάδιο πρώτο. Αθήνα, τυπ. Κείμενα, 1988.

IV. Μελέτες

• Οι Ηλεκτροχημικοί Τηλέγραφοι Βονέλλη και Κασέλλη· Δοκίμιον Α’· Ο Τυποτηλέγραφος του Βονέλλη. Κέρκυρα,1887.

• Vie de Montagne. Παρίσι, Libraire Academie Didier , Perrin et Cie, 1895.

• Ιστορία της ινδικής λογοτεχνίας. Αθήνα, Μ.Ι.Ε.Τ., 1993. 1. Για αναλυτικότερα εργογραφικά στοιχεία του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, που περιλαμβάνουν και τα δημοσιεύματά του στον περιοδικό και ημερήσιο Τύπο, βλ. Δάλλας Γιάννης, «Κωνσταντίνος Θεοτόκης», Η παλαιότερη πεζογραφία μας· Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΙ΄ (1900-1914), σ.188-196. Αθήνα, Σοκόλης, 1997.