2ο Δημοτικό Σχολείο Γρεβενών Ε1΄τάξη                            Γρεβενά, 18  Ιανουαρίου 2013

Το πρώτο τμήμα της Πέμπτης τάξης (Ε1΄) του 2ου Δημοτικού Σχολείου Γρεβενών  στα πλαίσια του προγράμματος Πολιτιστικών Θεμάτων πραγματοποιεί το Σχολικό Έτος 2012-2013 δραστηριότητα με τίτλο:   «Ιστορία, πολιτισμός, ήθη-έθιμα, παραδοσιακά παιχνίδια του τόπου μου». Στα πλαίσια αυτής της δραστηριότητας, μεταξύ των άλλων, θα συγκεντρώσουμε με τη μέθοδο της συνέντευξης πληροφορίες και παλιές φωτογραφίες. Αυτές τις φωτογραφίες θα τις σαρώσουμε, δηλαδή θα τις δώσουμε ψηφιακή μορφή, ενώ τα κείμενα θα τα γράψουμε στον Η/Υ και σταδιακά θα τα δημοσιοποιήσουμε, με σκοπό πρώτα απ’ όλα να τα γνωρίσει και η  τοπική κοινωνία, αλλά πολύ περισσότερο γιατί θέλουμε να παρακαλέσουμε όσους γνωρίζουν πρόσωπα, καταστάσεις ή άλλες πληροφορίες και θέλουν να μας βοηθήσουν,  να μας τις γνωστοποιήσουν στο τηλέφωνο 2462022511 ή στα e-mail mail@2dim-greven.gre.sch.gr  και karaliolio@sch.gr .   

Σήμερα  στα  πλαίσια αυτής της δραστηριότητας, θα δημοσιοποιήσουμε το κείμενο για την «παραδοσιακή φορεσιά των Γρεβενών» (μαζί φωτογραφίες) που μας έστειλε η κα Φωτίου Μεταξία (Ξένια), Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, η οποία επισκέφτηκε το Σχολείο μας και παρουσίασε στους μαθητές μια αυθεντική γρεβενιώτικη παραδοσιακή φορεσιά που φτιάχτηκε πριν ενενήντα περίπου χρόνια. Το κείμενο αναφέρει:

«Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΦΟΡΕΣΙΑΣ

Η φορεσιά της φωτογραφίας είναι  οικογενειακό κειμήλιο γρεβενιώτικης οικογένειας και είναι 90 ετών περίπου.  Είναι χειροποίητη και φτιάχτηκε περίπου το 1920 σε ντόπιο ράφτη και κεντήθηκε με τέχνη περισσή. Ήταν παραγγελία της οικογένειας για να φορεθεί από τον εννιάχρονο γιο τους στις  εθνικές γιορτές και  τις παρελάσεις. Από τότε και μέχρι σήμερα έχει  ντύσει σε εθνικές γιορτές πολλά εννιάχρονα αγόρια που με καμάρι και περηφάνια την τίμησαν. (Εδώ μπορείτε να δείτε τη φωτογραφία)

Αποτελείται από τα εξής :

α) Ένα φέσι, κάλυμμα της κεφαλής των αντρών επί τουρκοκρατίας, από τσόχα (είδος σκληρού μάλλινου υφάσματος), χρώματος κόκκινου σκούρου, το οποίο  τελειώνει σε μια πλούσια μακριά φούντα από κρόσσια σε χρώμα  μαύρο. (Εδώ μπορείτε να δείτε τη φωτογραφία)

β) Μια  πουκαμίσα σε χρώμα λευκό, φαρδιά και με μανίκια  είναι στενά στους ώμους και καταλήγουν φαρδιά στους καρπούς.  Είναι  υφαντή και το ύφασμά της είναι λινό με ανάγλυφα σχέδια. (Εδώ μπορείτε να δείτε τη φωτογραφία)

γ) Το επανωφόρι (Λιμπατζέ), που  το αντίστοιχο για τις γυναίκες, λέγεται Τσιτσέκι και είναι αμάνικο, είναι φτιαγμένο από  ευρωπαϊκή τσόχα. Είναι γαλάζιο και εσωτερικά είναι ντουμπλαρισμένο, ενώ εξωτερικά είναι κεντημένο με ασημιά κλωστή και τα μοτίβα της στο μπροστινό μέρος είναι λουλούδια.

Το κέντημα  στο πίσω μέρος του Λιμπατζέ είναι πιο πλούσιο, ενώ τα μοτίβα αλλάζουν και είναι φύλλα  που συνθέτουν μια πυραμίδα.

Επίσης κεντημένα περίτεχνα είναι και τα μανίκια με διαφορετικό μοτίβο. Θεωρώ ότι το συγκεκριμένο επανωφόρι είναι ένα πραγματικό έργο τέχνης αφού είναι κεντημένο στο χέρι.

 Η μεταλλική καρφίτσα που έχει πάνω του χρειάζεται για να δένει ο γιακάς του πουκαμίσου. (Εδώ μπορείτε να δείτε τη φωτογραφία -1-  και -2-)

ε) Μια φουστανέλα  με πλούσιες πτυχώσεις από χασέ. (Εδώ μπορείτε να δείτε τη φωτογραφία)

στ) Τα χολέβια (είδος κάλτσας, σε άσπρο χρώμα που συγκρατούνταν στα πόδια με καλτσοδέτες οι οποίες είναι μαύρες από λάστιχο  με φούντες από μαύρα  κρόσσια). (Εδώ μπορείτε να δείτε τη φωτογραφία)

ζ) Ένα ζευγάρι τσαρούχια κόκκινα από δέρμα γουρουνιού με κεντήματα και με μια μαύρη  φούντα που καταλήγει στη μύτη του τσαρουχιού. (Τα τσαρούχια δεν ανήκουν στο σύνολο  της παλιάς φορεσιάς για την οποία γίνεται λόγος, αλλά αγοράστηκαν μεταγενέστερα προκειμένου να συμπληρωθεί το σύνολο. (Εδώ μπορείτε να δείτε τη φωτογραφία)

Η φορεσιά  έχει πάνω τα σημάδια από    τη φθορά του χρόνου.

Η πουκαμίσα έχασε ζωντάνια του λαμπερού, λευκού χρώματος. Με τα χρόνια θάμπωσε, χλόμιασε, ξέφτισε σε σημεία, τρύπησε και  μανταρίστηκε από τη νοικοκυρά του σπιτιού. Κάθε σημάδι φθοράς και μια μαρτυρία, πως η πουκαμίσα έντυσε κάποτε  τα αγόρια της οικογένειας.

Το ασημοκεντημένο πανωφόρι  ξεθώριασε χωρίς όμως να χάσει τη λάμψη του και το μεγαλείο της τέχνης του κεντήματος.

  Φωτίου Μεταξία»

Την ευχαριστούμε πάρα πολύ, για μια ακόμη φορά…

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης ένας μαθητής της τάξης μας φόρεσε τη φορεσιά μπροστά σε όλη  την τάξη, ενώ έγιναν πάρα πολλές ερωτήσεις και οι πληροφορίες εμπλουτίστηκαν από το διαδίκτυο, το βιβλίο του Κώστα Καραπατάκη "Η μάνα και το παιδί" και από τη συζήτηση που ακολούθησε...

 Επίσης, στο τέλος, μετά από ενημέρωση και συζήτηση, αποφασίστηκε ομόφωνα να συμμετέχουμε στο 18ο Διεθνή Διαγωνισμό Παιδικής Ζωγραφικής με θέμα: «Εθνικές Ενδυμασίες και Παραδοσιακοί Χοροί του λαού μου» που διοργανώνει το περιοδικό «Ο κόσμος της Τέχνης» ("The World of Art Magazine") και  η Γκαλερί  Έργων Τέχνης Νέων του Celje στη Σλοβενία www.celje.si/en/theworld-ofart

Εδώ μπορείτε να δείτε όλες τις φωτογραφίες από την παρουσίαση...

2ο Δημοτικό Σχολείο Γρεβενών Ε1΄τάξη          Γρεβενά, 15  Φεβρουαρίου 2013

Το πρώτο τμήμα της Πέμπτης τάξης (Ε1΄) του 2ου Δημοτικού Σχολείου Γρεβενών  στα πλαίσια του προγράμματος Πολιτιστικών Θεμάτων πραγματοποιεί το Σχολικό Έτος 2012-2013 δραστηριότητα με τίτλο:  «Ιστορία, πολιτισμός, ήθη-έθιμα, παραδοσιακά παιχνίδια του τόπου μου». Στα πλαίσια αυτής της δραστηριότητας, μεταξύ των άλλων, θα συγκεντρώσουμε με τη μέθοδο της συνέντευξης πληροφορίες και παλιές φωτογραφίες. Αυτές τις φωτογραφίες θα τις σαρώσουμε, δηλαδή θα τις δώσουμε ψηφιακή μορφή, ενώ τα κείμενα θα τα γράψουμε στον Η/Υ και σταδιακά θα τα δημοσιοποιήσουμε, με σκοπό πρώτα απ’ όλα να τα γνωρίσει και η  τοπική κοινωνία, αλλά πολύ περισσότερο γιατί θέλουμε να παρακαλέσουμε όσους γνωρίζουν πρόσωπα, καταστάσεις ή άλλες πληροφορίες και θέλουν να μας βοηθήσουν,  να μας τις γνωστοποιήσουν στο τηλέφωνο 2462022511 ή στα e-mail mail@2dim-greven.gre.sch.gr  και karaliolio@sch.gr.

Σήμερα η μαθήτρια Ελισάβετ Ζάχου έφερε στην τάξη μια παραδοσιακή φορεσιά που τη φορούσε η γιαγιά της και μας την παρουσίασε με το παρακάτω κείμενο:

«Σε αυτό το κείμενο περιγράφω μια παραδοσιακή στολή, την οποία φορούσε η προγιαγιά μου. Η χρονολογία που ράφτηκε είναι κάπου ανάμεσα στο 1918 και στο 1920.

Εκείνη την εποχή οι γονείς των κοριτσιών συνήθιζαν να παραγγέλνουν στο ράφτη φορέματα για να τα έχουν τα κορίτσια ως προίκα στο γάμο τους. Έτσι η προγιαγιά μου πήρε προίκα στο γάμο της δύο φορέματα, ένα μπλε κι ένα καφέ. Τότε οι ράφτες τα έραβαν με χειροκίνητη ραπτομηχανή, η οποία  είχε μια μανιβέλα που όταν τη γύριζαν οι ράφτες, ανεβοκατεβαίνανε η βελόνα και έτσι, μπορούσαν να ράψουν το φόρεμα. Το έφτιαχναν από μάλλινο, χοντρό ύφασμα, ώστε να είναι ζεστή η κοπέλα το χειμώνα (εδώ μπορείτε να δείτε μια φωτογραφία).

Η προγιαγιά μου φορούσε αυτό το φόρεμα με την «τσίπα», ένα μαντίλι που έβαζαν οι γυναίκες στο κεφάλι και με μια κάπα με κόκκινα σιρίτια, που από μέσα ήταν σαν φλοκάτη (εδώ μπορείτε να δείτε μια φωτογραφία από το βιβλίο της κ. Χάιδως Αγορογιάννη - Βουτσά). Την κάπα αυτή τη φορούσε το χειμώνα, το «τσικέτο» που ήταν συνήθως μαύρο με χρυσά κεντήματα και σχέδια (εδώ μπορείτε να δείτε μια φωτογραφία). Τέλος, μια πινελιά ακόμη στη φορεσιά αυτή ήταν μια ζώνη, την οποία έφτιαξε η προγιαγιά μου με τις φίλες της, όταν ακόμη βρισκόταν σε νεαρή ηλικία (εδώ μπορείτε να δείτε μια φωτογραφία). Η ζώνη αυτή είχε πάνω της μικρά ρουμπινάκια και κεντημένα λουλούδια. Εκτός από αυτά, φορούσε επίσης και την ποδιά της που είχε χρυσά και κόκκινα κεντήματα (εδώ μπορείτε να δείτε μια φωτογραφία).

Πριν από αρκετά χρόνια, η προγιαγιά μου, έδωσε τη φορεσιά στην εγγονή της ή αλλιώς στη θεία μου τη Ζωή. Κατόπιν, αυτή την έδωσε σε μένα.

Πιστεύω ότι θα έπρεπε να κρατήσω αυτή τη φορεσιά, γιατί είναι κομμάτι της οικογενειακή μας ιστορίας.

Ελισάβετ Ζάχου»

Το κείμενο αυτό διαβάστηκε από την Ελισάβετ στην τάξη. Την ίδια ώρα βρισκόταν στην τάξη, μετά από πρόσκλησή μας)  η κα Χάιδω Αγορογιάννη – Βουτσά, συνταξιούχος δασκάλα και συγγραφέας του βιβλίου «Οι φορεσιές της Σαμαρίνας και άλλων χωριών της Πίνδου» και η υπεύθυνης προγραμμάτων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης κ. Φωτίου Μεταξία (Ξένια). Στη συνέχεια η κ. Χάιδω Αγορογιάννη – Βουτσά παρουσίασε πάρα πολύ αναλυτικά και  διεξοδικά τη γυναικεία φορεσιά της περιοχής μας, έδειξε στους μαθητές εικόνες από το βιβλίο της και  διάβασε αποσπάσματα από αυτό, απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις των μαθητών, μία μαθήτρια φόρεσε τη φορεσιά (μία μαθήτρια ακόμη την είχε φορέσει την προηγούμενη βδομάδα) και στο τέλος μοιράστηκαν ως εργασία σε φωτοτυπία οι δύο τελευταίες σελίδες με τα σχέδια της παραδοσιακής φορεσιάς (1  και 2).

Κλείνοντας θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε πάρα  πολύ για την παρουσία τους και τη βοήθειά τους στη δραστηριότητά μας την  κ. Χάιδω Αγορογιάννη – Βουτσά και την κ. Φωτίου Μεταξία (Ξένια), καθώς  και  την Ελισάβετ για τη φορεσιά που μας έφερε και το πολύ ωραίο κείμενο που έγραψε. Εδώ μπορείτε να δείτε μερικές φωτογραφίες