Ο Συλέας ήταν αμπελουργός που ζούσε στην Αυλίδα της Βοιωτίας ή στην περιοχή των Θερμοπυλών ή του Πηλίου στη Θεσσαλία ή στη Λυδία. Αυτός εξανάγκαζε τους περαστικούς να σκάβουν τα αμπέλια του· ύστερα τους σκότωνε. Ο Ηρακλής μπήκε στην υπηρεσία του Συλέα, όμως δεν έσκαψε τα χωράφια, μόνο τα κατέσκαψε, ξερίζωσε τα αμπέλια, τα έκαψε σύρριζα και ύστερα σκότωσε τον πονηρό αμπελουργό χτυπώντας τον με την τσάπα ή την αξίνα του. Μαζί σκότωσε και την κόρη του Συλέα Ξενοδόκη. [Εικ. 1, 2]

Άλλη παράδοση θέλει τον Συλέα γιο του Ποσειδώνα και αδελφό του Δικαίου, με κυριότερο χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς του την ιδιότητα του ονόματός του· ήταν δηλαδή το ακριβώς αντίθετο του υβριστή αδελφού του. Αυτοί ζούσαν στο Πήλιο. Όταν ο Ηρακλής σκότωσε τον Συλέα, πήγε στον Δίκαιο, όπου γνώρισε την κόρη του Συλέα –σε αυτή την εκδοχή δεν ονομάζεται–, την οποία είχε αναθρέψει ο θείος της και με την οποία πλάγιασε ο ήρωας τιμωρός του πατέρα της. Όμως ο Ηρακλής έφυγε, και αν και της υποσχέθηκε ότι θα επέστρεφε, εκείνη πέθανε από τη θλίψη της για την απουσία του αγαπημένου της. Κι εκείνος, που γύρισε αμέσως μετά την κηδεία της, θέλησε να πέσει στην πυρά της και να καλεί μαζί της, όμως οι παριστάμενοι τον εμπόδισαν, τον παρηγόρησαν και ανήγειραν αντί για μνήμα της κόρης ένα ιερό του Ηρακλή.

Σύμφωνα με άλλη παράδοση, ο Ηρακλής πουλήθηκε ως δούλος στον Συλέα για να εξιλεωθεί για τον φόνο του Ίφιτου και όχι στην Ομφάλη.

Η πρωιμότερη φιλολογική μαρτυρία της πρώτης εκδοχής του μύθου, μεταγενέστερη όμως της εικονογραφικής, κυρίως ή μόνο της αττικής αγγειογραφίας, είναι τα αποσπάσματα από το ομώνυμο σατυρικό δράμα του Ευριπίδη, όπου ο Ηρακλής εμφανίζεται να καταστρέφει την πόρτα του σπιτιού του Συλέα. Στην εικαστική απόδοση του θέματος σε ερυθρόμορφο αμφορέα του ζωγράφου του Οιονοκλή (475-450 π.Χ.) ο Ηρακλής καταστρέφει με πέλεκυ μια κολόνα του σπιτιού (Λούβρο, G 210), ενώ σε ερυθρόμορφη στάμνο (490-460 π.Χ.), με αξίνα στο χέρι, αντιμετωπίζει μάλλον ήρεμα τον Συλέα παρουσία της Αθηνάς· ανάμεσα στους δύο άνδρες προβάλλουν τα αμπέλια (Κοπεγχάγη, Nationalmuseet, 3239).

Ο Φίλων ο Ιουδαίος ερμήνευσε τον μύθο αυτόν ως δείγμα του ελεύθερου πνεύματος, τὸ τῆς φύσεως ἀδούλωτον, ακόμη και ενός δούλου. Διότι ο Ηρακλής, αν και πουλημένος δούλος στον Συλέα, θυσίασε έναν από τους πιο δυνατούς ταύρους του αφέντη του, με την πρόφαση ότι το κάνει για να τιμήσει τον Δία, ήπιε πολύ από το κρασί του, γενικά ήταν ράθυμος και ελευθερόστομος. (Περὶ τὸ πάντα σπουδαῖον εἶναι ἐλεύθερον 102)

Σχετικά λήμματα

ΔΙΚΑΙΟΣ, ΗΡΑΚΛΗΣ, ΙΦΙΤΟΣ, ΞΕΝΟΔΟΚΗ, ΟΜΦΑΛΗ, ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ