2/θέσιο δημοτικό σχολείο Αμυγδαλεών Γρεβενών

γεια σας

Για την  εργασία μας

Μουσικά όργανα

Η εργασία μας

Το σχολείο μας

Οι δημιουργοί

Δημοτικά τραγούδια      Παραδοσιακές φορεσιές  Παραδοσιακοί χοροί Μουσικά όργανα Ήθη-Έθιμα Ιστορία 

          

  Τα παραδοσιακά μουσικά όργανα του τόπου μας είναι η φλογέρα, το κλαρίνο, το νταούλι, το λαούτο, το ντέφι και το βιολί.

Η φλογέρα είναι ένα όργανο τύπου φλάουτου. Είναι κυλινδρικού σχήματος, ανοικτό και στα δύο άκρα, συνήθως με έξι τρύπες κατά μήκος. Κατασκευάζεται από ποικίλα υλικά (καλάμι, ξύλο, μπρούντζο, σίδερο, κόκαλο, πλαστικό) και σε διάφορα μεγέθη (15-85εκ.). Η φλογέρα έως 50εκ. έχει συνήθως 6 τρύπες μπροστά, σε ίση απόσταση η μία με την άλλη, ή 6 τρύπες μπροστά και 1 πίσω για τον αντίχειρα. Η μακριά φλογέρα που είναι από 60 έως 85εκ., λέγεται στην Ήπειρο τζαμάρα και έχει 7 τρύπες μπροστά ή 7 τρύπες μπροστά και 1 πίσω. Εκτός απ’ αυτές που είναι για τα δάχτυλα, η τζαμάρα έχει και άλλες τρύπες στο κάτω μέρος του κυλινδρικού ηχείου που χρησιμεύουν για καλύτερη ακουστική. Το Νταούλι, αλλιώς Νταβούλι ή Ταβούλι ή Τύμπανο, αποτελείται από ένα κυλινδρικό ηχείο με δύο μεμβράνες. Ανήκει στην κατηγορία των μεμβρανόφωνων οργάνων και τα υλικά κατασκευής του είναι το ξύλο, το δέρμα και το σχοινί. Η διάμετρος του είναι στα 0,25μ. - 1μ και το ύψος του στα 0,20μ. - 0,60μ.

Η  φλογέρα  είναι ίσως και το πιο παλιό  μουσικό όργανο και  μία  πανεύκολη κατασκευή. Όμως  παρόλο  που είναι πολύ συνηθισμένη  κάνει πολύ όμορφη μελωδία ή αλλιώς σαν  φωνή     αηδονιού. Η φλογέρα  κατασκευάζεται  από  ξύλο. Στο πάνω μέρος    της  φλογέρας  τοποθετείτε μια  ξύλινη τάπα  με μια τρύπα  και μετά  πάνω  τρυπάμε τη φλογέρα περίπου για 7 τρύπες και η φλογέρα θα είναι έτοιμη για μια τέλεια  μελωδία.

 Tο κλαρίνο έχει το τεράστιο ειδικό βάρος  στην Ελληνική δημοτική μουσική.  Το πιθανότερο είναι ότι προήλθε από τη διαδικασία εκσυγχρονισμού των μουσικών του τουρκικού στρατού στις αρχές του 19ου αιώνα, οι οποίοι μεταξύ άλλων υιοθέτησαν και το κλαρίνο. Κατά μια απλούστερη εκδοχή, το κλαρίνο πέρασε στους Έλληνες από τους Τούρκους ή τουρκόγυφτους περιοδεύοντες μουσικούς, οι οποίοι το έφεραν από την Ευρώπη τον καιρό της τουρκοκρατίας. Το κλαρίνο διαδόθηκε εύκολα, λόγω της απόδοσής του και ίσως λόγω και της επιρροής του ως ένα μοντέρνο όργανο κατ'ευθείαν από τις συμφωνικές ορχήστρες της Δύσης.

Σίγουρα όμως το κλαρίνο επικράτησε κυρίως λόγω των μεγάλων του μουσικών ικανοτήτων και του τόσο ταιριαστού στην Ελληνική μουσική ήχου του, που οι Έλληνες αγάπησαν αμέσως. Η έκτασή το διαχωρίζει σαφώς από τα απλούστερα παρόμοια όργανα, όπως η φλογέρα και το σουραύλι, που έχουν σαφώς μικρότερες δυνατότητες. Η "άλωση" της δημοτικής μουσικής από το κλαρίνο ήταν τόσο καθολική, που σήμερα για τους περισσότερους Έλληνες είναι αδιανόητη η αποσύνδεσή της από αυτό.

Οι Έλληνες οργανοπαίκτες εξέλιξαν την τεχνική του παιξίματος του οργάνου. Η εξέλιξη αυτή ήταν σταδιακή και έχει σήμερα κλείσει έναν πολύ μεγάλο κύκλο, καταλήγοντας σε έναν χαρακτηριστικό και εύκολα αναγνωρίσιμο ήχο, σε ότι αφορά την παραδοσιακή μουσική μας. Η καταγεγραμμένη από τις αρχές του αίώνα δεξιοτεχνία στο παίξιμο του κλαρίνου μαρτυρούν αυτήν την εξέλιξη, ενώ η διάδοσή του είναι ακόμα εξαιρετικά μεγάλη, ακόμα και εκτός της παραδοσιακής Ελληνικής μουσικής.

Το λαούτο είναι έγχορδο όργανο, που στην ελληνική παραδοσιακή μουσική χρησιμοποιείται κυρίως σαν συνοδεία σε βιολί ή άλλα όργανα.

Συγγενεύει με το ούτι αλλά έχει μεγαλύτερο μπράτσο.  Είναι όργανο υποτιμημένο, ιδιαίτερα στις στεργιανές περιοχές -χρησιμοποιείται όμως αρκετά στα νησιά- παρόλα αυτά οι δυνατότητές του είναι πολύ μεγάλες.

Το Βιολί είναι έγχορδο μουσικό όργανο που παίζεται με δοξάρι. Έχει τέσσερις χορδές διαφορετικού πάχους (σολ, ρε, λα, μι), που κουρδίζονται κατά διαστήματα πέμπτης και η μουσική του έκταση περιλαμβάνει 44 χρωματικούς φθόγγους. Το Βιολί στηρίζεται στον ώμο ενώ με το ένα χέρι ο μουσικός απλώς πιέζει τις χορδές χωρίς να το κρατά καθόλου ενώ με το άλλο κινεί το δοξάρι επάνω στις χορδές.

Το μπράτσο του βιολιού κατασκευάζεται από σφεντάμι και καταλήγει στον κοχλία, στον οποίο ανοίγονται τρύπες για να τοποθετηθούν τα κλειδιά. Επάνω στο μπράτσο κολλιέται η γλώσσα από έβενο ή ροδόξυλο. Από το ίδιο υλικό είναι και ο χορδοστάτης, στον οποίο στηρίζονται οι χορδές.

Ανάμεσα στη γλώσσα και το χορδοστάτη βρίσκεται ο καβαλάρης, ο οποίος στηρίζεται σε δύο ποδαράκια και έχει προορισμό να μεταφέρει τις ταλαντώσεις των χορδών στο καπάκι, το οποίο με τη σειρά του τις μεταφέρει στην κοιλότητα του σκάφους. Πάνω στο καπάκι, στην άκρη του χορδοστάτη υπάρχει μία υποδοχή που εξυπηρετεί το κράτημα του βιολιού με το σαγόνι.
 

Το δοξάρι του βιολιού είναι ένα τόξο, με το οποίο τεντώνονται 150-250 τρίχες αλόγου. Οι τρίχες αλείφονται με κολοφώνιο για να "πιάνουν" καλύτερα στις χορδές.
 

Οι τέσσερις χορδές του βιολιού που κατασκευάζονταν αρχικά από έντερο ζώων και αργότερα από χαλκό και από χάλυβα.

Το Νταούλι, αλλιώς Νταβούλι ή Ταβούλι ή Τύμπανο, αποτελείται από ένα κυλινδρικό ηχείο με δύο μεμβράνες. Ανήκει στην κατηγορία των μεμβρανόφωνων οργάνων και τα υλικά κατασκευής του είναι το ξύλο, το δέρμα και το σχοινί. Η διάμετρος του είναι στα 0,25μ. - 1μ και το ύψος του στα 0,20μ. - 0,60μ. Το Νταούλι παίζεται κρεμασμένο στον αριστερό ώμο με δύο «νταουλόξυλα»: ένα χοντρό και βαρύ για το δεξί χέρι («κόπανος») και ένα λεπτό για το αριστερό («βέργα» ή «βίτσα»). Συνήθως κατασκευάζεται από τον ίδιο τον οργανοπαίκτη, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη ποικιλία στις διαστάσεις, στην επεξεργασία του δέρματος και στο δέσιμο των σχοινιών. Ανάλογα με τις διαστάσεις του κυλινδρικού ξύλινου σκελετού που σχηματοποιεί το ηχείο, παράγονται διαφορετικές ηχητικές τονικότητες. Τον ήχο επηρεάζουν επίσης και τα υπόλοιπα υλικά κατασκευής, δηλαδή το δέρμα και τα σχοινιά, που ανάλογα με την ποιότητα τους συγκροτούν το τύμπανο (τεντωμένο δέρμα). Το Νταούλι μαζί με τον Ζουρνά (πνευστό όργανο, παρεμφερές του Κλαρίνου) συγκροτούν τη «ζυγιά», το παραδοσιακό μουσικό σχήμα της στεριανής (κυρίως) Ελλάδας, κατάλληλο για ανοικτό χώρο. Το Νταούλι ήταν γνωστό από τους βυζαντινούς χρόνους. Σήμερα είναι το κατεξοχήν ρυθμικό όργανο της στεριανής Ελλάδας. Χρησιμοποιείται ιδιαίτερα σε πανηγύρια, τοπικές γιορτές και γάμους.

 

                                                        Μαργαρίτης και Κριστιάν   

                

 

 

Αρχική