Skip navigation

Μοντέλο TCP/IP

Μοντέλο δικτύωσης TCP/IP

Το δίκτυο ARPANET ήταν ένα δίκτυο μεταγωγής πακέτων που χρηματοδοτήθηκε από το υπουργείο άμυνας των Η.Π.Α. στα τέλη της δεκαετίας του '60. Από την αρχή κύριος στόχος του ήταν η δυνατότητα να συνδέονται μαζί πολλαπλά διαφορετικά συστήματα και δίκτυα με διαφανή τρόπο. Έμφαση επίσης δόθηκε στη δυνατότητα του δικτύου να παραμένει λειτουργικό ακόμη κι αν μεγάλα τμήματά του έβγαιναν εκτός λειτουργίας. Το 1983 χρησιμοποίησε τα πρωτόκολλα TCP/IP ως βασικά και σταδιακά εξελίχθηκε στο γνωστό μας Internet.

Το Arpanet χρησιμοποίησε διαστρωματωμένη αρχιτεκτονική καθορίζοντας μόνο τέσσερα (4) επίπεδα-στρώματα περιγράφοντας με λεπτομέρεια και αναπτύσσοντας πρωτόκολλα για τα τρία ανώτερα, τα οποία ονομάζει:

  • Εφαρμογής (αντιστοιχεί στα Εφαρμογής, Παρουσίασης και Συνόδου του OSI),
  • Μεταφοράς (αντιστοιχεί στο Μεταφοράς του OSI),
  • Διαδικτύου (αντιστοιχεί στο Δικτύου του OSI) και
  • Ζεύξης ή πρόσβασης δικτύου ή διεπαφή δικτύου.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η προαναφερθείσα αντιστοίχιση των επίπεδων του TCP/IP με αυτά του μοντέλου OSI ισχύει σε γενικές γραμμές και όχι απολύτως.

Κάτω από το επίπεδο διαδικτύου δεν προκαθορίζει κάτι παρά μόνο υποδεικνύει ότι θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί κάποιο πρωτόκολλο, ώστε ο υπολογιστής να μπορεί να στέλνει πακέτα IP στο δίκτυο. Επειδή τα σημαντικότερα πρωτόκολλα είναι το TCP στο επίπεδο Μεταφοράς και το IP στο επίπεδο διαδικτύου, το μοντέλο ονομάστηκε TCP/IP και περιγράφεται στο έγγραφο RFC1122 και RFC1123. Μερικές φορές αναφέρεται και ως μοντέλο DoD (Department of Defence).

RFC (Request For Comments) είναι έγγραφα του IETF (Internet Engineering Task Force) που περιγράφουν (συνήθως προτείνουν) μεθόδους, συμπεριφορές, αποτελέσματα έρευνας ή καινοτομίες με εφαρμογή στο Διαδίκτυο και στα διασυνδεδεμένα με αυτό συστήματα. Τα περισσότερα υιοθετούνται ως πρότυπα και τυποποιήσεις του Διαδικτύου.

Παρότι το έγγραφο RFC1122 προδιαγράφει τέσσερα (4) επίπεδα-στρώματα, στη βιβλιογραφία χρησιμοποιούνται, από τους περισσότερους ειδικούς, πέντε (4+1) στρώματα. Στη θέση του στρώματος Διεπαφής Δικτύου του TCP/IP χρησιμοποιούνται τα δύο πρώτα στρώματα όπως περιγράφονται στο μοντέλο του OSI, το επίπεδο Ζεύξης Δεδομένων και το Φυσικό.

Για το Επίπεδο Πρόσβασης (Διεπαφής) Δικτύου (Network Access ή link layer) το μοντέλο TCP/IP δεν αναφέρει πολλά για το τι συμβαίνει εδώ, εκτός από το ότι ο υπολογιστής (host) πρέπει να συνδεθεί με το δίκτυο χρησιμοποιώντας κάποιο πρωτόκολλο ώστε να μπορεί να στέλνει πακέτα IP σε αυτό. Έτσι συνηθίζεται στη θέση του να χρησιμοποιούνται τα δυο κατώτερα επίπεδα του μοντέλου OSI, το α) Φυσικό και το β) Ζεύξης Δεδομένων.

Γαι το Επίπεδο Διαδικτύου ισχύει ό,τι και στο 3ο επίπεδο του OSI (Δικτύου) με τη διαφορά ότι το επίπεδο Διαδικτύου του TCP/IP παρέχει μόνο υπηρεσία χωρίς σύνδεση. Έτσι δρομολογεί ανεξάρτητα πακέτα στον προορισμό τους και η παράδοση των πακέτων στο επίπεδο Διαδικτύου δεν είναι εγγυημένα αξιόπιστη. Μπορεί να φτάσουν στον προορισμό με διαφορετική σειρά, με λάθη, ή το ίδιο πακέτο περισσότερες φορές. Είναι δουλειά των ανώτερων επιπέδων να μεριμνήσουν για αυτά τα ζητήματα. Το βασικό πρωτόκολλο αυτού του επιπέδου είναι το πρωτόκολλο Διαδικτύου (Internet Protocol) IP.

Για το Επίπεδο Μεταφοράς (Transport layer) ισχύει γενικά ό,τι και στο 4ο επίπεδο του OSI (Μεταφοράς). Tο επίπεδο μεταφοράς του TCP/IP μπορεί να παρέχει, μέσω διαφορετικών πρωτοκόλλων, υπηρεσίες προσανατολισμένες σε σύνδεση (connection oriented) ή χωρίς σύνδεση (connectionless). Οι υπηρεσίες με σύνδεση βασίζονται σε λογικές συνδέσεις οι οποίες αποκαθίστανται, διατηρούνται μεταφέροντας δεδομένα και τερματίζονται. Σε αυτές τις συνδέσεις παρέχεται αξιοπιστία στην επικοινωνία με τον έλεγχο ροής, τον τεμαχισμό, αρίθμηση και την επανασύνθεση των μηνυμάτων με τη σωστή σειρά και τον έλεγχο/διόρθωση των σφαλμάτων. Υπηρεσίες με σύνδεση παρέχει το πρωτόκολλο ελέγχου μετάδοσης (Transmission Control Protocol) TCP. Στις υπηρεσίες χωρίς σύνδεση ή ασυνδεσμικές, δεν υπάρχει η έννοια της λογικής σύνδεσης ούτε παρέχεται αξιοπιστία. Είναι όμως απλούστερες και χωρίς πολλές καθυστερήσεις. Τέτοιες υπηρεσίες παρέχει το πρωτόκολλο αυτοδύναμων πακέτων χρήστη (User Datagram Protocol) UDP.

Το Επίπεδο Εφαρμογής (Application layer) περιλαμβάνει όλα τα πρωτόκολλα των γνωστών υπηρεσιών του Διαδικτύου όπως απομακρυσμένη σύνδεση τερματικού (TELNET), μεταφορά αρχείων (FTP), ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (SMTP/ POP3/ IMAP), τα νεώτερα DNS για την αντιστοίχηση ονομάτων υπολογιστών με τις διευθύνσεις τους στο δίκτυο, HTTP, το πρωτόκολλο μεταφοράς ιστοσελίδων του World Wide Web και πολλά άλλα.

Δραστηριότητα

Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται σχηματικά το μοντέλο δικτύωσης του TCP/IP σε ένα τοπικό δίκτυο τεχνολογίας Ethernet και δίπλα υλικό και λογισμικό δικτύων σε σχετική αντιστοιχία με το επίπεδο που ανήκει.

Η κάρτα δικτύου, επειδή είναι σύνθετο υλικό και ενσωματώνει κυκλώματα με “στοιχειώδη εξυπνάδα”, μπορεί να δημιουργεί και να αντιλαμβάνεται πλαίσια, λειτουργεί καλύπτοντας περισσότερο από το φυσικό επίπεδο. Μαζί με τον οδηγό της (οδηγός συσκευής) καλύπτει το φυσικό και το επίπεδο ζεύξης δεδομένων του OSI.

Από εκεί και πάνω όλα υλοποιούνται με λογισμικό. Τα επίπεδα Διαδικτύου και Μεταφοράς αποτελούν μέρος του λειτουργικού συστήματος, κυρίως του πυρήνα.

Όλες οι δικτυακές εφαρμογές οι οποίες χρησιμοποιούν το δίκτυο για την αποθήκευση, ανάκτηση ή διακίνηση δεδομένων όπως τα προγράμματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, πλοήγησης ιστοτόπων, μεταφοράς αρχείων κ.λπ. ανήκουν στο επίπεδο εφαρμογής.

Σε ένα τοπικό δίκτυο τεχνολογίας Ethernet - TCP/IP το επίπεδο πρόσβασης δικτύου περιλαμβάνει:

  • τα καλώδια διασύνδεσης, τους συνδετήρες (connectors), υποδοχές (πρίζες δικτύου),
  • κάρτες δικτύου,
  • παθητικό δικτυακό εξοπλισμό όπως υλικό διαχείρισης και συγκέντρωσης καλωδίων,
  • επαναλήπτες (repeater hubs),
  • μεταγωγείς (switching hubs) κτλ, όχι όμως δρομολογητές (routers).

Επιπλέον, και οι οδηγοί (drivers) των καρτών/ελεγκτών δικτύου εντάσσονται στο ίδιο επίπεδο, το 2ο του OSI.

Προσπαθήστε να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα:

  1. Σε ποιο επίπεδο του OSI λειτουργεί η κάρτα δικτύου;
  2. Σε ποιο επίπεδο του OSI ανήκουν οι πρίζες δικτύου στις οποίες συνδέονται οι υπολογιστές;
  3. Ο Mozilla Firefox και το πρόγραμμα Skype ανήκουν στο ίδιο επίπεδο;
  4. Σε ποιο επίπεδο λειτουργεί μια ασύρματη κάρτα δικτύου;
  5. Μια κάρτα δικτύου Ethernet με υποδοχή για καλώδιο συνεστραμμένων ζευγών και μια για καλώδιο οπτικής ίνας, σε ποιο επίπεδο διαφέρουν;
  6. Αναζητήστε την ουσιαστική διαφορά ενός επαναλήπτη (repeater hub) από έναν μεταγωγέα (switching hub).

(c) Αμπατζόγλου Ιωάννης, Ηλεκτρονικός Μηχανικός, καθηγητής ηλεκτρονικών ΠΕ1708