Skip navigation

Τετράδιο μαθητή

Επεξηγήσεις - Συμβουλές - Επισημάνσεις

  • Το επίπεδο Μεταφοράς (4ο OSI/ISO) παρέχει όλες τις λειτουργίες και τα μέσα που απαιτούνται ώστε να επιτευχθεί μια από άκρο σε άκρο επικοινωνία μεταξύ προγραμμάτων ή διεργασιών.
  • Παρέχει υπηρεσίες προσανατολισμένες σε σύνδεση (connection oriented) και υπηρεσίες χωρίς σύνδεση (connectionless).
  • Οι υπηρεσίες με σύνδεση βασίζονται σε λογικές συνδέσεις οι οποίες αποκαθίστανται, διατηρούνται μεταφέροντας δεδομένα και τερματίζονται. Σε αυτές τις συνδέσεις παρέχεται αξιοπιστία στην επικοινωνία με τον έλεγχο ροής, τον τεμαχισμό, την αρίθμηση και την επανασύνθεση των μηνυμάτων με τη σωστή σειρά, την επιβεβαίωση λήψης και τον έλεγχο/διόρθωση των σφαλμάτων. Όλα αυτά αποκρύπτονται από τα ανώτερα επίπεδα. Αντιπροσωπευτικό πρωτόκολλο προσανατολισμένο σε σύνδεση είναι το TCP. Είναι κατάλληλο για εφαρμογές που απαιτούν αξιοπιστία, όπως το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, η μεταφορά αρχείων, η πλοήγηση στον παγκόσμιο ιστό, κτλ. Το TCP εγκαθιστά μια σύνδεση μέσω της οποίας μεταφέρει ροή (stream) πληροφοριών, γι' αυτό και η βασική μονάδα πληροφορίας του πρωτοκόλλου (PDU) ονομάζεται τμήμα (segment).
  • Οι υπηρεσίες χωρίς σύνδεση στόχο έχουν την ταχύτητα διεκπεραίωσης των πακέτων και την απλότητα, η οποία μεταφράζεται σε χρήση λιγότερων υπολογιστικών πόρων από το δίκτυο. Δεν διασπούν τα μηνύματα σε μικρότερα τμήματα, δεν εγγυώνται την παράδοση των αυτοδύναμων πακέτων του χρήστη και όλα τα θέματα που προκύπτουν σχετικά με την αξιοπιστία της επικοινωνίας αφήνονται στις εφαρμογές. Αντιπροσωπευτικό πρωτόκολλο χωρίς σύνδεση είναι το UDP. Είναι κατάλληλο για εφαρμογές που μεταδίδουν σε πραγματικό χρόνο ροές κινούμενης εικόνας (video) ή ήχου, καθώς και εφαρμογές οι οποίες διαχειρίζονται οι ίδιες μικρά αυτόνομα πακέτα πληροφορίας, όπως η υπηρεσία ανάλυσης ονομάτων URL (www.sch.gr) σε διευθύνσεις IP (194.63.235.170) (υπηρεσία DNS). Η βασική μονάδα πληροφορίας του πρωτοκόλλου (PDU) είναι το αυτοδύναμο πακέτο χρήστη (User datagram).
  • Για να συνομιλεί το TCP και το UDP με τις εφαρμογές και τις διεργασίες χρησιμοποιεί τις θύρες, αναθέτοντας έναν αριθμό θύρας σε κάθε εφαρμογή (ή διεργασία), ώστε να παραλαμβάνει και να παραδίδει τα τμήματα/πακέτα από/και στη σωστή εφαρμογή/διεργασία. Οι αριθμοί θύρας είναι 16ψήφιοι (16 bit) δυαδικοί αριθμοί.
  • Ένας αριθμός θύρας μαζί με μια συσχετισμένη (bind) διεύθυνση IP προσδιορίζουν μια συγκεκριμένη υποδοχή (socket) TCP ή UDP (ανάλογα με το χρησιμοποιούμενο πρωτόκολλο), ένα ακραίο σημείο από το οποίο ξεκινά ή καταλήγει η μεταφορά δεδομένων.

  • Στο TCP, μια σύνδεση (TCP connection) προσδιορίζεται από τις δυο ακραίες υποδοχές, θύρα/Διεύθυνση προέλευσης και Διεύθυνση/θύρα προορισμού. Έτσι, η σύνδεση εμφανίζεται σαν ένας σωλήνας (pipe), το ένα άκρο του οποίου βρίσκεται στην μια εφαρμογή, το άλλο άκρο στην άλλη και ό,τι οδηγείται σε αυτόν βγαίνει στο άλλο άκρο, αμφίδρομα. Οι εφαρμογές γράφουν και διαβάζουν σα να πρόκειται για αρχείο.

Εννοιολογικός χάρτης

Στον παρακάτω εννοιολογικό χάρτη παρουσιάζονται τα πρωτόκολλα TCP και UDP του Επιπέδου Μεταφοράς των OSI/TCP, τα πακέτα και τα τμήματα που δημιουργούν και τα στοιχεία που απαρτίζουν τις επικεφαλίδες των τμημάτων.

Άσκηση

1) Το επίπεδο Μεταφοράς είναι υπεύθυνο για την επικοινωνία παρέχοντας υπηρεσίες (connection oriented) και υπηρεσίες (connectionless).

2) Το επίπεδο φροντίζει μια αργή μηχανή (Η/Υ) να μην υπερφορτώνεται και χάνει δεδομένα, όταν μεταδίδει μια γρήγορη μηχανή, με τη λειτουργία του .

3) Ένα πρωτόκολλο χωρίς σύνδεση μεταδίδει πακέτα και θεωρείται , επειδή δεν εξασφαλίζει ότι τα πακέτα θα φτάσουν στον προορισμό τους.

4) Ένα πρωτόκολλο προσανατολισμένο σε σύνδεση, πριν ξεκινήσει τη μετάδοση των δεδομένων μια σύνδεση από άκρο σε άκρο. Εξασφαλίζει ότι τα δεδομένα θα φτάσουν στον παραλήπτη χωρίς .

5) Οι χρησιμεύουν στην ταυτοποίηση των διαφορετικών συνομιλιών μεταξύ των δυο άκρων.

6) Για την εγκατάσταση μιας νέας σύνδεσης, το TCP χρησιμοποιεί την μέθοδο της . Για τον τερματισμό της χρησιμοποιούνται οι σημαίες (flags) (τερματισμού) και (επιβεβαίωσης).

Enable JavaScript

Άσκηση

Ερώτηση 1

1) Τα πρωτόκολλα χωρίς σύνδεση εξασφαλίζουν ότι τα δεδομένα θα φτάσουν στον προορισμό τους.

Ερώτηση 2

2) Η εγκατάσταση και ο τερματισμός συνδέσεων είναι λειτουργίες του επιπέδου Μεταφοράς.

Ερώτηση 3

3) Το UDP είναι πρωτόκολλο προσανατολισμένο σε σύνδεση.

Ερώτηση 4

4) Ένα πρωτόκολλο προσανατολισμένο σε σύνδεση εξασφαλίζει ότι τα δεδομένα θα φτάσουν στον προορισμό τους.

Ερώτηση 5

5) Η μονάδα δεδομένων στο TCP είναι το τμήμα (segment).

Ερώτηση 6

6) Η επικεφαλίδα στο UDP έχει μήκος τουλάχιστον 20 bytes και είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη του TCP.

Ερώτηση 7

7) Το επίπεδο Μεταφοράς (του TCP/IP) παρέχει ΜΟΝΟ υπηρεσίες με σύνδεση.

Ερώτηση 8

8) Το TCP και το UDP είναι πρωτόκολλα του επιπέδου Μεταφοράς.

Ερώτηση 9

9) Οι αριθμοί σειράς και επιβεβαίωσης είναι πεδία της επικεφαλίδας του TCP.

Ερώτηση 10

10) Ένας γρήγορος αποστολέας μπορεί να επιβραδυνθεί αλλάζοντας την τιμή στο πεδίο “παράθυρο” της επικεφαλίδας του τμήματος στο TCP.

Ερώτηση 11

11) Το UDP χρησιμοποιείται για εφαρμογές που μεταδίδουν ροές video ή ήχου σε πραγματικό χρόνο.

Ερώτηση 12

12) Η χειραψία τριών βημάτων χρησιμοποιείται για τον τερματισμό μιας σύνδεσης TCP.

Ερώτηση 13

13) Ο αρχικός αριθμός στο πεδίο “Αριθμός σειράς” είναι τυχαίος.

Ερώτηση 14

14) Οι αριθμοί σειράς και επιβεβαίωσης είναι πεδία της επικεφαλίδας του UDP.

Άσκηση

Αντιστοιχίστε τα πρωτόκολλα με τα χαρακτηριστικά ή τις λειτουργίες που ταιριάζουν.

Πρωτόκολλο Λειτουργία/Χαρακτηριστικό
Αξιοπιστία
Ταχύτητα
Τμήμα (segment)
Έλεγχος ροής
Εγκατάσταση σύνδεσης
Αυτοδύναμα πακέτα χρήστη
Απλότητα

Enable JavaScript

Άσκηση

Αντιστοιχίστε τα πεδία των επικεφαλίδων (TCP/UDP) με το μήκος που καταλαμβάνουν στην επικεφαλίδα του αντίστοιχου πακέτου.

Μέγεθος (bit) Πεδίο
Θύρα προέλευσης
Αριθμός επιβεβαίωσης
ACK
Μέγεθος παραθύρου
Θύρα προορισμού
SYN
Αριθμός σειράς

Enable JavaScript

Θέματα Ανάπτυξης

1. Πότε ένα πρωτόκολλο χαρακτηρίζεται προσανατολισμένο σε σύνδεση (connection oriented) και πότε χωρίς σύνδεση (connectionless);

2. Τι είδους υπηρεσία προσφέρει το πρωτόκολλο TCP και πώς εξασφαλίζει την αξιοπιστία της σύνδεσης;

3. Πώς ονομάζεται η μονάδα δεδομένων (πακέτο) στο TCP; Περιγράψτε συνοπτικά τα πεδία «Αρ. Θύρας Προέλευσης», «Αρ. Θύρας Προορισμού», «Αρ. σειράς», «Αρ. επιβεβαίωσης» του πακέτου TCP.

4. Περιγράψτε συνοπτικά τα πεδία «Μέγεθος Παραθύρου» και «Άθροισμα Ελέγχου (Checksum)» του πακέτου TCP.

5. Ποιος είναι ο ρόλος των Σημαιών ελέγχου ACK (Acknowledgment), SYN (Synchronize) και FIN (Finalize) σε ένα πακέτο TCP;

6. Το UDP είναι ένα σχετικά απλούστερο πρωτόκολλο σε σχέση με το TCP και με μειωμένη αξιοπιστία. Τι είδους υπηρεσίες προσφέρει και σε ποιες εφαρμογές προτιμάται;

7. Αν κατά τη χρήση του UDP απαιτείται να λυθούν θέματα αξιοπιστίας, ελέγχου ροής, τεμαχισμού των πακέτων κ.λπ., πώς αντιμετωπίζονται αυτά;

Άσκηση

Ερώτηση 1

1) Ο αριθμός σειράς σε ένα τμήμα TCP έχει μήκος 16 bit.

Ερώτηση 2

2) Ένας DNS server χρησιμοποιεί UDP γιατί δέχεται μικρά αιτήματα από μια πληθώρα διαφορετικών χρηστών/πελατών.

Ερώτηση 3

3) Για την μεταφορά ενός αρχείου 500 kbytes, το TCP το τεμαχίζει σε μικρότερα κομμάτια/τμήματα.

Ερώτηση 4

4) Ένα τμήμα TCP μπορεί να μεταφέρει περισσότερα δεδομένα από ένα αυτοδύναμο πακέτο UDP.

Ερώτηση 5

5) Όταν ένας Η/Υ στέλνει ένα τμήμα TCP με ενεργοποιημένη τη σημαία ACK και αριθμό επιβεβαίωσης 1201, σημαίνει ότι έλαβε σωστά όλες τις οκτάδες μέχρι και την 1201 συμπεριλαμβανομένης.

Ερώτηση 6

6) Ο αριθμός σειράς κατά την εγκατάσταση μιας σύνδεσης TCP παίρνει τυχαία αρχική τιμή.

Ερώτηση 7

7) Το μέγιστο πλήθος των θυρών στο TCP ή UDP είναι 65536.

Ερώτηση 8

8) Ένα αυτοδύναμο πακέτο χρήστη (στο UDP) έχει στην επικεφαλίδα πεδίο που προσδιορίζει ότι πρέπει να εξυπηρετηθεί επειγόντως.

Ερώτηση 9

9) Κατά την ενθυλάκωση, σε πακέτα UDP ή τμήματα TCP προστίθενται αριθμοί θύρας προέλευσης και προορισμού.

Ερώτηση 10

10) Μια υποδοχή (socket) TCP ή UDP προσδιορίζεται από την διεύθυνση IP της δικτυακής διασύνδεσης και τον αριθμό θύρας στην οποία “ακούει” μια εφαρμογή/διεργασία.


(c) Αμπατζόγλου Ιωάννης, Ηλεκτρονικός Μηχανικός, καθηγητής ηλεκτρονικών ΠΕ1708