Μπερδεμένες είναι οι πληροφορίες για την καταγωγή του Αυτόλυκου, πολλοί τον διεκδικούν για γιο ή γαμβρό, για σύζυγο ή για πατέρα. Η σύγχυση αυτή μπορεί να οφείλεται και στην προσπάθεια αποκατάστασης ή υποκατάστασης χαμένων πληροφοριών. Έτσι, και επειδή κλεπτοσύνῃ πάντας ὑπερέβαλε, θεωρούνταν γιος του θεϊκού προτύπου του κλέφτη, δηλαδή του Ερμή, και της κόρης του Εωσφόρου (ή Αυγερινού) Στίλβης ή Τηλαύγης, ή της κόρης του Δαιδαλίονα Φιλωνίδας ή Χιόνης, οπότε είναι ετεροθαλής αδελφός του Φιλάμμωνα που για πατέρα του είχε τον αδελφό του Ερμή, Απόλλωνα. Σε άλλες εκδοχές ο Δαιδαλίονας αναφέρεται ως πατέρας του αντί για πεθερός του και η Νέαιρα λογαριάζεται για γυναίκα του ή για κόρη του! Ως σύζυγο του δίνουν οι μυθογράφοι και τη Μήστρα, την κόρη του Αθηναίου Ερυσίχθονα, και θυγατέρες την Πολυμήδη ή Πολυφήμη, μητέρα του Ιάσονα από τον Αίσονα, αλλά και την Αντίκλεια, κόρη της Αμφιθέας και μητέρα του Οδυσσέα. [Γενεαλογικό δένδρο]. Επομένως, ο Αυτόλυκος παρουσιάζεται ως παππούς δύο ηρώων, του Ιάσονα και του Οδυσσέα, κάτι όμως που αμφισβητείται, μια και ο γάμος του Αυτόλυκου με τη Μήστρα του Ερυσίχθονα αποτελεί μάλλον νεότερη παράδοση. Από την Αμφιθέα απέκτησε και γιους —γνωστός είναι μόνο ο Αίσιμος. Ο Όμηρος περιγράφει τη στιγμή που ο Αυτόλυκος παίρνει στην αγκαλιά του τον νεογέννητο μωρό της Αντίκλειας και του Λαέρτη και το ονομάζει Οδυσσέα. Αργότερα, σε ένα κυνήγι που πήρε μέρος ο Οδυσσέας στον Παρνασσό για χάρη του Αυτόλυκου, τον χτύπησε κάπρος και του άφησε σημάδι στο πόδι· από αυτόν τον αναγνώρισε η Ευρύκλεια όταν σαν ζητιάνος και ξένος μπήκε στο σπίτι του ο Οδυσσέας. (Όμ., Οδ. τ 376-470)
Λεγόταν ακόμη ότι ο Αυτόλυκος πήρε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία και ότι προγύμνασε τον Ηρακλή στην πάλη. Περίφημος κλέφτης ο Αυτόλυκος, έκλεψε μια δερμάτινη περικεφαλαία από τον Αμύντορα, την οποία χάρισε στον Οδυσσέα —αυτή φορούσε ο Οδυσσέας στη νυχτερινή επιδρομή που έκανε εναντίον της Τροίας μαζί με τον Διομήδη. Ανεπιτυχώς προσπάθησε να κλέψει ζώα του Σίσυφου και δικαιολογημένα, λόγω και της φήμης που τον κυνηγούσε, κατηγορήθηκε ότι είχε κλέψει τα βόδια του Εύρυτου, προκαλώντας έμμεσα τον θάνατο του γιου του Ίφιτου από τον Ηρακλή, κάτι που είχε ως επακόλουθο τη δουλική υπηρεσία του ήρωα στην Ομφάλη προκειμένου να καθαρθεί από τον φόνο. Ο Αυτόλυκος είχε αποκτήσει την ικανότητα να κάνει το άσπρο μαύρο, προκειμένου να καλύπτει τις κλοπές του, και να καμουφλάρει τα ζώα βάφοντας λ.χ. το τρίχωμά τους. Σε κάθε περίπτωση μετέστρεφε την κατάσταση προς όφελός του. Για παράδειγμα, όταν ο Σίσυφος βρέθηκε στο σπίτι του Αυτόλυκου προσπαθώντας να βρει τα κλεμμένα ζώα του, εκείνος τον έβαλε να ενωθεί με την κόρη του Αντίκλεια, ενώ την πάντρευε με τον Λαέρτη. Ίσως για όλους αυτούς τους λόγους να καλλιεργήθηκε η άποψη ότι ο ίδιος ο Αυτόλυκος είχε την ικανότητα να μεταμορφώνεται. [Εικ. 2, 3]
Σχετικά λήμματα
ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ, ΔΑΙΔΑΛΙΩΝ, ΕΡΜΗΣ, ΗΡΑΚΛΗΣ, ΜΗΣΤΡΑ, ΟΜΦΑΛΗ